24 Eylül 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

“Musolininin de iştirâk edeceği HABER — Akşzın Postası 2 EYLUL — 1935 yeni bir üçler konferansı kurulması muhtemel Beşlerin kararının metni Beşler komitesinin Italyaya yaptığı tekliflerin metni neşredildi. İtalyan - lar da bu tekliflere karşı kendi tek - Mifletini şifahen anlattılar, Beşler komütesinin bir haftadanberi bütün Avrupa si - ye yasal mahafilini meraka düşüren teklif o motasında şunlar vardır: “Yalnız Habeş ulusunun duru * munu düzelt - mek için değil, ayni zamanda Ha beşistanın (o tabil kaynaklarını aç - mak için zaruri olan çalışmalara başlaması husü * sunda Habeş hü - kümetine Uluslar sosyetesi tarafım dan teşriki mesa - i ve yardım öner * gesinde (teklifin - de) bulunması bu sosyetenin öder - leri (o (vazifeleri) cümlesindendir, Böylece Habeş İm paratorluğunun komşularile münasebetlerde bulunması imkânı da hasıl olacaktır. Uluslar Sosyetesinin bütün © üyeleri (azaları) için sosyetenin diğer üye - sinin erginliğine Gstiklâline) o riayet etmek bir ödevdir. Bu sebepten dola “| yı her türlü yardım plânma Habeş hükümetinin muvafakat göstermesi İ- cap eder, İdari ıslahata gelince, Ha - beşistana yabancı mütehassrslar gön derilecek ve bunlar bir polis ve jan - darma kuvveti vücude getireceklerdir. Bu kuvvet, her şeyden evvel aşağıda - ki hizmetleri görecektir: 1 — Eşaret yasak edilecek ve esir tecimi ile uğraşanlar cezalandırıla - cak. 2 — Orduya ve polise mensup olmu - yan kimselerin silâh taşımaları sıkı bir kontrola tâbi tutulacaktır. Tensik | edilecek polis, ecnebilerin yerleşmiş - oldukları şarlarm, yani Adisababa Diredana ve Hararın himayesini sağ-| lıyacaktır. Polis, ayni zamanda yaban- | cıların daha kalabalık bir halde yaşa- makta oldukları tarım bölgelerinde de (ziraat mıntakalarında da) bunla - rın himayesini sağlıyacaktır. Bundan başka sınırlarda el sağlamak ve esirciliğe ve kaçakçılığı engel olmak için icap eden tedbirler almacaktır. Memleketin ekonomik gelişmesi için de şu noktalar derpiş edilmiştir: Yabancılar, memleketin ekonomik gelişmesi işine iştirak edebilecekler - dir. Dış tecime (harici ticarete) ge - Jince, mütekabiliyet esasına uygun o - larak müsavata riayet olunacaktır. Bundan sonra bayındırlık (mafia) iş! lerine girişilecek ve yollar yapılacak - tır. Habeşistanda modern posta, tel - graf ve telefon teşkilâtı vücude geti - rilecektir. Finansal alanda (asri bir bütçe ve finans sistemi vücude getirilmesi der- piş olunmakta ve bunun için bir dev - let monopolu ihdası düşünülmektedir. Bundan sonra memleketin gelişme - sini ve düşünülen yeğritimlerin tatbi- ki için zaruri olan bir istikrazın akdi imkânları tetkik edilecektir. Yabancı mütehassıslarım idari bir takım imti - yazlara malik olmaları ve yahut onla” | ra Habeş memurlarının teşriki a ilerinin temin edilmesi derpiş olun - maktadır. Merkezi bir organ (cihaz) ihdas e - dilecek ve dört başlıca müşavir, yani polis şefi, jandarma şefi, adliye şefi ve finansal ve ekonomik işlerin şefi bu organa merbut elacaktır. Yabancı memurlar, Uluslar Sosye - tesiyle Necaşi arasında itilâf hasıl ol. duktan sonra tayin edilecektir. Yapılmış olan tecrübelerin nazarı itibara almamıyacağı anlaşılmak ü - zere plân, beş sene sonra Uluslar Sos- yetesi tarafından yeniden tetkike tâbi tutulacaktır. iyi İtalyan ayanmdan Forcemanzati bu Musolini, İtalya kralile mi İ cak, hem de Uluslar Kurumunun mev | | siyle Singaporda yiyecek fiatları İtalyanlar ne noktaları İleri sürüyor İtalyanlar ise kendi teklifleri ara - sında şunu da İleri sürmüştür: Habeş ordusu İtalyan zabitlerinin kontrolu altmda bulundurulmalıdır. İş Üzerinde dün gece Roma radyosun » da bir söylev vererek demiştir ki: “Italya - Habeş anlaşmazlığı Beş “| ler komitesi tarafından yapılan teklif. | lerle halledilemez. Bu tekliflere göre, | Avrupalı subayların kumandası altın- da yerli polis teşkilâtı kurulacak, fi * nans, ekonomi, tüze, posta, kültür ve sağlık işleri elbirliğile düzeltilecek, en sonra da esircilik kaldırılacakmış. Bütün bu güzel projeler ancak bir! devlet (tarafından ve bütün ülkeyi zaptetmek suretiyle tahakkuk ettirile- bilir, İmparatorunun o haklarma do - Kunmaksizın o Hübeşistanı Obir nevi manda altına sokmak istiyorlar, Hal. ! buki Sarre gibi medeni bir memleket te bile uzun müddet yabancı ordular | bulunduruldu ve bu yüzden milyonlar | harcandı. Ayr ayrı tetkik edilecek olursa, | Fransız, İngiliz ve İtalyan menfaatle- | ri hiç te biribirine zıt değildir. Yanlış tefsir edildiğinden Habeşistana 200 bin asker göndermek mecburiyeti ha - | sıl oldu. Zecri tedbirlere gelince: Şimdiye ka- dar hiçbir zaman tatbik edilmiyen bu meseleden bahsetmek gülünetür. Böy - le bir hattı hareket hem yanlış ola - cudiyetini tehlikeye koyacaktır. Şu halde Habeş meselesinin halli i- çin bir tek çare vardır: Bu ülkeyi tek devletin mandası altına koymak, Bun da da muvaffak olabilmek için mev - zuubahs devlet Habeşistan: filen zap” tetmelidir!,, | e İtalyanın mukabil'teklifleri ise şunlardır: 1) Eritre ile İtalyan Somalisi, Habeş toprakları arasından bir. leştirilecek. 2) Habeşistana Somali sahilin- de verilecek liman muhakkak İtal- yan toprakları arasından geçecek. 3) Habeşistan tamamiyle silâh- sızlanöırılacak, İngiliz ve Amerikanlar ne fikirde ? İngiliz gazetelerinden Taymis, şun- ları yazıyor: “İngiltere, İtalyânm genişleme ar - zularını ve Afrikanın iptidat maddele- rinden kendi payını almak istediğini | çok iyi anlatmaktadır. Bu bakımdan mesele ana vatan dışında çok toprağı olan memleketlerle bu topraklardan mahrum bulunan memleketler arasın. daki eşitsizlik meselesidir. Fakat şu- nu da unutmamak lâzımgelir ki, ikinci sınıf memleketler arasında İtalyadan başka memleketler de vardır. İngiliz Başbakanı Baldvin bugün u" mumi bir toplaytı yapmak üzere dün | beş işi görüşülecektir ve herhangi bir ihtimale göre Avrupada çıkarılabile- ; cek bir ihtilâf karşısmda alacakları| | rar vermiştir. kabine arkadaşlarından bazıları ile görüşmüştür. Bugünkü toplantıda İtalyan - Ha - vaziyeti tayin (edeceklerdir. Ve bu yolda Fransanın sorgusuna cevap ka” rarlaştıracaklardır. Amerika Dışhakanı Hul O İtalyaya karşı Uluslar Kurumu tarafından ab- loka konulduğu takdirde Amerikan tebaasının İtalya ile serbestçe ticaret yapması hakkını muhafazada wrar| edilmemesini kabineye tavsiyeye ka - Musolininin iştirâk edeceği yeni bir üçler konferansı Cenevrede dönen bir rivayete göre, yeniden bir üçler konferansı toplan - ması ihtimali görülmektedir. Ve buna Musolininin iştirak edeceği söyleni * yor, Romadaki İngiliz elçisini Musolini kabul etmiş ve İngiltere ile İtalya a - rasında bir ihtilâf olamıyacağını an - Tatmıştır. İtalyanın İngiliz menfaatlerine karşı hiçbir suiniyeti olmadığına dair res - men teminat vermiş, müstemleke har- bini genel bir savaşa çevirmek niye » tinde olmadığını bildirmiştir. İngiliz kabinesi bugünkü toplantı - sında bu işi de görüşecektir. Habeş meselesinin dünyanın muhtelif yerlerinde tesirleri Londra, (Özel) — İtalya - Ha- beş işi dolayısiyle dünyanın türlü yerlerinden gelen dikkate değer haberlerden bir kaçı şöylece top- lanabilir: Senegallılardan mürekkep bir tabur, gelecek hafta Marsilyadan Fransız Somalisine hareket ede- ceklerdir. ... Tulon'dan Şarki Afr'kaya dört Fransız harp gemisinin gideceği- yan meselesi görüşülmüş ve bu meyanda gazetelere tahrik edici neşriyatta bulunmamaları tavsiye! ediliniştir Habeşler iHalyan mukabili tekilf- lerini kabul Eetmiyecek Resmi çevrenler (mahafil) İtalya -| nm Beşler komitesinin tekliflerine kar # yaptığı yeni tekliflerin kabul edil- miyeceklerini bildirmektedirler. Ha - beşistan o İtalyan Somalisi ile E - kirleştirecek o hiç bir yer miyeceğisi, ve ayni zamanda da silâhsızlanmıyacağını beyan etmekte- dirler, İmpars4orun sarayında yapılan bir toplantıda yukariki meseleler iyice in- celenip(tetkik edilip) Habeşistanın U. kurumunun tavsiyeleri ile hareket et- mesi karar altına (alınmıştır. Hattâ hüsnü niyetini göstermek İçin lâzım olduğu takdirde ordularını sınırlar - dan geri çekmeğe bile hazırdır. Fakat bunu yaparken hiç bir suretle kendini müdafaa etmek kudretini azaltmak istememektedir. Bu münasebetle Negüsün (Habeş im paratorunun) sınıra yakın kuvvet - lerin İtalyanlara Habeşler tarafından tahrik edilmiş olmak sebebini ver - memek geri çekilmelerini (emrettiği hatırlatılmaktadır. Yeni sevkiyat önümüzdeki dört günde 17 vapur daha gidecek Napoli, 2 — Dün Afrikaya 2000 kişi daha gitmiştir. Önümüzdeki dört gün zarfında on yedi vapur daha hareket edecektir. Fransız gazetelerinin bedbinliği Paris, 24 (A.A.) — Beşler komitesi * nin işi devretmesi, uzlaşma işinin tam bir akamete uğradığına delil sayıl - maktadır. Gazeteler, konseyin müsaa- dekâr davranmakta, komite kadar ile- ri gitimyeceğini (tahmin ve durumu çok fena telâkki etmektedirler. Biraz teselli verecek nokta, İngiliz elçisinin ne dair havadis resmen tekzip w dilmiştir. .. . Ege denizindeki Leros adasma yirmi beş İtalyan bombardıman tayyaresi geldiğini “Eksçeyng,, a- jansı bildiriyor. ". Hinihacette elektrik Gereya- nmdan kesileceği kendilerine ih. tar edilen Cebelüttarık ahalisi 500 sterlin pahasında mum almış, saklamıştırlar, ,.. “Deyli Herald,, da okunduğuna göre, Mubasemat korkusu dolayt- yüzde beş nisbetinde yükselmiş - tir, *. Amerika birleşik cümhuriyet- leri deniz bakanlığı, “münakale- nin temini için,, Adisababaya dört telsiz operatörü göndermiştir. Eğer İngiltere daha kuvvetli olsaydı... “Deyli Herald,, yazıyor: İngilterenin eski dış ve şiradiki | içbakanı Sir Con Simon, #on söy- levinde İngilterenin silâhlarmı kuvvetlendirmesine işaret ederek demiştir ki: İ “Ben eskisbir liberalim. Esas! prensipim sulhun tervici ve sılâh- larm azaltılmasıdır. Fakat başka-| ları silâhlanırken, bizim silâhsız- lanmamamızla sulh yolunda müşte! rek emniyetin temin edilebileceği- ni zannetmiyorum. “Eğer şu dakikada kendileriyle müzakerede bulunduğumuz kim. seler, bizi bugünkü halimizden daha kuvvetli bulsalardı, bizim şahsi menfaat gözetmeksizin eski- denberi sulh için o sarfettiğimiz gayret daha müessir olurdu...,, İngilterede kraliyet yüksek meclis toplandı İngiltere Kraliyet Yüksek Mec- lisinin toplantısında Habeş - İtal. B. Suriçi, ve B. Musoliniyi ziyaretin” den sonra İtalya - İngiliz münasebef- Yerindeki gerginliğin hafiflemiş ölma- sıdır. *# Journal diyor ki: “ Uzlaşma kesin olarak suya düş” müştür. Fakat işin en tehlikeli tarafı, görüşmek için mevcut olan bir fırsa- tın kaçırılmakta oluşudur. En büyük uzlaşma hamlelerini yapmış olanlar bile, daha uzağa (o gidemiyeceklerini idrak ediyor gibi görünmektedirler,, Habeş seferberliği ne vakit? Londra, 24 (A.A.) — Daily Mail ga- xetesinin Adisababa özel aytarı, dün Nerüs tarafından imza edilmiş olan genel seferberlik (o emrinin, yağmur mevsiminin sonundaki maskal şenlik - lerinde yahut hemen bunlardan sonra ilân edilmesi ihtimali olduğunu ha* ber vermektedir. Habeşistanın sattığı imtiyaz Londra, 24 (A. A.) — Habe- şistanın Londra elçisi B, Martin tarafından B, Chertok'a satılan imtiyaz, bundan takriben 10 sene evvel, şimdiki imparator tarafın- dan, B. Martin'e verilmiş imti - yazdır. Mavinil'in batı tarafında Habeşistanm batı kuzeyine tap riben 13.009 mil murabbar bir a « lan tutmaktadır. Bu alanda altm | madenli topraklar bulunduğu söy lenmektedir. B. Martin ve B. Chertok, dün öğleden sonra, satış fiyatını tes » pit etmek üzere pazarlıklarına de- vam etmişlerdir. Londra, 24 (A. A.) —B. Mar» tin ve B. Cbertok, muvakkat bir anlaşma yapmışlardır. B. Cher « tok demiştir ki: '— İşi, memnuniyeti mucip bir şekilde kotardım. Çarşamba gü - nü Nevyorka hareket edeceğim, Bu muvakkat muameleyi kesin bir mukavele haline getirecek olan evrakı imzalamak üzere üç hafta sonra döneceğim.,, Habeşler, İtalyan memurlarına müşkülât çıkariyor Adisababa, 24 (A. A.) — Rew ter Ajansı aytarı bildiriyor: Gondar Habeş makamatı, Adu- a'ya gitmekte olan bir İtalyan me murunu tevkif etmişlerdir. İtalyan Elçisi B. Vinci, bu tevkif hakkm- da şikâyette bulunmuştur. Bundan başka, Gondar'daki ?. talyan konsolosunun. Sudan'a git mesine mâni olunmuştur. Diplomatik kruye soyguna uğramış Adisababa, 24 (A. A.) — ital. yan Elçiliği, İtalyan diplomatik kuryesinin Gondar konsolosluğu ile Adua arasında soyguna uğra » dığını söylemektedir. İngiliz Dış Bakanının mektubunda ne yazılı ? Londra, 24 — İngiliz gazetele « rinin yazdıklarına göre kabine, 22 ağustostanberi ilk defa olarak | tam bir toplantı yapacaklır. Sir Samuel Hoare'um Mnso'ini- ye gönderdiği mektubun muhte - viyatı hakkmda şu iki tahmin yü- İ rütülmektedir: 1 — İngiltere, Fransa ve İtal - yadan mürekkep yeni bir Üçler toplantısı yapmak, 2 — Akdenizdeki İngiliz do» nanması faaliyetinin İtalyaya kar. şı hiçbir taarruzi mahiyette olma» dığmı temin etmek. Acıklı bir ölüm Kastamonu Lisesi türkçe muallimi Bay Faik'in oğlu oMürkiye mektebi mezunlarından Türkiye Ziraat ban - kası müfettişişlerinden Bay Etem müptelâ olduğu hastalıktan kurtul - mıyarak henüz pek genç yaşımda ha - yata gözlerini kapamıştır. Cenazesi 25 eylâl o çarşamba günü saat 11 de Göztepede Ömerpaşa so - kağında 3 numaralı Çamcı Bay Sa" Jâhaddinin köşkünden kaldırılarak a- ile kabristanma defnedilecektir. 3 Balkan festivalinde son gece Balkan festivali, dün Taksim bah - çesinde yapılan halk gecesi ile niha - yet bulmuş oldu. Saat 20,90 da, festival işini beklendi- ğinden mükemmel bir . randıman ve muvaffakıyetle başarmış olan İl ve Şarbay Muhiddin Üstündağ tarafın - dan, misafirlere bir yemek (ziyafeti verildi. Şölende İstanbul okamutanı, korgens.al Halis, belediye erkânı ve gazeteciler de bulunuyorlardı. Yeme- ğin sonunda Muhiddin Üsdündağ gi- zel bir söylevle, bütün Balkanlı mi - safirleri selâmladı ve sözlerini gele « cek senelerde yapılacak festivellerin, daha mükemmel olması, Balkan kar | deşliğini bir kat daha biribirine yak-| (Taksim bağçesini dolduran binlerce kişi hoş bir gece geçirdi Gece misafirlere verilen ziyafette, Muhiddin Üstündağ bir söylev verdi laştırması için, elden gelen herşeyin yapılacağını söyliyerek bitirdi. Muhiddin Üstündağın bu diyevine, sıra ile diğer dört millet, kendi dil - leriyle mukabele ettiler. Yunan grupuna başkanlık eden Ba- yan; çok alkışlanan sözleri: — Bu festival, (Balkan kardeşliği ni kuvvetlendirmek O yolundaki $ırf, diplomatların dümanli salonlarında verilen kararlardan o çok daha kuv - vetlidir,, diyerek bitirdi. Bundan sonra her grup, kendi nlosal marşlarmı söylediler ve büyük bir muvaffakıyet içinde geçe bir bu - çuğa kadar, ulusa! danslar yapılarak, Balkan festivalinin son gecesi de böy- Je bitmiş oldu.