20 Eylül 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyasî icmal Lehistanda yeni rejim, Eski andaçlardan Halil Ziya Uşaklıgil. 3 iincii sahifemizde: îşte Bulgar dostluğu! Midye İnoz hattı millî idealleri imiş! 7 nci sahifemizde: Moda ve kadın. 8 inci sahifemizde: Spor. Komşu yurdlarda neler oluyor? Vll MVI • Af)77 J» udjfl. tUll umhuri ve matbaa bsmlle Matbaacılık «. tSTANBUL . CAĞALOĞLU Telgraf ve mektup adresl: Cumhuriyet, Istanbul . Posta kutusu: tstanbul, No. 246 „ « n | f t |1 Q Q R bUflfd ZU tjflUI loOO Teiefon: Başmuharrir ve evl: 2236«. Taflrlr h>yetl: 24298, Idare ve Neşrlyat Şirketl, 24299 24290. Sırat köprOsii Küçük ve orta Milletler, gözlerini Dört açmalıdırlar Brüksel: 15 eylul 1935 rsıulusal işlerin kuvvet elinde oyuncak olmamaları herkes ten önce küçük ve orta milletIeri ilgilendiren bir meseledir. Bu bakımdan Mılletler Cemiyetinin arsıulusal degetlerde oynıyabileceği rol gayet büyüktür ve Cemiyeti devamlı surette hep bu yolda kuvvetlendirmek, canlandırmak ve en ufak hâdiselere karşı çok duygulu kılmak, en ziyade küçük ve orta milletlere düşen bir ödevdir. Genel Savastan sonra dünyanın durumu öyle şekillere girdi ki banşın sağlam olarak tutulması, bugün elbet büyük milletlerin dahi önemle ve dörtelle sarıldıklan ve sanlacakları bir iştir. Ancak büyük milletler sırasında kendilerini koruyabilecek varlıklardır. Küçük ve orta milletler için bu hal da ima böyle değildir. Iş başa düştüğü zaman elbet küçük milletler de kendilerini korumak için bütün varlıklarını ortaya koyarak canla başla çalışırlar. Fakat Cenevre 19 (Özel) Beşler ko kuvvetler arasında nisbetsiz farklar bu mitesinin tekliflerini Habeş ve îtalyan iunduğu vakit durumun küçük ve orta delegelerine bildiren komite başkanı milletler için nekadar acı ve öldürücü o Madariaga bugün dün akşamki temaslan lacağını uzunboylu anlatmağa ihtiyac hakkında komite üylerine malumat ver (var mıdır? Onun içindir ki haksız yere miştir. Komite cumartesi sabahı tekrar eavaş çıkmaması meselesinin bilhassa kü toplanacaktır. çük ve orta milletlere göre büyük milletîtalyan ve Habeş hükumetlerinden celerden daha artık bir önemi olduğunu vab gelinciye kadar komitenin teklifleri kabul etmelidir. Küçük ve orta milletler Uluslar Kurumunun diğer üyelerine bilkendi aralarında bu iş üzerinde yazılı ya dirilmiyecektir. fcısız bir anlaşmayı devamlı olarak yaşaCenevrede bir haftadanberi devam e bp kuvvetlendirmekle insanlığa olduğu kadar kendi varlıklanna da en ileri hizjneti görmüş olurlar. Ingilizler harbin 15 gün içinde Bayındırlık Bakanının başlıyacağını söylüyorlar «Cumhuriyet» e diyevi Doğu Anadolu ihya edilecek! Musolini «Cenevrenin nasihatlerine ihtiyacım yok. Teklifler gülüncdür, kabul edemeyiz» dedi Habeş kabinesi toplanarak beşler komitesinin tekliflerini tetkika başladı, Italyan kabinesi de yarın toplanıyor. Uluslar Kurumunun kat'î kararını salı günü vermesi muhtemel Kelkit vadisinde bir tren hattı daha yapılacak, Sıvas Erzurum hattına Erzincandan da başlanacak, îran transit yolu ilerliyor Harbin Avrupada kötü akisler uyandırmaması için çalışılıyor 'Bayındırlık Bakammizın bundan evvelki Şark seyahatine aid intıbalardan: Bir tren köprütü altında... Ankara 19 (Telefonla) Bayındırlık Bakanımız Ali Çetinkaya doğu illerinde îran ve Sovyet hududlanna kadar yaptığı seyahatten bugün avdet etti. Kıymetli Bakanımızdan seyahatinin sebeb lerile îran transit yolu, Erzurum Kars şimendiferi, Sıvas Erzurum şimendiferile doğu illerinde başarılacak yeni ve ö • nemli bayındırlık işleri hakkında ma • lumat rica ettim. «Cumhuriyet» e şu diyevde bulundu: (Arkast S inci sahifede) 1 îtalyan Habeş anlaşmazlığmın Miltelörğü malzemeri ttalyan vapurlarından boşaltılırken letler Cemiyetince ele alınmasında küçük !»e orta milletlerin pek haklı olarak gösden hummalı faaliyetten sonra intizar Aloizinin henüz Musolini tarafından çagünleri başlamıştır. Beşler komitesinin ğınlmamasını endişe ıle karşılamaktadırterdikleri ilgi pek yerindeydi, ve pek hatekliflerine îtalya ve Habeşistanın biı lar. yırlı da oldu. îngilterenin önayakhğile haftadan evvel cevab veremiyecekleri anartık Milletler Cemiyeti kendi varlığı Beşler komitesî üyelerinden bazıları, laşıhnaktadır. hikm&ine u'ygun pek güzel bir yola'girAloisinin îtalyanın Cenevredeki duru ' Italyan kabinesi cumartesi günü top munu Musoliniye anlatarak kendisini miş te bulunuyor. Bizce bundan sonra Cenevre 19 (A.A.) «Royter» bu yolu daima üstün tutarak gittikçe da |ına göre, Musolini, Aloisiye «Cenev lantıya çağınldığından Roma hükume şimdi mütemayil bulunmadığı uzlaşma ha canlı kılmak artık daha ziyade küçük Aloisi, Romaya gitmiyecektir. Sanıldı tinin bu toplantıda kat'î kararını verece ya teşvik etmesi için ısrar etmişlerdir. |re orta milletlerin ileri götürecekleri bir renin nasihatlerine ihtiyacı olınadığını» ği sanılmaktadır. Habeş delegesi de Afrikada başlaması muhtemel olan Adisababa hükumetinin 8 gün sonra ce harbin, bu harbin Ingilizler tarafından îş oluyor. Habeşistan işi öyle kotarılma )ildirmiştir. Iıdır ki bundan sonra buna benzer mezecrî tedbirler alınmasını intaç etmesi Bu haber, acı bir tesir uyandırmış vab verebileceğini bildirmistir. selelerin çıkması ihtimali bile kalmamış [ Cenevrede bedbinlik yüzünden Avrupada çok kötü aki^Ieı (Arkan 9 uncu sahifede) blsun. Ve şayed uzaktan yakından ona Uluslar Sosyetesi çevenlerı, Baron (Arkast 9 uncu sahifede) benzer bir mesele çıkarsa gidilecek yoi îyiden iyiye belirtilmiş bulunsun. Italyan Habeş anlaşmazlığına karşı İutulacak hareket sekli üzerinde Fransanın bir karar alabilmesine bir taraftan Ingilterenin acık ve kesin yürüyüşü etki yapmıssa diğer taraftan Fransa ile ilgili diğer bazı devletlerin, ezcümle Küçük Anlasma devletlerinin etkisi az olmamıştır. Bu devletler daha önce kendi aralarında ne olursa olsun Milletler Cemiyeti paktının tutulmasına karar vermişler ve tonra bunu kesinlikle Fransaya anlat mışlardı, ve Fransa bilhassa bu dakika'dan itibaren meseleyi daha ziyade Mil letleı Cemiyeti paktı bakımından gözö nüne almağa başlamıştı. Fransanın son kararı yalnız Ingilterenin hatın için ol duğunu sananlar aldanırlar. Yuçoslavva Basbakanı ve Dış Işleri Bakam M. Stoyadinoviç Pdriste M. Lavali gördügü zaman yalnız Tuna yalılanna aid işler konuşulmadı. Tamtersine olarak bu konuşmanın üyküsünde hiç sözü geçmiyen îtalyan Habeş anlaşmazlığında Küçük Anlaşma devletlerinin tutmağa kesin karar verdikleri siyasa en büyük önemle başlıca konusma konusu oldu, ve Küçük Anlaşma başkanı Stoyadinoviç M. Lavale Küçük Anlaşma devletleri Filistin tahillerinden bir görtinüş: Yafa nin Cenevrede herne olursa olsun hakkı Londra 19 (Özel) Beşler komi kökünden değıştirecek mahiyette mühim Af. Piatokof, Karahan ve Ekonomî ve paktı tutacaklarını anlattı. Bundan Bakanımız Kadıköy iskelesinde sonra yalnız Küçük Anlaşma devletleri te inin teklifleri îtalya tarafından redde roller oynıyabilecektir.» Kayseri kominasının açılma töreninde C U M H U R Î Y E T Îngiliz gazetenin değil, bütün kücük ve orta dev didiği takdirde Roma hükumetine karbulunmak üzere memleketimize gelen lerinin bu haber ve mütaleaları kendi şı alınacak tedbirlerden bahseden gaze letlerin benzer işlerde hiç arasız ve dost Sovyet Rusya Ağır Endüstri Komihatta daha kuvvetli kararlarla kovalıya teler, süel tedbirler hakkında Fransa hayallerinin mahsulüdür. Çünkü Türk (Arkast 6 nci sahifede) ordusu, Ancak Türk yurdunun ve Türk ile İngiltere arasında konuşmalara başcakları biricik yolun iste bu yol olduğuistiklâlinin muhafazası için teşkil edil nu ve olması lâzım geldiğini anlatmak is landığını haber vermektedirler îtalyan hücumuna uğramak tehlikesi miş bir ordudur. tiyoruz. Büyük devletlerin de hep ve daOn iki adadaki hazırlıklar, hakkından ima bu yolda yürümelerinin temini an karşısında bulunan ülkelerde alınacak ve kuvvetinden emin olan Türkleri en tedbirlerin şimdiden gözden geçirildiği cak böylelikle imkânh olur. dişeye düşürmediği gibi, Filistine ve Su söylenmektedir. Meselenin Habeşistan gibi nisbetle Star gazetesi bu meseleden bahsettik riyeye karşı yapılacak taarruzlan Türk ordusik defetmek te pek çocukça bir fiEskiden devletler ulus için değil çok önemsiz bir memleket sebebile orta ten sonra diyor ki: kirdir. Filistin ve Suriye İngiltere ve uluslar devlet için kaidesi hakim ya çıkarak omuzlanmış olması pek iyi ol « 12 adadaki îtalyan hazırlıklan muştur. Habeşistan bir memlekettir ki, Türkleri de endişeye düşürmüştür. îngi Fransa gibi büyük ve kuvvetli devletle iken, devletler sayıma önem vermezlerdi. Kaziye tersine dondüğu îtalyanın dediği gibi, orada hâlâ insan liz mehafilinde Filistine karşı îtalyanlar rin mandası altındadırlar. Tabiatile bu devletlerin süel kuvvetleri tarafından zamandanberi devletler sayım gibi tecimi yapılan esirlik hayatı vardır. Böy tarafından yapılacak herhangi bir ihrac müdafaa edilirler. Türkler kendi toprakulusa iyi hizmet yollarını gosteren le olduğu halde bu memleket, vaktile hareketine karşı kuvvetli Türk ordusunlarından başka yerlerin muhafazası için işlere başvurmağa başlamışlardır. haklı haksız Mılletler Cemiyetine alın dan da istifade etmek meselesi nazarı bir damla kan dökmemek lâzım geldi Basvekâlet pıış, şimdi ise haksızlığı acık bir saldırışa itibara alınmaktadır. îngiliz süel meha îstatistik Umum Müdürlüğü YUNUS NADt filine göre, Türk ordusu, Suriye ve Fi ğini Umumî Harbde aldıkları acı ders(Arkan S inci sahifede) listinde şarktaki hâdiselerin çehresini lerle öğrenmişlerdir. Musolininin mukabelesi Erürenin Mutavva limantndan bir görtinüş: Cepheye sevkedilecek Neler olmuş ta bizim haberimiz bile yok! Bulgarlar propaganda ve istihbarata memur birçok Türk ajanı yakalamışlar, bunun üzerine ordumuz hududu geçerek 15 kilometro ilerlemişî Atinada çıkan Elefteron Vima gazetesinin Belgrad özel aytanndan aldı ğını söyliyerek neşrettiği bir habere göre Türkiye Dış Bakanı Tevfik Rüştü Aras Sofyadan geçerken Bulgar Dış Bakanı Köse îvanofla yaptığı görüş me neticesi her iki Bakanın beraberce yaptıklan beyanattan sonra iki hükumet arasındaki anlaşamamazlığın ortadan kalkması beklanilmekte imiş. Fakat Türk Bulgar hududunda îstrancada zuhur eden kanlı bir hâdise bu müna sebatı son on gün içinde daha ziyade fenalaştırmış. Bulgar hükumeti güney hududların da Türkiyenin lehinde ve Bulgaristanın aleyhinde propaganda için tertib edil n..ş birçok nejriyat elde ederek bunları bu husustaki protestosu ile birlıkte Uluslar Kuruluna göndermiş! Ayni zamanda propaganda ve istihbarat için tebdili kıyafetle topraklarına girmiş birçok Türk ajanı bulunduğunu da haber almış. Hudud memurları böyle ajanlık yapan bazılannı ele geçirdiklerinden Türk süel kuvvetleri yakalananlan kurtarmak üzere Bulgar toprağında 1 0 1 5 kilometTO kadar içeriye girmişler ve Bulgarlarla sabahtan akşama ka<Jar çarpışmışlar. Bu çarpışmada iki Türk askeri şehid olmuş, yaralılar da varmış. Nihayet Bulgar süvarisi yetiştiğinden Türkler gel dikleri yere gitmişlermiş. îşte bu kanlı hâdise Türk Bulgar münasebatını fenalaştırmış ve Bulgaris tan ânî bir hâdiseye mukabele edebil • mek için güney hududlannda Haskovo, Zvilengrad, Kırcalı, Nevrekop, Pas maklı ve Petriceye önemli kuvvetler yığmış. Bu yeni takviye kıtalan daima orada kalacaklarmış. (Elefteron Vima gazetesinin Belgrad hususî muhabirinden alarak neşrettiği bu haberin, baştan aşağı uydurma olduğuna şüphe yoktur. Çünkü Türkiyeyi aalâkadar eden bu kadar mühim bir hâdise olsaydı biz duymaz mıydık? Hele Bulgarlar kıyameti koparmazlar mıydı? Bu heyecanlı haberin, en küçük bir tetkike bile tahammülü olmıyan kuyruklu bir yaran olduğu maydandadır.) Diyev Cenevrede acî akisler uyandırdı Hayal mahsulü haberler . Harb patlarsa i ş e biz de karışacakmışız! Sovyet heyeti dün Istanbula geldi Misafirlerimiz Hereke fabrikasını da gezdiler Italya, Suriye ve Filistine taarruz ettiği takdirde karşısında Türk ordusunu bulacakmış! ıııııınıınıııııııııııııııııiMnııımııııııııııııtıııtıııııııııııııııiMiııınııııııııııiMiiıııııııııııııııiHiııınııımnmııııııııııııiNnımıııınııttnıııııııtınııtınn Dost Yunan filosu bu sabah limanımızda olacak Donanma ile beraber bir de hava filosu geliyor, filolar büyük törenle karşılanacak Dost Yunan fi Iosu bugün saat 9 da şehrimize gele cek ve Mecidiye kruvazörümüz ta rafmdan Marma rada karşılanacak tır. Yunan gemi leri Sarayburnu ö nüne gelince şehri top atarak selâmlı yacaklardır. Bu se lâma Selimiyeden atılacak toplarla mukabele edilecek tir. 1935 GENEL NÜFUS SAYIMI 20 İLKTEŞRİN • PAZAR Bugün gelecek filodan Elli kravazorü niz kumandanile selâmlaştıktan sonra Vali ve Kolordu kumandanlannı ziya ret edecektir. Bundan sonra törenle Taksimdeki Cumhuriyet abidesine çelenk konacaktır. Öğleden sonra Vali ve Deniz Kumandanı amiral gemisine giderek ziyareu iade edeceklerdir. Dost memleket gemileri Salıpazarile Dolmabahçe arasında demirliyecekler dir. Donanma amirali, diğer kumandan lar ve zabitlerle birlikte saat onbirde karaya cıkacak ve merasimle karşılanaoaktır. Deniz mızıkası îstiklâ! ve Yu nan millî marşlarını çalacak, amiral de (Arkast 6 ncı sahifede)