20 Şubat 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

PPİ Amerikadaki âli mahkeme Amerika Birleşik Devletleri Cumhurreisliğine ikinci defa olarak ge. gilince Ruzvelt'in ilk işi “Âli mahkeme” ye karşı mücadeleye girişmek oldu. Amerika Birleşik Devletelri Cumhurreisi cn geniş salâhiyetli devlet reisleri arasında sayılmaktadır. Acaba bu derece “mehip” bir kudretin mavivdlâlarını tutan adam bir mahkeme heyeti karşısında cephe tut. mağa nedân lüzum görmüştür? Bunu anlamak için evvelâ “Ali mahkeme” (La Coür Supreme) adını taşıyan heyetin mana ve salâhiyetlerin! kavramak lâzımdır. “Ali mahkeme” Amerika Birleşik Devletlerin! kuran inkilâpşıların bir eseridir. Bu inkılâpgıla” Monteskiyö nün müridlerinden idiler ve “kuvvetlerin ayrılması” nazariyesine taraftar' bulunuyorlardı. Vatandaş. ların hürriyetini herhangi bir tehlikeye marvz bırakmamek İçin, amme hâkimiyetinin şöyle veya böyle suiistimal edilemermesi için bütün kuv- vetlerin tek elde toplanamamaları lâzım geldiği kanaatindeydiler. * Nazariyelerini müstebit krallıkların kötülüklerine bakarak ve #aMAN zaman da Atina demokrasisini hatırlıyarak kurmuş olan Monteskiyö'ye göre bir cemiyeti idare eden bütün manivelâlere tek el tarafmdn kuman. 'da edilmesine mutlaka mâri olmak, “kuvvet” leri biğibirlerini kontrol ve murakabe edecek bir tarzda ayırmak icap ediyordu. Amerikan devletin! kuranlar bu nâzariyeyi tatbik ettiler. Lâkin bu sefer de (formaliteleri bir tsrafa atacak olursak) bütün salâhiyetleri gene tek noklada birleştirmiş oldular: “Ali mahkeme”, Amerikan devletinin ilk âteşli günlerinde bu mahköme cidden asiline ve şuurlu hareket etti. Lâkin zaman geçtikçe, Amerikada soa derece kudretli bir. sermayedar smıf türeyince. mahkemenin -rolü değişti; Ali mahkeme bir nevi “irtica vasıtası” halini aldı. Faraza Ruzveltin ilk cum. burreisliği esnasmâr yapmak istediği bütün . yenilikler, zirai ıslahat ve saire ve saire hep Âli mahkemenin “veto” su İle hiçe indi, söz halinde kaldı. © İşte şimdi Ali mahkeme karşısında Ruzveltin cephe tutmasının se - bebi budur. İkinci intihap cumhurreisine halkın büyük bağlılıklarını bir daha göstermiş olduğu için bu iş bir hayli kolaylaşmış olacaktır. Bunun- * Is beraber tallin ne garip bir cilvesidir ki Âli mahkemenin bugünkü Yük. sek reisi Hügs bu mahkeme karşısında ilk defa cephe tutmuş olan ve Ruzveltin bugün ele aldığı fikirleri bundan 22 yıl önce daha şiddetli bir tarzda ve ilk defa olarak ortaya (o atmış olan adamdır... m 2 yil önce Hügs 50 yaşmdaydı ve Bep 75 lik olan Âli mahkeme hâ. kimlerine “bumaklar!” diye saldırmıştı. Şimdi Hilgs 72 yaşmdadır ve Ruzveltin fikirlerini neğreden gazetelerin “Âli mahkeme bunakları” ndan bahseden bütün yazılarına şahsan muhatap olmakta ve gene şahsiyle mevzu teşkil etmektedir. “Buna etme bulma dünyasi derler” dedikleri nekadar doğrudur! “ ŞPKip GÜNDÜZ Garip bir Boğazda sis muhakeme . Esrarla uyutarak Bir vapur karaya oturdu imza almışlar! Dün ağırcezada şayanı dikkat bir! Birkaç gündür Karadeniz Boğu- muhakeme olmuş, bir şahit esrarla! zında görülen koyu bir sis bulutu uyutularak noterde ifadesi almdğ Boğaza girmiş ve bu yüzden birçok nı iddia etmiştir. müşkülât doğmuştur. Şirketi Hay- Vaka Puzant isminde birisine e - vini ipotek etmiş olan Papazyanm şimdi borcunu verdiğini iddia ötme! sidir. il kelelerine uğrıyamamıştır. Bu me yanda Boğazdan çıkacak vapürlar çıkamamışlardır. o Boğazdan içeri! — girecek Tarı vapuru da bu yüzden girememiştir. . Rüsyadan körnür yüklü olarak gelen Yunan bandıralı Marios şilehi : 1 Evvelce İspanya sefaretinde mu- habere şefi olan Ferit isminde birisi- nin bu işe dair olan noter senedindel. imzası vardır. Ferit dün mahkeme huzurunda demiştir ki: “— Ben ilk verdiğim ifadeleri- | i riye vapurları dün" akşama “kadar Boğazm sis altında kalanyukarı is me sadıkım. Noter vesikalasma g€ lince bundan hiç haberim yek. Bir gün Beyoğlunda Merkez kıraathane sinde oturuyordum. Cemil geldi. İfadeden rücu et dedi. Olsrar etti. Ben: “Vicdanımdan korkarım ede! mem,, dedim. Çıkacak oldum. “Ne reye gidiyorsun?,, dedi. “Kadıköye. gideceğim,, deyince o “ben de köpr| rüye gidiyorum, beraber çıkalım,, dedi. Çıktık. İngiliz sefaretbanesi önüne gelince karşıki kıraathanele- rin birinden işte şu adam (Papar- dar yürüdük. Bu, Cemilin arkadaşı imiş. Bize birer ciğara verdi. İçmeğe başladık. Tepebaşına gelince Papaz" yan tramvaya bindi. Biz Tünele ka" dar yürüdük. İşte Tünele kadar. bu; hadiseleri hatırlıyorum. Ondan son-| © — ra esrarlı ciğaranın tesiriyle olacak kendimi belin, Demek ki on lar beni seirifilmenam haline - getir dikten sonra Notere götürüp bu ve sikyı iki şahit huzurunda imzalamış| — “sam o iki şahit gelsinler, burada söy- lesinler. Hiç bir şey o hatırlamıyo” rum. İsimlerini bile bilmiyorum.,, — Bundan sonra iki taraf avukatlar o ran “ali bir el : le sise" rağmen Boğazdan geçmek iste miş, Anadolukavağı cibarnda kw raya oturmuştur. Gemi biraz sonra kendi kendine kurtulmuştur. Sovyet ağır sanayi komiseri öldü Sovyet Sosya- ist Cümbhuriyet: leri Birliği Ağır Sanayi Komiseri Orjonekidze per- şembe © akşamı kalp sektesinden ölmüştür. 5İ ya. i sında olan Örjo- nekidze ( Sovyet Merkezi Icra Ko- mitesi, o Komü- nist Partisi Mer- kez Komitesi siyasi büro azası idi. Sovyetler, değerli bir hükümet ada- mint kaybetmiş bulunuyorlar, Orjgnekidze Efganistan bizden mütehassıs istiyor Afgan hükümt, hükümetimize müdafaa tahsisatı ingilterede kabul edildi İngiltere hükümetinin 400 milyon sterlinlik silâhanma #ahsisatmı par. İâmento kabul etmistir. Muhulefet lideri Atli şu sözleri söy- demiştir: “. İngiltere hükümeti çok ağır bir mes'uliyet altındadır. Balâvin kabine. sinir silihlanma programı, duğruca| harbe götürecek olan bir yoldadır.” Eski bahriye nazırı Aleksandr da ayni çeşit bir ithamda bulunarak: “Hü kümetin teklif ettiği muazzam silâh. Janmanm bütün dünyayı silâhlarma. ya teşvik ettiğini,, Baldvin kabinesinin de Hitler gibi, müşterek emniyetini te- mir etmek değil, millt siyasetini yürü. tebilmek için silâhlanmak yolunu tut. tuğu,. söylemiştir. Bunlara hlikümet namına cevap ve. Ten müdafaa naziri Imsky'in sözleri şöyledir: “.— İngiliz siyasetinin bütün hedef- lerini biliyorsunuz. Bu hedefleri, M. Hatayın anayasası (Baştarafı 1 incide) yarm şehrimize gelecek ve yarın akşam heyet Cenevreyâ hareket edeckteir. Millet Meelisisinin toplanması ihtimali Büt Millet meclisinin o Cenevrede Hati yasası ve idari şekli müzake- relerinden sonra fevkalâde bir içtimas çağrılması büyük bir ihtimal dahilinde görülmektedir. Cenevre müzakereleri meclisin tatil sonu olan 22 marttan evvel elde edilirse hükümet meclisin bu husustaki noktal mazarını öğrenmek Üzere fevkalâde bir toplantıya çağıracaktır. Ümit o edilme- mekle berâber eğer anlaşma olamazsa o vakit de fevkalâde toplantı yapılacak. tir, İm, İİİ GçuMatayda tahrikât <<... Hatayda tahrikât“günden güne “ârt- maktadır. Hataydaki memurlar ve Suriye organ! Tarı köylerde ve kasabalarda tahrikâtla meşzuldürler. Bilhassa Türklerle Türk olmıyanların asasını açmak, ihtilâflar çı karmak emelini takib eden bu hareket- lerin hedefi Hatayı Suriyenin — parçası haline Köymak için sebepler hazırlamak- ter. Suriye davasına hizmet oetmek ve Türkler aleyhinde tahrikât yapmak için Beytülümme klüpleri açılmaktadır, Evvelki gön Reyhaniyede sureti mah susada tutulmuş adamlar tarafından Bey tülümme klübü Mİİ Re aa Istanbuldaki iki liman idaresi İktisat Vekâleti İstanbul Jima" nmın inkişafı için yeni bir projenin tatbikatma geçilirken çok mühim bir meseleye de ol koymuştur. İstanbulda iki liman idaresi var dır. Biri İktisat Vekâletine tâbi Ji- man işletme idaresi, diğeri de Nafıa vekâletine tâbi Haydarpaşa liman idaresidir. Bu iki idare ile liman iki kısına ayrılmış olmakta, bu yüzden iki türlü masraf ve iki türlü muame- le cereyan etmektedir. Başvekil İsmet İnönü liman işle- ri üzerinde tetkikler yaparken bil- hassa bu mesele üzerinde izahat ak mış, ve direktifler vermiştir. İktisat Vekâleti şimdi bu meseleyi esaslı bir şekilde tetkik etmektedir. Milli milcadelemize dair bir musiki eseri Halkevlerinin yıldönümü münasebe » tile yarın şehrimiz halkevlerinde yapı İacâk merasim arasında Şişli halkevinde yapılacak olanı, İstiklâl yücadelemiz mevzuu üzerine yazılmış bir milli musi ki eserinin ilk defa çalınmas: mukarreri bulunmak dolayısile ayrı bir hususiyes taşımaktadır. Hasan $. Bükey isimli bir genç tara. fından yazılmış olan bu eser beş kısım- dan mürekkep bi “Süit senfoyik, dir. reisin müdahalesiyle dur) mütacaatle Türkiyeden mühendis Ayrıca üç esım koro vardır, Eser bü. doktor ve adliyeci iktisatçı ve zira *| yük orkestra için yazmış olmakla bera gis mütebassıslar istemiştir. Müra Eden, açık surette tarif etmiştir. Av. 400 milyonluk Tupaya ait umum! bir hal sureti Dul. mak maksadile müzaketelere girişmek arzusundayız. Milletler cemiyetinin nü fuzunu takviye etmek istiyoruz. Siya. set sahasında sükünü tesis etmek için bütün milletlerle beraberce çalışmağa ve İktisadi sahada mesai birliğinde bulunmağa hazırız... Nihayet buğv rin kürsüye! gelerek vaziyeti şöyle izah etmişti “ Bir kere daha tekrarl hiçbir teçavüz fikrimiz yoktur. İstedi, #imiz, yalnız bir tecavüze mâni olacak! bir hale gelmemizdir. Kuvvetlerimizi lâzımgelen seviyeye çıkarmazsak, ne kendi emniyetimizi, me imparatorrlu. ğun emniyelini muhufaza edebiliriz, Ye ne de dünya sulhunu temin yolun. daki rolümüzü ifa ödebiliriz. Ordumuz ve donanmamız. bugün 1914 teki halinden daha az kuvvetli - dir.., Romanyadaki siyasi hâdise Sefirlerin bir müra- caalı ile kapandı Bükreş, 20 (A.A) İspanyada ge- neral Franko saflarında harbederken, ölen “Demir muhafızlar” a mensup iki! Rumen görüllüsünün cenâze merasimi dolayısiyle yapılar tozahürata İtalyan ve Alman setirlerinin iştirak etmesi neticesinde çıkan diplomatik hâdise ka panmıştır. İki sefir hareketlerinin sahaf maahi. yette olduğunu ve diplomatik tesamülle.. re bir tecavüz şeklinde telâkki edilme. edilen nümayişlere iştirak etmesini tenkit ettiği hatırlardadır. Dokuma ipliği mese-| lesi halledi Sanayicilerin ve dokuma tezgâhı sahibi olan binlerce halkın şikâyeti 'ni mucip olan pamuk ipliği meselesi * 'nin bir kararname ile ballolunan bi - rinci kısmından sonra ikinci (kısmı da esasından halledilmiştir. Sanavie asıl lâzım olan 20 ve 24 numara ip” liklerin idhali hakkı uyuşturucu mad- deler inhisarma verilmişti. İnhisar bu hakkı şimdiye kadar istimal ede - mömiş ve bu yüzden sıkıntı hasıl ol muştur. Şimdi sanayiciler 20 ve 24 numa: ra ipliklerin uyuşturucu © maddeler inhisarmdan müsaade alınmak şar * tiyle fakat sanayiciler tarafından id- hali hususunda inhisar idaresiyle mu- tabik kalmışlardır. Bu husus İkt - şat vekâletine arzedilmiş ve vekâlet de tasvip etmiştir. Kasatura ile bir adam yaraladılar (Baş tarafı 1 incide) çıkmış. sabıkalı biçağa davranmış * tir. Arif bu Vaziyet karşısında yanın - da taşıdığı kasaturayı çekmiş; Cerrir-| lin karına saplamıştır. Vakadan sonra Arif kaçmışaa da evinde yake-! b en dışarı çıkan Cemal Cerrah, hastahanesine kaldırılmıştır. we N Li 4 uruosmaniyede oturan kundu- racı Hasan, Çazşıkapıda Sepetçi ha-| nında kunduracı Dimitriden alacağı”! pr istemiş, bu yüzden aralarda kav ga € tar, Neticede Dimitri kun dura kalıbı ile Hasahı basından ağır kaçmıştır. Hasan ! ber Şişli halkevi orkestrası tarafından) surelte Yarı nın siyasi partiler tarafmdan . tertip mesi Hsmngeleoşdini beyan etmişler. otm Hanları arasında yaj » bakaya eren, lr İ i | sine denltamılmmaş EZence iyi değil, 8i e | Beler” her demokrasinin ve her © tür. Müsabakaya girin İ salona yoleülarin" çıkması Kıyotsizce sarj indisi ek Mustafa Nihat (Gorki'den me), Septe,&. L net Bi cümleyi anlamak için Ez bilmek ve “muvaffakıyetsizcs' p Mei valn" karşıl olarak kullar” ana düşünmek lazımdır. Bunun azanmak için sarfettiXse de — yaffak olamamıştık" tır. Yine © M9 fadan: Her birimiz s2 vermişti Bu cümle: “Aramızda konuştuğ”, kat hiçbir münakaşa çıkmadı, Lnss eden, başka bir teklifte bulunan er dı, çabucak kararımızı verdik, “di bü tir. Halbuki muharrir: “Her birimiz İs kararı içimizden vermiştik” olsa tiyor. Franaızcası: “tout bas” ğ gerek, bla çi zmler), #5 buu kararı essiz MÜ fe .».. Kat lenin - portresini (demokrasiler ve sosyal yakları vardir. — a Cumhuriyet, 19, 2. 37. “ sanırsınız ki onun tek i; tek bir gövdesi, tek bir yubu del demek “onun birden fazin bast, bi fazla gövdesi, Birden fazla ruhu * dır” demektir; Peyami Safa da söylemek İstiyor; iyi, Fakat: ki onun o İnsiyakları" vardır” “onun İnsiyakları yoktur" Hiç zannetmiyorum: ki. PEY bunu söylemek istemiş olsun. A “muayyer, hiç değişmez vE aya yahüt “her hususta tek bir ipsiY? mı demek İstiyor? Mukarrir. de” ediyor: ik Halbulri çeşidli. demokrasilerin çeşidii sosyalliamlerim kütle, ge dadsieları-hip te hiribirime" “Çeşidi kelimeleri “muhdeliz” hatıra “muhtelif” ten ziyade “8 hel bulacalı” yı getiriyor. “huhtelif” meşini kullanmaktan hoşlanmıyor" w. türlü demokrasilerin ve türlü * İade demesi - daha iyi ol & Galata iii z salonu 300.000 liraya mal olacak Limanda, Galata ve eri iz yeni yolcu: salonu. için “açıdan tetkik #detek Jüri; dün din Üstündağ'm reisliği indi j toplantısını yapmıştır. Toplantıdan evvel Vali M Üstündağ yeni liman eğ kmda hazırlanmış bir iel izahat vermiş ve burdan sonf8 ve. name mucibince jürinin tarz! ve isi üzerinde eee ali komitenin 10 Marta kı nlar üzerinde tetkikat yapı rar verilmiştir. 10 Mart akışa “heyetler raporlarını verecek V€ lar teksir edilerek jüri, azan “tılacaktır. Bundan sonra Martta toplanacaktır. Jüri azaları bundan sonre İeri tetkik etmiştir. Bu sonra bazı mütalealar yürü ket ayrı ayrı şekillerdedir. F: ha ziyade vapurlardan bir nun üzerinde bir saat kulesi, ması fikri hâkim bulunmakta”. “Yeni yolcu salonu arsaşmın 54,45 metre olup bina üŞ rine inşa edilecektir. Zemin. yolcu salonunda 180 yol ayni zamanda bibi be “gbi