22 Eylül 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Bugün: İkinci sahifede: Siyasî icmal Avrupanın doğusunda vaziyet çok fenalaştı Bir ayrılış hâdisesi: Halid Ziya Uşaklıgil. Yedinci sahifede: Komşu yurdlarda neler oluyor? Habeşistan nasıl bir memlekettir? Dokuzuncu sahifede: Haftalık Radyo programı. umhuriyet heyetl: 24298. Idare ve 1935 " matbaa tasmlle Matbaacılık ve Nesrlyat şirketl, 24299 24290. Hayat Ansiklopedisi inci cüzü çıktı Habeş seferi, Milletler Cemiyeti Ve Avrupa Paris: 17 eylul 1935 iz hâlâ ve faşist hükumetinin son kararlarına rağmen Italyanın Milletler Cemiyetince aIınan durumu hiçe sayarak her ne olursa olsun diyen bir atılganlıkla savaşa geçeceğine inanmıyoruz. Böyle bir iş ancak bir milletin kendi ulusal asığlarında ve onurunda saldırıya uğramış olduğu zaman düşünülebilir ve olabilir. Ortada bulunan meselede İtalya böyle bir tehlikeye veya saldırıya uğramış değildir. Bunun tersine olarak İtalya, Milletler Cemiyetinde üye bir memleketin özgenliğine ve varlığına saldırmak istiyor ve saldırmak üzere bulunuyor. Bu hareket Milletler Cemiyetince şimdiden sebebiyet verilmemiş bir saldırı sanılmış bulunmaktadır. Cemiyet bu saldırıya karşı kendi varlığı onun üstüne kurulmuş olan temel yasanm hükümlerini yerine getirmeğe ve bundan böyle de barışı elbirliğile tutmağa karar vermiştir. Son bir şüphe noktası olarak bu meselede esasen barışı tutmak yükümünde olan Cemiyetin Avrupaya da bulaşabilecek bir savaş mı açacağını düşünenler ve bundan dolayı üzülenler vardır. Italyan siyasası bile bu konu üzerinde spekülâsyon yapmakta bulunuyor. Bolzano manevralannın asıl sebebi böyle ve bu yolda gösterilerdi. Ancak Milletler Cemiyetinin maksadı ve karan banş olmakla beraber barışın tutulması için daima kuvvetli olmağa ve icabında bu kuvveti harekete getirmeğe ihtiyac olduğunu da bilmiyen yoktur. Avrupa banşı bozulmasın diye Cemiyet haksız bir saldırıya RÖz mü yumsun? Bu takdirde Cemiyet kalmamış olur. 1 Karar bütün Avrupada derin akisler Sayı sırasüe Yugoslavlar cirid atma birinciliğini uyandırdı, Beşler Komitesi derhal toplanarak vaziyeti gözden geçirdi Maamafih kararı «İtalya kapıları .kapadı, fakat kilidlemedi» d iye tefsir edenler de var italya Beşler Komitesinin Altıncı Balkan oyunları başladı Dünkü yarışların çoğunu tekliflerini redde karar verdi Yunanlılar kazandı en önde gidiyorlar, de biz kazandık Habeşler «Italyanın bu kararmdan sonra umumî seferberlik ilânmdan başka çaremiz kalmadı, artık bütün ümidimiz Ingilterededir» diyorlar z'Cenevre, 21 (Özel) Daron Aloizi bugün öğleden sonra Beşler komitesi başkanı Madariagayı ziyaret ederek, îtalyanın Beşler komitesi tarafından yapılan teklifleri niçin reddettiği hakkında izahat vermiştir. Bunun üzerine Madariaga saat 18 de Beşler komitesini toplantıya çağırmıştır. Saat 18,30 da işe başlıyan Beşler komitesi durumu tetkik etmiş, pazartesi günü tekrar toplanmağa karar vermiştir. Komitenin toplantısmdan sonra Uluslar Kurumu genel sekreterliği tarafından şu tebliğ neşredilmiştir: «Beşler komitesi bugün saat 18,30 da toplanarak, llalyan kabinesinin karanna dair gazelelerde gorülen haberler rnifcamru tçoruşmustur. iKomıte herhangi bir karar almadan b'nce Italyan cevabınm ve bu cevabla beraber gönderilmesi muhlemel addedilen esbabt mucibenin Cenevreue gelmesini beklemeğe karar vermiştir.» la.,i.te., Musolini geçenlerde Romada tertib olunan ordu atış müsabakasında ilk kurşunu atarken İtalyanın kararı Romo, 21 (Özel) İtalyan kabinesi bu sabah saat 10 da Musolininin başkanlığı altında toplanarak Beşler komitesinin tekliflerini tetkik etmiştir. Başbakan Musolini bir saat süren bir diyevle evvelâ süel ve sivasal durumu anlatmış, sonra Beşler komitesinin teklifİerini okuyarak bunlar hakkındaki .,t».... ir»...ır«n>»t» Hem bu meselede ...T •!»: u crA.i» : Avrupa banşuun J::... lerde mubalâğaya düşüldüğünü kabul etmek lâzımdır. Eğer Cemiyet kararmda çok ciddî ve onu ortaya çıkarmakta çok kesin ise Habeş seferinde Italyaya karşı lconuluyor diye Avrupa banşının bozulabilmesine ihtimal yoktur. Cemiyet zayıf davranırsa bu ihtimal ziyadesile vardı ve vardır. Fakat Cemiyet derlitoplu ve kuvvetli davranırsa düşünülenin tam tersine olarak Avrupa banşı şimdiye kadar hiç görülmemiş bir derecede pekleştirilmiş bile olur. Ingilterenin önayaklığile verdiği son kararmda Cemiyet en doğru yoluna girmiş bulunmaktadır. Denilebilir ki Cemiyet işte asıl şimdi Cemiyet oluyor. Bu sonucu sağlamış olmanın İngiltere için ve diğer devletler için pek yüksek bir onur teşkil etmekte olduğunda süühe yoktur. Cenevrede sukutu hayal îtalyan hükumetinin karan Uluslar Kurumu meWilinde sukutu hayali mucib olmustur. Uluslar Kurumu Konseyinin münasib göreceği her türlü çare ve tedbirlere ba«vurank andlasmaya destek olması arzusu umumidir. Konsey de oazartesi sabahı toDlanarak durumu inceliyecektir. sonra kabine İtalyanın asgarî isteklerini bile tatmin etmediği esbabı mucibesile Beşler komitesinin tekliflerini redde karar vermiştir. Bu hususta neşredilen resmî bir bildiriğde deniliyor ki: «Bakanlar kurulu, Beşler komitesinin raporunda bildirilen önergeleri öğrenmiş ve bunları derin bir incelemeğe tâbi tutmuştur. Bakanlar Kurulu, Beşler komitesi tarafından sarfedilen gayreti takdir etmekle beraber, bu önergeleri gayrikabili kabul addetmeğe karar vermiştir. Çünkü bu önergeler, İtalyanın hayatî hak ve menfaatlerini nihaî ve fı'li bir surette nazarı itibara alabilecek sonuclar vermeğe müsaıd hiçbir esas arzetmemektedirler » Bakanlar Kurulunun toplantısmdan sonra verilen resmî bildiriğde Bakanların salı günü tekrar toplanarak sivasal durumun gelişimini inceliyeceği ilâve edilmektedir. tmyıuggıtı çekifmek üzere götürüyor. Aşağıda: Türk takımt geçid resminde T ğ Tefsir ve tahminleı İtalyan kabinesinin karannı bildiren tebliğde îtalyanın asgarî isteklerinin mevzuu bahsedilişini gözönünde tutan Uluslar Kurumu mehafili bu ibareden İtalyanların yeni konuşmalaı için açık kapı bıraktıkları neticesini çıkarmaktadırlar. (Arkan 3 üncü sahifede) Habeş işi tesadüfen önümüze çıkmış bir meseledir. Cemiyet karannda ne Habeşistanı, ne Italyayı düşünmüyor. Cemiyetin aldığı prensip kararıdır. Elbirliğile banşı tutmak azmini gösteren bu karar, barışı bozmak istiyen her devlet ve millete karşı ayni kuvvetle tatbik olunur. Durumu daha açık göstermiş olmak îçin Habeş meselesinden dolayı Avrupa işlerinin nasıl kanşabileceği üzerindeki üzüntüleri ve korkulan belirtelim: İlkönce Almanyanın böyle bir fırsattan faydalanmağa çalışacağı ileri sürülüyor. Böyle bir korku yersiz değildi, eğer Cemiyet son kararlarile aldığı ciddî ve kuvvetli tutumu almamış olsaydı. Cemiyet ne olursa olsun barışı elbirliğile tutmağa karar vermiş olduktan sonra Almanyanın Londra 21 (A.A.) Times gaze bütün Avrupa milletlerine meydan oku tesi diyor ki: yan bir harekette bulunmak cesaretini «Fransız ve İngiliz görüşlerinin yakn> gösteremiyeceğine şüphe yoktur. Alman laşması metodik bir şekilde ilerlemekte ya dev olsa bu kadar büyük bir kuvvet dir. Dün Laval ve Eden arasında yapılan karşısmda gene ezilir. Ortada 65 milyonluk bir Alman kütlesine karşı 460 görüşmeler, anlaşmazlık hususunda, her milyonluk diğer milletlerin ezici yöntem iki memleket arasında mevcud son görüş farklanm ortadan kaldırmış gibi göründe ç çok ve büyük kütlesi vardır. e büyük kütlesi vardır. mektedir. İtalya ile Almanyanın elbirliği edeceBugünkü Fransız Bakanlar kurulu ğinden üykü açanlar vardır. Bu iki zıd~>». dın birleşmesi gibi bir iştir bir kere. Öy toplantısımn, her iki hükumetin xşimdıkı kriz karşısmda yapacağı elbirliğini kesin le de olsa gene yetmez. İtalya ile Alolarak karara bağlıyacağı umulmakta manya ve Japonya arasında bir elbirliği 'r.» yapılabileceğini söyliyenler görülmüştür. News Cronikl gazetesi, M. MusoliniCemiyetin kesin kararı karşısmda böyle nin, Eden ve Lavali Stresada toplamak bir kombinezonun dahi manası olamaz. İngıîtereden Maltaya gönderıien hususundaki düşüncesini ima ederek di Barışı tutmak kararmda ciddî oldukça kuvvetler vapura bindirilirken yor ki: dünyada cemiyetten daha kuvvetli bir maktadır: «Fransız ve İngiliz mümessillerinm Jıeyet bulunamıyacağı çok açık bir haki«Ingiliz diplomasisinin amacı, LavalStresaya, tam yetke ile gitmeleri mevzuu kattir, ve her millet böyle hak yolunda bırhkte çalışmak ve Musoliniye karşı bahsolamaz. Bunlar, oraya, ancak U elbirliği etmiş kuvvetli cemiyeti saymak müşterek süel zecrî tedbirlrri ortadan luslar Sosyetesinin elçisi sıfatile gidebilezorundadır. Bu tutum bütün bir cjddi celclerdir.» kaldıracak şekilde hiçbir yüken aUma yetle ileri götürüldüğü zaman her mille;irmemesini sağlamaktadır. Fransa ttalyaya teminat vermedi îngilizler dün akşam büyük bir memYUNUS NADİ Paris 21 (A.A.) Echo de Paris uniyet gösteriyorlardı. Çünkti, Lavalin, (Arkası 3 üncü tahifede) gazetesi, Pertinaks imzasile şu yazıyı yaz(Arkan 3 üncü sahifede) Fransa tamamen Ingiliz cephesine geçti Atatürk Başbakanla beraber Ankaraya döndüler Atatürk, Başbakan İsmet İnönü v ı sallanıyor kazanan Karakaş Istanbulda bulunan Bakanlardan bazı Altıncı Balkan oyunlan dün Kadıkö kişilik bir kafile halinde dün sabah şehrilarile birlikte dün akşam hususî bir trenlı yundeki Fenerbahçe stadyomunda tören mize gelmiş olduğundan bu oyunlara büAnkaraya dönmüşlerdir. Ie başlamıştır. Bulgar atlet takımı da 12 (Arkast 8 inci sahifede) İstanbul 21 (A.A.) Cumhur Baş ııııııiMiıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııımııımııımmııııııiiiııı • ııııınıııııııııııııııııııııııııııııııııııı • • • kanı Atatürk, bugün Ekonomi Bakan: Celâl Bayar hazır olduğu halde, Sovye Rusya büyük elçisi Karahanla gelen Sovyet ağır endüstri komiser muavini Petakofu kabul etmiş ve iki saat kadar vanlarında alakoymuslardır. Iki devletin donanmaları Akdenizde beraber hareket edecekler, Fransa Italyaya İngiltere kadar ileri gitmiyeceği hakkmda teminat vermek istemedi Türk sancağı birindlik direğinde Cirid atmada Balkan birinciliğini Borsalarda panik devam ediyor, Habeşistan hazırlıklarmı artırdı Yunan hava filosu da dün şehrimize geldi Bir Rumen hava filosu Ankaraya geliyor Bükreş 21 (A.A.) Kumandör uçakçı Negreskonun kumandasında ye di süel uçak 26 eylulde resmen Ankarayı ziyaret edecektir. Bu ziyaret, Türk uçaklannın geçen sene Bükreşe yaptık ları ziyarete cevabdır. Romanyalı u çakçılar Türkiye Cumuriyeti merkezin de iki gün kalacaklardır. Uçaklar merasimle karşılandı. Yunan donanmasî subayları dün Heybeli Deniz Lisesini ziyaret ettiler, amiral şerefine ziyafet verildi 20 İLKTEŞRİN PAZAR Genel Nüfus Sayımmda Sayjm işine karışmamak, kayidsiz durmak veya yanlış sağlık vermek yurda karşı yapıl mış suçların en büyüğüdür. Türk yurddaşı böyle ağır bir suçtan uzak kalacaktır. İstatistik Umum Müdürlüğü Başvekâlet Misafir uçaklar Bayükdere sularına inerlerkeri İki gündenberi şehrimize gelmeleri mişlerdır. Binbaşı Muzafferin başkanln beklenen yarbay Moskonobınosun bas ğı altındaki üç deniz ve beş kara tayyakanlığı altında altı Yunan süel uçağı dün resinden mürekkeb filomuz dost memsabah şehrimize gelmiştir. Yunan tayya leket uçakçılannı karşılamak üzere dün •eleri evvelki geceyi Çanakkalede geçir(Arkan 4 üncü sahifede)