20 Şubat 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

aa b d K | “sinde oturuyordum. Cemil ME/WEL:/ Amerikadaki ali mahkeme Amerika Birleşik Devletleri Cumhurreisliğine ikinci defa olarak se. çilince Ruzvelt'in ilk işi “Âli mahkeme” ye karşı mücadeleye girişmek oldu. Amerika Birleşik Devletelri Cumhurreisi en geniş salâhiyetli devlet reisleri arasında sayılmaktadır. Acaba bu derece manivelâlarını tutan adam bir mahkeme heyeti mağa neden lüzum görmüştür? “mehip” bir kudretin karşısında cephe tut. Bunu anlamak için evvelâ “Âli mahkeme” (La Cour Supröme) adını taşıyan heyetin mana ve salâhiyetlerini kavramak lâzımdır. “Âli mahkeme” Amerika Birleşik Deyletlerini kuran bir eseridir. Bu inkılâpçılar Monteskiyö'nün müridlerinden 1nkılapçılarm idiler ve “kuvvetlerin ayrılması”" nazariyesine taraftar'bulunuyorlardı. Vatandaş. larm hürriyetini herhangi bir tehlikeye maruz bırakmamak için, amme hâkimiyetinin şöyle veya böyle sulistimal edilememesi için bütün kuv- vetlerin tek elde toplanamamaları lâzım geldiği kanaatindeydiler. * Nazariyelerini müstebit krallıkların kötülüklerine bakarak ve zaman zaman da Atina demokrasisini hatırlıyarak kurmuş olan Monteskiyü'ye göre bir cemiyeti idare eden bütün manivelâlara tek el tarafındn kuman. da edilmesine mutlaka mâni olmak, “kuvvet” leri biribirlerini kontrol ve murakabe edecek bir tarzda ayırmak icap ediyordu. Amerikan devletini kuranlar bu nazariyeyi tatbik ettiler. Lâkin bu sefer de (formaliteleri bir tarafa atacak olursak) bütün salâhiyetleri gene tek noktada bırleştırmış oldular: “Ali mahkeme”, Amerikan devletinin ilk âteşli gunlerınde bu mahkeme cidden asilâne ve şuurlu hareket etti. Lâkin zaman geçtikçe, Amerikada son derece kudretli bir- germayedar smnıf türeyince - mahkemenin -rolü 'değişti; Âli mahkeme bir nevi “irtica vasıtası” halini aldı. Faraza Ruzveltin ilk cum. hurreisaliği esnasmda yapmak istediği bütün - yenilikler, ziraf ıslahat ve-- 'saire ve saire hep Âli mahkemenin “veto” su ile hiçe indi, kaldı. söz halinde. İşte şimdi Âli mahkeme karşısında Ruzveltin cephe tutmasının se . bebi budur. İkinci intihap cumhurreisine halkın büyük bağlılıklarını bir daha göstermiş olduğu için bu iş bir hayli kolaylaşmış olacaktır. Bunun- * la beraber taliin ne garip bir cilvesidir ki Âli mahkemenin bugünkü Yük. gek reisi Hügs bu mahkeme karşısında ilk defa cephe tutmuş olan ve Ruzveltin bugün ele aldığı fikirleri bundan 22 yıl önce daha şiddetli bir tarzda ve ilk defa olarak ortaya atmış olan adamdır. -. 22 yıl önce Hügs 50 yaşmdaydı ve hep 75 lik olan Âli mahkeme hâ. kimlerine “bunaklar!” diye saldırmıştı. Şimdi Hügs 72 - yaşmdadır ve Ruzveltin fikirlerini neşreden gazetelerin “Âli mahkeme bunakları” ndan bahseden bütün yazılarına şahsan muhatap olmakta ve gene şahsiyle mevzu teşkil etmektedir. *“Buna etme bulma dunyası derler" dedikleri nekadar doğrudur! * ŞEKİP GÜNDÜZ Garıp bir muhakeme Esrarla uyutarak imza almışlar ! Dün ağırcezada 'şayanı dikkat bir muhakeme olmuş, bir şahit esrarla uyutularak noterde ifadesi alımdığr nı iddia etmiştir. — * Vaka Puzant isminde birisine e - vini ipotek etmiş olan Papazyanm şimdi borcunu verdiğini iddia etme- sidir. Evvelce lspanya sefaretınde mu- habere şefi olan Ferit isminde birisi- nin bu işe dair olan noter senedindel. imzası vardır. Ferit dün mahkeme huzurunda demiştir ki: “— Ben ilk verdiğim ifadeleri- me sadıkım. Noter vesikalasma ge- lince bundan hiç haberim yok. Bir gün Beyoğlunda Merkez kıraathane geldi, İfadeden rücu et dedi. —Israr - etti. Ben: “Vicdanımdan korkarım ede- mem,, dedim. Çıkacak oldum. “Ne- reye gidiyorsun?,, dedi, “Kadıköye gideceğim,, deyince o 'ben de köp- rüye gidiyorum, beraber çıkalım,, dedi. Çıktık. İngiliz sefarethanesi önüne gelınce karşıki kıraathanele- rin birinden işte şu adam (Papaz- yan) çıktı. Beraber Tepebaşma - ka- dar yürüdük. Bu, Cemilin arkadaşı imiş. Bize birer ciğara verdi. İçmeğe başladık. Tepebaşına gelince Papaz- yan tramvaya bindi. Biz Tünele ka- dar yürüdük. İşte Tünele kadar bu; hadiseleri hatırlıyorum. Ondan son- ra esrarlı ciğaranın tesiriyle olacak kendimi kaybettim. Demek ki on- lar beni sairifilmenam haline - getir- dikten sonra Notere götürüp bu ve- sikyı iki şahit huzurunda imzalamiış “sam o iki şahit gelsinler, burada söy- lesinler. Hiç bir şey - hatırlamıyo- rum. İsimlerini bile bilmiyorum..,, “-Bundan sonra iki taraf avukatla- — gı arasında reisin müdahalesiyle du- ran şıîidetlı bir mdng%ıaşa olmuştur — Mahkeme diğer : erin celbi| için başka güne kalmıştır. —— * Boğazda SİS Bir vapur karaya otlurdu Birkaç gündür Karadeniz Baoğa- zında görülen koyu bir sis bulutu Boğaza girmiş ve bu yüzden birçok müşkülât doğmuştur. Şirketi Hay- riye vapurları dün' akşama kadar Boğazın sis altında kalanyukarı is* kelelerine uğrıyamamıştır. Bu me- yanda Boğazdan çıkacak vapurlar çıkamamışlardır. Boğazdan içeti girecek Tarı vapuru da bu yüzden girememiştir, Rüsyadan kömür yüklü olarak gelen Yunan bandıralı Marios şilebi sise' rağmen. Boğazdan - geçmek iste- miş, Anadolukavağı cibarıda ka- raya oturmuştur. Gemi biraz sonra kendi kendine kurtulmuştur. Sovyet ağır sanayi komiseri öldü Sovyet Sosya- İist leri Birliği - Ağır Sanayi Komiseri Orjonekidze per- şembe — akşamı kalp sektesinden ölmüştür. 51 ya- şında olan Orjo- nekidze — Sovyet - : Merkezi İcra Ko- ÖOrjonebidee — mitesi, Komü- : nist Partisi Mer- kez Komitesi siyasi büro azası idi. Sovyetler, değerli bir hükümet ada- mını kaybctmış bulunuyorlar. Efganistan bizden mütehassıs istiyor müracaatle Türkiyeden mühendis *doktor ve adliyeci ıktisatçı ve zira - atçı mütehassıslar ıstemıştır Mura y L tetkikedihiıktedir â Cümhuriyet: | Afgan hükümti, hükümetimize HAB'ER Akşam postast sterlinlik silâhlanma tahsisatını par. lâmento kabul etmistir. Muhalefet lideri Atli şu sözleri söy- lemiştir: “— İngiltere hükümeti çok ağır bir mes'uliyet altındadır. Baldvin kabine. | sinin silâhlanma programı, dogğruca harbe götürecek olan bir yoldadır.” Eski bahriye nazırı Aleksandr da ayni çeşit bir ithamda bulunarak: “Hü kümetin teklif ettiği muazzam silâh. lanmanın bütün dünyayı silâhlanma. ya teşvik ettiğini,, Baldvin kabinesinin de Hitler gibi, müşterek emniyetini te- min etmek değil, milli siyasetini yürü. tebilmek için silâhlanmak yolunu tut. tuğu,, söylemiştir. Bunlara hükümet namına cevap ve. ren müdafaa nazırı İInsky'in sözleri göyledir: “— İngiliz siyasetinin bütün hedef- lerini biliyorsunuz. Bu hedefleri, M. n SES X T - 400 milyonluk müdafaa tahsisatı İngilterede kabul edildi İngiltere hükümetinin 400 milyon Eden, açık surette tarif etmiştir. Av. | e t rupaya ait umumi bir hal sureti bul. mak maksadile müzakerelere girişmek arzusundayız, Milletler cemiyetinin nü fuzunu takviye etmek istiyoruz. Siya. set sahasınıda sükünu tesis etmek için bütün milletlerle beraberce çalışmağa ve iktisadi sahada mesai birliğinde bulunmağa hazırız.,, Nihayet başvekil Baldvin kürsüye gelerek vaziyeti şöyle izah etmiştir: “— Bir kere daha tekrarlarım ki, hiçbir tecavüz fikrimiz yoktur. İstedi. ğimiz, yalnız bir tecavüze mâni olacak| bir hale gelmemizdir. Kuvvetlerimizi lâzımgelen seviyeye çıkarmazsak, ne kendi emniyetimizi, ne imparataorrlu. ğun emniyetini muhafaza edebiliriz, ve ne de dünya sulhunu temin yolun. daki rolümüzü ifa edebiliriz. Ordumuz ve donanmamız, bugün 1914 teki halinden daha az küvvetli . dir.. Hatayın anayasası (Baştarafı 1 incide) yarm şehrimize gelecek ve yarmım akşam heyet Cenevrey& hareket edeckteir. Millet Meclisisinin toplanması ihtimali Büyük Millet meclisinin Cenevrede Hatay ana yasası ve idari şekli müzake- relerinden sonra fevkalâde bir içtimaz çağrılması büyük bir ihtimal dahilinde görülmektedir. Cenevre' müzakereleri meclisin tatil sonu olan 22 marttan evvel elde edilirse hükümet meclisin bu husustaki noktai nazarını öğrenmek üzere fevkalâde bir toplantıya çağıracaktır. Ümit — edilme- mekle beraber eğer anlaşma olamazsa o vakit de fevkalâde toplantı yapıla.cak tir.İll | Dit İ (U HN « , Batayda tahrikât “x'.m_ Hatayda tahrikât günden güne art- maktadır. Hataydaki memurlar ve Suriye orgari ları köylerde ve kasabalarda tahrikâtla meşgüldürler. Bilhassa Türklerle Türk olmiyanların arasını açmak, ihtilâflar çı karmak emelini takib eden bu hareket- lerin-hedefi Hatayı Suriyenin — parçası haline köymak için sebepler hazırlamak- tır, Suriye davasına hizmet —etmek ve 'Türkler aleyhinde tahrikât vapmak için Beytülümme klüpleri açılmaktadır. Evvelki gün Reyhaniyede sureti mah susada tutulmuş adamlar tarafından Bey tülümme klübü açtırılmıştır. Istanbuldaki iki liman İdaresi İktısat Vekâleti İstanbul İima- nının inkişafr-için yeni bir projenin tatbikatına geçilirken- çok — mühim bir meseleye de ol koymuştur, İstanbulda iki liman idaresi var- dır. Biri İktısat Vekâletine tâbi İi- man işletme idaresi, diğeri de Nafıa vekâletine tâbi Haydarpaşa liman idaresidir. Bu iki idare ile liman iki kısma ayrılmış olmakta, bu yüzden iki türlü masraf ve iki türlü muame- le cereyan etmektedir. Başvekil İsmet İnönü liman işle- ri üzerinde tetkikler yaparken bil- hassa bu mesele üzerinde izahat al- mış ve direktifler vermiştir. İktısat Vekâleti şimdi bu meseleyi esaslı bır sekilde tetkik etmektedir. Milli mücadelemize dair bir musiki eseri Halkevlerinin yıldönümü münasebe - tile yarın şehrimiz halkevlerinde yapı lacak merasim arasında Şişli halkevinde yapılacak olanı, istiklâl mücadelemiz mevzuu üzerine yazılmış bir milli musi ki eserinin ilk defa çalınması mukarrer bulunmak dolayısile ayrı bir hususiyet taşımaktadIt. Hasan S. Bükey isimli bir genç tara.- fından yazılmış olan bu eser beş kısım- dan mürekkep bir “Süit — senfonik,,dir. Ayrıca üç kısım koro vardır. Eser bü- yük orkestra için yazılmış olmakla bera ber Şişli halkevi Orkestrası tarafından AAA BO I KY İ ee çalınacaktır, N Gi öi« zz x Ai | | memiş ve bu yüzden sıkmtı haııl ol' Romanyadaki siyasi hâdise Sefirlerin bir müra- caatı ile kapandı Bükreş, 20 (A. A.) — İspanyada ge-! neral Frankoö saflarında harbederkcn ölen “Demir muhafızlar” a mensup ıkı Rumen gönüllüsünün cenaze merasmni’ dolayısıyle yapılan tezahürata Italyan' ve Alman sefirlerinin iştirak et:n:ıemT neticesinde çıkan diplomatik hâdise ka panmıştır. İki sefir hareketlerinin şahsi mahi. yette olduğunu ve diplomatik töamülle. re bir tecavüz şeklinde telâkki edilme. mesi lâzımgeleceğini beyan etmişler. mnutuk, söyliyerek şeenehi <diplomatları,. “hın siyasi partiler tarafından - tertip edilen nümayişlere iştirak etmesini tenkit ettiği hatırlardadır. Dokuma ipliği mese- , lesi halledi Sanayicilerin ve dokuma tezgâhı sahibi olan binlerce halkım şikâyeti ni mucip olan pamuk ipliği meselesi - nin bir kararname ile hallolunan bi - rinci kısmından sonra ikinci /kısmı da esasından halledilmiştir. Sanayie asıl lâzım olan 20 ve 24 numara ip” liklerin idhali hakkı uyuşturucu mad- deler inhisarma yverilmişti. İnhisar bu kakkı şimdiye kadar istimal ede - muştur, Şimdi sanayiciler 20 ve 24 numa- ra ipliklerin uyuşturucu " maddeler inhisarındâan müsaade almmak şar - tiyle fakat sanayiciler tarafından id- hali hususunda inhisar idaresiyle mu- tabık kalmışlardır. Bu husus İkti - sat vekâletine arzedilmiş ve vekâlet de tasvip etmiştir. Ka_satura ile bir adam yaraladılar (Baş tarafı 1 mcids) çıkmış, — sabıkalı bıiçağa davranmış - tır. Arif bu vaziyet karşısında yanm -|. da taşıdığı kasaturayı çekmiş;, Cemua- lin karnma saplamıştır. Vakadan sonra kaçmışsa da evinde yaka- Janmıştır. Barsakları dışarı çıkan Cemal Cerrahpaşa hastahanesine | kaldırılmıştır, k & 4; Nuruosmaniyede oturan hd racı Hasan, Çarşıkapıda Sepetçi ha- nında kunduracı Dimitriden alacağı- pı istemiş, bu yüzden aralarında kav ga çıktnıştır. Neticede Dimitii — kuün dura kalıbı ile Hasahı başından ağır. (dır” demektir; 'Peyami M, Tatareskunun parlâmentöda birı;- 20 ŞUBAT — 1987 4 pütün © li ı,cık Günün bir kwmmz, Ve A—LL:lıyat'm Si bir şeyler £ veyahut kazanmak için ”_wvafw kiyelsizce. saîfcdc.ıc"î» g çırmhrcu -Mustafa Nihat (Gorki'den !© me), Depte,.s. 1. Bu cümleyi anlamak için frans n “en bilmek ve "muvaffakıyctsızce Idi gml vain” karşılığı olarak kullanı! Z düşünmek lazımıdır. Bunun türkü N “ . kazanmak için sarfettikse de M I vaffak olamamıştık” tır. Yine o Sâ fadan: Her birimiz SiZ VENMİŞTİR .e * fâ. Bu cümle: “Aramızda künuştuk' kat hiçbir münakaşa çıkmadı, itir eden, başka bir teklifte bulunan © aK dı, çabucak kararımızı verdik,” dem tir. Halbuki muharrir: “Her birim kararı içimizden vermiştik” demü tiyor. Fransızcası: “tout bas” gerek, bu. kararı Sessii südü iz bi k İSe olBa ; * * & huflenm portresini bi (demokrasiler ve sosyali nırsınız ki onun tek bir. büşt. l bir gövdesi, tekk bir Tuhu V* "a.f 5 yakları -vardır. — Peyami Cumhuriyet, 10, 2. 81 ; ; sanıramız ki; onun tek - Di b;ş tek bır gövdesi, tek bir- ruhu V&" demek “onun birden fazla bası, bi fazla gövdesi, Birden - fazla rüh Safa da b iyi. Fakat: "Sanîr; ki onun insiyakları; vardır” - d“mâ r, “onun insiyakları, yoktur” deî“ek Hiç zannetmiyorum:ki- Peyami - 'ı bunu soyleıneî istemiş- olsun. A“bı | “muayyen, hiç değişmez insiyakları | yahut “her hususta tek bir insiya “ mı demek istiyor? - Muharrir deva..m' ediyor: YÜZ LA v Halburi çeşidli: dcnwkramm"" n çeşidli sosyalizmlerin kütleder; ğ ladılıdları hiçte biribirine: Wîm y d “Çe'sıdlı”—kelımelcrı “muhtelif 3’0” İne Balkatırkana'Bence iyi değil, çü ıı hatıra “muhtelif” ten»ziyade “â ağıı bulacalı” yı getiriyor. “Muhtelif” ksa ' mesıni kullanmaktan , hoşlanmıyo? “türlü demokrasilerin ve türlü 50 yalız.mlerın” demesi > daha iyi olurS Hele: “..her demokrasinin ve her d yalızmm anladığı...” dese, hiç bi yeceğimiz olmazdı : le ç*t”’"w zmler), SÜ söylemek istiyor; 'l> tim Hnnlan arasında yapıla - bakaya gönderilmiş olan ma heyetler. raporlarmı verecek Ve tılacaktır. Bundan sonra.. surette yaralamış, kaçmıştır. Hasan| haıtahun eye kaldmlnugtır. ö Ka , Galata yolcu salonu — 300.000 liraya — - — mal olacak Lımanda Cınlata ve Mcrkeı yeni xolcu salonu. için açıları kgtî tetkik edecek jüri, dün vali ? din Üstündağ'm reisliği al Kİ toplantısınır yapmıştır. :adin A Toplanndan evvel Vali “hlh’;p ı Üstündağ yeni liman vaziyeti | (p kında hazırlanmış bir proje Uze"p izahat vermiş ve bundan son'? wa name mucibince jürinin tarzı M l isi üzerinde goruşhlmuş ve tâli gtıd komitenin 10 Marta kadar mak üzerinde tetkikat yapmıllm'wa tilîs yYar verilmiştir. 10 Mart al—!" lar teksir edilerek jüri ;zaol'îa dağ; Martta toplanacaktır. e Jüri azaları bundan sonra m.w;:" leri tetkik etmiştir. Bu 'te! #ı sonra bazı. mütalealar yürü üğmğrı tür. Müsabakaya gönderilen 2 FUj ket ayrı ayrı şekillerdedir. Fa k“ 43!'“ ha ziyade vapurlardan- bir . salona yolcuların çıkması nun üzerinde bir saat kuleıl Mması fikri hâkim bulunma ktadi *Yeni yolcu salonu' arsasının 54,45 metre olup bina üç. k“ rine inşa edilecektir. Zemil bird yolcu salonunda 180 Yolcu Hi ayni zamanda Mmüayeneye F tulabglecektıı z ” Buıa 300 000 lıxay'a çi ve