10 Aralık 1934 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

ON BEŞİNCİ YIL. No: 4806 | ——— Adımız, andımızdıı'. 10, İLKKÂNUN 1934 PAZARTESİ Bugün gazatemiz 12 sayıfa Her yerde 5 kuruş | Gündelik DİLDEN DİLE ÇEVİRİM DENEMELERİ 'Bu denemelerde yüzleştiğimiz güclükler çok olduğu oranda bü- yüktür de. Düşünüyorum ki bu - Çevrim çetinliklerinde yalnız de- gilim; baskalarının, sorağın çep- | reşik düğümlerini nasıl çözdüğü- — Nü bilmiyorum, ancak pek bilmek İsterdim, çünkü sınayışların öğret- | tlgı buluşlar, bu buluşların verdi- — ği alışkanlık karşılıklı bildirişle bırleşecek olursa, belkim de hepi- - Miz için çevrim yolları kolaylaşır Bu umutla kendi denemelerim ü- - Zerine arasıra bir konuşum yürüt- - Miye girişiyorum; benim gibi baş- çevrimciler de smayışlarını Uhıs,, un ıeplennde bastırırlarsa — dil evrimini hızlandıracak - yeni ı'!lı' dümüşük çıkar. D “Verter,, imi gelişi güzel açı- Yor, bir bitiğin ilk topsözünü alı- — Yorum: | “Ce gue je te disais derni&re- Ment de la peintüre, peut certai- Nement aussi s'appliguer â la poğ- Iıe | kadınlarımıza gönencini bıldırıyorı Erdemli — kadınlarımızın | Saylav seçimine girmelerin- den dolayı ülkenin bütün — kurumlarından, yer yer top- lantılardan telyazıları aldım. Gösterilen duygulardan gö- |nencim büyüktür. Türk kd- | dınlığının yeni girdiği sıya- | sal alanda da değerli işler başarmasını dilerim. K. ATATÜRK JI * Dış İşler Bakanımızın M. Mak- simos'a gönderdiği telyazısı istanbul, 9. (Telefon) — Atina'dan bildiriliyor: Türkiye Dış'şler Bakanı Tev. fk Rüşdü Aras Mösyö Maksimos'a gön. derdiği bir telyazısında papas kıyafeti h d: Bu topsözü önce aya — $evirelim: | “Sana ahiren resim hakkında — Ssöylediğim (ya söylediklerim) -Muhakkak şiir hakkında dahi tat- — bik olunabilir.,, —- Birer birer kullanılmış olan 0s- — Manlıcaların türkçelerini arıya- 1) Ahiren yerine “son günler- || de,,, “son bitiğimde,, diyebiliriz; | — &ncak bu deyimler “derniğrement- | dir, her tüştüye uygun gelemez- Son dan bir çağ sözü türetme- | | 'ıyıı, bu türetişte iki ek kullana- | iriz: 1. ayın, 2. -un; sonlayın, ya s0- — Nun ahiren'in tüm türkçesidir. 2) resim: osmanlıca bir türlü denm,, ile ”peinture,, ü ayırde- lecek terimler bulamamıştı. Biz "'hdı dilimizin bu ekıllğllglâll kal- nağa çalışmalıyız; bu da güc rünmiyor: eskidenberi az çok n kllllıım:hinm:: çizgi (çizmek) e ! ] © olarak dergi sizik (sizmek) w imlerini veriyor; çızgı l'gnen t'TŞIlım tutulursa sizik * dessın.ı 1 hek guzel karşılayal:ıılır “Pein- ,, İçin ise ötedenberi türk bi- inde kullanıimış olan bediz “Zel bir karşılık olur. 3) Hakkında: ötedenberi kulla- üzerinde, -den ötürü - gibi Mmın Karayim ile Kazan bi- el'mı:len getirdiği sartın da uy- bir karsılıktır. $ Muhakkak: Dergide gördü- iîitılllz karşılıklar nqsındun en füzel bulduğum ök ile terk'i seçi- l.“ ; daha gösterisli hir yazıda ll ki pek elverisli olur. " l'lı Şiir: Avrupı dillerinde kul- ,b;ln fr. poğsie, ing. poesy, po- » İtal, poesia hep grekçe “po- » — yapı sözünden cıkmış, lâ- —i“ ara yoliyle bu dillere geç- ir; almanların poesieye arka- b;u;hrak dillerinde yarattıkları kunst sözünün verdiği anlam Ğ’l uzluğu,, ya: koşmn uzluğu,, K *Gçn'zlm arabçadan ıldıgımız şiir ili, tanıma, duyu gibi kavram- anlatan bir köktendir. D“"EI bize birçok karşılıklar ;:2 Or, bunlar arasında ayduk, | t"ı”'k vakından bakıya de- 4 j İ adlardır. Bizim ünleyişimize ışn“ avdık diye okunmalı olan bi- eylm ayıt-/eyit- kılın sözün- Ş Brnkçenın yapı'sından a- lır bir yönü yoktur; bunun ! bizim “yöndem adlarına tyg, *lan em-son ekini verirsek N, ince sında eytim terimini ötürü çıkarılan gürültülere teessüf etmiş ve kanunun Yunanistan a- leyhine olmadığını söylemiştir. eldş ?derîz ki beğenilmiyecek bir yerini görmiyorum. Koşuk tıpatıp almanca Dich- tung, fransızca poğme karşılığı o- lur. Tuy-/duy- kökünden gelen tuyuk için de arabça şiir'den kıs- kanılacak bir artam yoktur. Ken- -di ünleyişimizce duyuk (— derin- | — den duyulan pek güzel şiir karşılı- ği olur. İşte bire kar-ı öztürkçede şiir'e üç karşılık br'ovoruz: aydım ya eytim (ya da aydık) , koşuh tu- yuk, duyuk. “Nazm,, ile ”"manzume,, için ise diz- den dizim, dizik, dizgi gi- bi deyimler çıkarabiliyoruz. Bu zenginlik lâtince ile grekçeye a- vuc açan Avrupa dillerinin hiç bi- rinde yoktur. Bize düsen iyi seç- mek, tadımla kullanmaktır. 6) Tatbik olun-: Derginin ver- diği karşılıklar arasında deneştir- mek bana pek uygun geliyor. Böy- Aydın demiryolu satın alınacakmı ? Şirket murahhasla- rın dan Mister Adin Bakanımızla konuştu Afyon - Antalya demiryolunun hükümetçe yapılmaya başlanma- sı üzerine Aydın demiryolu şirke- ti ile Bayındırlık (Nafıa) Bakan- hğı arasında bir görüş farkı çık- mıstı. Şirket murahhaslarından Mis- ter Adin bugünlerde Londrâ&'dan Ankara'ya gelmiş ve dün bu iş üzerinde Bayındırlık Bakanı Bay Ali Çetinkaya ile görüşmüştür. Öğrendiğimize göre görüşme çok samimi olmuştur. Bu görüş- mede ÂAydın demiryolunun satın alınması üzerinde de konuşulmuş olduğu sanılmaktadır. Bayındırlık Bakanımız Bay Ali — Çetinkaya Cenevrede Yugoslavya şikâyeti ve konuşmalar -Macaristan, Yugoslav notasına — — karşılığımı Cenevre, 9 (A.A) — Dün - öğleden sonra toplanan uluslararası konseyinin genel celsesinde söz söylemiş olan M. Laval Yugoslavyanın ittihamlarının e. saslı olduğunu, Budapeşte hükümeti ya. nında isteklerinin boşa gitmiş bulundu- ğunu, macar malı ı ve larınm özen göstermemiş olduklarını söylemiş ve Macaristanın yeniden tahk'kat yap. maya hakkı olduğunu da ilave etmiştir. M. Laval, Yugoslavya'nın göstermiş olduğu soğuk kanlılığı övdükten ve ma- hh Ea ( in yeni . lenmesi lehindeki sözlerine teessüf eyle- dikten sonra M. Laval, sınırların işaret taşlarının yerini her kim değiştirirse ba. rışı bozmuş olur, demiş — ve şu sözleri eklemiştir: “ — Bir kurundanberi ikide birde ya- lmakta olan cinayetl deniyeti tah. lece yukarda Verter'den yazdığı- mız topsözü öz türkçeye çevirmek için hiç bir eksiğimiz kalmıyor; dilimize çevrilmişi şu olur: “Sana sonlayın bediz üzerinde söylediklerim ök (ya bayık ki) duyuk (ya aydık) üzerinde de deneştirilebilir,, Bu topsözde kullanılan yeni te- rimler, bütün kültür nerseleri gibi, okusla b nilir, ancak çocuk- larımıza arabça “ahiren, hakkın- da, muhakkak, şiir, tatbik deyim- lerinden öz türkçe “sonüun (ya sonlayın), bediz, ök, aydık, du- yuk, deneştirmek,, deyimleri hem daha kolay hem daha tez öğretile- bilir. Ti A.CEVAD EMRE. Çanakkale saylavı Yeni Sözler Çevrim — nakil, terceme Oran — nisbet — Aslamlı — faydalr Sep — sayıfa Evrim — &volution Dümüsük — meşgale (occupation). Topsöz — cümle 'Tüştü — hal, (cas) Bitik — kitab, metin, mektub Sın — şekil, suret Nerse — mevzu, (objet) Okuş — tahsil (instruction). kirdir, ve barış için tehlıkedır Uluslar derneği andlaşmasının onun- <u maddesi, bütün hüküemtleri başka bir hükümetin toprak bütünlüğünü teh. likeye koyabilecek her türlü hareketten Bay Papanastasyu nun doğruyu gören bir yazısı Istanbul, 9 (Telefon) — Atina'dan 9 tarihile bildiriliyor: Papanastasyu ga- zetelere beyanatta bulunmuş, kılık mese- O, BE | l"i p | hıl. TE gazetelerin bu işi fena idare ettiklerini lıukâmetın de mııhk gınterdıiım söy- devım etmı;hr “—Türk—yuhan dost. luğıı vu lm—deşliiı ve iki hükümet ara- Mlüksükük Üatt bürişi hâlledecektir. Kanun Türkiye'de şimdi. ye kadar yapılan inkılabların zaruri bir neticesidir. Benim gibi Ankaraya giden ve gelenler türklerin samimiyet ve cid- diyetinden şübhe edemezler. Halk boş yere heyecana kapılmıştır. Kanunun hü. kümlerinden haberi yoktur. Bunu anlat- mak | dır. Bu anlatıldıktan sonra or. tada anlaşamamazlık kalmaz.,, Papanas- 'myımhquumuıAtimn.w | VS v er L Üü ş ve tdıkhdihınıtı dün konseye verdi menetmektedir. Fnı;ıı,.ıığmma hakkı- nin bir takım kurallara bağl Saylav seçimi bütiîn ülkede başladı İç İşler Bakanlığı saylav seçimi işleri için vilayetlere bir muhtıra göndermiştir. İç İşler Bakanı Bay Şükrü Kaya bundan ötürü yaptığı bir bildirimde şunları demekte- dir ik: — “Geçen saylav seçimi sırala- rında bazı vilayetler kanun hü- kümlerinin tatbikinde tereddüde düşerek istizanlarda bulunmuş- lardı. Vekâlet bunlara verilen ce- vablarla resen yanrlan tamimleri telhis ederek - böyle bir muhtıra tanzimini faydalı ve lüzumlu gör- müştür.,, Öğrendiğimiıe göre bu defa saylav seçiminin intihab kanunun.- da tayin edilen müddetlerin asga- risi zarfında iş görülmek suretiy- le 59 günde bitecek olan intihab işinin 30-35 gün zarfında tamam- lanmasına çalışılacaktır. Büyük Millet Meclisinin secimi yenilemek için verdiği karar dün- kü resmi gazetede — neşrolun- muş ve Başbakanlık keyfiyeti İç İşler Bakanlığına resmen - tebliğ etmiştir. İç İşler Bakanlığı da evelce va ziyetten hâberdar ettiği Umum Müfettişlere ve Valilere dün telyazı ile bir tamim yaparak der- hal seçime başlanmasını bildir- miştir. Yarından itibaren memle- ketin her tarafında bilfiil seçime başlaıimış olacatkır. C H. F. Genel Kâtibi geliyor isteyen tekliflerde bulunacaktır.,, Macaristanın kar- şılık notası Cenevre, 9 (A.A) — Macaristanın 3 yugoslav muhtırasına karşılıgı dün kon. seye verilmiştir. Macar hükümeti bu muhtırada yu- goslav şikâyetinin süratle tetkikini iste. (Sonu 2. inci sayıfada) İstanbul, 9 (Telefon) — Cümhuri, yet Halk Fırkası Genel-Kâtibi Bay Re- ceb bu akşamki trenle Anlı gitti. Durakta fırka arkadaşları ve kalabalık dostları tarafından uğurland. İzmir Valisinin kabulü Reisicümhur - Atatürk İzmir valisi General Kâzım Diriğ'i kabul buyurmuş- lardır. Vali, bakanlıklardâ uğraşmaktadır vilayet işlerile şöyle | Kültü r bakanlığında —r.yem kuruml'lar -Güzel sanatlar genel müdürlüğü rulacak, Ankara .. ku- üniversitesi açıla- cak sanat okulları Kültür Bakanlıgı na bağlanacak, — Kültür Bakanlığında müzik, re- sim ve bunlara benzer sanat işle- tiyle uğraşmak üzere “Güzel Sa- natlar Genel Müdürlüğü,, kurul- ması kararlaşmıştır. İstanbuldaki Güzel Sanatlar Akademisi ile An- kara'da kurulacak müzik ve tem- sil akademisi bu genel müdürlüğe bağlanacaktır. A "cara'da kurulacak müzik ve temsil akademisinin üç kolu ola- caktır: 1 — Musiki muallim okulu 2 — Filarmonik orkestra — "Sayifayı çeviriniz)