22 Aralık 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 10
RR m Sm ie TE , Hk o sıralarda tıpkı HABER — Akşam nostas OL SALTA.ATIN YELLER ESER ŞiMDi YERINDE Dünün paşaları ve konakları Mahmut “Nedim,, ot Pş.nın konağı ve yalısı Yalı, Boğaziçi neresindeymiş, ne dersin!a, kesip atamadık. Bazıları Be- bike bazıları Küruçeşme ile Arma- vutköy arasında, bazıları da, (ne mü- Vanikö- hetletinde, Horhora varmadan gerile, deydi... Yalı da, konak da bugün orta r.. Meydanda olan vârsa o) da, Kapılı fırının sırasında, bir vaki! ler Sıhhi 'apartrman udını taşıyan vi Banın az ölesirndeki türbesi... İ Mahmut Nedim pdşanm oldukça ki- şizedeliğini, babasının rüfdei bald rk oalinden ve Babiâliden yetişme oldu. ğunu; aklimda, elinde tahrirat, diz bükerek, kanbur çıkararak hayli kav! miş kalem çırpiştırdığı ve bezir mü- rekköbi yaladığı söylenir. Toriki naze- nine mersupluğu, mey, mttrıp, çareb- ru saki düşkünlüğü, aradan 70 bu ka» dar yıl geçtiği halde, hâlâ dillerdedir.. Maamafih o taraflar nemize gerek?... Her koyun kendi bacağından asılır... Kodaman, “kader, kaderullak”, akı- bet andaret koltuğuna yaslanıveriyor. Devir, Sultan Aziz devri.. Sadrazam- kların Köşe| Kısacık! kapmaca oyunuma dörmüş.. bir zaman içinde, kaç tanesi köşeyi ka par kapmuz, açıkta kalarak ebe olma- da... Sayalım bakalım: Mahmut Nedim; 11 ay sonra Mithat paşa, ondan 81 gün sonra Rüştü paşa; 17 gün arkadan Esat paşa; 21 gün «- kabinde Şirvanizade; biraz geçince HU seyin Avni paşa; tekrar Esat paşa; bir kaç gün ardından gens Mahmut Ne- dim (*) Abdülüziz, akıbet kendisine biçilmiş kaftan olan veziri buluyor ve Mahmut Nedimi bağrma basıyor... Bu vadide 0 *Par söylenmiş, çok kulaklar dol muştur. Astarın iç yüzü hayli açılış! okluğu halde, sırası gelmişken kalem İ 266 GÜZEL durmuyor? Sultan Azfzi “rfikdp ve İ n, Mahmut irtişaya” Nedimmiş. Göz bebeği ve pek be-| Mahmut Nedim paşa ve meşhur Mos- koj Sefiri General İgnetiyef eerikli sadrazanım marifetlerinden bir kaçmı, gelişigüzel alacağız: Sözde, devlet fslahati olmak Üzere, umumi bir tenkikat yapıyor. Ekser alı- valde, şahsi giraza binaen, 30, 40 yıl Wk emektarları memuriyetlerinden a- tıp açığa fırlatıyor... Bu tenkihattar hazinenin istifadesi maf'ş... Maksat, srtacak âpraları saraya, siray gözde- lerine ve sevimli iltimeslılara, zammı maaş olarak beleş etmek. Bugünlerde hükümete geçen şark şimendiferleri imtiyazmı, Nemsel! Ba- ron Hirşe, akıl durduracak ağır şart- larla veriyor... Gene başta kendisi, sonra saray ve saray tevabli ceplen-| medeler... Sultan Mecit öldüğü vakit, devletin borcu 375 milyon frangı bulur, bul mazmış, Bunu, 11 sene içinde, 4 mil yar 571 küsur milyon franga çıkaran, elebaşı ve baş tacı aadrasamdır. O sıralarda İstanbulda “nefsi müte- kellimi vahde” meşhir Moskof sefiri İşnatiyev... Herif, İstanbulda iş görmek icin pa- raya ihtiyae olduğunu çarma bildir. “göyrimahdul bir! miş. Kendisine PRENSES kredi,, açılmış... Sökül babam sökül... Sadrazıma, bazı vükeliya münta- zam maaşlar ve hediyeler bahşedegel- r: “Babdli Rusya sefaretha- nesine, Rusya sefare'hansei de Babıd- liye taşınmış sayılabilirdi,, diye yazar. lar. Vükeliyi, Vüzetayı, ordu kümandar- larını geçelim, vilâyet valileri, sancak mutasarr.fları, hattâ kaza kaymakam- Jarı £ gılmadan naspedilemezmiş... Moskof devletinin o tariklerde İstan büldaki #efirine Overdiği- “tahsisatı mesture,, nin milyonlarca rubleyi geç tiği, eski defterlerde kayıtlıdır. Bu pa- ranm aslan payı Mahmut Nedim paşa- ya peşkeş çekilen torba doluları altın- lar, giranbaha hediyeler, kakum kürkler, Rus kadanaları, Volga hav- yarlerı.. Artık, sadrazamın adı da Nedimof olüp çıkmış. Bultan Aziz, Nedimofa ve peşkeşçi- si İgnatiyev'e dayanıyor a, Osmanlı saltanatınm veraset usulünü de değiş- ürmeye kalkıyor... Daba 20 yaşındaki oğlu Yusuf İzseddini veliaht etmek derdine düşüyor. Rus sefiri bu işten son derece mem- nun... Hattâ o derece paçaları sıvamış) ki “Küçük bir mukavemet görürseniz, Odesa'da 40 bin neferlik ordu hasr - dır. 45 saat geçmeden İstanbula yeti- sebilir!,, diyor. Beri taraftan, Mısır işleri ve Hidiv Ismail Paşa da Mahmut Nedime iyi süt veren bir inek olmuş... Devlet hu- kukuna taban tabana zıt olarak veri- len fermanlara karşı, yüz binlerce lira, rüğvet yoluyla yağmak... Bu meyanda göne valide sultana kaç milvon mi cevherat ve nadide eşyanın hediye kı- e, Moskof elçisinin rızası darı- Tsfandulda softaların pi sa Turkish war ismiyle 1878 de basılmış Imdığı mütevatirdir. 1298 senesi Rebililevvelinde, bir per- şembe günü, Fatih civarında bulunan| medriseletdeki softalar, . toplanmağa başlıyorlar. Cemiyetleri çoğaldıkça ço Ealarak, Beyazıltaki “Babı serdekeri,,! meydanma geliyorlar. “Artık tahsil zamam değildir. Dev- “Softalar ayaklanması,, denilen vü ka... Sadrazam Mahmut Nedim, Babıâl!- ye civar olan İran sefarethanesine ka- pağı atıyor. Şeyhülislâm Hasan Feh- mi Efendi de, akrabasından birinin &- vine kaçıp saklanıyor. Sarayda müthiş bir telâş ve beye- can... Mahut İgnatiyev, gene imdada yetişmiş. “Aman, mukavemet de mulea- vemet!,, diye ter ter tepinmeye başla- miş. Ağzında gene eski maval: — Rusyadan iki fırka piyade, iki a-' lay kazak getirtelim! Softalar, sabaha GÜZEL Olustratod History of tho Russdi bir kitaptan alınmıştır). Sirkeci civarlarmda bekliyorlar; | bah cluyor. Rüştü paşa sadrazam; Şeyhtilisi da Hayrullah Efendi... Cemaat dağ yor, Sultan Azizin bal gecesi, Nedisi gabı emredler meclisinde, besmi nsl ve keyfinde... İgnatiyev cenapları Büylükderedeki sefarethanede, mi firleri Avusturya sefiri Kont Ziçini Yunan sefiri Redfisle kâğıt oyunun! Hidise akabinde, hepsi beyni veli rından vurulmuş. Acı patlicani kırağı çalar m: hit Mahmut Nedim Paşanm Sultan midin ilk devirlerinde de vükelâliği! dahiliye nazırlığı var... Hattâ, mesi Mithat paşanm muhakemesi ve $ö hükmü verilmesi hengimmdeki f de şudur; “Hükmü kanunun tamamii icrai / “Yıkıldı gitti cihandan, dayansın Hilubner,, msramın yeri tam Sermed Muhtar Alus inleldb” a bakın... PRENSES — Müsaade ediniz de oturayım. Ayak ta duracak halim yok! Üç saatlik yolu. ! bir saatte aldım. İ — Niçin beygirle gelmedin? — Beygirle gelmek tehlikeli idi. Hal) buki beygirsiz bir adam icabında çalı- ıkların arasında saklanabilir. Bundan başka polis bir atlıyı çabuk görür ve ya. kalar. Bahusus üstübaşı toz toprak için de olursa. Benim üzerimde ise toz ve topraktan başka kan lekeleri de var. — Kan lekeleri mi? Ellerini uzat ba- kayım. — İşte! — Bu kan lekeleri nedir? — Karargâhımıza hücum eden düş-! manlarımızın kanı. — Nasıl, karargâha taarruz mu cdi, di. Yoksa slay beni beklemeden sizi bu» tup nize hücum mu etti — Bize hücum edenler askerler deği! di, Çingenelerdi! — Çingeneler mi? Delimi < oldun? Peki bunun sebebi nc? Yoksa siz mi a» rada kavga çıkmasına sebep oldunuz? — Yemin ederim ki kaptan, o ha! Verdiğiniz emirleri harfi harfine tatbik | ettik, Köpekleri salvererek gadırlarımı. | za çekilmiştik. Birdenbire birçok silâh-! 4 çingenelerin Üzerimize hüçum ettikle- rini gördük. Bunları, yolda in yaka. yarık karargâbamıza © getirdi dam ilare ediyordu. rtlarm çukuruna attırdığım a- — Peki &ma kurtlar onu mam'$ mu? — Hâyır, Oradan nasılaa kurtulmağa| muvaffak ol.nuş. — Sonra ne oldu? — Her hirimiz aslan gibi tüleklerimi” parçala. zi alârak gingenelerin üzerine ( atıldık. Bunlarm bir kısmını öldürdük. Bir kıs mans da ağırca yaraladık. Fakat arkadaş larımızdan birkaçını kaybettik. Hokar ds bunlar arasındadır. e Boğuşma pek kanlı ve şiddetli oldu. Hekar ağır ya. ralandığı serada yanmda bulunduğum için bana buraya gelerek siri bulmamı ve hâdiseyi anlatmamı söyledi. Bu konuşmayı dinliyen Vera, her şeyi anlamağa başlamıştı. Duyduğu hayret © kadar fazla idi ki (o bağırmamek için dudaklarını ısırdı. Demekki Boris Korrakola gelen a- dam onun çetesine mensup bir haydut tan başka kimse değildi. Binbaşı da bu haydutların reisi idi, Artık her şeyi anlamıştı. o Fühakika Boris bir haydut olduğunu biraz evvel kendisine itiraf etmişti. Fakat Vera bu itirafı ciddi değil, şaka diye dinlemi: Şaka oridrdii zannetti bir haki yaptı den memnun oldum. Barka bir diyece- ğin var mı? — Arkadaşlar sizi görmek istiyorlar. Bundan başka mahpusların a6 olacağı nı soruyorlar? — Hangi mahpusların? — Evvelâ emrinizle Solyadan saat evvel kaçırdığımız kız ver da genç bir çingene kızı var; — Bir çingene kızı mı 6 — Evet, gingenelerin kraliç leri genç bir kadın. . Kucağında da bir var. Galiba Hedik bir kız, kendi bir kırar vermenizi ir Bu. son çarpışma üzerine artık bu yanımızda alıkoyamayız, dan başka yerimiz mahpu raz daha ileride sarp değirk var. Oraya çekilelim ve esirleri de Hin, diyorlar? Veranın kalbi şiddetie çarpmağa baş lamuştı. Acaba Korzakof haydudun son! e me cevap verecekti. Bunu enla- öldüre, Paskaldan astık korkuya | yoktu. Haydutlarm geceleyin Sofya kaçırdıkları söyledikleri kız şüphesiz ki Anna olacaktı. Demek ki binbaşı Bo. ris sözünü yerine geti ne çırtarık haydutlerm karorgüh'na götür mü Binbaşı, birkaç dakika düşü sonra hayduda şu cevahı verdi — Fişmen şimdi karargüha git. Bir-| larına haber ver. O iki mele Mirmsetd'#ini © Ben gelinceye keder” b 12. Kimse elini sürmesi; artık git. Burodan çıka: görünmemeğe dikkat et. — Pencereden atlayıp © giderim ve kimseye g ” Bir dakika sonra hay varak gözden kayb! .! ki yerine e döndü, ne yapacaktı? olduğu adam ayni zamanda çete re. isi bir hayduttu. Sonra bu haydut, aca» ba evheratına el uzatmaz mıydı? Vera bütün bunları fazis dü- gürmeğe lüzum bile görmedi. Kerzako. fen macerg dolu hayatı onu cezbediyor» | Kuçağına atıl-| du. Onun bir haydut reisi olduğunu b itün meycudiyeti mila sarsılmış, hayatı. n bu hayduda bağlamağa ka» *i. Korzakof isterse tamamen böyle düşünürken Korzakof o- evvelki gibi sakin üyorduz Vazile her şeyden daha ön safta gelir #diyorum diye â. Kı inden biraz sıll- dığını anlar gibi o — Evet, rişin & ; — Kabil değil, Gideceğim yere kadar benimle beraber gelemezsin. Senin gibi genç ve güzel bir kadın beygir sırtında sartılmağa nasıl tabammül eder? Sonra gideceğim yol da hayli uzundur, Aman sevgilim, bu tam benim is, m şey. Ben çocukluğumdan beri ata binerim. Ormanlarda atla çok geğ dim, yağmurlu, fırtınalı çok bozuk bar valarda bilş hiç yorulmadan istediğim kadet dolaştım. Korzakoi, biraz düşündükten sonra şöyle bir cevap verdi: — Sana inanırım Vera. o Cesaretine ve tahammeülüne de eminim. Fakat bu niyetten vazgeçse: a iyi olur gan» m. Çünkü seni götürmek (© maalesef mümkün değil
