23 Eylül 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

' Bugün: İkinci sahifemizde: Siyasî icmal Musolinin cevabı Üçüncü sahifemizde: Maarifte yeni e saslar Ahmed Ağaoğlu Yedinci sahifemizde: Bır îtalyan İn giliz harbi olursa kim kazanır? Şakir Hâzım Gökmen Dokımıncu sahifemizde: Komşu mem leketlerde neler oluyor? umhuriyet )fll S3]fl! 4080 Telsraf re mektup adresl: Cumhuriyet, tsuınbui . Posta kntusu: tstanbul, No. 246 ve matbaa tasmile Matbaacılık CİN GÖZ Bugün HAFTA'da TUrk Masonları RECAİ' den Nazım Hikmete manzum mektub Yazan : Nzamettin Nazlf Topkapı sarayında bir yahudi Yazan : Ahmed Refik Sermed Muhtar ve Peyami Safanın en güzel yazıları j PflZarÎBSI 23 Eylul 1935 Teıeron: Basmuharrlr ve evl: 22366 Tahriı öpyetl: 24298. Idare ?e Neşrlyat Şirketı. 242»9 24290. General Kâzım Dirikten Istediğimiz ve Beklediğimiz umhuriyet idaresi, Trakyaya verdığı büyük önemi, buradaki Genel Enspektörlüğe, General Kâzım Dirik gıbi, en değerlı ve en başarıcı valılerinden bırıni tayın etmekle bir daha göstermiştir. Trakyanın Türkiye içm önemıni anlatmağa lüzum var mı? Trakya, Türkiyenin Avrupadaki büyük ülkesinden kalmış son parçadır; Trakya, îstanbulumuzun hinterlandıdır; Trakya Türkiyenin batıya, medenıyete açılan kapısıdır; Trakya, verımli topraklarile bir zenginlik kaynağıdır; Trakya, Türkiyeyi Türkiye yapan İstanbulun, Boğazlann ve Marmaranın müdafaa sahasıdır. Memleketin her avuc toprağı bızim için ayni derecede sevgıli, aziz ve kıymetli olmakla beraber, Trakya, Türk yurdunun en önemli parçasıdır. Trakyaya bu büyük önemi, memleketin coğrafî, siyasal ve sevkülceyşî durumları vermiştır. Trakya, Türkiyenin İstanbul ve Boğazlardaki egemenliğini sağlıyan, Avrupa ile Asyanın birleştiği kapıyı koruyan bir yer olduğu içindir ki bu kadar önem kazanmıstır. Allah göstermesin, Trakyanın, Türkiyemn elınde olmadığını bir dakıka içm düşünürsek, kendimızi Sevrın cizdıği sınırlardan daha kötü bir durumda buluruz, tüylerimiz ürperir ve bu korkunc düşünceyi hemen kafamızdan defederiz. Bu değerli yurd parçasında Bulgarların gözü olduğu muhakkaktır. Edırnenin ortasından yükselen dostluk seslerının foyasını meydana çıkarmak ister gibi arasıra «Mıdye înoz hattını isteriz» homurtusu da duyuluyor. Daha birkaç gün evvel, Cumhurıyehn Sofya vmuhabirinin Italya kararinı bildirdi, beşler Dünkü yarışlardan sonra komitesi bugün toplanıyor Yunan takımı başa geçti Balkan oyunlarının ikinci giinii Cenevrede «harbi menetmek imkânsızdır, Konsey Italyaya Beşler komitesi kadar da müsaid davranmıyacak» deniliyor ^ ^ ^ ^ ^ »• » • ^ •• ^ Yunanistanın 88, Yugoslavyanın 78, Romanyanın 58, Türkiyenin 39, Arnavudluğun da4puvanıvar Habeşistan hududda Vehib Paşanın kumandası aJtında önemli tahşidat yapıyor, kayaların üzerine çıkan nöbetçiler îtalyan kıt'alarını gözetliyorlar Cenevre 22 (Özel) îtalyan baş1 delegesi bugün Beşler komitesi başkanı Madariagayı ziyaret ederek îtalyan kabinesinin cevabım resmen bildirmiş ve bu cevab hakkında şifahî izahat vermiştir. Bunun üzerine Madariaga Beşler komitesini yarın için toplantıya çağırmıştır. Uluslar Kurumu mehafilinde Italya nın bu hareketi Roma hükumetinin Beşler komitesini tanıdığjna delil addedılmektedir. Beşler komitesi toplanh halinde: Soldan sağa doğru: Tevfik Rüştü Aras, Laıal, Beşler komitesinin noktai nazannda ıs Komite Başkanı Madriaga, Uluslar Kurumu Genel Sekreteri Avenol, Eden ve Bek. rar edip etmiyeceği yarınki toplantıdan sonra anlaşılacaktır. Muhtemel konuşmalara esas olacak noktalar Paris 22 (A.A.) Havas ajansı nın Romadan öğrendiğin göre îtalyan hükumetınce muhtemel konuşmalara e sas olabılecek noktalar şunlardır: 1 Habeşıstanla Habeşistanın ele geçirmiş olduğu toprakları birbirınden ayırdetmek lâzımdır. Italyanın asıl bu topraklara göz dikmiş olduğu anlaşıh yor. . 2 Habeş hükumetinin silâhsızlan' ması inanc altına alınmalıdır ki, bu da ancak Italyanın kontrolü ile elde edile bilir. 3^ Habeşistana denizde bir çıkıt vermekfen vazgeçilmeHdir. vünkü *Ku çıkıt Habeşistanın silâhsızlanmasmı im kânsız kılar. Sonra 1931 de Habeşistana Eritreden bir çıkıt vermemiş olan îtalya şimdi Habeşistanın başka bir devlet topraklarından çıkıt elde etmesine müsaade edemez. 4 Yeni konuşma projesi îtalyanın Üçler andlasmasından doğan haklarmı tanımalıdır. Halbuki bu haklan Beşler komitesi şimdiye kadar bılmemezlikten gelmistir. Ingilizlerin hazırlıkları gittikçe hararetleniyor Veyti dtgk atmada yeni Türkiye rekora yaparken İtalyan gazteleri «Yapılan ve yapılacak görüşmeler İngilterenin verilmiş kararlarmı maske oimaktan başka bir işe yaramıyacak» diyorlar Altıncı Balkan oyunlarının ikinci gü Romanya ile Türkiye o gün yapılan munü, dün birçok müsabakalarla geçti. sabakalarda arasında Romanya lehine Dünkü müsabakalar, Yunan takımı için bir puvan fark vardı. Fakat dün Romanbüyük zaferler kazanılmasına vesile oîdu. yalılar da Türkiyeyi bir hayli geçtiler. Yugoslavlar birinci günde puvan itibarile Dünkü neticelerden sonra Altıncı BalYunanlıların önünde olduğu halde dün kan oyunlarında Balkan takımlarının a » Yunanlılar çok ileri geçtiler. İlk günde (Arkast 8 inci sahifede) llffJflriİa*W^ftd»ifcATwfW ^ i ' I I dürünün, Mîdye Inoz nattmın Bulganstanm cenubdaki ideal sının olduğunu iddia eden bir kıtab nesrettıği bildinliyordu. Bulgarların Trakya hakkındaki ihtiraslan, Türk süngüleri karşısında kırılmağa mahkumdur. Onun için bu yazıda, o açgözlü Bulgar maanfcisine cevab verecek değilız. Sıyasal ve sevkülceyşî bakımları bir tarafa bırakıp ta Trakyayı sadece ekonomik bakımdan ele alırsak, o zengin toprakların ne büyük bir bolluk kaynağı olduğunu görürüz. Trakyada, ne yehşmez ki... Orada insanlar içm ekmeklik, hayvanlar için yemlik her ne ekerseniz yetişir; orada koyun, at, sığır yetişir; orada süt, yoğurt, yag, peynir boldur, oranın pancarmdan şeker, ispırto yapılır; orada kavun karpuzun âlâsı bulunur; orada üzümün ve şarabm âlâsı çıkar; oranın ormanlarından mangal kömürü yapılır. Daha sayalım mı? Trakya, dah şimdiden bol bol ihracat yapan bir memlekettir. Trakyada calışan kollar arttıkça, bu memleketin verimi de artacak, Trakya, Türkiyenin en zengin yerlerinden biri olacaktır ve kendisının en büyük limanı olan İstanbulu da zenginleştırecektir. Trakyanın köylerinde, kasabalarında, şehirlerinde, zengin olan halkın, tecim mübadelesi yapmak ve buraya gelip g'tmek suretile İstanbula bırakacaklan para, herhalde, büyük olacakür. Cumhuriyet idaresi, Trakyanın nüfusunu, yani çalışan kollarını bir misli artırmağa ve eski Rumelinden gelecek Türk göçmenleri buraya yerlestirmeğe, Trakyayı bayındırlamaga, orayı cennet yapmağa karar vermiştir. Bu işi de, Izmirdeki çalışmalarile yüksek değerini ve başarıcılığmı gösteren General Kâzım Dirik gibi diri bir idare adamına emanet etmış Manisada İzmir ve Manisa saylavlarile üzüm üretmenlerinin bulundukları büyük bir toplantı yapıldı, üretırlenler derdlerini dökerek dileklerini anlattılar Manisa 22 (A.A.) îzmir ve Manisa saylavlarile üzüm yetiştiren ilçelerin gönderdikleri murahhaslar Manisada loplandılar. Halkevı salonunda yapılan bu toplantıya üüzümle ilgili birçok yurddaşlar üzüm üretmenleri de katıldı. Taplanmaya başkanlık eden Partı Başkanı Avni Doğan üzüm üretmenlerine şöz verdi. Üretmenlerden 15 kadar yurddaş söz söyledder. Üzüm ürününün maliyet fiatini bile tutmıyan satış fiatleri bugünkü şekilde devam ederse üretmenin çok rarlar göreceğini rakamlar sayarak > ya attılar. Sabahtan başlıyan konu; alar öğleden bir saat sonraya kadar sürdü. Üretmenlerden sonra Manisa sa>!avı Yaşar konuştu. Derdleri döküp saydı. Artık söz alan olmadığından Avni Üzümcülerin istekleri ^ (Arkast 7 nci sahifede) Harb, imkânstz bir hale mi geldi? Londra 22 (A.A.) Sunday T i mes gazetesınin Cenevreden öğrendığıne îtalyan gazeteleri îngiltereye ve İngilizlere nasü hücum edıyorlarsa lnguız gaze* 'e göre îtalya tarafından Habeşistana kar rinde de Italya ve Musolıni aleyhinde neşriyat eksik olmamaktadır. Bır İngthz gaze şı saldırıda bulunmasının önüne geçmek tesinden alvnan yukarıdaki resim buna bir misal teşkil ediyor. 1910 senesinde o vakit imkânsız telâkkı edümektedir ve Cenev sosyalıst olan Musohniyi hükumet aleyhinde tertib olunan bir mitingde söylev ver dıkten sonra tevkıf edılirken gostermektedir. re hâdiselerinin sonu Uluslar Sosyetesi Londra 22 (A.A.) Dış Bakanlı te bulunarak İtalyan hükmetine îngiliz konseyinin toplanarak anlaşmazlığı paktın 15 inci maddesi hükümlerine göre hal ğından çıkan bir bildiriğde deniyor ki: hükumeti adına îngiliz donanmasının AkBüyük Britanyanın Roma büyük el denizdeki hareketlerini ve Akdeniz în letmesi olacaktır. (Arkası 2 nci sahifede) cisi îtalyan Dıs müstesarı Suviçe görek (Arkast 2 nci sahifede) fltlllltlllllllllllllllll1lllllllll|f||||||H||||||ltlll|lt1IMIIIIIIIIIIIItlllllfnillllllllllllltlllltllttlltlllltllllllllllllllllllllltllll|llllllHIIII1lltlllllllMIMlfllliUfll Dünkü otomobil ve motosiklet yarışları Türkiyeden Habeşistana nAtatürk Ankarada gönüllü gitmek istiyenler Ankara Habeş işgüderliğine son günlerde 30 kadar müracaat yapıldı M. Litvinof Yarışa giren otomobillerden biri ağaca çarpti, arabayı kullanan kadın ağır yaraland? Ankara 22 (A.A.) Cumur Ba«kanı Atatürk beraberlerinde Başbakan îsmet İnönü, Genel Kurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak, îç, Finans ve Ekonomi Ba kanları olduğu halde bugün saat ı 12,7 de Ankaraya dönmüşlerdir. M. Titulesko ile uzun müddet görüştü Trakyanın, memleketin ve rejimin General Kâzım Dirikten beklediği ve istediği Trakyayı en kısa bir zamanda, Türkün medenî kabiliyetlerinin yüksekliğini gösteren bır mamure haline sokmaktır. Genel Enspektörden iyi bir idarenin üstünde bir çalışma, fevkalâde bir başarıcılık istiyoruz. Trakyada, son yıla gelinciye kadar kaybedılen kıymetli zamanları telâfi etmek gerektir. Oraya gelen soydaş göçmenleri, hemen işliyen, yetiştiren, kazaHabe* împaratoranun muhafız alaytna mensub çıplak nan kollar haline sokmak, en küçük enerayaklt askerlerden bir grup jinin bile boş kalmamasına ve boşuna Bu haberi tahkik etmek üzere dün harcanmamasına çalısmak gerektir. GösÖgrendiğimize göre, Habeş ordusunkendisine müracaat eden bir arkadaşımıza terişten, süsten ve lüksten önce Trakya da gönüllü olarak çalısmak üzere Annın en büyük enerji kaynağı olan köylü karada Habeşistan İşgüderliğine son Habeş isgüderi Ato Bechas Markos şungünlerde bir takım müracaatler yapılmış ları söylemiştir: ABtDlN DAVER (Arkast 8 inci sahifede) (Arkası 3 üncü sahifede) tır. Moskova 22 (A.A.) Tas Ajansının Cenevreden öğrendiğine göre, Dış Komiseri Litvinof, Titulesko ile uzun bir konuşma yapmıştır. Bu konuşmada îtalyan Habeş anlaşmazlığile ilgili gerginlikler ve Tıtuleskonun Moskovayı gezisi görüşülmüştür. Litvinof akşam bir şölen vermiş ve bunda Cenevredeki Türk, Fransız, Rumen ve Çekoslovak salgıtlan bulunmuşlardır. Nüfusumuz artmıştır Nüfusumuzun arttığına şüphe yok. Ancak nerelerde nekadar arttı? En çok hangi yerlerde arttı? Nıçın baş ka yerlerimizde bu kadar artmadı? Çok artan yerde ne var ki ötede yok? Olmıyan yerlerde bunu yaratamaz mıyız? İşte bir sürü sorgu ki bunları ancak 20 İlkteşrinPazar günü Yapılacak olan geıre nüfus sayımı halledecektir. Basvekâlet İstatistik TJmum Müdürlüpü Dünhü otomobil kazastndan feci gorünusler ve birinci gelen otomobil Türkiye Turing ve Otomobil kulübu siklet, motosiklet ve otomobil yarışları tarafından îstinye köprüsile Zincirlikuyu dün öğleden evvel yapılmıştır. arasında her yıl tertib edilmekte olan bi(Arkası 9 ancu sahifede)