24 Eylül 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifemizde: Eski andaclara dair Ali Ekrem Bolayır, Siyasî icmal Habş meselesi ve Mısırın ehemmiyeti. 5 inci sahifemizde: Habeşistan nasıl bir memlekettir? 6 ncı sahifemizde: Hikâye. 7 nci sahifemizde: Sinema sütunları. 8 inci sahifemizde: Spor haberleri. ' I umhuriyel JrtO1 ÎSTANBUL . CAĞALOĞLU S3yi * 4UÖI Telgrat Te mektırp adresi: Cumhurlyet, Istanbuı . Posta kutosu: îstanbul. No. 246 udll Z 4 CJİUI I jfll n ı t\i rv\n\ inqc IİJÛU Teıeıon: Başmuharriı Te evl: 22368. rahrlr h«>yetl: 24298. Idare ve matbaa tasmlle Matbaacüık ve Neşrlyat Şlrkeü 24299 2429a Çekiçle örs arasında Fransız karikatfirfl Milletler Cemiyeti Karşısında Italyan durumu Beşler Komitesi kararmı verdi Cenevrede «durum çok müşkül ve ümidsizdir» dendiği gibi konseyin konuşmalara devam için başka bir esas arıyacağını söyliyenler de var illetler Cemiyetinin Beşler komitesince verilen uzlaşma düzenine İtalya cevab vermiştir. Telgraflar Italyan Vekiller Heyetinin bu mesele hakkındaki kararı, Beşler komitesinin tekliflerini red yolunda olduğunu bildirmişlerdı. Halbuki Italyan hüBir Berlin telsizi dün gece verdiği olmamakla beraber bu maksadla Ankumeti Milletler Cemiyetinin Beşler kobir haberde Türk kabinesinin Akdekarada sureti mahsusada bir toplantı jnitesine verdiği cevabda açık ve kesin bir niz vaziyetini tetkik etmek üzere Anyapılmış olduğunu haber vermekte red yolunu tutmıyarak daha ziyade menkarada toplandığını ve bu münasebet fazla bir havadisçilik gayreti bulun fi olan cevabının ne gibi sebeblerden dole salâhiyettar kumanda heyeti erkâduğunu takdir etmek güç değildir. layı menfi olduğunu anlatan bir şekilde nının da Ankaraya gitmiş olduklarını Türk ve Yunan dostluğunun her zahareket etmiş, yani açık türkçesi Beşler bildirmiş ve bu habere îstanbulda buman ve her icab önünde teşriki me komitesinin tekliflerine karşı yeni teküflunan Yunan donanmasile Türk dosai edecekleri hakikatinden ilham alananmasının müşterek manevralar yaler ileri sürmüştür. îtalyan hükumeti Beşrak bu vaziyetten müşterek bir manevf pacaklarını eklemiştir. ler komitesinin tekliflerini reddetmıyerek ra havadisi çıkarmış olmak ta gene o daha ziyade onları tenkid etmiş ve bu Hükumetimizin çok nazik olan düncümleden bir haber vericilik marifeti teklifleri niçin muvafık bulmadığınm seye vaziyetini yakından ve pek dik diye telâkki olunmalıdır. beblerini anlatmıştır. Bu vaziyetin yenikatle takib etmekte olduğuna şüphe Habeş îtalyan hududunda yeden incelenmesini istiyen bir şekildir. Deni bir hâdise mi oldu? jıilebilir ki Italyan hükumeti kesin bir redle müzakere kapılannı kapamamış, Cenevre 23 (Özel) İtalyan başIngiliz basmının anladığı gibi bilâkis kadelegesi Baron Aloizi tarafından dün pıyı açık bırakmağa ve hiç olmazsa kiBeşler komitesinin teklifleri hakkında kolidlememeğe özen vermiştir. Bizce Italmite başkanı Madariagaya verilen iza yanm gidebileceği biricik makul yol buyhattan sonra, îtalya ile Uluslar Kurumu du, ve nitekim biz oldumolasıya bu fikri arasında konuşmalara devam edilemiyeileri sürmekten geri durmadık. Hakikaceği neticesine varılmıştır. ten ttalyanın bütün Milletler Cemiyetine Bu sabah Paristen dönen Fransız Başkarşı değil, bunların içinden yalnız Inbakanı Laval, Baron Aloizi ile görüş giltereye karşı bile savaşı göze alacak bir müştür. îngiliz delegesi Eden de Beşler, yola dökülmesi imkânsız sayılmakta herkomitesi başkanile konuşmuştur. Bu müKayseri fabri hangi bir duraklamaya yer olamazdı. Uluslar Kurumu Konseyi toplantt halinde (boş ishemleler bu resmin alındığı lâkatlardan sonra Beşler komitesi saat kasının açıhş tö celsede toplantıyt terheden İtalyan delegelerine aiddir) Şimdiki halinde dahi mesele henüz 1 1 de toplanmıştır. Komite başkanı, Bareninde bulunmak halledilmiş veya halledilmek yoluna dö ron Aloizi tarafından verilen şifahî izaüzere ülkemize gekülmüş sayılamaz. Çünkü yeni Italyan hatı arkadaşlanna bildirmiştir. Başkan len Sovyet Sosya tekliflerine karşı ilkönce Beşler komitesi bundan sonra Habeş hükumetinin Besler list Cumhuriyet leri Birliği Ağır nin alacağı yeni durum vardır, ondan son komitesi tarafından yapılan teklifleri kaEndüstri Komiser ra da Milletler Cemiyeti Konseyinin tu bul ettiğini bildirmiştir. vekili Pyatkof Yoltacağı hareket yoluna sıra gelecektir, ve Fransız Başbakanı Lavalin tavsiyesi daşla refakatinde nihayet Habeş davasında bütün Milletki zevat dün ak uzerine, komite kendisine vcrUen işi bitirler Cemivetine ve enbaçta îngiltereye şamki ekspresle ve miş addetmeğe ve Habeş Italyan an meram anlatmak icab edecektır. rransaBerlin yolile Mos laşmazlığmı olduğu sçibi Uluslar Kurumu nın Italyayı tutması derecesi ne olursa olkovaya hareket etKonseyine iadeye karar vermiştir. sun bu davada İtalyanm bütün Milletler miştir. îstanbuldan lyi haber alan kaynaklara göre, komiayrılmazdan evvel Cemiyetini tamamile hiçe sayarak yüriite îtalyan ve Habeş hükumetlerinin verPyatkof Türk matmesi akıl ve mantık ölçüsünde en az ihbuat mümessilleri M. Pyatkof Yoldaş Türk gazetecilerile bir arada.?. timali olan bir iştir. Onun için îtalyanın miş olduklan cevablar karşısında ve ortadaki menfaatlerin büyük önemi dolayıesbabı mucibeli red cevabını, Habeş meni Perapalas otelinde kabul ederek şu samimî bir surette sevmeme kâfi geldi. Yeni Türkiyenin Sovyet Birliğine diyevde bulunmuştur: selesinde illâ savaş yapmak istiyen eski sile vazifesine devam edemiyeceğini Konseye haber verecektir. Komite herhangi € Gayet enteresan ve hoş bîrkaç gün karşı beslediği dostluk duygularımn büzihniyetten ilk rücu safhası mahiyetinde geçirdiğim güzel memleketinizden ay tün samimiyet ve derinliğini kendileribir mütalea veya tavsiyede bulunmıya saymak icab eder. Londra 23 (Özel) Başbakan geler Bakanlarile Hava ve Dış îşleri Bacak, sadece îtalyan ve Habeş hükumetle Baldvin bugün Çekersten Londraya dön kanlıkları daimî müsteşarlan iştirak et rılırken Türk hükumeti ve Ekonomi le görüştüğüm esnada hissettiğim Türitalya Beşler komitesinin kararlannı Bakanlığı, Sümer Bank, İş Bankası, kiye cumhuriyeti Başkanı Atatürke, rinin cevablarını olduğu gibi bildirecektir. müş ve birçok bakanlarla önenıH görüş mişlerdir. pek kabul edemiyeceğim dedikten sonra Kayseri, Ankara, Eskişehir ve İzmitte Türk hükumeti Başkanı İsmet İnönüne Bu maksadla komite yarın sabah son bir melerde bulunmuştur. Yarınki kabine topİyi haber ahn kaynaklara göre bu top bulunan devlet fabrikaları gibi hüku ve Ekonomi Bakanı Celâl Bayara karşı yazı ile ve ağızla şu esbabı mucibeyi toplantı daha yaparak, Konseye vereceği lantısını hazırlamak üzere yapılan bu ko lantılarda yarınki kabine toplantısının ruz mete aid ve hükumete bağlı müessese saygılarımı bildirmeği kendim için bir eklemiş olmalı: raporu hazırlıyacaktır. nuşmalar da bir nevi kabine toplantısı ma namesi kararlaştırılmıştır. Yarınki kabi ler, ilım müesseseleri ve kendilerile borc bilirim; ve bizim de büyük kom 1 : Bizim İngiltere ve Fransa ile bir Uluslar Kurumu sekreterliği mehafiün hiyetinde olmuştur. 50 dakika süren ılk ne toplantısında İtalyan Habeş anlaş karşılaşmaktan memnuniyet duyduğum şumuza karşı beslediğimiz o nisbette de1906 anlaşmamız vardı, ve bu anlaşma yeni Türkiye ricali tarafından bana rin sempati ve dostlugu bu sempati ve Habeşistanda bu devletlere olduğu ka den alınan haberlere göre, Habeş hüku toplantıya Başbakan Baldvin, eski Baş mazlığına karşı îngilterenin tutacağı kat'î karşı gösterilen büyük misafırperver dostluk herkesçe bilindiğinden bunu dar İtalyaya da bir nüfuz mmtakası ayı meti, Beşler komitesinin tekliflerini, tatbi bakan Makdonald, Dış İşleri Bakanı Sir yol tesbit edilecektir. Bundan başka Av liği herşeyden evvel kaydetmek iste söylemek, belki zaidse de, bir defa darıyordu. Beşlerin cevabında bu anlaşma kata aid kısımlan bilâhare görüşülmek Samuel Hoare ile eski Dış İsleri Bakanı rupada andlaşmalara aykırı bir hareket rim. ha teyid etmek isterim. Sir Con Saymon iştirak etmişlerdir. vukuu takdirinde îngilterenin tutacağı yol nm bile hiç gözönüne alınmamış olduğunu şartile kabul etmiştir. Tabiidir ki, bu kısa müddet zarfmda, Sovyet Sosyaüst Cumhuriyetleri BirAyni mehafile göre, Italyanlar cevabgörüyoruz. Saat 17 de yapılan ikinci toplantıda hakkında Fransanın sorgusuna verilecek Türkıyede olan bitenleri iyice öğren liği Ağır Endüstri Halk Komiseri vekili (Arkast 9 uncu sahifede) mek imkânı olmadı. Fakat ben, sefiri sıfatile şunu memnuniyetle kaydede (Arkası 9 uncu sahifede) Başbakandan başka, Sü, Deniz, Sömür2: Habeşistanın idaresi altındaki topmiz L. M. Karahan tarafından verilen rim ki, İstiklâl savaşımn çetin yıllarınraklann bir bölüğü hakikî Habeş toprakbir ziyafette söylediğimi tekrar etmek da başlıyan ve barış uğrundaki savaş lan sayılsa bile diğer bazı bölükleri müsisterim: Türkiyeyi tetkik edecek kadar sırasında genişliyen ve kuvvet bulan bu temleke mahiyetile Habeşistana katılmış uzun müddet Türkiyede bulunmadım dostluk, şimdi parlak tecellisini bugüntopraklardır. Beşler komitesi bu farklan (Arkast 4 üncü sahifede) Fakat bulunduğum müddet Türkiyeyi pekâlâ dikkate alabilirdi, almamış. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMU 3 : Habeşistanın Italyan emniyetine tehlike teşkil eden vaziyetine karşı en Tramvay sosye sağlam garantiyi binnefis Italyan kuvvettesi delegeleri An* lerine verilecek mevki ve salâhiyet temin karaya giderek Ba edebilirdi. Burası hakkile incelenmemiş vmdırlık Bakan ve ona göre de lâyıkile sonuclandmlmalığile yeniden te mış. masa geçecekler • dir. Bu konuşma • 4: Fazla olarak Habeşisiana bir liman larm çok mühirr vermek, bu devleti alabildiğine kuvvetolacağı a n 1 a ş 11 • lendirmek demek olur. Bu ise İtalyanm maktadır. Herşey istediği emniyet şartlarına aykırıdır. Haden evvel sosyett beşistana liman vermek fikrini İtalya kasermayesinin ta • bul edemez. yini icab etmek • Görülüyor ki bu esbabı mucibe ile vetedir. Çünkü hü rilen bir red cevabı, hakikî red cevabı dekumet bu serma tramvay sosyeteğildir. Bu bilâkis meselenin ciddî müzayeyi İngiliz lirası si (±lrektörü M. olarak tanımamakGindorf kerelerine geçilmek için tutulan bir yoltadır. Halbuki sosdur. Fransa bu müzakerelerde îtalyayı yetenin sermavesi bir milyon altı yüz tutabilir, ve onlann müzakeresini İngilte(Arkan 8 inci sahifede) re de uluorta reddedip atamaz. Onlar müzakere olunur, ve elbet her biri hakkında müspet veya menfi bazı kararlara varılır. îtalyanın hakikî durumu ancak ondan sonra anlaşılacaktır. Bizim anlayışımız odur ki İtalyanm şimdi kabul etmek zorunda kaldığı uysal yol, Habeş meselesini savaşsız bir sonuca kadar götürmek ihtimali daha çoktur. Hatta bize soPort said önünde bekliyen îngiliz harb gemileri Dün Yeşilköyde akrobasi uçuşları yapan accı filomuz Dün îstanbul Urayı Şehir Meclisi sarulsa ötedenberi söyliyegeldiklerimizi tekPariste çıkan İntransigeant gazetesinin lüzum yok. Vapurda, kahvede ve sokaklonunda îstanbul kaymakamlan ile nü Birkaç gündenberi İstanbulda bulun lanarak birçok akrobatik numaralar yaprarlıvarak îtalyan Habeş anlaşmazlığı Habeşistan özel aytarı Portsaidden yazı ta, bu kanaat bağıra bağıra izhar edilinın îtalyaya göre savaşsız hallinden baş yor: yor. Harbin patlaması ihtimali yüzde beş fus müdür ve memurlan bir toplantı yap makta olan yarbay Moskonobinosun baş mışlardır. Bu uçuşlarda Yunan subay mışlardır. Bu toplantıya istastistik genel kanlığı altındaki dört Yunan uçak su larından başka îzmir uçak alayı kumanka çıkar yolu yoktur, ve bu kotarma şekli «Portsaid, harb geçidinin ilk merhale yüzdür. Ve bunu söyliyenler de çok direktör vekili Celâl ile evvelki gün şeh bayı dün öğleden evvel Yeşilköye gide danı yarbay Şefik ve birçok uçak sübayİtalya hesabma şimdi kurtarılabilenle ye sidir. Cenevrede, henüz ümıd beslıyedur hakh. rimize gelen îsviçre istatistik direktörü rek hava bölük kumandanhğımızı ziyaret larımız bulunmuşlardır. Bu uçuşlar büterlik göstermek yolunda belirecektir. sunlar, harbi burada herkes muhakkak saBen, bu sözlerle iktifa etmemek ve daetmişlerdir. Bu münasebetle üç avcı uça yük bir intizam içinde geçmiş ve Yunan ha sarih malumat edinmek istedim. Va muavini hazır bulunmuştur. YUNUS NADİ yıyor. (Arkan 7 nci sahifede) (Arkan 8 inci sahifede) ğımız Yunanlı misafirler şerefine hava(Arkası 8 inci sahifede) Herhangi bir kimseye sual sormağa (Arkan 3 üncii sahifede) Avrupa gazetelerinin Komite Habeş davasım, halletmeden havadisçilik gayreti Bakanlar Kurulu Akdeniz vaziyetini tetkik Konseye geri gönderiyor etmek üzere toplanmış, Türk Yunan donanmaları müşterek manevra yapacaklarmış I Musolini bugün bir söylev verecek Romada bir Üçler konferansından behsediliyor Dost Sovyet heyeti dün Moskovaya avdet etti ^ >^^^v~ ^ ^ •^•^^'^ ^ ^ ^^^^ ^^^^^ ^ ^ ^ ^ ^ ~^^^^ ~^^^"~ ~^^~ ~^^^~ •• ^ ^ ^ ^ ^ ~^^r • ~^^^~ ^ ^ ^ " ^ ~^^^ ~^^~ ~^^*~ ^ ^ ^ " " ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ • ~^^^~ ~^^r* ^ ^ ^^^^^ ^ ^ • Pyatkof Yoldaş «Türk Rus dostlugu ekonomi ve teknik sahada da derinleşmektedir. İhtiyac görülürse beraber calısma genişletilecektir» dedi L o n d u r a i l e Roma arasında dünkü konuşma Romadaki îngiliz elçisi Musoliniye ingiltere Dış Bakanınm şahsî bir mektubunu verdi, bu mülâkatla gerginliğin zail olduğu söyleniyor tngiliz kabinesinin bugünkü toplantısı Habeşistana yakm üljcelerde durum Mısırda «Harb ihtimali Hükumete mühim tek liflerde bulunacak Yunan tayyarecileri yüzde beşyüzdür»deniyor Süveyşten bugüne kadar geçen İtalyan kuvvetleri, şerefine gösteriler Cibuti, Entellicens Servis memurlarile dolmuş, İtalyan Habeş hududundaki hazırlıklar Tramvay Şirketi Dün Yeşilköyde bir filomuz tarafından akrobasi uçuşları yapıldı. Gece ziyafet ve süvare verildi 7 Nüfus sayımı Dün Urayda büyük bir toplantı yapıldı