21 Eylül 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyasî icmal Beşler komitesinin kararları ve orta Avrupa. 3 üncü sahifemizde: Anadolu notları: Reşad Nuri «Güntekin. 5 inci sahifemizde: Sukut eden bir kahraman Korkunc bir hatıra. 7 nci sahiiemizde: Çocuk sahifesi. Sayi: 4078 umhuriyet Telgraf ve mektüp adred: Cumhuriyet, Istanbui . Posta lratnsn: tstanbul, No. 248 ve matbaa faamlle Matbaacıiüc ve Hayat Ansiklopeclis? inci cüzü çıku 88 CUIItörfeSİ 21 E]flÛl 1935 Teıefon: Başmuharrlr ve evl: 22368, Tahrlr hryeti: 24298, Idare Neçrlyat Şirfceti, 24299 • 2429a Şimdiki ve gelecek Zorlukları Kotaracak Biricik kesin yol Paris: 16 eylul 1935 jj talyanın giriştiği macarada kendisine kalan birıcık selâmet yolunu kullanarak işi tatlıya bağlamakta zorluk çektiği anlaşılıyor. îtalyan Icra Vekilleri heyetinin bir bildiri ıle ortaya çıkarılan kararlarından çıkan anlam budur. Bu bildiriye göre îtalyan Vekiller Heyeti Başkan M. Musolini tarafından verilen anlahşlara dayanarak İtalyanm askerlikçe nerede, nasıl ve kimden gelirse gelsin her tehlikeye karşı koyacak bir durumda olduğunu görmüş, Milletler Cemiyetinden çıkabilecek bir uzlaşma önergesini kabul etmemeğe karar vermiş, hangi durumda Milletler Cemiyetini bırakıp sntmesi lâzım geleceğini düşünmüştür. Daha ziyade Îtalyan milletini kuvvetlendirmek için yazılmışa benziyen bu bildirinin Milletler Cemiyetine dokunan tarafı şudur: Italya dolayısile Cemiyete ve daha dolayısile însiltere ve Fransaya anlatmak istiyor ki kendisi bu işte bu kadar ileri pitmis olduktan sonra artık kolay kolay dönebilecek halde değildir, eğer kendi istekleri şimdiye kadar verilebilenlerden ileri bir ölçüde tatmin olunmazsa çaresiz ve ne olursa olsun savaşa sürüklenecek ve ihtimal ki gene çaresiz başkalarını da savaşa sürüklemiş olacaktır. Bir savaşın nerede başlayıp, nasıl ve nerede biteceği bilinmez, onun için, iyisi mi vakti iken siz bana beni memnun edecek bir kotarma şekli verin de hep birlikte şu belâdan kurtulmuş olalım!.. Milletler Cemiyetinde Beşler komitesi bir uzlaşma şekli bulmak için çalışmalanna devam etmektedir. Italya buradan kendisince kabul olurabilecek bir ş.ekil çıkmannı istiyor. Italya bu sefer uğrunda' simdiden yüzlerce milyon harcamıştır, tunun dıkkate alınmasım diliyor. Bu kadar büyük masraflardan sonra îtalyan kamoyu önünde Habeşistanda soldan geri ederek dönmeği bir türlü havsalasına sığdıramamaktadır. Italya gerçek olarak simdiden yüz milyonlar harcamıştır. Fakat geri dönememenin sebebi bu masraftan ziyade bütiin dünyaya meydan okumak yolundaki ileri gidislerdir. Bunlardan geri dönebilmektir ki İtalyaya çok zor geliyor. Politik olarak İtalya bu bildiride gene Fransayı çok kullanmağa bilhassa önem vermiş bulunmaktadır. Filhakika İşin îtalyayı hayale ve belki de tehlikeye j sürükliyecek bir zayıf noktası buradadır. M. Laval Milletler Cemiyetindeki diyevinde Fransanın paktı tutmak tarafmda olduğunu kesin söylemekle beraber îtalyan dostjuğuna fazla yer vermiş ve bir uzlaşma ihtimalinden hâlâ umudsuz olmadığını da eklemişti. Fransız ba} smı bu îtalyan dostluğuna değer vermekte devam ediyor. Bir kısım gazetelere göre Fransa îtalyaya karşı ne olursa olsun şiddetli hareket etmemelidir. Bunun Mılletler Cemiyetinin bu meselede aldığı yol bakımmdan zayıf bir nokta teşkil ettiği ortadadır, ve işte îtalya bu zayıf noktayı besliyerek Fransayı kendi aleyhinde şiddetli olmaktan kaçınmağa gidecek bir yoIa sürüklemeğe çalışıyor. İtalyanm ayni zamanda Almanyaya da başvurarak icabında Avusturyayı feda etmeğe kadar ileri gideceğini anlattığı da ara yerde şüphesiz sayılmaktadır. Denize düşenin önüne çıkan her tahta parçasına sarılacağı belli olduğuna göre bu zor durumda İtalyanm her çareye başvurmakta olacağını tabiî görmek lâzımdır. Bizce îtalyanm Habesistandaki istekleri bakımmdan dahi şimdi artık uysal bir yol tutması en doğru olduğunu tekrarlamağa hacet yoktur. Ancak İtalyanm bu dönüşü bir türlü yapamamakta ve onu henüz havsalasına sığdıramamakta bulunduğu görülüyor. Eğer Fransanın zecrî tedbirlerde ileri gitmiyeceği sanısı bu yolda ısrann bir sebebi ise M. Laval bu türlü umudlara açık kapı bırakmakla yanlış ve hatta fena iş görmüş demek olur. Kabul ettiği yola göre yann Fransa zecrî tedbirlere katılmaktan ka* çınamıyacaktır. Zaten şimdiki halinde bile Italya Fransız dostluğu için artık kaybolmuştur. Kaldı ki zecrî tedbirlerin finansal ve ekonomik bölüğüne bütün milletler katıldıktan sonra süel taraîını îngiltere, yalnız kendi başına bile kalsa, behemehal ileri götürmek karanndadır. YUNUS NADt (Arka$t 4 üncü sahifede) Duçe son tekliflere üç hafta Yunan sonra cevab verecek sabah Portsaidden geçmiyen on sekiz vapur İtalyan askerinin nereye gönderildiği merak ediliyor italyanm Beşler komitesinin tekliflerine red cevabı vermiyeceği ve mukabil tekliflerde bulunarak yeniden bir müzakere kapısı açacağı anlaşılıyor Dost filo limanımızda! donanması dün Istanbula geldf Amiral Sakalaryu rıhtımda törenle karşılandı, gece şereflerine Ilbay tarafından bir şölen verildi 35,000 İtalyan askeri nereye gönderilmiş? Iki fırka yüklenen 18 geminin nereye gittigi belirsiz Roma 20 (A A.) Reuter Ajansı aytarı bildiriyor: Bir ordunun iki fırkasını teşkil eden 35 bin neferin şimdi nerede bulundukları bilinmemektedir. Bu asker Cenevede 18 vapura yüklenmişti. Bu vapurlann birincisi ey f lulün 9 unda ve sonuncusu 18 inde hareket etmiş.tir. Bu vapurlann Doğu Afrikasına gittıkleri söyleniyordu. Şimdiye kadar hiç değilse bunlardan on birinm Süveyş kanalını geçmesi gerekti. Fakat bu sabah Portsaitten gelen bir telgraf bu gemilerden hiç birinüı oraya varmadığını bildir mektedir. Yetkeli çevenler bu as kerlerin kuzey Afrıkaya gönderil diğini inkâr ediyoVlar. (Arkast 6 nci sahifede) Son askeri sevkiyattan Salurnia vapuru Tiryesteden hareket ediyor Yakanda misafir filo, ağaşida Mecidiye Yunan filosunun selâmına mukabele kruvazörümüz ediyor Cenevre 20 (Özel) Uluslar Kurumu mehafilinde temin edildiğine göre, yann Romada toplanacak olan Îtalyan kabinesi Beşler komitesinin tekliflerine ne şekılde ve ne zaman cevab verileceğini kararlaştıracaktır. Fransız Başbakanı Laval bugün saat 13,20 de Parise dönmüştür. Laval, Cenevreden aynlmazdan evvel Îtalyan Başdelegesi Baron Aloizi ile yeniden uzun müddet görüşmîiştür. Dığer taraftan Romadan gelen haberlere göre, Îtalyan Baş bakanı da Fransanın Roma elçisini kabul etmiş, İtalyan Habeş ihtilâfı hakkmda görüşmüştür. * Bu haberlerden Lavalin Musolini nezdinde yaptığı son teşebbüslerin ümid verici bir şekil aldığı neticesine vanlmıştır. Beşler komitesinin dünkü toplantısında alınan kararlar Diğer taraftan Beşler komitesi dünkü toplantısında hazırladığı tekliflerin redveya kabul edıldıği takdırde konsey tara tarak selâmlamış Dost Yunan fi ^r ı r»l I ve bu selâma Me osu dün sabah saat dokuzda limanımıza d d i y e kruvazorü gelerek Haydar müzle Selimiyede paşa açıklannda de J ki bataryalar tara mirlemiştir. Yunan fından mukabele ilosunu iki gündenberi Haydarpaşa önündilmiştir. Filo Amirali Sakalaryu saat 1 de bulunan Hamidiye kruvazörümüz buçukta bir motörle Yunan ve Türk bay«J karşılamıştır. Misafir filo şehrimizi top a Y u n a n h a v a fılosu | da bu sabah gelecek (Arkası 9 uncu sahifede) Kanımızı son damlasına kadar fedaya hazırız! Tuna Paktı İngiltere, İtalyaya red cevabı verdi Nüfus sayımı için yapılan hazırlıklar Istatistik Gene Direktör vekili Ce âl Ankaradan şeh rimize gelmiştir. C© âl dün Istanbui II baylığına gelerek nü fus sayım hazırlık • arile meşgul olmuş tur. Kendisi burad bir, iki gün kalaca, ve şehrimize gelme si beklenilen ve nüfus sayım işinin ya %atistik Genel Di pılışında memleke rektör vekili Celâl timizde bulunacak olan Isviçre nüfus genel direktörunü bekliyecektir. (Arkan 2 nci tahifede)j Istatistik Genel Direktör vekili dün şehrimize geldi, sayımın muntazam olması için tedbirler alınıyor Celâl dün Istanbui îlbaylık mektubcusu Osmanla birlikte Beyoğlu kazasına giderek yapılan hazırhklan gözden geçirmiştir. Istanbui nüfus sayım bürosu pazarte ye genel bir toplantı yapacaktır. Bu top lantıda nüfus sayımının Istanbui limanıo da ne suretle yapılacağı görüşülecektir. Muhtelif müessesattan nüfus sayım b rosuna müracaat edilerek sayım günü ça« lışacak memurlar hakkmda vesika verilmesini istemişlerdir. Bu meyanda Basm. Genel Direktörlüğü de gazetecilerle müvezzjler hakkmda ne yapılacağmı sor « muştur. Gazete istihbarat işlerinde çah» şanlann dısanda dolasabilmeleri icin bi| Habeşistanın Ankara işgüderi:« Italya ile harbe başlarsak artık sonuna kadar gideceğiz» diyor Habeş işini istediği gibi Habeşistanın Angirdiğinden, yakında iki tarafı sevindirehalletmedikçe hiçbir mükara işgüderi M. cek bir anlaşma ıle biteceklerini umuyoAto Markos Yuna ruz.» zakereye girmiyecek nistandaki Habeş fahrî konsolosile gö rüşmek için Atinaya gitmek üzere dün Ankaradan Istan bula gelmiştir. Habeş işgüde rı dün Tokatlıyan otelinde kendisile görüşen bir arkada sımıza şunlan söy • M. Ato Markos lemistir: «Türkiye ile bir tecim anlaşması imzalamak üzere Ankarada konuşmalara basladık. Kdnuşmalanmız iyi bir yola IIIIIIIIIIIIII1IIIIIMIIIIM1IIIIIIIII Bundan sonra Beşler komitesi tarafınLondra 20 (A.A.) Alman haber dan İtalyan ve Habeş hükumetlerine yaalma bürosu bildiriyor: pılan tekliflerden ve Habeşistanın duruStar gazetesi yazıyor: M. Musolini, mundan bahseden işgüder demiştir ki: Habeşistanın erkinliğini tehdid etmek Bu teklifler hakkmda bana resmen hiçbir malumat verilmemiştir. Yalnız gay te olduğu bir sırada bir Tuna paktı pro (Arkan S inci sahifede) riresmî haberlerden anlaşıldığına göre, hükumetimiz Beşler komitesinin tekliflerini kabul edebilecektir. Şayed Musolini Cenevrenin tekliflerini reddederse, Uluslar Kurumuna ve dünya genoyuna mevdan okumuş olacaktır. Bu şartlar içinde İtalyanm nasıl ısrar edeceğini kestiremiyorum.'» (Arkast 4 üncü sahifede) Ismet Inönü (Lutfen sahifeyi çeviriniz) Dün Rus heyetine bir öğle ziyafeti verdi ıııııııııııııııııııııııınııııııııııııııııııııııııııııtııııııı ııııuuıııuıııııniHiııııııııııııııııııııııııııııııııııııııını Trablusgarbde endişe! Ani hava hücumları yapılmasından ve Sudandaki Sünusilerin saldırmasından korkuluyor, Mareşal Balbonun ordusu takviye edildi Berliner Tageblâ' gazetesinin Roma muhabiri mevsuk biı membadan aldığı nı iddia ettiği şu malumatı gazetesine göndermiştir: «İtalyan Vükelâ meclisinde Trablus garb ve Bingaziye dair verilen kararlardan sonra fevkalâ de büyük tedbirler alınmıştır. Roma • ya gelen Trablus Ekonomi Bakant, heyet reisi ve Karahan dün motörle Heybeliye hareket ederlerken Başbakan General İsmet Inönü dün Heybeliadada misafir Sovyet heyeti şereı fine bir öğle ziyafeti vermiştir. Altıncı Balkan oyunları bugün başlıyor Halkımızın intizama riayet edeceğini ve misafir atletlere karşı Türkün yüksek misafirperverliğini her fırsatta göstereceğini şüphesiz addediyoruz (Arkan 6 nci sahifede) 20 İLKTEŞRİN PAZAR Genel Nüfus Sayımında Sayım işine karışmamak, kayidsiz durmak veya yanlış sağhk vermek yurda karşı yapıl mış suçların en büyüğüdür. Türk yurddaşı böyle ağır bir suçtan uzak kalacaktır. Istatistik Umum Müdürluğü Başvekâlet Umum Valisi Ma ffdba müdafaalartna hazırlanan TrablusgarBSen reşal Balbo M. bir manzara ve Libya Umumî Valisi Mareşal Balbo Musolini ile uzun müddet görüşmüş ve yeniden askerî kuvvetler, topçu, tank ve harb vukuunda Mareşalin Trablusta müs tayyare filolan verilmiştir. îtalya Trablusgarb ve Bingazi sahületakillen hareket etmesi için kendisine sarine anî tayyare hücumlan yapılacağma lâhiyetler verilmiştir. (Arkan 4 üncü tahifede) Trablusgarb umumî valisinin emrîne Bugün bir imtihan geçirecek olan atletlertmiz kampta Altıncı Balkan oyunları bugün saat çok onemlı bir hâdısedır. Balkan millet14,30 da büyük törenle açılıyor. Altı lerinin genclıği arasında sevgi ve saygı sene önce başlanılan bu teşebbüsün bu doğurarak, onlan bir gaye üzerinde top(Arkan 8 inci aahifede) yıl memleketimizde yapılması bizim için