25 Mayıs 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

KURUN — Asım Us bugünkü ya-| zısında Basın Kurultayından (mat-| buat kongresinden) bahsederek bunun önemini (ehemmiyelini) anlatıyor ve Kurultayın gazetecilerle hükümet | a- rasındaki münasebetlerin düzelmesi noktasından ileri bir adım olduğunu söyliyerek Kurultaydan - hayırlı ka- rarlar bekliyor. CÜMHURİYET — Ankarada ku- rulan "Türk hava kurumu — kurulta- yi ndan bahsederek Türk hava kuru- munun bundan bir kaç ay önce onun- cu yıldönümünü kutluladığını ve dza- sının 20,000 kişiye çıktığını yazıyor: Fakat bu yekünu az buluyor. “Ulustun en az beşte birinin bu kuruma dâza ol- mast gerekti,, diyor. Ve sonra devam ederek “bütün as- kerler saldırım için de korunma için de, en çok uçak filolarına ve hava or- dularına güvenirler.,, demek suretiyle uçağa olan ihtiyacın çok büyük oldu- gunu bildiriyor. Bu yazı şöyle bitmektedir: “Ciğerlerimizi dolduran ve bize hayat veren kavanın günün birinde zehirlenmemesi ve bize kan kustur" maması için tek yol, havada eğemen (hâkim) ölmaktır. Bünü da yalnız kava ordumuz yapabilir. Onu kuvvet- lendirmek için hiç bir fedakâtlıktan kaçınmamalıyız.... TAN — Mahmud Soydan, “barış işi,, başlıklı yazısında Japnoya ileı Almanyanın uluslar — sosyetesinden çekilmeleri kat'i bir. mahiyet almak üzere bulunmakla beraber, buna kar- şılık Sovyet Rusyanın - kazarnılılığını, Fransa, Çekoslovakya gibi devletle-| rin Sovyetlerle anlaştığını, Balkan: larda vaziyetin düzeldiğini kaydettik- ten sonra Almanyanın vaziyetine ge- çiyor. Almanya, yeni andlaşmalara girmemektedir. Bunun sebebi bir sa- vaşa sürüklenmekten — çekinmesidir. Mahmud Soydan diyor ki: “Fakat o çekindikçe eninde sonunda kendisi- nin de kaçınamıyacağı bir savaşın çıkmasına yardım ediyor.., ZAMAN — Bugün Ankarada top: Tantılarına başlıyan Matbuat kangre- *einden buhseden “Zaman,, imzalı »baş yazıda “hükümetin böyle bir kongre toplanmasını arzu etmesi be hattâ o- na önayak olması, Türk Matbuatına nihayet bir keymet ve ehemmiyet ver- mek istemesine delâlet cder,, denile- rek hükümetlerin şimdiye kadar ga- zetelere gösterdikleri alâkanın onları bir takım kanuni bağlarla bağlamak- tan ibaret kaldığı, matbuattan edile- cek istifadenin hiç düşünülmetiği ile- ri sürülmektedir. Zaman, şimdiki matbuat kanunu- nun, gazetelerin gelişimine (inkişaf'ı- na) engel olacak çok şiddetli madde- ler bulunduğu düşüncesindedir. Bu ilibarla kongrenin yapacağı en iyi işin matbuat kanununun değiştirilmesi yolunda Bir karar almak olacağını yazıyor. Posta nizamnamesi Yeni hazırlanan posta ve tel - graf teşkilât nizamnamesi bit - mek üzeredir. İstanbuldaki teşki lât ta genişletilecektir. Bu arada İstanbulda bir mer - kez müdürlüğü ihdas olunacak, posta, telgraf, paket — müdürleri merkez müdürünün muavini ola- caklardır. Mekteblilerin gezintisi *Mülkiye mektebi — talebeleri dün Boğaziçi ve adaya bir ge - zinti yapmışlardır. — Gezinti çok eğlenceli olmuş, geç vakit dönül- müştür. 1 —o— ü Esnaf Bankasında 'Tesisat dört yüz bin liraya ya-, pılacaktır. Tasfiye halinde olan İstanbul Esnaf bankası hissedarlar heyeti 3 haziranda — toplanacaktır. Bu toplantıda, tasfiye heyeti azala - rına, aralarında işleri paylaşma - ları için salâhiyet verilecektir. Türkiye ha va tehlikesine maruzdur | 'I:ıı_ı!ara!ı T neidle) Türk kuşu Türk kuşu adlı sivil havacılık | cemiyetinin — Ankaradaki üyeleri (azası) yirmi gençtir. Yeni uçaklarımız İkibuçuk — senede 31 tane yeni uçağımız (tayyaremiz) olmuştur. Bunların çoğu kasabalarımızın armağanlarıdır. Birçok memurlar, her ay aylıkla- rından paralar cular, maçlar tertip ederek para- lar toplamakta, İzmir — köylüleri arasında da, ilbay (vali) General Kâzımın yardımiyle para toplan- mış, uçaklar (tayyareler) alınmış- tır. Avrupadaki talebe Cemiyetin şiradiye kadar 19 ta- lebesi Avrupada yetişmiştir, Bun- Tarmm 138 ü mühendis, 6 sı öğrelici- dir. Cemiyet arsıulusal (beynelmi- | lel) hava toplantılarına da adam- | lar göndermiştir. ismet İnönünün söylevi Başbakan İsmet İnönü açış söy- levinde şunları söylemiştir: *“Yakın bir zamanda dünyanın herhangi bir memleketinden hiç olmazsa bizim yakmımızda bulu- | nan kıtaların herhangi bir tarafın- | dan kalkacak tayyarelerin ulaşa- mıyacakları yürt — kalmıyacak ve bunu baştan başa yıkmak icin ge- reken vakti bulabilecektir,,. Türkiyenin sulhu — sever, onu korur bir memleket olduğunu söy- liyen İsmet İnönü, — “beynelmilel barışı,, şayet bir gün bozulacak o- lursa her ne bahasma olursa olsun bunu önlemek — bizim kudretimiz | içinde değildir!,, “Arkadaşlar; Size biracı hakikati daha söylemek isterim, O da tayyareci- liğin anlayışlı ve aklıllı geçinen * | lerimiz gözünde bile ucuz ve kolay | bir silâh zannolunmasıdır. İşe ya - | rayan orta bir tayyare aşağı yuka- | r160 bin liraya almır. 60 bin lira- lık tayyareyi daima işe hazır bir halde tutmak için her sene 60 bin lira harcamak lâzrm gelir. Bu bir sırçadır, alırsınız ve bir lâhza için" de harap olduüğunu ve hiç bir işe yaramadığını görürsünüz.Bir tay- şareyi daima vazifeye hazır bu - Jundurabilmek için o tayyarenin fia zıradır. Arkadaşlar, bir iki senedenberi, bilhassa geçen seneye nisbetle bu sene hava kuvvelerini arttırmak i: çin bütün memleketlerde, hele bü- yük memleketlerde aşırı bir faa - İliyet vardır. Büyük devletlerin fa- aliyetlerinin şu noktada esaslı bir önemi vardır. Büyük devletlerin gelecek ha - zırlanışları herkesin genliği üze- rine etkin bir manadadır. Gele - cek ihtimaller her şeyden evvel büyük devletlerin biri geçen seneki tayyare bütçele- rini, bu sene en az iki misline ya: km artırmışlardır. Gecen sereki bütçeleri 75 veya 100 milyon Türk lirası ise bu seneki 150 veya 200 milyon Türk lirasr olmuştur. Meydana getirilmiş ve getiril- mek istenilen tayyarelerin sayısı *“binleri aşmaktadır. Bundan iki sene evvel bin tayayresi olmak yer yüzünde en büyük hava kuvvetine malik olmak gibi idi. Amma için- de bulunduğumuz zamanda bu bin hiç olmazsa iki veya #ç bin ile ifa- ayrı'ayrı şehir ve |.. kurumuna vermektedirler, Spor- |i tmı her sene bütçeye koymak |lâ - | HABER — Akşim Postası de olunur. Türkiye, tarihinin cere- reyanımda uzun seneler türlü cik veler içinda kalarak kendi müsta - kil ve ulusal mevcudiyetini hiçbir hadisenin, hiçbir kimsenin, biçbir arsrulusal tertibin veya lütfün sa - yesinde kazanmamışlır. Türkiye * nin oldum olası ve hele son devir- eee BT eeT y eeeT geg gae ğ di Bugünkü basın kurultayı Ankara 25 (Telefonla) — Ba- «m kurultayı bu sabah açıldı. İçiş- leri Bakanı Şükrü Kayanın ve Ve- dat Nedimin nutuklarından sonra İsmet İnönü kürsüye geldi. Çok al- kışlanan bir söylev — verdi, İsmet İmönü bu toplanışı bir fırsat bile- rek bugün — Türkiyenin en büyük meselesi olan hava meselesinden bahsetmek istiyeceğini söyledik- ten sonra söze başladı ve ezcümle dedi ki: “—Bunca münasebetsizlikler- den, çirkin hâdiselerden uğraşa, uğraşa kurtardığımız — Türkiyeyi kâfi derecede veaz zamanda tec- hiz eylememek yüzünden tehlikeye brrakmamalıyız. Bunu anlamak ve anlatmak birinci derecede matbu- atımızın vazifesidir.,, İsmet İnönü bu tehlikeyi herke- sin ailesine, tanıdıklarma bildir- miş, her fırsatta — Tayyare Kuru- muna yardım edip etmediklerini sorması İâzımgeldiğini, bu soruş- turmanın verimli sonuçlar — (neti- celer) vereceğini bildirdi. İsmet İnönü söylevinin diğer bir yerinde bütün — devletlerin hava tehlikesi ile uğraşmanın bir fan- tazi olmadığını bunun çok ciddi bir mesele olduğunu — söyliyerek, teknik ve fenni taraflarla uğraş- mak lâzımgeldiğine dair gazeteci- lerin dikkatini uyandırmıştır. Nutuktan sonra asbaşkanlıkla- ra (ikinci reisliklere) Necip Ali, 'Trık Us, Ahmet İhsan seçildi. Faik Reşit, Balıkesirde cıkan Türk dili neşriyat müdürü Kenan kâtiplik- lere seçildiler. HaydJar Rüştü (De- nizli) İş birliği komisyonu başkan- lığıma, Ziya Gevher (Çanakkale) meslek komisyonu — başkanlığına Asım Us kültür komisyonu baş- | kanlığına — seçil “ler. Yarm Türk Kuşunun yeni sahasında narssütle inme tecrübeleri yapılacaktır.. TUMİRAİRİYyay 3 GÜBT yit Doeyyygyı AA RMTıyy lerde ergin ve ulusal varlığı yalnız | kendi yaşama kudreline ve kendi | | varlığına borçludur. (Alkışlar). 500 uçağa ihti- yaç var Binlerce tayyarenin sözü geç | tiği bir çevrede, Akdeniz çevre - | sinde, Avrupanın şarkında dün - yanm en büyük siyasi cereyanla- siyasaları ile | belli olur. Büyük devletlerden her | | ram binlerce senelerdenberi en çok | |,kaynaştığı bir çevrede bizim en az kaç tayyaremiz olmasını ister: siniz? Hiç olmazsa 500 tayyaremiz olmalıdır ki, Türkiyenin varlığı nı müdafaa etmek için az çok ye: | ter bir kuvvetimiz olduğunu sana: bilesiniz. Türkiyenin bulunduğu alanda sryasal akışlara karşı ba - rış, insanlık ve medeniyet bakı mından faydalı bir etki göstere -| bilmesi için de bu 500 tayyarelik kuvvete ihtiyacımız vardır. Bu -| günkü şartlara göre en az bir rar kam olarak söylediğimiz 500 tay '|nümüzdeki senelerde yareyi elde edebilmek için her se- ne 30 milyon Kira tahsis edebilme | lisiniz. Açık hakikat bundan iba- rettir. Bizim tayyare cemiyetinin memlekette tedarik edebildiğ bu- | nun onda biri değildir. Bir. defa — bilmek zımdır. ki, bütün dünya- da havadan saldırma — hareketi bundan hatta beş sene evvel zan - nolunduğundan çok daha mües - sirdir. Türkiyeye — ait olarak her Türkün, her türk vatandaşın be nim ağzımdan işiterek ve acı o - larak bilmesi lâzımdır ki, Türki- ye için —hava tehlikesi vardır. Türkiye —havadan bir taarruza maruz kalıp ve bu taarruz mem- leketi harap edebilir. Tatlı şeyler söylemiyorum. Amma hakikat bundan ibarettir. Arkadaşlar, bugün memleke - tin müdafaa vaziyeti olarak yal - nız sıyasal vaziyetimiz değil, fa - kat teknik ve coğrafi durumları- miz itibariyle Türkiyenin nazari olarak maruz kalacağı taarruz ih- timalleri denizden, karadan ve havadan kısaca mütalea edilebi - lir. Türkiyenin milletin fedakâr - Lığı ile ikmal olunan müdafaa im: kânları karadan bir taarruza uğ - ramak halinde kendi müdafaası - nı temin etmeye muktedirdir. Hatta yalnız kalsa bunu yakın tarihten kuvvetli misallerle söyli - yebiliriz. Silâhsrz bir memleket her köşesinden hiç olmazsa sekiz devlet tarafından istilâ olundu. Elimizde hemen — hiç vasıta yokken kendi memleketimizi ko- rumasını ve yabancıları toprak - larımızdan — sürüp çıkarmasmı pekâlâ bildik. (Alkışlar). Aşağı yukarı denizden de uğ- xayacağımız hücumlara karşı kâ- fi deniz müdafaa araçlarımız ol- mamakla beraber mücadelemizi devamlandıracak kuvvetlere mali- kiz. Havaya gelince: Havaya kâfi derecede önem verdiğimizi söyleyemeyiz. Hava saldırışlarına karşı — memleketin korunması için arzu edilmesi ge - reken çok foktalar yardır. Türki - ye bir hava tehlikesi altındadır. Hava tehlikesini bütün dağları - mız çok mamur olmiyan geniş sa: halarımız kolaylıkla — önleyebilir zannı ham ve yanlış bir zandan i- barettir. Bugün tayyarenin üstün- den geçemiyeceği bir dağ, yeryü - zünde görmiyeceği bir köşe kalma mıştır, Memleketin şu ve bu köşe- sinde yaptığımız fabrikalar, mek - tepler, müesseseler ve yetiştirme - ye çalıştığımız çocuklarımız hava- dan vukubulacak taarruzlara kar- şı açıktırlar. Para nasıl bulunacak? Biraz evvel devlet bütçesinden temin etmek imkânmı — anlattım. Devlet bütçesinden hava müdafa- ası için böyle yirmi otuz — milyon Tiralık paraya bugün ve yarın ayı - rıp karşılamak imkânı yoktur. Arkadaşlar, bir devlet bütçesi için normal olarak alınması müm- | kün olan bütün membalara temas ettik. Biz bir memleketin fenniğ ve tedrili bir surette ilerleyip a - çılması için — el koyabileceğimiz varidatların ve vergilerin hemen | hepsine el koymuşuzdur. Biz bilâ- kis bütçemizin artırılması için ö- iki esaslı tedbiri takip etmek yolundayız. tedbirlerle memleketin zenginlen- mesi, ikincisi, vergiler üzerinde hattâ icap ederse indirmek sureti- le islahat yaparak memleketi ted - - SUF ae 25 MAYIS — 19325 ai Bir çocuk bulund Mecidiye köyünde çemenlikt Şehreminli — Niyazi bir haftali! bir kız çocuğu bularak karak0 götürmüştür. Çocuğun babasi Akdoğan, kendisine Ayten koff rak düşkünler evine gönderilmi$ tir. Silâh atmış Dün gece Hatice Sultan mafi lesinden geçen terlikçi — Mehn havayariki el silâh atarak heyecana vermiş, — yakalanmıt tır. Kavga ettiler | Feriköyünde Baba Şahin *0 kağında Manolun mandırası çalışan Yakupla Vahap kavga * mişler, Vehap değnekle Yaku dövmüş ve başından yaralamıf ” tır. rict fakat emin bir surette bütçt” sini artırmak yoluna gitmekteyif Şimdi biz bu yol üzerindeyiz. Se” nelerce bunu takip etmek mecbi' riyetindeyiz. Görüyorsunuz, dev let bütçesinden hava için 30 yon İira verebilmek için bir seneler beklemek — lâzımdır. bu birçok seneler için Türkiyenf| bir hava tehlikesine maruz olm! yacağına dair bu milletin — itimf| edebileceği bir teminat elde edt bilmesi lâzımdır. Böyle bir natı kimse size veremiyecektir. Zendginler! iyi dinleyin... ; miş olduğumu zannediyorum. P yük Kurultaydan ricam, — hiç mazsa vakti hali yerinde olan ailenin senede 20 lira vermek Ü zere kendi ihtiyariyle Türkiyef | maruz olduğu hava — tehlikı bilenler srrasımnda adını bir di re yazdırmasıdır. Türk hava rumuna daimf aza olarak sen vakti hali yerinde olanlar diyor” | hiç olmazsa 20 lira vermeyi ta'| hüt etmelidirler. (Hayhay ri) Bu suretle birkaç yüz bin * temin edebilirseniz esaslı bir V dat elde edilmiş olur. İ » Amma havatehlikesini "| lenler listesi içinde olanlarda? taahhüdünü senesi zarfmda if$ müyenlerin isimlerini ilân ef için tayyare cemiyetini serbesi »| rakmalısınız. Esaslı olarak yurt müdafaasına temas d/ ciddi bir tedbir almalıyız. Kurultayı teşkil eden arkı devletin gerek resmi ve gerJ suf hayatında görgüleri ve leri geniş olan arkadaşlardır: | | beraber buna bir tedbir behemehal vazifemiz ol kabul ederiz. Kahramanları defa Türkiyenin hava tehli maruz olduğunu görüp anllj j mi? varl., Türkiyenin hava uhlş': maruz olduğunu bilmeliyiz V€ lemeliyiz. Tedarik edeceğii araçları kendilerine emantt 'ıt’ ceğimiz kahramanlarımız ,lj (Şiddetli alkışlar) Emin '»ı arkadaşlar, sizin vü '! ceğiniz 500 tayyarelik bî::" losu Türkiye havasını imkân verecek yüksek bi:' iı*’ı olacaktır. (Alkışlar) ElimiZ” y daralarımız, milli istida! kadar yüksek iken bu mill niyetini temin edecek vaktinde görmüş ve 4 olmamaktan dolayı Tl_h'ı' “:. ! nin büyük menfaatlerini # yüksek geleceğini sarsımtıya ! ruz birakamayız ve bır' ğız. (Alkışlar)