26 Eylül 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4
Gitükçe kuvvetlenen ve kendi 'Süveyş, Ingiltere- aralarında 'nın son hareketleri: , İngilterenin boğazları tahkime karşı duru- : İnudeğişiyor — Balkan dış bakanları toplan- dı — Romen tayyare filosu bugün Istanbula | geliyor — Yugoslavya tayyare alıyor Dostumuz Balkan devletlerinin Bon zamanlarda hem kendi içle- rinde kuvvetlend'kleri, hem de a- ralarmda kaynaşmaya doğru git- , tikleri görülüyor. İ Munanistanın 75 tayyare 1smar. “ladığmı dün yazmıştık. Yunan fi- losu, bizimle kaynaşmak için İs. tanbula gelmiştir. Balkanlılar a | rasında spor, festival nevinden kül "Tür kaynaşmaları oluyor. Nihayet | ison haberler de şöyledir: Paris, 25 — Sabah gazeteleri- inin yazdıklarına göre, Türkiye ar- İsrulusal durumu çok yakından tet “kik etmektedir. Bugünkü durum- .da ufak bir değişiklik görecek o- 'Jursa derhal Boğazların serbestisi durumunu bozacak ve Boğazları igahkim edecektir, İ Şimdiye kadar buna yanaşmı- yan İngilterenin de son zamanlar- da bu siyasasını değiştirdiği şayi- ası dolaşmaktadır. Abdurrahman Naci filosuna ad konuldu Müheridis-ve müteahhit Ab- durrahıman Haci tarafından 120 bin lira ile satın alınan üç tayya- reye dün Yeşilköyde ad konma tö reni yapılmıştır. Törende Korgeneral Fahrettin! ile Vali ve Belediye Reisi Muhid-) din Üstündağ, Parti, Şarbaylık, Hava Kurumu mümessilleri ve .fayyare zabitleri bulunmuştur. | 'Abdurrahman Naci ile annesi "refikası da törene davet edilmiş ; lerdir. | Törene tam <aat on üçte askeri Bandonun çaldığı İstiklâl marşiy Je başlanmış, Hava Kurumu İs. tanbul başkanı İsmail Hakkı bir söylev söylemiştir. Bundan son- ra tayyare zabitlerinden yüzbaşı! Kemal heyecanla duygularını an- latmış, sıra Abdurrahman Naciye İ gelmiştir. ' Kürsüye çıkan Abdur. rahman Naci, demiştir ki: (© “ — Memleketime karşı ifa ede- bildiğim afak bir hizmetin verdi”! Zi tatlı hazı şimdi içimde hisse- diyorum. Bu memlekette doğmuş, | bu memlekette büyümüş ve bütün servetini bu memlekette kazan- mış bir Türk evlâdı sfatiyle söy- lüyorum. Vazifemin bu suretle bit- miş olduğuna kani değilim. Ulu, Önderin işaret ve kumandası al: tında bütün servetimi, hattâ icap ederse canımı bile memleket uğru: na feda etmekten çekinmiyeceğim. Bu, yalnız benim değil, her Türk evlâdının ulusal bir ödevidir.,, Şehir meclisinden İsmail Şev- ket de söz söyledikten sonra Ge-| neral Fahrettin, Abdurrahmar| Naciyi tebrik etmiş, kendisini u- emi harpte cephede iken tanıdı. Fını söyliyerek, ec zamanki hiz- metlerinden de bahsetmiş, davet-| | parti teşkilât şefi Ali Rıza ve Ab-| kaynaşan Atina, 25 — Buraya gelen ha- berlere göre, Balkan dış bakanla- rı afsrulusal durumu incelemek i- çin yakmda Cenevrede yeni bir toplantı yapacaklardır. Yedi Romen tayyaresi bugün şehrimize gelecektir. Yüzbaşı Neg. reskonun kumandası altında bulu- nan filo Yeşilköye inerek bir müd- det duracak, burada bir çay zi- yafeti verilecek, filo sonra Eski- şehire gidecektir. Londra, 25 — Yugoslavya hü- kümeti Hokver tayyare fabrikası na son model 10 avcı tayyaresi 18- marlamıştır. Ayrıca bu model tay- yareleri kendi kendisine yapabil mesi için de fabrikadan bu şekil. de tayyare imal etmek lisansını da almıştır. Yugoslavya ayrıca Rolles - Ro yes fabrikasına da avcı tayyarele ri için 78 motör ıs#marlanmıstır. törenle lilere ve zabitlere takdim etmiştir. En son olarak Muhiddin Us tündağ, tayyarelerden birinin kur. delâsını kesmiş, diğerlerini de durrahman Naci kesmişlerdir. Davetliler büfede izaz edilmiş- lerdir. Bir yandan da tayyareler| uçmuşlar, havada takla atmışlar, heyecanlı numaralar yapmışlar.| dır, Fransız ve Alman elçileri Memel işini görüşlü Berlin, 26 (Radyo) — Dün B. Edenle B. Laval bir saat kadar konuşmuşlardır. Bu konuşmaların Memel meselesi üzerinde olduğu şüphesizdir. Memel komisyonu - nun verdiği raporu inceleyen ba kanlarm bu hususta Litvanyanın! takındığı durumu doğru bulma-| Jıkları tahmin edilmektedir. Do. laşan şayinlara göre, bakanlar, Litvanya elçisine ihtaratta bakan) muşlardır. —e-— Japon kabinesinde buhran Tokyo, 25 (A. A.) — Gazete - lerin yazdığına göre, Japon ka - | binesinin son içtimaımda bir ta. raftan sü ve deniz bakanları ara, sında ve diğer taraftan da baş - bakan ile iç, mezhepler ve tüze bakanları arasında bir anlaşmaz - lik çıkmıştır. Bunun sebebi bu ba“ kanlıkların bazr işlerde kabahat- li görülmüş olmalarıdır. HABER -— Akşzın Postası 2 EYL, 1985 nin can damarıdır Her hangi bir vaziyette bu kanalı, sanıldığı gibi, kapatamaz Süveş eki bir İngiliz İtalya - Habeş meselesi İtalya - İngiltere ihtilâfr haline girdikten sonra, ve bilhassa Musolini'nin is- tilâ siyasasından - vazgeçmiyece- | gini söyleyip İngilterenin bu tak- dirde zecri tedbirlere başvuraca- ğı düşünülürken Süveyş kanalı derhal büyük bir ehemmiyet kes- betti, İngilterede kamoy (efkârı u- mumiye) kanalın İtalyan gemile- rine kapatılmasını istiyor. Bu hareketin İtalyayı harpten vazge- girmek için en iyi bir vasıta olaca- ğı kabili inkâr değildir. Çünkü kanalın kapatılması demek İtal - yanın Şarki Afrika ile münasebe - tinin kesilmesi demektir. Umut burnu tarikiyle açık ka- lan yol, 11.000 mil uzunluğunda olup, bundan bilhassa harp anm- da istifade gayri mümkündür. Fakat İtalyanın bu hususta korkması lâzım gelmez... Birinci teşrin, 1888 İstanbul anlaşması ile birleşik devletlerinden maada bü- tün büyük devletler “kanalın dai- ma, harp ve sulh zamanında, bü- tün harp ve ticaret (o gemilerine, hiç bir bayrak millet farkı gös- termeksizin açık kalmasını taah hüt,, etmişlerdi. Büyük Britanya o zaman bazı şartlar koşmuştu, fakat 1904 Fran- sız - İngiliz anlaşması ile bu şart- lardan da vazgeçti. 1904 - 1905 Rus harbinde Rusya bu anlaşma -! dan istifade ederek Baltık donan -| masını kanaldan geçirip Japonya aleyhine sevketti. İngiltere Ja - pon müttefiki olmakla (o beraber, mani olamadı. Fakat Fransa İngiltere ile bir. lik olduğu takdirde kanalın kapa-. tılmas. mümkün olabilir. Bu tak" dirde uluslar kurumu vasıtasiyle 1838 anlaşmasından vazgeçilmesi lâzımdır. Fransanın bu hususta pek çe - kingen davrandığı meydandadır. Çünkü böyle bir hareket İtalya - nın açık bir husumetini davet e - den İngiltereye gelince... Bu adımı atmadan iki defa dü- sünmesi icap eder. Her devletten! ziyade kanal onun can damarı - dir, hem ticari, hem de süel ka - kımdan.. Bir kere kanal bir dev * lete karşı kapatılıp, tecrübe edildi mi, istikbalde bir kaç devlet bir o- lup kanalı İngiltereye kapatmağa teşebbüs edebilirler. Başka 86 İ muahedelerle garantilidir. bağlanan büyük devletlerin siya « sasına ilgili olan kanalın dünya siyasasında oyuncak olması ihti- mali varit olamaz. Nede olsa geçit olup bitaraflığı (o sarsılmaz Hattâ * | Japonya bile artan arsrulusal tica- âbidesi: Kanala bakan aslan helkeli bepten değilse, şundan dolayıdır ki İngiltere kanalı kapatmaktan ictinap edecektir. Panama kanlı ne kadar elzemso, Süveyş de İn- giltere için o kadar ehemmiyeti haizdir. Bimbup ve Kalküta yo- Tunu 3.600 ve 4.500 mil kısalttığı gibi Avusturyayı ana vatana daha bir yolla bağlıyor. Umumi harpte kanal olmasay- dı, İngiltere Irak ve Filistinde süel (o harekâtta (O bulunamazdı. Sulh zamaninda ise uzak şarkla ti- caretinin on misli artmasına * se“ bep olmuştur. Kanaldan geçen senelik 30.000.000 ton hamuleden yarısı Britanyaya aittir. Fransa ve İtalya için de kanal! gok önemlidir. Marsilya, Cenova | Brindizi, Fruste gibi arsrulusal ticaret limanları ehemmiyetlerini hep kanala medyundurlar, Kanal olmayınca İtalyanın şark yolu ke- | silmiş oluyor. Fransa ise büyük müstemileke imparatorluğunun toprak bütünlü. ğünü müdafaa elmekten âciz kalı- yor. Şarkta ve uzak şarkta tica- reti gittikçe artan Almanya için i- se kanal ehemmiyetinden vazge- Böylece, | çilemez bir unsur olur. bu hususta umumi bir menfaat ile Kıymetli sporcu Dr. Hadi Dün Ankakaya giderken trende öldü Spor teşkilâtımızın en kıy - metli üyelerinden Türkiye İd- man Cemiyetleri İtitfakr muha- sip ve veznedarı Dr. binbaşı Hadi dün Ankaraya giderken! Sincanköyünde kalb sektesin - den vefat etmiştir. Istanbulda bulunan Fede - rasyonlar Merkezinde bazı he sap işlerini tetkik ettikten son - ra Ankaraya dönerken trende vefat eden Dr. Hadi, spor teş - “kilâtımızda uzun seneler hiz » met etmiş çok değerli bir idare- ciydi. Anadolu Kulübünün mü- di'nin bu ani ölümü #porumuz için hakiki ve büyük bir kayıp - tır, Amrika için| mükellef İngiltere, tahkim etmeyi İ lüzumlu görmemiştir. reti ile kanalın bitaraflığını kendi menfaatlerinin korunması demek olduğunu ihsas ediyor. Acaba kanalı kapatmak şimdi- ye kadar teşebbüs edildi mi? Sade iki defa kanaldan geçmek, harp yüzünden yasak edildi. 1882 senesinde Arabi ihtilâli İsmailiyeye İngiliz kuvvetlerinin İ gelip, iki gün için kanalı kapat « malarına sebebiyet verdi. 1915 de ise Cemal paşa ordusunun taarru- zu kanal faaliyetini kısa bir müd- det için akamete uğratmıştı. Bun- dan başka ise hiç bir zaman Sü- veyş'in kaaptılması değil, tahkim edilmesi düşünülmemişti bile... Esasen Süveyşin müdafaasiyle Yalnız Ka- hire, İskenderiye, İsmailiye, ve Portsaitte garnizonları olup, tah- dit edilen her hangi bir noktaya derhal ehemmiyetli kuvvetler top- Iryabilir, 4 Fransa ve İngiltereden hariç memleketlerde kanal idaresinin tamamiyle İngilizlerin elinde... oi- duğu farzedilmektedir. Bu düşün- ce yanlıştır. Hakikate hiç de uy- maz. İngilterenin elinde kanal ! Tahvillerinin yüzde 44 - 176,000 tane - olduğu doğrudur. Bunlar 1875 senesinde Hidivden 4 mil- yon İngiliz lirasına İngiltere tara- fmdan satın alman, bugünkü sa- tış kıymeti 72 milyondur ve şim- diye kadar İgiliz hazinesine 40 milyon kâr ettirmişlerdir. Fakat tahvillerin yüzde 50 si Fransızla- rın elinde bulunup, (bunlar Fran- sız hükümetine değil, fertlere ait- tir ) Kanal heyeti idaresinde bu yüzden yirmi bir Fransız, an İn- giliz, bir de Holandalı vardır. 1. dareye görüldüğü veçhile Fransız- lar hâkimdir. İngilterenin kanalı kapatması için her halde Fransa- ya ihtiyacı vardır. “Nevyork Taymis,, den Dünkü tramvay kazası Dün Divanyolunda Hasan adım- da biri tramvay altında kalarak ezilmiş, kaldırıldığı hastahanede de ölmüştür. Hasan bir bakkaldan iki kilo makarna almış, karşı kaldırıma geçerken 16 numaralı Yedikule - Sirkeci tramvayı kendisine çarp « | mıştır. Vatman frenleri sıkmışsa da tramvay iki metre kadar sürük- lemiştir. Yaralı Gülhane hasta » hanesine kaldırılmış, biraz sonra ölmüştür. —>——— Leh transatlantiği Nevyork, 26 (A. A.) — İtalyan | tezgâhlarında inşa edilmiş olan messillerinden bulunan Dr. Ha. Pilsudski ismindeki Leh transat - lantiği Triyesteden Nevyorka vâ « sıl olmuştur. Bu gemi, muayyen saatten beş saat evvel gelmiştir.
