3 Ocak 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 12

- Ba -kalanan haydutlar ——— . —<————— dZengin Amerikalının çocuğunu <acırmıya mMuvaffak olamadı'ar a viğ) Sü''ar gazla bayıllıldıkian sonra aBa bmmiş bir totoral! Amerikada Konnektikut hü- ! alan zengin adam, Okyanusu ilk | kümetinin Dariyen şehrinde otu- ran büyük sanayicilerden — Mr. Gustav Vesihayne anonim bir mektup gönderilmiştir. Bu imza- sız mektupta kendinden külliyetli para istenilmiş, aksi ta' dirde kü- ? | çük oğlunun kaçırılacağı bildiril- | | mekten çekinmemiş. Bir kaç sivil Mektup, şöyle bitiyor: “Bu pa- | miştir. rayı bir hafta içerisinde kırda tarif ettiğimiz yere brrakacakar- nız. Parayı bırakıp'o civarda po- Psleri bekletmeniz, boşunadır. ” Sakın bü çâreye baş vurmaymız. | Biz, polise görünmeden parayı ı gece haydutlar eve damlamışlar. Bıraktığınız yerden — uçurmanın — Parmaklığı atlıyarak, pencere kı- yolunu bilir ve buluruz. İcap &- derse, kuş biçimine girip para - nın üstüne konarız. Eğer avcıla- rın bizi vurmak için nişan aldık- larımı sezerstek, görünmez oluruz. Ingiliz edibi H.G. Velsin meşhur romanındaki — “görünmiyen a- dam,,ın bir hayal, bir masal ol- duğunu sanmayımız. Bu, ihtimal dün bir hayal, bir masaldı. Lâ. kin, bugün bir hakikat olmuştur, Biz, bu vesile ile bunu da ispat edebiliriz. Polise haber verme- den parayı oraya bırakmazsanız, göreceksiniz, neler olacak!,, Cu imzasız tehdit mektubunu geçen meşhur tayyareci Lind- berg'in çocuğunu bir kaç sene ev- vel sasıl kaçırıldığını hatırla - | makla beraber, gürültüye kolay kolay papuç -bırakmıyacak ka- dar cesur ve iradeli bir adam ol- duğu için, işi polise haber ver- polis memurunun, zengin adamın evindo geceleri nöbet baklemele- ri kararlaştırılmış. Bu suretle bu 'tün tedbirler alındıktan sonra, aradı.n bir hafta geçmiş. Bir hafta geçer geçgez, bir rarak içeriye girmişler, girer gir- mez de kurulan tuzağa düşmüş- ler. Nöbet bekliyen polislerin sıktıkları bayıllıcı gazle kendile- rinden geçerek, tek silâh - patia- madan, tek damla kan akmadan yere serilmişler! Bu muvaffakiyalin rssimle de tespiti düşünülmüş, derhal meg- neziyumla rosim çei 'İmiştir. Yu- kardaki resimde, bayı'tıcı gaz tesirile baygın bir halde yerde ya tan haydutları ve ayakta duran sivil polisleri görüyorsunuz. Her zaman tesbiti mümkün olmıyan bir görünüş.! "Tra, ER. Noall, Amörikada dekazrla yeŞtUdA 33 yaşında BÜ kadın- dır, Bir çiftlik sahibinin karısı olan bu kadın daha M yaşındayken | büyük amnne olmuştur, Çünkü henüz 14 yoşında bulunan kızt Mra.li. Mullins, evlermiş ve bir çocuk dağırmuştur. Çocuk, erkektir. Reslm. de büyük anneyi, anneyi ve çocuğu Bir arada görüyorasunuz! İşin kayda değer olan başka bir tarafı, çocuğun babasının da, ço- cuğun annesi şibi 14 yaşında buylunmasıdır. Kızla kendisi arasında vakınlıb hasıl olmuş, bunun üzerine hükümet bundan altı ay epvel evlenmelerine müsacde etmiş, altı ay sonra da çocuk doğmuştur, Bir- ar aceleye gelmiş Bir evleniş! yıltıcı gazla ya- HABER — Alışam Poslası * Bir kaç ay önce şehrimizde de bir kaç gün kalan meşhur Banker İnsül geçenlerde Şikago Ücaret mahkeme: tinde yapılan muhakemesi netlcesin. de beract etil. Simdi dolandırıcılık süçüyle yerdden muhakemo - edilecek olan İnsül'ün bu ilk muhakemesine dalr tafsilât ile müflia bankerin ha- yatına deir şayanı dikkat malümat bulunan bir yazıyt Pariste çıkan “1934,, mecmuasından ditimize çeviri- yoruz! “Simdiye kadar hiç bir ticaret mahkemesi, son haftalarda Şika- go ticaret mahkemesinin baktığı dava kadar mühim bir ökonomik dava ile uğraşmaraıştır, suclulara ayrılan yerde, vaktiyle Şikago' nun taçsız kralı, Amerikanın “elektrik çarı,, olan Samüel İn- sül'le gpun müdürleri ve akraba- sından on altı kişi görülüyordu. En parlak zamanlarında, İn- sül'ün hususi serveti 300 milyon doları buluyordu. Bununla bera- ber bu sayı İnsül'ün ökonomik | kudreti hakkında ancak bir fikir verebilir. Çünkü daha birkaç yıl önce İnsül bir “elektrik krallığı.. nn mutlak şefiydi. Nevyork bor- sası ise onun sermayesini 2 mil- yon altın dolar; hattâ işlerin iyi gittiği zamanlarda 4 milyon do- lTar tahmin ediyordu. İnsull'ün suçlu olduğu işler arasında öteki davalarda da gö- rüldüğü gibi dolandırıcılık, sahte blânçolar ve aldatıcı bir parlak- Irktan bahsedilmösine rağmen bu iş ötekilere hiç benzememekte- dir. Amerikadaki konsorsiyom if- laşlarının en mühiralerinden olan Insull Tröstünün iflâsı, yalnız ba- sit bir ceza vak'ası değildir. Sa- muel İnsull İvar Kroyger gibi, toğuk kanlılıkla sahte belgeler | yapan iki yüzlü bir yaşayışı olan piskolojik bir muamma değildir. Çünkü onun husust yaşayışında olduğu kadar iş adamı olarak ya- çayışmda yaptığı bütün şeyler normaldir. Müddei umumitler İnsull'ü ce- zalandırmak için onun dosyasın- da bir çok araştırmalar yaptılar. Bir esaş bulmuş olmak için İnsülü kandi şirketlerinin zararma pek © . kâadar maühim olmuyan spekülar- yonlar yaparak kendi şirketleri- “İn zararına bir kaç yüz bin dolar Yazanmakla itham ettiler. İnsull gibi çok zengin bir adama atfedi- len bu suç şüphesiz pek mühim değildi. Onun için, dava başlama- dan önce müddei umumiler plân- larr değiştirip, İnsull'ün — büyük kârlar dağıtmağı vadederek, kon- sarsiyomunun iflâs etmek üzere olduğu zamanlarda binlerce kü- sük sermaye sahiplerini kendisine bir çok büyük paralar tevdi etme- Be sevkettiğini söylediler ve İn- sull'ü sermaye sahiplerinin bu yüz den 143 milvon dolar kaybetmele- rins seben olmakla itham ettiler. Hukuki bakımdan doğru alsun veva olmasın, bu itham İnsull me- | eelesinin esasını ortaya koyuyer- du., Bu da, tröstlerin çok büyük | kufretinin kensorsivom sahinpleri- nin, nara b'r'ktirenleri fen- vazi- ! yet> düşürmüş olmasıydı. İmsull' | ün flâsı muazzem bir dolandırı- | sılıktan ziyade, husust mahiyeti Fa'x cok geniş mikyas'a bir iş ol- | bir yolculuk yaparak Amerikaya duğu için Amerikan efkârı umu- | 300 milyon dolar sahibi * kral ,, ın muhakemesi Müflis Banker insül ticaret hayatında nasıl muvaiffak olduğ unu an v TPno; Ah ) İnsül İstanbul S Tevkhifhanesinde | miyes'ni büyük bir heyecana dü- h şürdü, İnsull şirketlerinin hiasele- | rine sahip olan 350,000 kişi, çok mahir bir do'ağıdırıcınm tuzağına düşmediler, Amerikan refahının üzerine kurulmuş olduğu sistemin | kurbanı oldular. Amerika ahalisi- | nin bunu anlaması, Ruzveltin or- | taya koyduğu eser sayesinde müm : kün olmuştur. İhtimal — Ameriks — adliyesi, “tahtını,, birakarak dış memle- ketlere kaçan clektrik kralını, Ruzveltin şahsen aldığı vaziyet yüzünden bu kadar büyük bir a- mansız'ıkla kova'ıyordu. Küçük bir yük gemisine hapse- dilân eski milyaner, üç haftalık | | vwarırken, Amerikan adliyesi de kendisi istemediği halde — zorla memleketirne gönderilen bu adamı karşılamak için hazırlıklar yapı: yordu. İnsull Amerikaya varınca, ale'âde bir haydutmuş gibi polis- ce parmak izleri alındı. Kendisin- den isteni'en 200,000 dolarlık ke- faleti vermediği için de hapisha- neye sönderildi. y Nihayet, 1934 yılının birinci teşrin ayı başlangıcında İnsull'ün davası başladı. Elektrik krelinin bu muazzam davası için de Ame- | rikan haydutlarmım kralr olan Al | Kapon'un muhakeme edildiği sa- lon baştan aşağı değiştirilmişti. Buraya, İnsull'ün şirketlerine ait 2,500 tane dosyanın konulması için yedi metre yüksekliğinde bir sıra raflar yapılmıştı. Mahkeme bir ay müddetle,İnsül- Yün suçunun hukuki teferrüatiy- le uğraştı. O zaman bütün bu ©- lan bitenin istemeksizin kahra- manı olan yetmiş beş yaşmdaki beyaz saçlı, ihtiyar adam ayağa kalkarak, heyecandan titreyen bir sesle ticaret hayatında nasıl yükseldiğini hâkimlere anlatma- ğa başladı. İnsull'ün hâkimlere ve Ameri- | kan ulusuna yaptığı bu anlatış dört saat sürmüştür. Bu, kendi kendine yetişen, bü- yüyen ve yükselen bir adamla, enun etrafını saran hain ve mu- vaffakiyetine gıpte eden bir. ce- ,J miyetin hiss', peri masalma ben- zer hikâyesiydi. Tİnsull sözüne çak uzak zamanlardan başladı, l bahçevan olan dedelerinden, es- ı sonra da 6000 işçi çalıştırmağa | salışmalarının neticelerini alkış | yeyi kazanmak ve yaptığı spokü- — f', İklacikâinın 1808 * latıyor ki Londranın sokaklarından b rindeki doğduğu evden bahsetti: Amerikadaki bütün zengivler gi- bi o da, beş şilin haftalıkla işe başlamıştı. Büyük bir neşriyat e vinde kâtiplik ederek, genisş acu" nun bazı taraflarını görmüştü. Sonra soysal merdivenin basa: maklarını önce İngilterede, sonra da- Amerikadaki ticarethaneler' de memurluk ederek çıkmağa baş ladı. İnsull'deki sanayici dehasını bulup anlıyan, meşhur mucid E- dison'du, Edison onu, kendi malı olan elektrik müesseselerinden bhirine müdür olarak gönderirken, babaca bir tavırla: — Sam, de- mişti. Bu müesseseyi muvaffaki- yete götürünüz. Muvaffak elmaz- sanız, muvaffakiyetsizliğiniz bile parlak olsun. Yalnız bir şeyler yapmağa çalışmız. İnsull bütün hayatınca Edi- son'un bu nasihatini tutmuştur. O daima “bir şeyler,, yapryordu. Başlangıçta çok çabuk - yükseldi. Edison'un idaresini ona bıraktığı şube az zamanda 600, bir kaç yıl başladı. Bu parlak muvaffakiyete dayanan İnsull, Şikago'ya gide- rek oradaki Edison şirketini ida« reye başladı. Onun çalışması sa- yesinde şehir canlanıyordu. Acu- nun her yerinde mütehassıslar, hattâ hükümetler bile Tnsull'ün İryordu. 1926 da, o zamtatı başbâ- kan olan Baldvin, İnsull'e İngil- tereye dönerek oradaki bütün elektrik kurumlarının müdürlü nü yapmasını teklif etmişti. (İn- sull'ün kendini müdafaa edervlksen, dayattığı en büyük kaz budur.) Fakat o, kendisini şereflendiren bu taklifi reddederelk, yani yurdu olan Amerikada kalmağı ve Şi- | kago ahalisiyle Midl-Vest köylü- | lerina elektrik cereyanı vermeği | tercih etmistir. İnsull'ün bu sözleri, dinlevici- ler üzerinde çok büyük bir. tesir | yaptı. Dinleyiciler arasındaki İn- sull'ün en azılı düşmanları bile bu — büyük âlicenaplığı duyunca yu- muşadılar. Müddei umumt?, İnsul- Fün lehine dönen efkârı umumi- — lât'f mahiyette aksiyon alım sa- tımlarının kendi — kazancından — başka bir ülkü görmediğini ispat yaptı. Fakat duygu, bütün öteki düşüncelerin üstüne çıktı, jüri ü- yeleri İnsull ile on altı suç ortağır nı beraet ettirdi. İnsull başka suç” kemelerde, daha az mühim suç- lardan dolayı muhakeme edile- cektir. Fakat hakkındaki başlıca hüküm verilmiştir. Sikago adliye sarayında olup bitenler tamamen bugün Ameri- — kadaki efkârı umumiye değişme- sine benzer. Amerikada işler bir- — az düzelince, dünkü ihtilâkciler | sakinleşiveriyorlar, ve seslerini kesiyorlar. Onlar artık geçmişte- ki olan bitenleri unutmağa kararf vermişlerdir. Onlara göre, Amer rikadaki büyük iflâslar bir iki baydüdüü eseri' değit, ualaşıkmt yan bir takım kuvvetlerin mahsur Yüdür ki bunlar yüzünden de kirat se adalet önünde mes'ul tutula” aü aN