25 Kasım 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Ö ÖY e Çin işleri ve Japonyada çarpışan cereyanlar Son günlerde Uzak Doğu memleket. lerinden gelen haberler, dahili ve ma. It birçok dertlerine rağmen, bazı Av. rupa ve Amerika — memleketlerinin dikkatini çekmekten hâli kalmamış . tır. Son ayların en mühim hâdisesi o. lan Habeş . İtalyan ihtilâfı bile bu yüzden ikinci safhada kalmış, bütün gözler şarka çevrilmiştir. Buğün Çin sahnesinde şahit oldu . ğumuz vakalar şimdiye kadar Japon. o ya ile beyaz milletler arasında en ciddi çarpışmayı teşkil etmektedir. Sarı tehlike rüya değil bir hakikattir, Ve artık kaplumbağa gibi değil, dev adımlariyle ilerilemektedir. Çin ülkesinde yalnız Avrupanın, bil. hassa İngiltere, Fransa ve Amerika. nın ticari menfaatleri tehlikede de . gildir. Aynı zamanda beyazların Âs. yadaki nüfuz ve hâkimiyeti de kökün den sarsılmaktadır, Asyada bugün e. sen fırtma yarının tayfununu haber vermektedir. ..t Çin işlerinde takip edilecek yol hak. kmda Japonyada birçok cereyanlar çarpıştığı gibi Çinin merkezi olan Nankin şehri de birçok mücadelelere sahne olmaktadır. ' Çin ülkesinde Japon nüfuzunu ar . tırmak, Japon ekonomisine mahreç bulmâk hususunda bütün Japonların " birleştiği muhakkaktır, Yalnız takip edilecek siyasa hakkında ordu, do. nanma ile Japon mukadderatını ida. re eden politikacılar arasında derin “htilâflar vardır. ; ' Beş senedenberi Japon iç ve dış iş. lerinde gittikçe büyüyen bir nüfuz kazanan ordu ve donanmanın bazı sahsiyetleri artık harekete geçmenin lâzımgeldiği fiktindedirler. Bu fikri güdenler Amerika ve Avrupanın iç ve dış işleriyle meşgul olmalarından is. tifade ederek kaybedilecek bir dakika olmadığımnı ileri. sürmektedirler. Üç sene evvel de Mançuride de bâyfle yapılmamış miydi? ÖO zaman Mançuride Japon nüfuzunu kuvvet . ' Jendirmeğe çalışan Japon generali Doiharanın arkasında yalnız Man. çuri ordusu değil, bütün Japon genç. liği, endüstri (sanayi) erbabı vardı. Japonyanın istikbalini elinde tutan . lar onunla beraberdi. İleriye yürü . — mek zamanıydı. Bazı Çin siyasal a . damlariyle bile mutabık kalmmıştı. ' Ruhi ve maddi hazırlıklar biter bit. mez Japon generali Doihara ve taraf.| tarları birkaç gün evvel harekete gec. tiler, Pekin de dahil olduğu halde beş şimal Çin eyaletinin bir devlet haline gelmesini kararlaştırdılar. Ve bu di. leklerini bir ültimatomla Pekindeki Nankin hükümetinin yani merkezin mümessiline bildirdiler. ** " MTokyo ise esasta Mançuri ordusu gibi, ve onun ruhu sayılan General Doihara gibi düşündüğü halde tatbi. katında ondan birçok noktalarda ay. rılmaktadır. * Tokyo, Mançuri ordusu gibi yalnız Çin ile değil herkesle uğraşmak, Ja . pon ihtiraslarının her tarafta uyan . dırdığı tesirleri düşünmek mecburi . yetindeydi. Ve sonra Mançuri ordu . sunun gittikçe büyüyen masraflarını -ödemek Tâzımdı. — Japon dış siyasasını idare eden Hi. Tota Londrada, Vaşingtonda konuşu. lan şeyleri, dönen Tivayetleri nasıl hiçe sayabilirdi? Amerika ve asıl İn. giltere bu defa adamakıllı kuşkulan. mışlardı, İngiltere şarka en mühim şahsiyetlerinden birini, Maliye Ba . kanlığı Müsteşarı Frederik Leith Ro. su göndermiş, Çin maliye işlerine ka. rışmış, gümüş para yerine kâğıt pa . ranın ikamesi için Çin hükümetini ik. na etmişti. Çinde yavaş hareket etmek için baş. ka sebepler de vardı. Çinde bir Japon taraftarlığı cere yanı uyanmıştı. Bunu şiddetle hare ket ederek ürkütmemek, bu cereyana yavaş yavaş kapılan Çin devleti reisi Chank - Kai Chekin mevkiini sarsma. mak Tâzımaıdı. Diğer taraftan büyük bir şahsiyeti emektar bir devlat adamı, İleriyi gö. ren; herkes ve bütün işler için para, bllh—k mecburiyetinde olan bir ihti: Cenup cephesi yarı da dinlemek lâzımdı. Seksen beş ,ümümi bir anlaşma yapmak niyetin. Ras Desta cenup cephe- sinde İtalyanlara hücuma hazırlanıyor İtalyan taarruzunun durmuş olması Habeş maneviyatını yukseltecektır İtalyanlar tahkimat yapıyor, Habeş ler hazırlanıyor. Yeni Habeş kuvvetleri — cephelere doğru ilerliyorlar. Şimalden İtalyanla- rın yeni bir taarruza geçecekleri anlaşı- hıyor. — Güçlüklerin fazla olması do- layısiyle — cenup cephesi için tahmin- lerde bulunmak güçtür. Cenup cephesi bataklıklarla ve bu bataklıklar sivrisineklerle doludur. Sıt- ma da sanki pusuda bekliyor. Şimal ve cenup cephelerini son haberlere göre gözden geçirelim: Şimal cephesi Bu cephede İtalyan saflarından ka- çıp Habeşlere sığınma hadisesinin çok- luğundan bahsediliyor. Adisababadan gelen bir habere göre, Tigre bölgesinde Okota, Debrezyon ve Hovzien ahalisinden 200 kişi kaçıp pek fena bir halde Habeşlere sığınmıştır. General Santini kolordusu Danakil cephesi boyundaki dağlarda bir temiz- leme hareketine hazırlanmaktadır. Bu- ralarda Habeş kıtaatı görülmüştür. İtalyan kıtaları Takkaze — boyunca bir devriye kordonu kurmuşlardır. 'Döm rivıyel:leve göre İtalyanlar, lnırmuglırdır Burıyı lâzım olan eşya nn eteğinde bir uçak üssülharekesi hava yolu ile getirilmiştir. Dün de yaz dığımız gibi Garasinin tekrar Habeşler tarafından alındığı Romadan tekzip e- dilmektedir. Habeş kaynaklarından gelen haber- lere göre, * İtalyanlar, Daggabur'un yaşındaki Maliye Bakanı Takasahi senelerdenberi bütçenin iki ucunu bir araya getiremiyordu. Herkesin kork. tuğu ve hürmet ettiği bu ihtiyar ar . tık yaklaşılmaz bir hale gelmişti. Ta. kasahi açıktan açığa istifadan bahse. diyor, Mançuri ordusu masraflarına artık dayanmak imkânı — olmadığını söylüyordu. * * * Bu cereyanların arasında kalan Ja. pon hükümeti ve onun namma hare. ket eden Sü Bakanı (Harbiye Nazırı) tereddüt etmediler. Artık Japon men. faatleri şiddetle müdafaa edilecek, İngilterenin Çinde fuzuli karışmala . rına müsaade edilmiyecekti. Fakat Mançuri ordusuna haddini bildirmek lâzımdı,. Doihara çok ileri gidiyordu, Bunnu üzerine yeni bir yol takip edilmek kararı verildi ve Pe . kindeki müzakereler Nankine, merke. ze nakledildi. ** Japon hükümetinin fikirlerinden haberdar ve belki de mülhem olan Çin devlet reisinin müzakerelere işti. raki çok ehemmiyetlidir. Pekin etra. fında Japon tazyikinin muvakkaten olsun azalmasiyle iki gaye takip edil. mektedir. Japonya bütün, daha doğ. rusu nüfuzlu, Çin şahsiyetleriyle de olduğu gibi, Avrupayı da siülel (as. 'keri) harekâtla — fazla şüphelendir . mekten çekinmek istemektedir. Fakat bir taraftan Nankinde konuş malar devam ederken Yukarı Çinde bir aâayrılma hareketinin başlaması çok manidardır,. Mancuri Japon ordusunun takip et. tiği hareketin, bir çok defalar olduğu gibl resmi Japonyayı emiri vaki karşı. 'sında bulundurmağa matuf olması da | mevzi tutmakta olan Habeşlere saldır- HABER Akşım postası — 25 SONTEŞRİN — 1935 — p Bir Habeş yaralısının yaraları sarılırken altmış kilometre cenubunda bulunmak- tadır. Sanıldığına göre müstahkem mazdan önce İtalyanlar, gelen — askeri toplamakta ve ayni yerde temerküz et- tirmektedir. — İtalyanların emeli, lm .cephedeki Habeş kumandanı Ras Deıtırı mağlİün etmektir. - Ras Desta, 50000 kişilik bir ordu ile İtalyanların garp cenahmna ta- arruza hazır bulunmaktadır. & * l Netice itibariyle her iki cephede de büyük muharebelerden evel — görülen durgunluk, daha doğrusüu sıkı bir ha- zırlanma göze çarpmaktadır. Fakat İtalyanların ileri hareketinin durmuş olması, Habeşlerin maneviyatı- nı yükseltmeğe yardım edecektir. Habeşler neresini aldı ? Londra, 24 (A.A.) — Röyter ajan- | sının Harrardan aldığı telgrafa göre, Gorahinin 2 kilametre şimalindeki Gab- redane köyünü tekrar almışlardır. İm- paratorun kuvvetleri her biri 25 şer bin kişilik üç kol halinde ilerlemektedirler. İmparator tayyare ısmarladı | Habeş imparatoru İngiltereye dört tayyare ısmarlamıştır. * Çin kullanılacaktır. / Cağr'bildirikyör. Saatte 172 mil “—yapabilecektir. Bü tayyareler, sön - den olacaktır. - |— reşal dö Bono, ertesi günü İtalyaya git- lngilterecle yapılacak olan bu Habsburglar Prens Ottonu'il Avusturya tahtınd dönmesi Çekoslavak EBaş bakanı sulhü tehdit eder buluyor Viyana, 24 (A, A.) — Hayas Ajâf st aytârı Avusturyada ımparntofl taraftarlığı hareketinin terakk anlatmaktadır. Daha şimdiden 25 lediyenin Arşidük Ottoya vatanda$ lık hakkını vermiş oldukları ri'lY"t edilmektedir. İmparatorluk taraftarları, VİY'—“' yı imparafora sadık komünler ar“" na koymak için çalışmaktadırlal' i Başbakan 20 teşrinievvel tarili Otto'nun doğumunun yıldımuluîlıı kutlamak için yapılan dini âyinde he zır bulunduğu gibi Prens Starhen * berg de saltanat taraftarlarının 6" terisine iştirâk etmiştir. Saltanatif iadesi hususunda tesadüf olunan l'“ küller daha ziyade hariçten gel tedir, İngiltere artık muhalif bir v& * ziyet almamaktaysa da Fransa —' j hassa küçük itilâfa karşı tesanüdül! göstermek — maksadiyle — daimâ ? işe muühalefet etmektedir. 'Küçük itilâf âzası olan devletler * den Çeköslovakyanın Dış Bakani ge rek Habsburgların Avusturya tahtf dönmesi gerek Anşlus (Almanyâf? Avusturyanın bağlanması) hakk demiştır ki: “— Ben her ikisine de aleyhta i” Çünkü her iki mesele de sulhü teh edecektir.,, tayyareler, tek motörlü, oturacak üç yeri olan tek satıhlr. tiplerdir. İmparatorun erkânımı Habeşista” nım muhtelif yerlerine götürmek i- 'Bu tayyarelerin silâhli olmıya" zamanlarda İngiliz tayyarecisi Miş Baten'in Cenubi Atlantiği re kor kırarak geçtiği tayyare nevin- — Mançester Gardiyandan — Mareşal dö Bono ' Roma, 24 (A.A.) — — Mareşal dö Bono, mareşal Badoglio'yu karşılamak üzere yarın Asmaraya gidecektir. Ma- mek üzere vapura binecektir . Harbin henüz başlangıcında Berlin, 25 — İtalyan Afrika or- | dularının sabık baş kumandanı Mareşal Di Bono İtalyan pilotlarr na verdiği bir diyevde: “Düşmanlarımıza şunu hatır * latmak isterim ki İtalyanlar he - nüz Afrika harbinin başlangıcın" dadır.,, Çin isi Japon isı Muhtar bir hükümet kuruldu Ayaklanmayı önlemek için Tiyen Çınde örfi idare ilân edildi Tiyençinden gelen haberlere göre, şimali Çinin muhtariyeti yakında ilân e- dilecektir. Yeni devlet, pei mıntakalariyle Nekni ve Tiyençin Çin şehirlerini ihtiva edecektir. Hükü- met “komünist aleyhtarı muhtar komite,, ismini alacak ve merkezi — gene Pekin olacaktır. Doğu Hopeyi'nin gayri aske- ri mıntakasımdaki genel vali şimdiden mıntakanın muhtar valisi ilân edilmiş- tir. Bu hükümetin merkezi Tungcov olacaktır. Diğer bir habere göre de, dün ak- şam çıkarılar ilâvelerle Hopeyi vilâye: tinde muhtar — hükümetin * teşekkülü ilân edilmiştir. Bu hükümet beş komi; teden teşekkül etmiştir. Siyasâal korni» tenin başında, on yıldanberi siyasetten "çok muhtemeldlr “Raif N, Meto çekilip Japonyada yaşamış bulünan Ge: Şahar ve Ho- | çe Amerikada endişe neral Şihsiyen Yuan vardır. dafaa eden General Şilıyıııın bulunu- yor. Dış siyasa komitesinin başında da Yungpao gazetesinin — sahibi Korelli vardır. Bundan başka bir ekonomi ve bir de kil olunmuştur. Pekinde sükünet var- dır. Buna mukabil Tiyençinde bir pa- nik havası esmektedir. Halkm ayaklan masını önlemek için Tiyençinde örfi Vaşington, 25 (A.A) — Şarki Hopei muhtariyetinin ilânr hak -| Yahudi talebe Varşova Ünlversitesinde yaralananlar var UNİVERSİTE KAPATILDI Sekiz yahudi talebe, aralarıda V de kız olduğu halde Varşova üniverti'” sinde yahudi aleyhtarı yeni bir M esnasında yırılmmı;l:r Üniver$ gayri muayyen bir nman ıçıı'ı kııi" Yılıudi aleyhtarı kız talebeler, " cuma katılmışlardı. Ve bu Iııı'ıi:; plânı meşhur yahudi aleyhtarı teşekkülü olan — “Endek,, ı.ıııın” tanzim edilmişti. Lembergde diğer bir üniversitei de ayni şekilde bir hücum neticesini” otuz yaduhi talebe yaralanmıştır ,a; Bunlardan ikisi, ağır surette dır. v Lorz'da, yedi yahudiye dayak *” mış ve hücum esnasında bir yahudi © yaralanmıştır. Garbi Lehistanda bir havrayaâ nulmuş olan bombanm infilâki .,.69' sinde yaralanan on dört yaşında bl" " hudi çocuğu aldığı yaraların tesi LV.-—_' | ölmüştür. D — Mançester Gardiyandan — — _/" ; kındaki haberler dış bakanlığımca Habeş harbındal! sonra Çin harbıi ı'iu edilmiş mmükıuı çıler tarafmdan bir zaptedilmesi kıuşıklıkl“’ olabilir..,, ait Gi dj İ