10 Aralık 1934 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 9

— 0 Birine Kânun 1954 İ Ulusal ökon | 1832 yılmdan beri ökonomik iş- 3 zin memleket menfaatine > Olgun bir şekle girmesi için M lerin müsbet neticeleri elde e başlanmış ve 1933 —34 Balı #enesi içinde hemen bütün Mana ökonomi sahasında faaliyet “İÇ ğelir artmıştır. Yaban memle- : lde ökonomik buhranı tesi- j Vaziyet her yerde kötüleşirken | ilsmizde görülen salih çok tut “| “bir hadisedir. i ya hal ökonomideki salâhr tes - a #tmek ve ortaya koymak için < basit usul devlet varidatınm , mi nev'lerini ehemmiyet ba- çe #on seneler zarfmda mu i etmektir. Eğer devlet vari- İ vergi nisbeti çoğaltılma- bm bir artma görülüyorsa bu hal li Piyasada işlerin z'yadeleş- ha'km satm alma kudreti- e Yükseldiğin! ve netice itibariy- « #emel (umumi) refaha doğru Bilin; gösterir. Devlet varida-  dan ticari p'yasa ile çok yakm- ahi alâkadar olan kısrmlarından, . ii sarlar geliri şubesinde tespit i Ya nebiceleri tetkik edelim: 3 İsarlar umum idarsinin son 4 3 iy znrfinda devlet bütcesine ver- Ji Para şöyle hesap olunmakta- 1930.31 36293000T.L. 1931.32 32920.000,, 1932.33 29598000, 1933.34 30,276,000,, « $u rakkamlardan anlaşılıyor © ahisarlar varidatı 1932 - 33 se- ii de buhranm tesiriyle en aşa- “İadde düşmüş fakat geçen malt pieden itibaren vaziyet düzelme- v a başlamış ve gelir artmıştır. Bu Sp | va nisbeti içinde bulunduğu 492 194,35 mali senes'nin ilk al- 9: zarfmda daha büyümüştür. ,, 78 1935 de geçen seneye na- ,, Wdaha bir ilâ bir buçuk mil e 9 liralık bir fazlalık elde edile- Gİ 4, "i oranlayabiliriz (tahmin © ilmik faaliyetin salâha doğ- 4, Pİİt'ğini tespit için devletin ida ii bir ticaret şubesinin Dev- & Demiryollarınnı son senelerde” Yaridatını ölçelim: > N Yolcu nakliyat hasılatı. 30-31 4310,000T.L. i 131.32 4331000, çi -33 3,851,000,, İİ esse 4125000, vg aga nakliyatı hasılatı * , 193) -31 8,053,000T.L. İİ il 32 9321000, Kİ 2.335 7552000, k o -34 9,652,000 ,, ağ, statistiklerden de anlaşrla- Kİ 2 Sibi1932.33 senesinde enaz “a, *lde ederek buhranın en had , 33 i yaşamış bulunuyoruz. ? 34 senesinde yolcu ve bil- Kİ fay, “#ya nakliyatında görülen k Alık Ulusal ticaretin mutlu bir i a Miteği, ka let Demiryolları ve Liman- a resimin genel işletme hası- vaz son iki sene zarfında gö- doğru gittiğini göster Milyona yakın artma bu! tekit etmektedir. Yay, Demiryolları veliman- İN Senel işletme geliri. . *31 14032000T.L. 15,102,000 ,, 12.453.000, 14,828,000 ,, v Haftalık iktisadi icmal: | omide iyilik Almanyaya ihracat Devlet varidatınm ticari faali. | yet azalıp çoğalmasını takip eden | ve bu hâdiseden derhal müteessir İş kmet) tarafından alınan | olan iki mühim kısmını tetkik et- İğİ tik. Bu tetkikimizi biraz daha de- rinleşdirerek vardığımız neticenin yani 1932 - 33 de okonomik buh- ranın en dad devresini atlattığımı- zın, daha esaslı tespiti için ayni seneler zarfında gümrük varidatı- mızı tahlil edelim: Genel Gümrük Geliri 1930-31 67,303,000T.L, 1931-32 50,866,000,, 1932-33 48,109.000, 1933-34 50,068,000,, Genel varidatın bü kısmında da en aşağı yekün 1932 - 33 senesine isabet etmektedir. Hesabatı tespit edilen son mali senede (1933 - 34 de) evvelki seneye göre 2 milyon liralık bir artma görülmektedir. Türkiye okonomik buhrandan en az müteessir olan memleketler içindedir. Buhranın en büyük ga- ilelerinden biri işsizliktir. Türkiye- de kurulmuş mühim sanayi teşki- lâtı olduğu halde işsizlik yoktur. Ülkemizin müteessir olduğu cihet zırai mahsul fiyatlarındaki fiyat düşkünlüğüdür. Hükümetin son iki sene zarfında aldığı ciddi ted- birler ve dünya piyasasında bu maddeler fiyatlarındaki görülen nisbi salâh hallolunmuş gibidir. Geçen aylar zarfında İzmir, İstan- bul ve Karadeniz limanlarından yapılan üzüm, incir, tütün, fındık ve yumurta ihracatında geçen se- neye göre yüksek satış fiyatları elde edilmiştir... İktisadi kalkınmamıza başka bir delil olarak son senelerdeki ih- racat fazlalarımız dolayısıyle Cüm huriyet merkez bankası elinde top lanan mühüm döviz yekünunu gös- terebilir, Son dört sene zarfında kambi- yo piyasasında döviz arzı mütema diyen talebden fazla olmuş ve bu fazla Cümhuriyet Merkez Banka- sı tarafından satın alınmıştır. Ban- kanın elindeki döviz (ecnebi mem leketlere karşı alacak) mikdarı Eylül 1934 sonunda 541 milyon fransız franğına vasıl olmuşdur. Altına tahvil olunan bu yekünun muhtelif kısımlarının kaynağını şöyle tespit edebiliriz: Cümhuriyet Merkez Bankası dö- viZ portföyü, Fransız frangı hesabiyle Bank: Konsorsyomundan 60 milyon. 1932 de satın alınan 140, 1933 de satın alınan (228, 1934 de satm alınan 112, Yekün 540 ,, Bu hesap yaban memleketleri mer kez bankaları tarafından, kliring fazlası idhal edilen Türk malları bedeli olarak, Cümhuriyet Merkez Bankamız matlubuna geçirilen döviz mikdarını ihtiva etmemek- dedir. Almanyaya ihracatda zorluk: Geçen sene Okonomi Bakanı- mız Bayan Celâl Berlinde bulunur ! ken Alman meslekdaşı ile beraber ! Türk — Alman ticaret anlaşma- İ sı imzalamıştı. Bu anlaşmaya ! bağlı kliring (takas) hükümleri i zon sene zarfmda Türk — Alman i Gcaretinin her iki memleketin İ menfaatine uygun bir şekilde inki- © HABER— Kşam Postnat EE ERA e Bundan dört beş sene kadar ev- vel, Amerika hükümetinin şimal mıntakasında Skottbaro şehrinde dokuz zenci, iki beyaz kadına ta- arruzdan dolayı idama mahküm edilmişlerdi. Halbuki hadise şöyle cereyan etmişti; zenci, arkadaşları ile beraber trende seyahat ederken, meslek- leri pek te ciddiyetle söylenilemi - yecek iki beyaz kadma aynı kom- partrmanda tesadüf etmişti. Beyaz kadınlar, zenciye işaret | etmeğe başladılar. Zenci gençti ve bir zenci güzeli idi, Kadmla- İ rm davetine mukabele etti ve an- mutaassıp Amerikalılar görmüş ve beyaz kadınları tevbih etmişlerdi. Bununla da kalmıyarak ve beyaz bir kadının siyah renkli bir adam | le münasebetlerde bulunuşunu fe. ber cinayet telâkki ederek, zen | cileri bu kadınlara taarruzla itti- | dilmek korkusu ile ittihama işti. rak ettler ve dokuz zenci idama mahküm edldi. | isminde biriydi. Beyaz bir in. sandr. Bununla beraber bu hak- sızlığa ve vahşete tahammül ede- | rika münevverleri arasmda “linç,, Sotbaro hauisesiyle Amerikada linç adeti Kırk bir yılda 4250 zavallı öldürülmüştür. parçalanar Hayvod Patterson isminde bir ham ettiler ve dokuz zenci idama | & Zencilerin avukatı Layboviç | | medi. Kararı temyiz etti. Ame- #94 > . Zenci Hayvud Gaterson geline bir at nalı tutmuştu! Evvelâ zencileri itham etmişken ifadesini tekzib eden Mizs Rübi Beyis. e ei alâkalı dokuz zenci mahkemeye götürülüyor. e vaa | olduklarına kanaat getirmiştir. Fakat... Söylediğimiz gibi, zen- ciler hapiste kalmakta devam edi- yorlar. Ve ber an, halkım ani bir hücumu tehlikesine maruzdurlar. $İ| Bu hadiseye Skoltsboro hadise si deniliyor. Ve Amerika için hiç te iyi bir hadise olarak anılma - 4 | maktadır. Zaman zaman Amerikada hal. km, hapishaneye (hücum ederek | inç ettiğini okuyoruz. Bu havadise, tahkikata giri - şildiği ilâve edilir. Biraz sonra unutulur, hiç bir suçlu bulun- maz. Çünkü, Amerikada, bilhassa ü | Amerikanm şimalinde halk linç İ etmeği bir anane telâkki etmekte- | dir. | Linç demek yakmak, parçala. mak suretiyle adam öldürmek de- aleyhine büyük bir cereyan uyan- | kemesi bir türlü beraat kararı ve. | mektir. Hükümsüz, kararsız, hal. dırdı. Arada, beyaz kadınlardan ! birisi, Rubi Bates de işliyereği haksızlığın ve cinayetin büyüklü- ğünü anlayarak nadim olmuş, ilk ittihammı geri alarak zencinin ve arkadaşlarınm hiç bir kabahatleri olmadığını, münasebatin kendi davetleri üzerine başladığını iti - | raf etmişti. Fakat öteki arkadaşı itiraf etmediği için ve ilk ittha- İ mda ısrar ettiğinden temyiz mah | kliring hükümlerine istinaden Al- manyaya yapdığımız buğday, ü- züm, incir, fındık, yumurta, yapa- ğı ve yün ihracatı kıymetleriyis ödüyorduk. Yapılan mühim satış- lar dolayısıyle bu maddelerin fi- yatlarında hissolunacak derecede yükselme görülüyordu. anlaşması olduğu halde Almanya geçen ay diğer idhalâtı meyanında rememiş, yalnız idam kararmı nakzetmişti, , Bir kaç kereler halk, zencileri linç etmek için hapishaneye hü - cum etmişti. Fakat zenciler mu- hafaza altında bulunduruluyordu. Kurtuldular. Bu muhakeme o zamandan bu güne kadar hâlâ devam etmekte. | dir. Zenciler hâlâ mahbustur. A-| merikanm münevverleri masum ansananan sess sansa sena sU 1115100500000 000100000000701150000000 00000200005 | şaf etmesine sebep olmuştu. Bu (Türk mallarına yeniden ağır tah- suretle, bilhassa 1934 senesinde, | didat koymuştur. Bunun neticesi | | Almanyadan makine ve kimyevi olarak Teşrinisani ortalarından | sizlik zamanlarında tesadüf olu - madde gibi idhalâtımız artmıştır. | beri bu memlekete ihracatımız he- | nur. Bu devrelerde halkın asabi- Bu idhalâttan neşet eden boreları | inen hemn durmuş gibidir. Halbu- | yeti artar, boşanacak yer ara, ki Almanyadan yapdığımız idha- lât henüz bütün kolaylıklardan is- tifade etmektedir. Bu vaziyet Berlin ticaret Ateşe- miz tarafından Alman makamatı nezdinde protesto edilmiştir. Eğer memnuniyeti mucib bir cevab alı- namazsa Alman idhalâitına karşı nacağı muhakkakdır. R.Ş. i kım coşkunluğu yegâne hakim sa- yılarak adam öldürmek... Bugün medeni memleketlerden yninız Amerikada bu âdet vardır. Herkes zanneder ki, Amerikada yalnız zenciler linç edilir. Vakıa linç edilenlerin ekserisi zencidir amma, beyaz adamlardan da linç edilenler vardır. 1885 senesinden 1926 senesine kadar Amerikada 4.250 kişi linç edilmiştir. Bunlardan 3.205 i zen- ci, 1.045 i beyaz insanlardır. Linç hadiselerine ekseriya iş - İinç hadiselerinde zavallılara | yapılan ezivetler, facialar göz ö- | nüne getirilirse, bu hareketi be - yaz insanlarm, yani medeniyet iddiasmda bulunanlarm yapmış İ olmalarına hayret etmemek kabil değildir. | Yalnız şurasını da ilâve edelim Aramızda bu şekilde bir ticaret | ayni şiddetde mukabil tedbir alı- ki, busün Amerikanm büyük bir | ekseriyeti samimi bir surette linç i hadiselerinden nefret eder.