2 Kasım 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 10

a Cumurreisi Atatürk dün Büyük — Millet Meclisinin beşinci intihap dev- O resiikinci yılını şu nutukla açmaşlar- SÜ dür: D Sayım millet vekilleri. w Sizi sevgi ve saygılarımla selânı, — lıyarak, beşinci devrenin ikinci sene. — sİni açıyorum. İ Derhal söylemeliyim ki, bu seneti 0 çalışmalarınızın da memleket ve mü. | İlet işlerinde yeni iyilikler ve ilerle. — meler yapacağına kaniim. b Geçen yıl, Türk milleti huzur ve — sükün içinde milli ve insani ülküyc, ç ; aşk ile koşan kuvvetli ve çal'şkan bir — varlık gösteriyordu. - İdarede ve adliyede yeni kanunlı. "_"rm ve yeni teşkilâtın vatandaşı &e. | vindiren neticeleri görülüyordu. — Ekoönominin her sahasında ve mem. | İleketin her tarafında, Türkler, ken. — dilerine ve devletlerine tam bir güver — içinde calışıyorlardı. ($ Cumhuriyet, yeni ve sağlam esaz. |larile Türk milletini emin ve metir. | asil fikirlerde ve ruhlarda Yyarattığ. - güvenlik itibariyle büsbütün yeni bit -hayatın müjdecisi olmuştur. Seneler geçtikçe milli ideal verimleri, güven. le çalışmada, ilerleme hevesinde, mii —Ni birlik ve mili irade şeklinde, daha —iyi gözlere çarpmaktadır. Bu, bizim — İçin çok önemlidir. Çünkü biz, esasen — milli mevcudiyetin temelini milli şu. urda ve milli birlikte görmekteyiz, ; Halk ile hükümet arasındaki ya. — kmlik ve beraber çalışma gayreti, ay. rıca memnuniyeti mucip bir seviyed: dir. Bu husüsta Partimizin feyizli önderliğini ehemmiyetle kaydetmek isterim. ) MİLLETLE HÜKÜMETİN |-BERABERLİĞİ | İdari veya ekonomik tedbirler'n CAan n—.ılm 1SI ımı h: HLm hukumote Yar. - dim etmek hevesi, iftihar olunacal | bir tezahürdür. Bu ruhi vaziyet A : Türlr. milletini ilerletmek — ve Türtk iŞ “va.hmnı imar etmek için çok verim'i N ve “çok esaslı bir amildir. - korüyucusu ta“mıak, bir millet için ğ hü:'llk nimet ve mazhariyettir. Türt — milleti bu neticeye Cumhuriyette var. ğ mîş ve her sene bunun artan semer> - lerini görmüş ve göstermiştir. M':. k: letiıuizip maddi ve manevi hüzuruna — hef'ğni _W fazla ehemmiyet verişimi. : ir yerinde olduğu anlaşı. xrmrvn MESELELERİ Arkaıhşlar. Ilk tahsilin — yayılması için, sade ve pratik tedbirler almak yolundayı:. İlk tahsilde hedefimiz, bunun umu ml olmasımı bir an evvel tahakkuk et. tfrmektlr Bu neticeye varmak anca' $ fı#ılasıı tedbir almakla ve ' onu ' nıçlodik tatbikle mümkün olabilir k Mmetjn başlıca bir işi olarak bu mey. B ısrar etmeyi lüzumlu görüya. " Sâıınt ve teknik mekteplerine rağ ; ıbğ,'artmıştır Bunu sevinçle söyler. — ken, her türlü teşviki arttırmak lâzım .olduğuıuı da ilâve etmek isterim. a EM tahsil için, Ankara Üniver, î i sihıini 'tesis etmek yolunda tıp fakil. V Ieshıe de başlıyarak yeni ve en kül. Lfetlı hamlenin atılmasını dilerim. Ya 'Gîfzeî sanatlara da alâkanızı yen' : iq_ı canlandırmak isterim Ankarada < bir, konservatyyar ve bir temsil a. 'k. benım için bir hazdır. - Kamutayın göstereceği alâka ve emek, — Milletin insani ve medeni hayatı ve — çalışkanlık veriminin artması içi" “ çok tesirlidir. DİL VE TARİH KURUMLARI -— Timiz bulunan Türk Farih Kurumu i'e — Türk Dil Kurumunun her gün yen! — hakikat ufukları açan ciddi ve devam. — İt mesafsini takdirle yadetmek iste. o rim, Bu ikti ulusal kurumun, tarihi. bir istikbal yoluna koyduğu kadar. Devlöti ve hükümeti kendi malı va, — *kademisi kurulmakta olmasını zikret | Renda (Çankırı) bT Gîîzel sanatların her şŞubesi İçin | (Bursa) Başlarında kıymetli Maarif Vek: | unutülmuş derinliklerini dünya kül. türündeki analıklarını reddolunmaz ilmi belgelerle ortaya koydukça, yal. tün ilim âlemi için, dikkat ve intibat çeken, kutsal bir vazife yapmakta olduklarını ehemmiyetle söyliyebili. rim. Tarih Kurumunun Alacahöyükte yaptığı kazılar neticesinde meydana çıkardığı — beş bin beş yüz senelik maddi Türk tarih belgeleri, cihan kültür tarihini yeni baştan tetkik ve tamik ettirecek mahiyettedir. Bir çok Avrualı âlimlerin iştira. kile toplanan son dil kurultayın.n ışıklı neticelerini bizzat görmüş ol makla çok mutluyum. Bu ulusa! kurumların az zaman içinde ulusui akademiler halini almasını temenni ederim. Bunun için, çalışkan tarih ve dil âlimlerimizin dünya ilim âle. mince tanınacak orijinal - eserlerin' görmekle bahtiyar olmamızı dilerim. GÖÇMENLER Sayın arkadaşlar, Ana vatana yeni kavuşan göçme' vatandaşlarım'zın iskânı başlıca işl . rimizdendir. Göçmenleri iyi yerleş tirmek ve sürğatle üretmen kılmal için, onları,kâfi derecede' teçhiz et. meğe çalışıyoruz. Aldığımız netice. ler ümit vericidir. Bu milli meseley#» tahsis edebildiğimiz vesait derecesin, de, fakat ara vermeksizin devam e. deteğiz. NAFİA FAALİYETİ Demiryolu inşası programına de. vam ediyoruz. Buna müvazi olara' yol ve köprü inşaatına daha fazla ve. sait tahsis edebilmek, arzuyaşsayan. dır. Her halde su işleri için verilen vesaiti arttırmaya lüzum vardır. Şim diye kadar muhtelif yerlerde yapıl. mış ve yapılmakta olan ufak büyük vermektedir. Kamutayın .. su işleri için yeni imkânlar aramasını lüzum. lu görmekteyim,. Telefon şebekesi memleket içinde, bir program dahilinde genişlemekte. dir. Bu faaliyeti takdir ve teşvik et. “mek isterim. Yakın bir zamanda iyi bir radve merkezine nail olacağımızı umarım. Ticari hava nakliyesi işlerinin em. niyetli, intizamlı, devamlı ve geni'ş Temesini ise, çok önemli tutmaktayım EKONOMİ, ZİRAAT VE TİCARET Sayın vekiller, Ekonomi sahalarında milli faali. yetimizin artmasından ve genişleme. sinden sevinç duymaktayız. Cumhu. riyetin ekonomik tedbirleri her sahı. da feyizli semereler vermektedir. Ziraatte kalkınmayı kolay ve ça buk yapmak için şartlar çok ilerlemis ve hazırlanmıştır. Yeni usuülde ve yeni makinalar kullanmakta, iyi teş. kilâtla yapılacak yardımların sürğatje | semere vereceğini görüyoruz. Kooperatif teşkilâtı her yerde sa, vilmiştir. Kredi ve satış icin olduğu kadar, istihsal vasıtalarını öfret'p kullandırmak için de kooperatiften istifadeyi mümkün görüyoruz. Ziraatta hastalıklarla mücadel. nız Türk milleti için değil, fakat bü. | işine daha çok ehemmiyet yermek lâ. zınıdır. j Toprak kanununur bir neticeye varmasını Kamutayın yüksek himme. tinden beklerim. Her Türk çiftçi a. ilesinin geçineceği ve çalışacağı top. rağa malik olması behemehal lâzım. dır. Vatanın sağlam temeli ve imar. bu esastadır. Bundar fazla olarak büyük araziyi modern vasıtalarla iş. letip vatana fazla istihsal temin edi!. mesin; fteşvik etmek isteriz. Ticaret münasebetlerimiz bu sene da. ha genişlemiştir. Kars'lıklı genişlit | ve kolaylık takip ettiğimiz esaatir. İhracatımızın kolaylaştırıldığı yerde ithalâtın artmasından sakınmıyoruz. Bu ithalâtı arttırmak ve kolaylaştır. mağa çalışıyoruz. Bu dürüst politi. ka üç senedenberi ticaretimiz hacmi. ni muntazaman arttırmıştır. ENDÜSTRİ VE İŞ HAYATIMIZ Endüstri programının tatbiki cid. di olarak devam ediyor. Her yeni en. düstri eseri, muhitine refah ve me. deniyet, ve bütün memlekete haz ve kuüvvet vermektedir. İkinci programın hazırlıkları şevk ile ilerlemektedir. Maden İşletilmesi inkişaf halinde. dir. Madenlerimiz bizim başlıca bir döviz kaynağımız olduğu için de, yül:. sek dikatinizi celbe değerlidir. Artvin civarında bakır madenlerin. den birinin işlemeğe başlamasından memnun olduk, Ergani bakır made. ninin işlemeğe başlamasını memleket için mühim bir fayda telâkki ediyu. ruz, Yine memleket için pek ehemmi. yetli bulduğumuz diğer mesele, kü. mür havzasının rasyoönel olarak işle. mesidir. Üzerinde bulunduğumuz ted. birlerin sürğatle netice vermesini te menni ederim. -- Deniz ve deniz mahsulleri ticaret| ve endüstrisi önemli bir mevzuumuz, dur. . Ticaret filamuzu yenılemek ve ari. tırmak teşebbüsünü memnun olaral. kaydediyoruz. Limanlarımızda- kâfi teşkilât ya pılmış, umumi mâzâlar ve antre. polar bulundurulması mukarrerdir. İş kanununun tatbiki için icabeder teşkilâtın kurulması lâzımdır. Ayrı. ca deriz ve ticaret işçileri için de yeni kanunlar hazırlanmalıdır. Küçük kredi mevyzuunun ehemmi. yetle ele almmasmı, büyük Meı:lisın dikkatine arzederim. Bu sene Ziraat Bankasının yen; kanun lâyihası, çalışma mevzularınız arasında olacaktır. Bankaları ve kredi tevziini inzibata alan, kooperatifleri kuran ve genişle. ten kanunlarınızdan sonra, bu yeni eserleriniz memleketin kredi hayatın. da verimli olacaktır. MALİYE VAZİYETİMİZ ÇOK VERİMLİ Maliyemiz, memnun olacağın'z surette, müsbet ve verimli vaziyette dir. Muvazeneye hususi ehemmiye'! veren 'büyük Meclis, her sene var!', datı fazlasile temin etmeğe muvaffak olmaktadır. Bu sene de tahminlerin -mukavelesinin derpiş ettiği tahakkuk edecegıne emhiyet edebı': riz, Hayatı ucuzlatmak icap ettîkçe vergileri indirmek siyasetine devam edeceğiz. Tuz, şeker, çimento, sa. yım vergilerinde iki sene içinde yap tığımız cesurane indirmeler, her bi kımdan faydalı olmuştur. Bu sene hem ilk ihtiyatlardan. hem esaslı kuvvet vasıtalarından olan petrol ve müştakları üzerindeki ve. simlerden geniş mikyasta indirme yapmağa muvaffak olmanızı dilerim Bundan başka vergi usullerin'a ıslahı çarelerinin aranmasına da e. hemmiyetle devam olunmalıdır. İy: usul ve iyi tatbikin memnun edici ne. ticelerini vatandaş, hiç bir işte vergi| mevzuu kadar hassasiyetle takdir etmez. PARAMIZ MÜSTAKAR KALACAK Diğer taraftan vatandaşın hazine. ye karşı mükellefiyetinin en mühix. vazifesi olduğunu anlatmak için yo. rulmamak lâzımdır. Şüphe yoktur ki, bahusus devletçi ve halkçı olan bir idare ve ekonomi hayatında, hazi. nenin kudret ve intizamı başlıca mes. nettir. Cumhuriyetin küdreti de her sahada ve milli müdafaa sahasında ihtiyaçların? karşılıyan hazinesinin intizamındadır. Gelecek yıllar için de hazinen'r kuüdretini muhafaza etmek sizin en mühim işiniz olacaktır. Milli paramızın filen müstâkar lan kıymeti muhafaza olunacaktır. MİLLİ MÜDAFAA VASITA. : LARIMIZ Aziz arkadaşlar. — Milli müdafaa vasıtalarına sene. lerdenberi verdiğimiz ehemmiyet!.: yerinde olduğunu hadiseler her gün göstermektedir. Ordumuzu en yeni vasıtalarla mütemadiyen techiz etme. ge çalışıyoruz. Yüksek kıymetini art. tırmağa verdiğimiz ehemmiyet ise, dü. ha ziyadedir. Ordunun çalışmalarından ve bütüu milletin vatan müdafaası için seve rek ve istiyerek çalışmak şevkinden memnunuz. ğ Deniz silâhlarına ehemmiyet vert!. yoruz. Denizcilerimizin iyi silâhl: ve iyi talimli olarak hazırlanmaları büyük emelimizdir. 'Hava ordusuna sarfettiğımz him. meti arttırmanızı dilerim. Yeni bi programın tatbikat devresinde bulun duğumuz için, hava 'kuvvetlerim'z arzumuz derecesinden henüz uzaktır | Kuvvetli bir hava ordusu vucuda ve. tirmek yolunda iyi neticelere döğr'i emniyetle yürümekte olduğumuzu ifade ederken hava taarruzlarına kar. şı milletin hazırlanması için de ayr” ca alâkanızı uyandırmak isterim. TÜRK İNGİLİZ DOSTLUĞU Bu sene içinde Aarsıulusal bakım. dan bizim için mesut hadiseler oldu İngiltere Krah 8. M. Sekizin. ci Edvardın mütenekkiren ziyaretini ve Boğazlarda yeni rejimin Montrü veçhile tatbika başlandığını, bunların başıı. da olarak zikretmeliyim. Tanıqmakh bahtiyar olduğum İn B. M. Meclisinin dünkü toplantısın- da Cumhurtrreisinin açış nutkundan sonra riyaset Ve divan kâtipleri inti- habatı yapılarak riyasete Abdülhalik Reis yekilliklerine Refet — Canttez Nuri Conker (Gazianten), Tevfik Fikret, İdare âmirliklerine, Halit Bayrak (Beyazıt) Dr. Saim “Uzel (Manisa), Irfa.n Ferid. 4 Divan kâtipliklerine de: . Ziya Gev- her (Çanakkale) Ali Zırh (Çoruh) Be kir Kaleli (Gazi Antep) Ali Muzaffer Göker (Konya) Naşid Uluğ (Kütah- ya) Süreyya Tevfik Genca (Tokad) ayrılmışlardır. Abdülhalik Renda intihabı mütea- — Mizin ve dilimizin karanlıklar, içinde kip riyaset makamını işgal ederken l . 5 ı“_ F a < NĞ VÇ SÖ a he B F L E bf Se Kİ L e C a 3d M ü u ü Rlvaset divanı Seçimi ve yeni kanun lâyihaları 'heyeti umumiyeye gu - sözlerle teşek- kür etmiştir: '— Aziz arkadaşlar, başkanlıga tek rar seçmek suretile gösterdiğiniz ye- ni güvenden dolayı hepinize ayrı ay- rı şükran ve saygilarımi sunarım..,, Yeni kanun lâyihaları Meclisin bu devresine yeni ve mü- him birgok kanun lâyihaları sevkedil- miştir. Bu lâyihalar meyanında ceza usulü kantınunda yeni bazı değişiklik- ler yapılmasını ihtiva eden kanun lâ- yihası da vardır. Lâyihaya göre Ve- killer Heyetinin lüzüum göreceği mın- takalarda Müddeiumumilerin tevkif gibi bazı salâhiyetleri genişletilecek ve duruşmaların kısaltılması için is-| tisnat hükümler kabul olunacaktır. Memleketin bazı taraflarında hâlâ de-| xA AY — N KA « z aH | S ğ AAT vam etmekte olduğu görülen kan güt- me davalarının önüne gecmek maksa- dile ayrı bir kanun lâyihası da hazır- lanarak Meclise verilmiştir. Lâyihaya göre kan gütme Sebebile işlenilen ka- tillerin failleri hakkında cezadan baş-#l ka ayrıca teb'id ve sürgün gibi ceza- gilizlerin büyük kralile at husule gelen dostluğun, mille zin temayülâtına uygun olal hükümet aras'nda filen inkişaf te olan samimi münasebat Üü hayırlı tesirine şüphe yoktur. BOĞAZLAR TAMAMİLE T HAÂKİMİYETİNDE Türkiyenin hakkını teslim | yüksek dostluk ve anlayış g Montrö mukavelesi ükitleri, 3 manda kritik devam eden ar: durumun bu önemli devresind rarı için herkesin çalışması İ: umumi,sulh işine de değerli etmiş oldular. Tarihte bir çok defalar mi ve ihtiras vesilesi olmuş olan lar, artık tamamile Türk hâl idaresinde, yalnız ticaret ve münasebetlerinin muvasala y line girmiştir. Bundan böyle rip herhangi bir devletin harp lerinin Boğazlardan geçmesi | dur. SOVYET, AFGAN VE YUĞ ! DOSTLUKLARIMIZ Bu münasebetle karada ve büyük komşumuz Sovyet Ru aram zdaki, on beş senedenlt türlü tecrübeden geçmiş olan ğun, ilk gündeki kuvvet ve : yetini tamamile muhafaza | tabit inkişafında devam ettiğ yan etmekle de ayrıca mem duyarım, Bu sene içinde Afganistar metli Hariciye veziri ve Afgar kıymetli harbiye veziri ile göl ten de memnun oldum. Dost ve müttefik Yugosla yüksek Başvekil ve hariciye n! milli bayramımızda aram'zda masr bize bir sevinç verdi. — Balkanlılar arasındaki kart tarsini, bizim ötedenberi ba melimizdir. Türk — Yugoslav bağlılığı esaslı bir tezahürüdür. Diğer müttefiklerimiz ve d mız ile temaslarımız, daimi v midir. Balkanlarda, garbi ve şarki Akdenizde mevcut sul vamı, eski dünyanın bir çol yerlerine nisbetle daha emin mektedir. Türkivenin bütün devletle! nasebetlerinin iyi olduğunu mt yetle kaydederim. İSKENDERUN VE ANTAİ Bu sırada milletimıizi gece meşgul eden başlıca büyük bir hakiki sahibi öz Türk olan İ run Antakya ve havalisini kadderatıdır. Bunun üzerind yet ve katiyetle durmaya mec! Daima kendisi ile dostluğa hemmiyet verdiğimiz Fransa mızda, tek ve büyük mesele Bu işin hakikatini bilenler v! sevenler, alâkamızın şiddetini mimiyetini iyi anlarlar ve ti rürler. ÜÖnümüzdeki sene, müzakt! silâhlanma yar'şları ile büy hazırirk senesi olacağa benziy! letler arasındaki ihtilâfların malara varmasını samimiytt riz. : Sayın millet vekilleri, Afır ve önemli işleriniz. *'i let yolunda, esaslı hîzmetlü? lamaktadır. Milletin sevgilt? yırlı ve faydalı çalışmalarım” zinle beraberdir. _/ lar da tatbik edilecektir. Hükümet Ziraat Bankası teşkilâtın- da yapılacak değişiklikler hakkmdaki lâyihayı da Meclise sevketmiştir. Bun dan başka lüzüm görülecek yerlerde gümrük muhafaza memiurlarile muha- faza subaylarının oturmaları için LA ler yaptırılması ve . yaptırılamıyacak | yerlerde de resmi binalarda cüz'i bir kira ile oturmaları hakkmdaki kanun lâyihası da meclise gelmiştir. dır. F H “KURUN DostorU Necaeddin Atasaf! Her gün 16,30 dan 20 yt Kİ Lâlelide Tayyare apartml*nl da daire 2 numara 3 de li nı kabul eder. Cumartesi giîn’“ den 20 ye kadar muayene P'fl