24 Mart 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 9

A TWW At P MA BdT W v 24 MART — tosü malâthane adı İşçinin sıhhatini orumamız lâzımdır verilen yerlerin. çoğu birer ahırdan farksızdır “|lş sahiplerinin beş on kuruş istifadeleri Dahasına Türk işçisinin sıhhati feda ediliyor K M - — A F S —e Bugün işçi anketinin en mühim mına giriyoruz. İşçilerin, iş yer- lerinin ve işçiliğin hıfzıssıhhası | meselesine. Umumi hıfzıssıhha kanununun — | 179 uncu maddesi, iş mahallerinin Ve bunlara ait şeylerin aiz olma- 1 lâzımgelen sıhhi vasıf ve şartla- Tn ileride bir nizamname ile tes - | bit edileceğini yazar. OAT v e v Sra SN kykta tü —pimem GÜ ölkei l * şaip ge ',—' Fakat maalesef bu hâlâ tesbit edilmiş değildir. Ve şimdiye ka - | dar tesbit edilmemesi de, bu işte Bu sebepten dolayı hiç bir ni- zamname ile bağlı olmayan fabri- —| ka ve imalâthane sahipleri keyif | lerinin istediği gibi hareket etmek | te, işçilerini gayet fena hıfzıssıh _İıa şartları altında çalıştırmakta | dir. Berbat yerler Bazı müesseseler istisna edi lirse ekser fabrika ve imalâthane- ler gayet berbad bir şekildedir. Zaten bunu anlamak çok kolay- | dır. İşiniz olmadığı bir gün Sul - tanhamam, Eminönü, Galata gibi yerleri dolaşın. Nekadar köhne harap, rütubetli han varsa hepsi- nin içinde bir veya birkaç fabrika Pi ; '» Ku | bulunmaktadır. Küf kokan rütubetli drvarlar — kırık pençereli, taş zeminli kovuk /“İarda kurulan bu fabrikalar işçi /— ler için birer mezar, birer işkence yerinden farksızdır. Bu sebepten dolayı hastalanıp verem olan iş- çilerin sayısını bilmiyoruz. Fakat bu sayıların bir hayli kabarık ol- nası lâzımdır. Eminim ki, bitaraf bir heyet bu Müesseseleri tetkik edecek olsa bunların yüzde doksanını kapatır. | Yine tekrar ediyorum, hıfzıs- sıihha kanununun 179 uncu madde —| Sinde yapılacağı vadedilen nizam. -| hame katiyen vakıt geçirilmeden hazırlanmalı, Türk işçisinin haya- tını kurtarmak işinde acele edil - melidir. L#Saglam işçiiçin iyi iş yeri Düşünülmelidir ki, bir işçinin hayatı fabrikada geçer. Oranm / hıfzissihha şartlarına uygün olup olmaması o işçinin sıhhati üzerin- de yüzde yüz tesir yapar. Ömrünü | bir ahırdan farksız, rütubetli, ka- ranlık ve berbad bir yerde geçi- | Yen bir işçinin sağlam olmasına Ve sağlam bir nesil yetiştirmesine imkân var mı? Yok! Memleketin yüksek menfaati sağlam yapılı ferdlere muhtaçtır. Binaenaleyh sırf hasis menfaati, ' beş on lira daha ucuz olsun diye işçilerini böyle berbad yerlerde çalıştıranlar memleketin bu yük. sek menfaatini de ayakları altma alryorlar demektir. Türk işçisi na- sıl milliyetçi ise Türk sermayeda- ti da öylece milliyetçi olmalıdır. Memleketin yüksek menfaatini kendi hasis sermavesi karşısında İşte çıkacak olan iş kanununun en büyük faidelerinden biri de bu gibi sermayedarlara bizim tek sı- nıflı bir millet olduğumuzu ve kendisile çalıştırdığı işçi arasında hiç bir fark olmadığını anlatması olacaktır. Fabrikamı, ahırmı? Aşağıda okuyacağımız satırlar bir mecmuadan aynen almmıştır. Bayezit civarında bir matbaayı gezen bir yazıcı, orada çalışan iş- çileri ve iş yerini şöyle anlatıyor: “Matbaa diye gittiğimiz yer, üstü örtülmüş dört drvardı. Ve dı- varlar çarpılmıştı. Zemin katı top raktı. İğreti bir merdivenden bi- rinci kata çıktık. Bir kapıdan eği lerek girdik. Mürettiphane. Sade iki pençeresi var. Pençerelerden adam değil, tavuk geçemez.... . Bizde mürettipler, pek te ro- mantik olmayan tarifini yukarıya koyduğum ahırda çalışırlar Bizde mürettiplik ayakta yapılir. Sabah- tan akşama kadar ayakta duran adamları düşünün, Bunlar alaca karanlıkta çalışmaya başlarlar. Bulundukları yer o kadar bunal - tıcıdır ki, çeneleri havayı gökten diş çeker gibi sökmese yaşıya - mazlar. _ İşte bizim Babiâli camekânla- kitapları böyle hazırlanır..,, Şüphe yok ki, bütün matbaalar böyle değildir. İçlerinde modern. işçi ve çalışmak şeraiti hıfzıssıh ha kanunlarına uygun olanları da vardır. Fakat bunlar o kadar az, ve aksi de o kadar çok ki... İş yerlerinin berbadlığı. fabri- ka denilen bazı ahırların iş yeri olarak nasıl kullanıldığı hakkın- da daha fazla misaller gösterme ğe lüzum görmüyorum, Dikkatli bir teftiş bütün haki- katleri meydana çıkaracaktır. Devlet nasıl inhisar vesaire fabrikalarını modern ve hıfzıs - sıhhaya uygun bir şekilde inşa e- diyorsa, diğer fabrika sahipleri de buna mecbur edilmelidirler. Mühim bir Nokta Daha evvel yaptığım kısırlaş tırma anketinde bütün doktor!'ar. zaif, hastalıklı, dejenere olan in- sanların cemiyete nasıl bir yük ol duğunu anlatmışlar, bazıları bun- ların kısırlaştırılarak kendileri gi bi çürük bir nesil yetiştirmelerine imkân verilmemesini ileri sür- müşlerdi. şey, sağlam olan kimselerin sıhha- tini korumaktır. İş kanununu hazırlıyan encü - menin bütün bu noktaları göz ö- nüne alması, ve bilhassa hıfzıssıh ha meselesinde çok titiz ve has - sas davranması lâzımdır. Bu bah- se yarın da devam edereğiz . MURAD SERTOĞLU TEŞEKKÜR — Çocuğum Yor- göryü büvük bir hastalıktan kur- tardığından Doktor Kalai'ye ale- İ hica! savan Bi âdân 'her cözüya nen teşekkür edertim. rını dolduran aşk neşideleri, hülyâ | Bence bundan evvel yapılacak Liralık hediye kazananların listesi — Liste : 2 — Beyka kürk ticarethanesinden bir Rönar kürk kazanan. 8öt — Neriman Adapazarı Ticaret ban, kası memurlarından, İhsan Yavuz kadın erkek terziha- nesinde kumaşları kendilerine ait olmak üzere bir elbise diktir- mek hakkı. 94 — Rdvar Maksut Taksim meydanı 15, 18 lira kıymetinde Zays marka bir fotoğraf makinesi kazanan. 1564 — Tramvay şirketinde Kemal 15 lira kiymetinde kadın kol saa- ti kazanan, 1707 — Rabla Akgün İzmir eski hükümet caddesi 86, Kadın kumaşları kazananlar. 82— İrfan Uludağ Cerrahpaşa Hobyar mahal lesi büyük tulumba sokak — 27, 488 — Aras papazyan Pangaltı lisesi 17, 916 — Mehmet Baki Fatih Kıztaşı pazar meydanı — caddesi 28, 9687 — Abdürrahman Yenikapr — Sandık bürnü 26, 1767 — Fatma Kora! —Tekirdağ Memleket hastanesinde hemşire, 1798 — Yük sel Roa Kadıköy Feneryolu Bağdat caddesi 175, 5 lira kıiymetinde konsol saati kazanan, 1795 — Lütfullah Gümlüşhane Ortaokulu yardirektörü, Büyük çay takımı, 1156 — Dr. Abdülkadir Gülhane asabi. ye asistanı, 4 lira kiymetinde konsol saati kazananlar. 270 — İbrahim Ahmet — Sultanahmet, 936 — Bedia Fuat Cihangir yokuşu 4, Küçük tuvalet takımı kazanan. 1269 — Feyzi Aslan Beyoğlu Hamalbaşı sahancı sokak Salt bey apartrmanı, 2,5 lira kıymetinde şapka kaza- nanlar (Ahmet Cemali mağaza- sından) 456 — Yaver Çora Kadıköy Rasim paşa Nizamı ecedit sokak 12, 892 Mehmet — Hayri Malül süvari yüzbaşı, 1244 — Şeref Ketenci. ler Halil han 9, Daim — Şehir tiyatrosunda, 1655 — Nimet Falk Pangaltı Cedidiye sokak 54, 1728 — İrfan Köksel Kadıköy ' Senjozef Hsesi 117, Diş tozu 251 — Ayazpaşa mezarlık çıkmazı Oz. manpaşa apartımanı, Slil — Agoöpoviç Pangal tr Altınbakkal 207, 448 — Hasan — Gürsöy Deniz Küçük nakliye cemiyetli muhasibi, Haberin bir aylık abonesini kazananlar 1290 — Süha Âdil Bakırköy Sakrzağaç Alemdar sokak dü, 1809 — Atıf —Arar Ki, çükpazar değirmen sokak 10, 1358 — Zey. yat Dinçkal Lâleli Çukurçeşme — sokak 17, 1370 — Fındıkir hamam sokak 12, 1376 — Muazzez Sabri, Aksaray — Sinekli — bâkkal Ahmet kâhya camli sokak 16, 1418 — Halw dun Yaşaroğlu Nişantaşı Vali konak caddesi 41, 1439 — Saliha Kadıköy Gazhane Hürriyet sokak 54, 1450 — Refahat G.Arap camli Hoca hantm soökak 25, 1468 — Nilüfer Balat Mar, ko efendi apartrman 3, 1518 — Bergüzar Maçka 144 No, lı apartıman, 1550 — Hallii Kunduracı, 1654 — M. Tarık Yamaç Gazioz manpaşa ortaokulu 817, 1674 — Gazi Alpay İstanbul lisesi büfeci, İ7T10 — Mehmet Sabri Şişli tramvay deposunda 880 mnumaralı kon- düktör, 1790 — Lüsli Tarkinyan Beyoğlu Fe, ridiye Caddesi 28, Çikolâtalı Lüks marka büyük kutu bisküvi 87 — Hasan Karaduman Yedikule istas yon caddesi 38, 286 — Nedime Zeyrek Fazi- let sokak 16—18, 427 — Aliye Nermin Boğaz kesen caddesi Türkgücü sokâk Safer bey a. partıman, 493 — Mehmet Tevfik — Ortaköy İmamlar sokak 7, 690 — M. Naciye Küçükpa. zar Arap han sahibi, 846 — Hayri —Tophane kumbaracı yokuşu örtmealti — sokak 21/2, 989 — Şakir Saygın Eyüp İskele sokak 2, 1028 — Kâmil Toros Firuzağa kumrulu B0« kak 4, Lüks kolonyası orta boy 42 — Mecit Öncel Tophane Karabaş ma. hallesi dereboyu 25, 258 — Musavyer Rifat Atay Belediye karşısında Şile — apartırmanı Ikinci kat, 819 — Mehmet Sezai, —Karaglme Tük Karabaş kaşıkçı sokak 3, 688 — Norkaç Büyük postane karşısı Erzurum han 9, 877 — Emin oğlu Şemsi Süvari Binicilik — mektebi gedikli, 920 — Kemal Öner Sirkeci Kanarya caddesi 32, 1054 — Ferhat Şener Üsküdar Bülbüldere Kösedayı sokak 11, 1078 — K. H. Aslan Tarlabaşı 1738 numara Vatandaş apartı man, 1172 — Keriman Sila Nişantaşt Kuyum, cu İrfan sokak 36, 1278 — İsmall Ülke Un. kapanı Atlamataşı caddesi 3, Akhisarı -. Edebiyat alanında: Kim var, kim yok ? — — — e Gene bir patırdı, gene bir gürül tü, gene bir vaveylâdır koptu. — Nerede koptu? Diyeceksiniz. Nerede olacak, e- debiyat alanında... O diyor: — Ben varım, sen yoksun! Bu diyor: — Sen yoksun, ben varım! Ötekiler diyor: — Bizden sonra şinanay! Berikiler buna gülüyor: — Hah hah, hay! Genç, orta yaşlıya, cevval ağır başlıya: — Siz bizi böyle küçücük görüp de Karamürsel sepeti mi sanıyor- sunuz? Derken üstadın onlara: — Ya siz bizi şimdi böyle ede- biyat alanından devran aynasının arkasmna çekilmiş gördükçe ne sa- nryorsunuz? Biz unumuzu eleyip yüzümüzün akıyla eleğimizi du- vara astık ve üstadlık basamağma çoktan ayağımızı bastıksa güna- ha girmedik ya! Haydi biraz da sizi görelim, madem ki sizden son- ra biz varız! diyorsunuz, çıkm or- taya, eser koyun meydana, göre- lim! İyi amma, yaşlr veya orta yaşlı üstadlardan bazılarının kendile- rinden sonra görmek istedikleri e- ser denilen şey ne mene şeydir, a- caba? Şiir mi, hikâye mi, roman mı, mizah mı, hezel mi? Eğer bazı yaşlı veya orta yaşlı üstadların kendilerinden — sonra görmek istedikleri eser böyle şey- lerse, ortada bunlardan kıyamet kadar var; kendilerinden sonra da böyle şeyler tümen tümen çıkmış, tümen tümen de çıkryor ve daha tümen tümen çıkacaktır da... Eğer yaşlı veya orta yaşlı üs- tadlardan bazrları, kendilerinden sonra çıkan bu tümen tümen eser- leri beğenmiyorlarsa bu yeni eser sahiplerinin de onlarmktleri be- ğenmemekte yerden göğe kadar hakları vardır. Çünkü eskisi, yeni- si bunlar, anha minha, hep ayni şeyler demektir. - Bunlar aşağı yukarı: “Teptim keçe, sivrilttim külâh!,. soyundan nesnelerdir! Nedir ki birinde |i- san daha ağdalr, birinde daha a- çık.,. Birinde ahenk fazlaca, birin- de az... Birinde teknik kuvvetli, birinde zayıf... Birinde vezin, ka- fiye düzgün; birinde yampuru... Birinde selâset var birinde rekâ- ket., Birinde teşbihler, istiareler bol salçalı, birinde yavan... Hülâsa: Aralarındaki esaslı farklar hemen hemen bunlar gibi! Eserde asıl aranan, asıl bekleni- len, asıl lâzım olan ve her hangi vadide olursa olsun san'ata karşı .gerçekten ve derinden susamış ya- nık yürekleri suluyacak, aç ruhla- ri doyuracak malzeme ise, sanır- sam, bunlar değildir. San'atın hangi vadisinde olursa olsun kendilerini suluyacak ken- dilerini doyuracak eser arıyan bu gibi yürekler, bu gibi ruhlar ken- dilerini tatmin icin kimi bekliyor- lar bilir misiniz? Gözler kapalı olduğu halde gök yüzündeki ayın, güneşin, yıldızm içini görüp bize onlardan bir şey- ler anlatacak, bize edebiyatta Ok- yanuslarla Himalâyaları seviştire- cek, döğüştürecek ve Okyanuslar- la, Himalâyaları göklerdeki — bü- lutlara doğru hallaç pamuğu gibi atacak san'atkârı, yahut onun müjdecilerini, vardacılarımı bekli- yorlar. Bugünküleri, bugünün geriçle- rini, bugünün ortaya tümen tümen sunulan eserlerini beğenmiyenle- rin içinde hiç olmazsa Fecriâti partisinin bir Yakubu, bir Falihi, bir Hâşimi, bir Refik Halidi olsa veya aralarında bir Halide Edib,- bir Hüseyin Rahmi bulunsa o:za- man haydi ne ise diyelim! Fakat, dünkü basit ve harcı âlem edehi- yat kisilerinin bugünkülere: — Biz varız, siz yoksunuz! - Demesi bizce hiç bir mana ifa- de etmez. f Sonra bir mesele daha var: Gençlerin bir kısmı, hele son gün- lerde yeni türeyenler pek fasa' fi- so şeyler... Lâkin hepsi öyle mi ya? Gençleri ürkütmemeli, san'attan soğutmamalı; bilâkis onları teşvik etmeli ki artık ne çıkacaksa ne bekleniyorsa râhmetlilerden, va- hut tekaütlerden değil, onlardan çıkacaktır. Sarıca Oflan Necin kalanva orta bov . afendi han. 888 — cami sokak 19, 622 — Seniye Sönmez Eyüp Ortaokulu 592, 6099 — Enver Olgaç Ankaraı Adliye vekâleti zatişleri umum müdürlüğün, de, 879 — Cazibe Beyoğlu Bekâr sokak 291,| 1087 — Hakkı İnhisarlar Başmüdürlüğü icra | memuru, 1319 — Salâhaddin Arman Sirasel viler caddesi 199, 1379 — Ayşe Çınar Kadı. köy Pazaryolu İzzetbey — apartıman 3, 1435 Enver Atafrrat Kimyager Vezneciler Seyhan Apartırman, 1582 — Kenan Demirci Nişantaşi, Teşvikiye Apartıman, 1577 — Selma ı.m:tıı Beyazıt Kâtip Sinan mektep sokak 14 Sovan- , ağa mahailesi, 15900 — Tomas İstiklâl cadde, si Adalar lokantasmda garson, 1605 Behiye İsmall Yeşildirek Kocahâmld caddesi 9, Pertev kolonyası orta boy 70 — Zühtü Günal Samatya şimendifer caddesi 45, 617 — Samim Süleyman Işık lise, Bi 440, 642 — Cemal Kabataş lisesi 779, 1092 — Habib Naci Park oötel, 1145 — Fehmi A« Doğukan Çatalca Kum ambar müdürü 1218— Suat Akgün Bâahçekapı Celâl bey han altın. da mahallebici dükkânımda 23, 13864 — Naci BSirkeci taksisinde şoför, 1877 — Didar Kal. yoncu kulluğu iki kuyulu sokak 24, 1427 — Faruk Tengiz Pangaltı hamamı tramvay İs- , tasyonu T, si, 10386 — Ferhat Şişli Gazi — caddesi 258, (067 — Kemal Rahmi Nak Seyahat acentası Galata rıbtımı, 1264 — Besim Hikmet Cibas li Küçükmüustafa paşa Vakıf mektep — sokak 8, İTİZAR — Dünkü nüshamızda bür yük müsabakamızda kazananların liste- sinde 418 numaralı kuponun adresi 417 numara ile bir yanlışlık neticesi olarak biribirinin yerine geçmiştir. Hediyeler esasen kupon numaralarına göre verile" ceğinden bu iki okuyucumuzdan — özür dileriz. Pertev losyon numara 4 2830—Cengiz Ersan Emniyet ikinci şube birin ci kısımda Fevzi — Ersanoöğlü, 280 — Ne:zlı'i Ortaköy dereboyu 121 numaralı — apartıman dalire 3, 432 — İbrahim Hakkır Galata perşem be pazarı Sindoğman tiültün deposunda dikici' 605 — M. Cavit Marpuççular — büyük Abut Cafer Tobokanı tas Hediyelerin dağılacağı günler Bu listede ismi geçen okuyucularımız 30 ve 31 mart pazar ve pazartesi gün. leri matbaamıza öğleden sonra müra caat ederek hediyelerini alsınlar. Şayet gecikirlerse, ancak bir ay kadar sonra hediyelerini takdim edebilece" ğiz. Çünkü, diğer günler, müessese semiz, diğer listelerin hedivelerini da» ğıtmakla meşgul olacaktır. Taşradaki okuyucularımız icin, böyle bir kayıt, tabilatile mevcut -değildir.