5 Eylül 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

5 Eyîul « 4 2 r^LJMHURtYET ^ 8ON Ispanyanm siyasetinde değişiklik mi? İngilizlere satıiacak 10 bin ton üzüm Bu satışın üzüm piyasasına iyi tesirler yapacağı umuluyor çekirdeksiz üzüm 80 kuruştur. İngiltereye satışlara bir mıktar da geçen seneki stcktan verüecekir. Çin orduîan Kanton kapıîarına dayandıîar Salomon adalarına Japonlar askerçıkardı Çungking 4 (a.a .) Gsce neşredilen Çm tebliği Kanton üzerine doğru ilerliyen Çin kıt'alarmm Nipao'yu geri aldıklarmı bıldiriyor. Burası Kantona 50 kilorr.etre kadar mesafede stra'ejik bir noktadır. Kingva dolaylarında şiddetli bir muharebe yapılmakta olduğu tebliğde ilâve ediliyor. 1 hitahesinde dediku Dünyanın içiıtde kıvrandığı ölüm ve ızürap yıllarında (Baş tarafı 1 inci sahifede) [ bilir hale getirmek vazifelerinden geri vaffakiyete gö.üren yollarda onu daima , kalamaziar. Vatanımızı müdafaa etmek en ön safta üstün zekâ ve idaresi, bitip elbette birinci borcumuzdur; mukaddes, tükenmsk bilmiyen enerjisı, yılmaz az sağlam ve emin bir müdafaa çemberi rni, ebedî bir hayat ve kuvvet nıembaı içinde bulunan vatanımızı her şeye rağolan taptaze ruhu ve imam ile vuruşur, men imar etmek de ayni derecede kuvçslışır. kumanda eder ve mlllet ve mem vetli vazifelerimizden biridir. Biz bu topleke.i felâketlerden, zorluklardan ve rağın üstünde ebediysn yaşamağa ve iyi düşman çizmelerı altında çiğnenmektea yaşamağa aznıetmiş insanlarız. Toprağıkurtarırken görduk. İstiklâl ve is:ihlâs mızı dış;m:zle, tımağımızla, maddi. maharbi ile kazamlan muazzam ve tariîıî nevî her vasıtaya başvurarak imar etkıymeti, Lozanda dünya devletlerinin meği kutsî bir vatan hizmeti sayıycruz. kabul ve tasdiki ile tarih sahnesine aTabiat ve tarihin tac giydirdiği sırlann nadir gördügü siyasi bir muİstanbulda... vaffakr.et halinde nakletmeğe muvaffak Tabiat ve tarihin taç giydirdiği İsolan gene odur. Devletimizin bânis, tanbulda elbette her zaman insan zemületimizin kurtarıcısı, Cumhur Reis:kâsı, fen bilgisi ve el emeği sarfile vümiz Atatürkün sağiığmda onun yanıbacude getirilecek pek çok işler bulunaşmda senelerce hükumet reisi olarak caktır. Birkaç yüdanberi şehri imar etbütün iyi ve ileri hareketlerde, yurdun mek yolundaki naciz hizmetimize daima baştanbaşa demiryollarile örülmesi için yardımcı ve hami olan istanbul beleemek sarfedüirken, fabrikalar kurulur, diye meclisi bu İmar hamlesi içinde bir sanayileşme hareketi genişier ve memyandan şehri güzelleştirmeğe çalışırken leke'in refah. saadet ve tealisi yoiunda bir yandan da meziyetlerini nutkumumütemadiyen ve müstemirren çalışılırzxın başında tazim ve iftihar ile saydıken Başvekil İsmet İnonünün hizmet ve ğımız Mülî Şefimiz İsmet İnönüne şehgayretini Türk tarihi her zaman şükrin büyük saygı ve bağlılığmı bir kere ran ve minnetle hatırlıyacaktır. Eşsiz daha göstermek istedi ve ehemmivetli, Ata'.ürkün fanî hayata gözlerini kapaşerefli ve tsrrihî iki karar verdi. Buıı'.armasmdan sonra mılli bırlik İsmet İndan biri Taksimde JIillî Şefin namını önünün büyük ve harikulâde şahsiyeti taşıyacak bir gezi vücude getirmekti. etrafmda kuvvetlenıp perçinlendi ve İstanbul Belediye meclisinin şehir haldünyanın içinde kıvrandığı son ateş, ökını temsilen, ittifak ile ve alkışlarla lüm ve ıstırab yıllarında Türk yurduverdiği bu kararı oldukça uzun ve yonun sulh ve sukun ile sanlı, felâketlerrucu bir mesaiden sonra bugün tatbik den uzak ve sağlam bir emniyet içinde sahasına koyabilmek şerefi benim için kalabilmesi harbi yapan kumandanm pek büyük bir haz teşkil ediyor. Hurusulhu muhafaza etmeyi de bilmiş olmarunuzda İnönü gezisinin açılış meıp smdandır ve teslim buyurursunuz ki. sözmini yapmak fırsatını kazandıfım İçin lerimin başında kayıd ve işaret ettiğim kendimi mes'ud addediyorum. Fakat gibi İsmet İnönü Türk milleti için taliaziz ve muhterem dinleyiciler, hayatıhin bir lutfudur, her zaman ele geçmez mın asıl büyük saadetini İstanbul şehir eşsiz, nadir ve müstesna bir lutfudur. meclisinin vern% olduğu ikinci mühim. Yurdumuz, Milli Şefin dahiyane idaresi şerefli ve tarihî karan tatbik sahasma altında, emniyet ve sulh ve sükun için1^03^18 yolundaki teşebbüsümüz tamamde her gün yeni bir ilerleme adımı atılandığı gün hissedeceğim. Bu karar, yor ve atacaktır. bugün üzerinde bulunduğumuz sahayı Milli Şefimizin güzel ve san'atkârane Milli emniyctimizi teminden sonra bir heykeli ile süslemek ve şehrin Miilî yurdumuzu güzelleştirmek lâzımdır Şefe olan minnet, şükran ve bağlılığmı Dünyanın içinde bocaladığı fevkalâde bir kere de bu suretle izhar etmek kavaziyet bizı elbette her zaman tedbirli, rarıdır. Heykel ihale edilmiştir, uzutı teıık ve Uıtiyatlı bulunmağa mecbur e: etüdler yapılmıştır, milletler arssı şöhmektedir. Fakat milli emniyetimiz için ret sahibi bir san'stkâr Türk san'atkârlâzım olan her turlü tedbir ve ıhtiyat larile beraber çalışmaktadır. Bu shemnlmdıktan sonra içeride yurdumuzun miyetli san'at eseri tamamlanıp buraya güzelliğini, temizliğinl, rahatlığını te konulduğu gün İstanbul en kıymetii nıın etmek yolundaki çalışmalardan da abidelerinden birini kazanmış olacaktır. Şehrin iman yoiunda karar ve vazife alelbette geri kalmıyacağız. rnış olan ben ve Şehir Meclisi azası arkaAziz ve muhterem dinleyiciler, Bu toprak bizimdir; dünya ne kadar daşlarım da hizmetlerimizin mükâ'Mmı buhranlı, etraf ne kadar karanlık, u bu suretle görüp tesellî ve saadet hisşefuklar ne kadar bulutlu ve şimşekli o deceğiz. Büyük İnönü ismini bu geziye lursa olsun, vatanımız bizimdır. bizim o vermek suretile candan minnet ve bağiarak kalacaktır. Hukumet toprağımızı lılığımızı pöstermek fırsatını tu'.duğukorur, müdafaa ve emniyetimizi günden muz Millî Şefimize uzun ömür düeriz. güne sağlamlaştınrken belediyeler de Onun hayatta ve sıhhatte olması Türk kendi küçük çevreleri içindçe mukaddts milletinin, refah, saadet ve terakld yovatan toprağını her gün biraz daha gü iunda olması demektir. zelleştirmek ve üstünde daha ziycde cevkle, rahatlıkla, maddi ve manevî inçirah ile. vicdani ve bedil hazla dolaşıla Dr. Lutfi Kırdar \ Yazıktır sürünmesin! en Üsküdar tramvaylarile yakından alâkahyun. Bu alâ. kam yalnız Üsküdarlı oluçunıdan, yazları Üsküdaıda oturuşumdan dolayı dcğil biraz da bu tramvayların doğuşuna hizmet etmiş hattın yapılışmda emeğim geçmiş olduğundandır. Üsküdar tramvayları talihsiz bir müessesedir. Vaktile bu müesseseyi genişletmek için bir milyon lira' borçlanıp hatü falan yerlere uzatırlarken, onun geçeceği yerlerde ucuzca arsa alarak fiat farklarından faydalanmak gibi en iptidaî tedbirler düşünülecek yerde borcunu iradile ödemek yolunu tuttular. Yani bir ineği kendi sütünü içirerek beslemek istediler. Tabiî bu büyük eseri zekâ muvaffak olmadı. İşletmeye lâyıkı gibi para sarfedilemedi. Araba aunamadı Yedek getirtilemedi, Ve hep borç ödemekle uğraş>'dı. Gene de ödendi mi bilmem? Bu uğurda halktan fa. hiş ücretler alındı. İstanbulda birinci mevki sekiz kuruştan fazla tramvay üc. reti yokkcn bizim tarafla bunun iki misli vardır. Hcle aktarma hesabı büsbütün cümbüşlüdür. Nihayet Umumî Harb geldi. Bu arada Belediye bu hattı en büyük sermayedar olan Evkaftan aldı. Daha doğrusu galiba Evkaf kendi hakkını Belediyeye helâl etti. Böyle olunca Bclediyenin birisi İstanLuI, diğeri Üsküdar yakasında iki a>Ti tramvay idaresi oldu. Bu gayritabiiliği haklı olarak izale ettiler, Üsküdar tramvayını da İstanbnl Tramvay İdaresine bağladılar. Ve bir tasfiye heyeti kurdular. Şimdi Üsküdar tramvaylarınm mes'ul bir idaresi yoktur. Şirket hali tasfiyededir. Böyle gayrimesul bir şirketin ânımc hizmetinde bulun. ması caiz midir? Gayrimes'ul ferdleri sokaklarda dolaştırmıyonız da gayrimes'ul şirkctlere ahali naklctüriyoruz. Bu olur şey mi? Geçelim. Jjj spanyanın şefi General Franco, İs. | | panya hükumeti eıkânı arasında U bir takım tadilât yaptı. Ve bu tadilât srrasında Hariciye Nazırı Serrano Sü. ner'i de mevkiiııden düşiirerek yerine daha önce Hariciye Nazırı olan General İzmir 4 (Telefonla) İngiliz ticaret Yordana'yı bu mevkie getirdi. General blrliğine yapılacak 10 bin tonluk üzümle IVanco'ya yakın akrabalığı dolayısilc, bir miktar incir satışı için Ankarada İz. Franco rejiminin teessüsü üzerine Dahi m.rli aîâkadarlann da iştirakile yapılan liye Nazııiığına getirilen ve falanjlann müzakereler bi"mek üzeredir. idaresini deruhde eden, daha sonra HariBunun 10 gün sonra açılması muhteciye Nazırlığına tayin edilevek General mel piyasa fiatları üzerinde müspet teFranco'nun iümadını haiz olduğu beür. sirleri muhakkak görülmektedir. Esasen tilen Süner'in bu sırada çekilmesi, her incir rekoltesi çok düsüktür. halJe manidar bir hâdisedir. İncir rekol:esi 18 bin ton tahm'n edilİspanya bu dünya harbi sırasmda bi mektedir. Aydın mmtakasındaki istihsal taraflığını nıuhafaza edebilen. harb haricî geçen seneye nispetle eksiktir. İzmire gekalabilen nadir devletleıin biridir. Ge. tirilen incirler kuru meyvacılarda 70, neral Franco rejimi, Almanya ve İtalya. nın yardımile muvaffak olmuş ve teessüs etmiş bir rejimdir. Bu da totaliter bir rejimdir ve her bakımdan nazizra ile fa. şizmin arkadasıdır. Bu itibarla nazizra ve faşizmle falanşizm arasında sıkı fıkı bir karabet vardrr ve bu karabet bu üç dev(Baştarafı 1 ınci sahifede) letin münasebctlerinde nıühim bİT rol oynamış, şimdiki harbin başlamasından müdafaa sahasına nüfuz e'.miye muvaffak beri İspanyanın daha fazla Mihver dev olan dıişmanla Rus tank ve piyadesi çarletlcrine karşı sempati gösterraesine, pışmıştır. Bir kesirr.de Rusiar 3 Alman hattâ arasıra onlara katılacak, onlarm hücumunu püskürtmüçlerdir. 5 Alman davasım güdecek gibî bir vaziyet alraa. tankı yakılmış ve 8 i hasara uğratılmış. tır. sına saik olmuştur. Novorosiskin şimal batısmda da Alman Fransanın heziraete ueramasmdan tasa kuvvetlerile çarpışmalar devam etmiştir. bir laman sonra Alman devlet şefinîn. Rusiar yeni mevzılere çekilmeğe mecbur İspanya . Fransa hududu üzerinde Geolmuşlardır. neral Franco ile görüşmcsi. İspanya hesahına büjük bir hâdNenin başlangcı sayılmış, Almanyanın İspanyayı harbe sürükliyerek Cebelitarığa karşı mühinı (Baştarafı 1 inrı çahlfede) bir hareket tasarlamakta olduğu zcha. ş!ni tamamen değiştiıecek ehemmiyettebını vermişti. Bu zchab, gCTçekleşmedi. dir. Daha sonra İspanya Hariciye Nazırı Japonların gizli silâhlanndan birincisi Suner Mihver devletlerinin baş şehir uzaktan idare edilen uçaklardır. Japon lerini ziyaret etırıiş, Mihverin en beîli askerî müşahidlerinin ifadesine göre bir başlı ricalile görüşmüş ve bülün bu gö. defa bu uçaklar kullanılmağa başladıkrüşmcler ayni zannı takviye eden intı. tan sonra Japon hava kuvvetlerin'n şim. balar bırakmış, hiç olmjızsa İspan>anın diye kadar elde ettikleri muvaffakiyetFasta kendisinc aid olan mıntakayı Mih. ler gölgede kalacaktır. vere, velev ki muvakkaten dcvrcdeıek, Japonların keşfettikleri ikinci gizli siMihver devletlerinin Cebelitarık bnğalâhın mahiyeti hakkında malumat verilrnı kapamalarına yardım edeceçine hük. miyor. Ancak Macar radyosunun haber mcdilmişti. Fakat bu da olmadı ve İsverdiğine göre bu silâh insanlann dimağ panya bitaraflığını korudu, hattâ bir ave sinirleri üzerinde müthiş tahrıbat ralık İngilizierle anlaşarak iaşe maddeyapmak ve tayyare motörleri de dahil leri almak hususunda bir taraftan on. ların, diğer taraftan Amerikalıların yar. olduğu halde butün motörleri durdurmak hassasma malîktir. dımına güvendi. Macar radyosunun verdiği bu haber biİspanya üç sene kadar devam eden dahili bir harb yÜ7İinden bir hayli ze. ıaz tuhaf görünüyor!. Şeker ve inhisar maddeleri yokluğu İzmir piyasasmda şeker. İnhisar içkileri, kahve namına bir şey yoktur. Vaziyet şikâyetleri mucib olmaktadır. Birer küçük parti halindeki kahve ve içki tevziatı derhal erimiştir. Peynir fiatı İstanbul piyasasının tesirleri altmdadır. Buşıin Eelediyede her cins pevnire onar kuruş zam yapılrnıştır. Çinliler Kantona 25 km. yaklaştılar Vichy 4 (a.a.) Çungkingden alınan bir habere göre, Çin kuvvetleri Kantona 25 kilometre yakla=mışlardır. \~jtebfâği Müfhiş şey! Salomcn a d a l a n n a J a p o n l a r asker çıkardılar Vı'ashington 4 (a.a.) Bahriye Nazır. lığı tebliği: Cenub Pasifiği: Japonlar müteaddid asker çıkarma teşebbüsleri yapmışlar ve Salomon takım adalarınm doğu cenu(Raştarafı 1 inci sahifede; bundaki muhtelif adalara ufak müfrezeçük 'onajda gemi batırmışlardır. ler yerleştirmişlerdir. Guadalkanal üssüKaluganın cenubu garbisinde, Medin'in müzden hareket eden Eirleşik Amerika şimali garbisinde düşman:n külliyetl: kara tayyareleri bu asker çıkarma işinde ku\netler ve yaptığı başka taarruzlar ge kullanılan gemilere hücum etmişlerdır. ri püskürtülmüştür. Müteaddid isabetler olduğu bildiriîiyorsa Rjev bölgesinde oldukça mühim düş da verdiren hasarlarm derecesi malum man kuvvetlerinin yaptığı müteaddid hü değildir. Karaya çıkmıya muvaffak olan cumlar akim kalmıştır. Bu taarruzlar es müfrezeler araştırılmak'.a ve kendilerile nasında düşman 83 tank kayfce*miştir. savaşlar yapılmaktadır. Cemıbda cephenin merkez keâiminde Uzakşark sulannda düşmana karşı ya. bir Alman haya limanına karşı düşmapılan hareketler esnasır.da bir hafif Janın yaptığı bir taarruru esnasmda taarruz eden 37 tayyareden 24 ü düşürülmüş pon kruvazörü, iki küçük yük gemisi, ordiğerleri geri dönmek zorunda bırakıl ta büyüklükte bir petrol gemisi batırümıştır. Orta büyüklükte bir yük gemisi mıştır. hasara uğratılmış ve muhtemel olarak İbnen gölünun cenubunda Sovyetlerin batırılmışür. bir kaç mevziî taarruzu akim bırakılmışYukanda zikredilen fcu hareketlerin tır. Ladoga gölünün cenubunda ve Lenin Salomon adalarındaki son hareketlerle grad muhasara çe\TeEİnde de düşmarun alâkası yoktur. bir çok hücumu akim kalmıştır. Neva'yı geçmek teşebüsünde bulunan 28 vapurdan 20 si tahrib edilmiştir. fflman **; * * harp tebliğ Stalingradın garb varoşlanna Vanldı İtalyan tebliğine göre zannımızca. daha doğru olur. Roma 4 (a.a.) İtalyan tebliği: Bunun en mühim sebeblerinden hiri Mısırda zırhlı elemanlar arasında yaorta ve cenubî Araerikada Mihvcre kar. şı alman vaziyettir. Orta ve cenubi A pılan savaşlar, lehim'.ze neticelenmiştir. rnerika devletlerine sıkı karabet bağla Düşman, bir miktar tank zayi etmiştir. '• rile bağlı olan, dili bu memleketlerın bir Yeni Zelândalılardan bir çok esirler alçoğunda konuşulan İspanya, bu devlet dık. Şıddetli çarpışmalar neticesinde düşlerin siyasetine büsbütün aykın düşecek bw siyaset tutmak ve buralardaki tnanm 25 uçağı İtalyan ve Alman av unüfuzunu kökünden baltalamak istemeı, çaklan tarafmdan düşürülmüştür. Bu sırada bütün Amerikada Mihver Türk tabiiyetinden riüşmanlığı girtikçe kuvetleniyor, ve Açıkanlan biri merika devletleri kâh harb ilân etmekle. kâh siyasî münasebetlerini kesmekle bu Ankara 4 (Telefonla) Yapılan ihtara rağmen yabancı bir devlet hizmevaziyetlerini belirtiyorlar. İspanya bu vaziyete bigâne kalamaz tini ifada devam eden Adil Senkerin dı. Ağlebi ihtimal, İspanyanın nıüfıit Türk tabiiyetinden çıkarılması Heyeti Mihver taraftarlarını iş başınddtı ayır. Vekilece kararlaştı. masının en mühim sebebi de budıır. İnhisarlar İdaresinin satacağı Bu yüzden General Franco'nun son maddeler tedbirlerini İspanyanın sulhunn takviye ettiğini sanmak, zannederiz ki daha doğ. Ankara 4 (Telefonla) İnhisarlar ru olur, İdaresinin buz, gazoz, soda, malt hulâsası ve asit karbonik ve kolonya yapıp ömer Rıza DOĞRUL inhisar dışmda satmasına izin verilmesi Heyeti Vekilece kararlaşmıştır. delenmiş olduğu için onun yeniden haıb maceralanna atılması ve yeni (ahr".b»ta uğraması. esasen makul bir haitı hare(Uaştarafı 1 inci sahilede) ket teşkil etmezdi. Gerçi bir araiık. L«. sırasmda bu mevkii işgal etmiştl. panyanın biiyük bir İmparatorluk kur. 1941 mayısındanberi ordu genellrjrmak sevdasına düştüğü ve bu biiyük may başkanlığmda bulıınan General Aimparatorluğu kurmak için Fransçı he sencıo, General Varela'nm yerine Harsabına Afrikada genişlemek istediji id biye Nazırlığına getirilmiştir. dia edilmişti. FaUat bu iddialar dn taYüksek şura azasmdan Blasperez, alhakkuk etmedi ve İspanya bitaraılık si bay Gallarzan'ın yerine Dahiliye Nazıryasetinden zerre kadar ayrılmadı. lığına tayin ediLmıştir. Bunlardan başka Gerçi Senor Süner'in arasıra sö'yle General Franco bugüne kadar M. diği nutuklarda harh kokusu sezilmiyor Sunerin işgal etmekte olduğu Falanj değildi, hattâ bazı İspanyol g.izeteleri partisi siyasi konseyi reisliğini şahsan nin neşriyatı bu harb kokusunu takvi uhdesine almıştır. Falanj partisi reis ye etmekte ve İspanya bir takıra kay. vekili Jozeluna'nm yerine Falanjm mılli bedilmiş hakları arayacağını ve bunlan konseyi azasından Manuel Mora Figieroa aramak srrasının hulul ettiğini söyte getirilmiştir. mckteydi, fakat bunlar da İspanyanın Yeni nazırlar yemin ettikten sonra ana siy3setinde bir değişiklik ifade et ispanyol kabinesi perşembe akşamı dermedi ve İspanya kendi siyasetine sadık hal içtima etmiştir. Yemin töreni Gekaldı. Bu sayede bugün İspan\a sulh neral Franco'nun huzurunda yapılmıştır. içinde yaşıyan nadir devletlerden biridir. Acaba Senor Süner'in bu sırada İsLondra 4 (a.a.) Mısırda muharebe panya hariciyesinden çekilmesinin maAlmanlann nası nedir? ispanyanın sulh siya*etine durmuştur. Bunun sebebi daha fazla rutunması nu, yoksa bu sıuğradıkian çok fazla tank kayıblan olduğu aşikârdır. Bu netice. İngilizlerin yasctten ayrılnıası mı? Her halde İspanyanın sulh siyasetine elıne duşen esirlerin ifadelerinden çıkadaha fazla kuvvet verdiğini sdylemek. rılıyor. İspanyol kabinesi Afrika harekâtı Müsamere tehiri Çocuk Esirgeme kurumunun Sarıyerde Canhbalık kazinosunda tertib etmiş olduğu nrjsamere gelecek cumartesiye bırakılmıştır. Urla köylerinde cinayetler İzmir 4 (Telefonla) Urlanın Küçükkaya köyünden Ali Ilhan bir kadm meselesi yüzünden amcazadesi Mustafaya pusu kurmuş ve zavallıyı mavzer tüJeğile öldürmüştür. Gene Urlada BalıkLova köyünde Ahmed Çavuş ve karısım öldürerek bağ kulesile beraber cesedlerini gazla vekan Nuri İzmir ağırcezasma verildi. Katil: « Ahmed Çavuş karıma bir muska yapmış ve üvey oğlu karımı elimden aldı. Ben de İntikamımı aldırrı.» demiştir. ıBiçki dersleri. İzmir 4 (Telefonla) Dün gece Bandırmaya gitmekte olan marşandiz Karşıyaka istasyonunda manevra yaparken Mahkemelerin tatili bitti gardöfren 59 yaşında Ahmed Eşref SuRAŞİD KIZA TİYATROSU katmaz tekerlekler altında kalaiak ölAnkara 4 (Telefcnla) Bir buçuk Halide Pişkin beraber müştür. av tatil vapan mahkemeler varln tekBir yük arabası da Karşıyaka yolunda rar çallşmıya basllyacaklardır, Her akşatn saat 21,30 da Harbiyede uçurumdan yuvarlanmış, arabac BELVÜ bahçesinin alaturka kısmmda Gaz idrofilin tenzilât nisbeti ezılerek ölmüştür. ONLAR ERMİŞ MURADINA Ankara 4 (Telçfonla) Malive Vekâİsveçte kış îeti yaptığı bir tamimde gaz idrofıl irn SaMb ve Basmtihornrt. YÜNI S NAIM Stockholm 4 (a.a.) İsveçte kış baş lâtına aid iptidaî madde tenzilât nisbeUrnnmi ne$nvati ıdare edev Vın î^'erlamıştır. Memleketin her tarafma kar tinin yüzde 66 olarak tesbit edildiğmi JMüdürfl HİKMET im^NİF ÜLUEN vilâyetlere bildirmiştir. yağmaktadır. Cumhuriyet Matbaan Evinde hocasız biçki. dikiş öğrenmek istiyenleı İçm vazümıştır Üç kitabdan ibarettir. Üçü birden 5 liradır. Bedeli Beşiktaş Dibek sok=îk No 1/2 de Şükrü CanaJ adresine eönderildığind? taahhüdlü oosta ile derha! sonderilir Avrıca İs:anbulda İrkılâb. Ankarada Akna Eskişehirde Ses Işık Kitabevinde satlllr. İzmirde iki feci kaza Berlin 4 (a.a.) Askerî bir kaynak(Başmaka)eden devam) lan öğrenildiğine göre, StalingTada taarrtz etmekte olan Alman kıt'aları, şehrin faati mevzuu bahsoldıığu zaman ayni adamın ihtikâr yapmasını pek önliyemibatı varoşlanna varmışlardır. yen ahlâk telâkkileri bulmak kabiliiir. Yannki cemijette bunların değişece. ğini görmemiz çok muhtemeldir. Ferdle. rin, hürriyetleri gibi şahsî menfaatleri de tophıluğun menfaatlcrine bağlanacak, düne kadar mubah sayılan ticarî kazanc (Uaştaraiı 1 ınci sahilede) fikrini. muayyen bir nispet dışında belki olmuştur. Ainıan denizaltılan bu sene gemileri kanun bile yasak edecektir. nîize hucum etmek için geçen seneye İstisnasız bütün cemiyetlerin daha harb nazaran daha çok çek:necekierdir. Çun başlamadan önce ve şimdi harb fırtınası kü onlan bekliyen tehlıkeler mütemadi içinde bocalıyarak yürüdüğünü gördüğüyen artıyor. Denizaltılarla mücadele için müz bu yol, bu giinün karanlıklan içinyeni usuller kabul edılmiş ve yeni ted den bize yannki cemiyct ve yannki insan bırler almmıştır. tiplcri hakkında, kaba da olsa doğruya FUhakıka Alman denizaltılanm tabiye yakın bir fikir vercbilir kanaatindeyiz. değiştirmeğe sevkeden âmil, bizim kul Bu fikre iştirak eden münevverlerin vazilandığımız yeni mücadele usulleridir. fesi büyüktür. Topluluk uğrunda kendini Bir korvetiniiZ şunal Atlantikte bir harcıyarak çalışmak. dünya kuruldu kuAlman denizaltısını 3 saat kovalıyarak rulalı zaten bütün cemiyetlerin özlediği 4 defa mahmuzladıktan sonra gece ve takdir ettiği bir meziyetti. Eğer bu yansında batırmıştır.> meziyet yannki insanm nortnal bir vasfı olacaksa, onu taşıyanlann aramızda şim. General VVavell nikbin Londra 4 (a.a.) Huıdutana hitaben diden çoğalması uğrunda çalışmak en atlı bir vazife sayılmaz mı? söyledıği bir nutukta General VVaveil demiştir ki: Cemiyeti sevenler için fedakârlıktan c Yakın zamanlarda yapılmış olan :üyük zevk yoktur! Moskova ve Kahıre görüşmelerine iş'.irak * * * ettim. Bu görüşmelerde esen hava itimad ve cesaret havasıydı. Haziran aymda uğradıklan mağlubiyetiere rağmen Ortaşarktaki ordularımızın taarrua ka(Baş tarafı 1 inci sahifedeı biliyeti artmış bulunuyor.> General Wavell şunlan ll&ve etmiştlr: belirtmek de zevkli bir vazife teşkil et< Almanya bir kaç muvaffaiyet elde mektedir. etti. Fakat şimdı de sarsılmaya başladı. Bütün elde ettiklerine rağmen Almanlar İnönü gezisi, dün saat 17,30 da büyük sulha kavuşamazlar. İtalyanlar ise harbi bir törenle açılmıştır. çoktan kaybettiklerine inanmaktadırBaşta Maarif Vekili Hssan Âli Yücel lar.» olmak üzere, şehrimizde bulunan meBusların, askerî ve müikî erkânın, vilâyet, Türk gazetecileri Londranın be'ediye ve Şehir mümessillerinin, matbuat erkânının hazır bulundukları törebombalanan bölgesini ne, Şehir bandosunun çaldığı İstiklâl gezdiler marşile başlanmış ve marşın çalınmasını Londra 4 (a.a.) Britanova: Türk müteakıb kürsüye gelen Vali ve Belediye azetecileri Londranın bağrında açılmış reisi Lutfi Kırdar, çok kuvvetli ve çok olan yaraları tamamile gormuşler ve bu heyecanlı bir söylev vermiştir. Valimiz. nutkunu bitirdikten sonra, töyaraların çarçabuk sarılmış ve kurutulmuş olduğunu, uçaksavar bataryaların rende hazır bulunan Maarif Vekiliııden çevre kontrolörüne ve kendılerine refa geziyi açmasını rica etmiş ve Hasan Âli kat etmeite olan Türk ata^emiliterine Yücel eline verilen makasla kordelâyı söylemişlerdir. keşerek «Hayırlı olsun» dileğile geziyi Türk gazetecilere felâketzedelerin ls açmıştır. Lutfi Kırdar, bu nutkundan sonra ge. tirahatlerıne tahsıs edilmiş olan bir çevreyi ziyaret etmişlerdır. Turk gazete ziyi davetlilerine gezdirmiş ve bu yeşil ciler bu çevrenın şetaretine hayran ol jahanın istikbalde alacağı şekil hakkınduklarını söylemişler ve orada anaları kendilerine izahat vermiştir. Maaıif babalan, uzaklarda ekinleri toplamaga Vekili Hasan Âli Yücel de bir aralık Av. yardım eden bir takım çocuklan gör rupa şehirlerindeki Esplanad'larda oldumüşlerdir. Bu çocuklara ik:nci defa ola ğu gıbi, burada da dekoratif mahiyette rak pudd:ng verilıyordu. bazı ilâveler yapmak suretile »gezinin Turk gazetecileri 18 bin kişinin iltica cazibesi bir kat daha artırılmış olacağını etmiş olduğu bir sığınak görmüşlerdir. Lutfi Kırdara hatırlatmıştır. Bu sığınakta üstüste konmuş ya'aklar, Gezide İnönü heykelinin dikileceği bakkal dükkânları, hava filtreleri bulu yer de tetkik edilmiştir. Sadece bir çimen nuyordu. sahası olarak muhafaza edilen yerde bir Yarın Douvres ile Canterbury ziyaıet geniş havuz yapılacağı gibi, gezinin içiedüecektir. ne de bir çok heykeîcikler dikilecek ve r Şurayi Devlete intikal'eden ışıklı tezyinatla saha j er yer süsleııecek. tir. bir ihtilâf Gezi gezildikten sonra hazırlanan Ankara 4 (Telefonla) Gümrük ve zengin büfede ağırlanan davetliler dün İnhisarlar Vekâleti Türkiye hududu ha üzerinde bir kışla harabesir.in yükseldıği ricine çıkarllmlyan mallardan da ihra İstanbul şehrinin bu güzel gezisini, içcat versisi almak İstediğinden Vekâletle lerinde derin bir ferahlık hisîederek tacirler araslnda çıkan ihtilâf Şurayi terketmişlerdir. Devlete intikal etmlştir, \ Yarııiki iıısaıı tipi Alman denizaltılarile mücadele Vekillerin seyahati (Baştarafı 1 inci sahifede) burada Erzurum Vali vekili, Belediye reisi ve halk tarafından karşı!ar\mışlardır. Şehir bahçesinde bir müddet istirahat ettikten ve kaphcalan gezdıkten ve halkm dileklerini dinledikten sonra saat 19da alkışlar arasında Erzunıma hareket etmişlerdir Ssyın misafirıerımiz saat 20 de Erzuruma gelmişler ve doğruca Müfettişlik evine giderek akşam yemeğini orada yedikten sonra gece yarısı Aşkaleye hareket etmişlerdir. Inönü Gezisi açıldı Başvekilimiz dün Gümüsaneden Trabzona geçti Gümüşane 4 (Hususi muhabirmizden) Bu sabah Erzurumdan hareket eden sayın Başvekil Şükrü Saracoğlu yanındaki zevatla bülikte saat 13.30 da Gümüşaneye gelmişlerdir. Başvekilimiz vilâ>et hududunda Vali, Parti, Belediye ve Halkevleri reisleri tarafmdan karşılanmış; geçtikleri yollar üzerinde bulunan bütün kasaba ve köyler halkı Şukrü Saracoğlunu candan tezahüıierle Eelâmlamışlardır. Şehir methalinde toplanan bir kıt'a asker, memurlar ve bütün teşekküller mensupları ile binlerce halk kütlesi tarafından karşılanmış; sayın refikalarma buketler takdim olunmuşrur. İşte bu halile Üsküdar Tramvay İdare. si bugün olmek üzeredir. Ve daha bir müddet sahibi çıkmazsa, İstanbul Tramvay İdaresi Üsküdarda bir tramvay ankazmdan başka bir şey bulamıyacaktır. Çünkü idarenin parası yoktur. Amelesinc günde 100 kuruştan fazla veremiyor. Bugün 100 kunışa kim çalışu? Toprak kazan kaba rençber bunun iki mislini a . lıyor, Bilctçi bulamıyor, vatman bulamu jor. Eldeki müstahdemler dışarıda iş bnlur bulmaz terkediyorlar. Çok defa bir arabayı rütbcli kontrolörler idareye mec. bur kalıyorlar. Arabalar bozuluyor. AtöL yede usta yok. Saati 13 kuruşa işçi çalıştırmak istiyorlar. Bu paraya kim gelir? Herkes kaçıyor. Atölye boş. Arabalar ta. mir edilemiyor. Edilemcyince tarifeler değiştiriliyor. Bir hatta dört araba varsa üçe iniyor. Bdylece hem irad eksiliyor, hem halk sıkıntı çekiyor, hem materyel eskiyor ve nihayet ÜsküdaT tramvayları da bu halile can çekişiyor. Herkes bir ayak evvel bu enkazın ortadan kalkmasına muntazırdır. Bu ne bitmez tasfiye efen dim? Vaklilc şimdiki Tramvay İdaresini ahrken böyle aylarca tasfiye mi yaptık? Güııün birinde paldır küldür bir müdür geldi. Mösyö Kindorfun yerine oturdu. Tasfiye sonra yapıldı. Bir kere işi alnıalı, scrvisi ifa etmeli. Tasfiye bir huku. kî meselcdir. Âmrne hizmetile alâkadar Tcplantımıza şeref verdiğiniz için de değildir. Sonradan da yapıhr. Ben bu işde hapinize ayrı ayrı teşekkür eder, say İstanbul Tramvay İdaresinin hüsnüniyet eılar snnarım. demiyeyim. fakat iştihası olmadığını ve onun için Üsküdar tramvaylarını almak istemediğini ve tasfiyeyi bu işi mümkün olduğu kadar uzatmıya bir vesile edindiğini sanıyorum. Çünkü başka türlü olsaydı şimdi her iki tramvay da çoktanbîî. Ankara 4 (Telefonla) Aîdığımız ri Metro hanının tck idaresi altında işler malu.r.ata göre Willkie'nin kat'î olarak dururdu. ne zaman geleceği henüz belli olmarnakla beraber pazar günü ögleden sonra Halk sıkıntı çekiyor ve tasfiye tayyare ile şehrimize gelmesi muhta heyeti hâlâ evrak üzerinde tetkikat yameldir. Bu münasebetle İstanbuldaki pıyor. kararlar veriyor ve vefat etmek üAmerikan kolonisinden bir kısmı cu zere olan bu idarenin kırtasî merasimile martesi akşamki ekspresle İstanbulclan uğraşıyor. Ankaraya hareket edecektir. Willkie An. Böyle bir millî müe^eseyi fena ve ba. karapalâsta hazırlanan dairede kalacak kımsız halde bırakmak kimsenin hakkı ve azamî iki gün burada kalacsktır. değildir. Wil!kie Ankaradan sonra ta>Tare ile Anadolu kıyısının 100 bine yakm halkı Tahrana, oradan da Moskovaya gidectktramvaylaTinın bu kimsesiz ve sahibsiztir. liğinden şikâyetçi dir, davacıdır ve bunVVillkie'nîn Kahirede beyanatı da haklıdır. Londra 4 (a.a) Staline Rooseveltin Y'a almalı. ya bıralcmalı ve tasfiye, tesmesajını götürecek olan ve oradan da viye gibi bahanelerle bu idareyi, onunla Çine gidip Çankayşeki görecek olan birlikte halkı süründürmemeli. Willkie'ye gaze*eciler Kahirede sualler B. Felek sormuşlar ve o da cevap vererek demiştir ki: Willkie'nin yarın gelmesi muhtemel c Harbin çabuk blteceğini zannetmiyorum. Çünkü Alman gerileme hareketi belki uzaysbilir. Amerikan halkı ikinci cephenin açılmasını arzu etmektedir, fakat bu teknik bir meseleiir ve onunla ancak askerî makamlar uğrcşaBaşvekilimiz şerefine Halkevinde ve bilir.» rilen ziyafette Belediye Reisi bir nutuk Geçen ay, Alman denizaltılarınırı basöyliyerek Şükrü Sarscoğlunu araların tırdıkları gemi sayısmdan fazla tekneda görmekten mütevellid Gümüşanc miz vardı Tank ve uçak imali tasarlalilerin duydukları sevinci belirtmiş; sa nan plânlan geçti. Ağustos ayında Ayın Başvekilimiz de bu sözlere muka merikada 5 bin uçak yapılrruştır. Amebele ederek şöyle demişlerdir: rikan uçaklan yakmda büyük mikt=ıda € Sayın Gümüşaneliler namma söz Orta şark muharebe sahasma gekceksöyliyen arkadaşımız Türkiyenin ateş lerdir. çemberi içersiinde mes'ud bir &da gibi | Birleşmiş milletlerin galibiyetinin mukaldığından bahsetti. Bunun sırrı iki hakkak olduğunu gÖEteren hakikî olaynoktada toplanmaktadır: Birincisi, milları ve hakikî rakkamları ortaya aımak letin elele vererek çalışması, ikincisi için burada bulunuyorum. Dün sabah. çelik ordunun her zaman kuveıli ve Mısır Başvekili Nahas Paşa ile go'rüşhazır bulunmasıdır.> tüm. Kral Faruk ile de gorüşecejrm > Şükrü Saracoğlu saat 15 te Trabzona hareket etmişlerdir. Fevkalâde bir içtima Sağır ve Dilsizler Cemiyetinden: Önümüzdeki 6'9 942 pazar günü sabah saat 10 da Eminönü Halkevinde bazı meseleleri konuşmak ve halletmek üzere cemiyetimizin fevkalâde bir içtimaı yapıiacaktır. Azaların teşrifleri lân olunur. Teşekkür Sevgili eşim ve annemiz Zehra Soydamm bizden ebediyen ayrılışı münasebetile son merasime iştirak eden, telgraf, telefon, mektub ve bilhassa bizi teselliye gelerek taziyette bulunan kıymetli dost ve akrabalanmıza ayrı ayn teşekküre teessürümüz imkân bırakmad:ğından gazetenizin tavassu'.unu rica edenz. Merhumenin eşi kimyager Nail Soydam, kızlan: Rükzan, Zerin Soydam Ziraat ve Ticaret Vekilleri yola çıktılar Nıkâh merasimi Edremit fabrlkatör ve tüccarîarından Tlehmed Erpin klzl Nedime Ergin İle Edremit fabrikatör ve tüccarlarlndan Agâh Ferato5lunun nlkâhlarl dün Gedikpaşadaki evlerinde tarafeynin dost ve akrabajarı hururunda yapılmlştlr, Genc evlilere «;aadetler dileriz. Ankara 4 (elefonla) Ticaret ve ZiAnkara 4 CTelefonla) İstanbul Vraat Vekilleri dün Eskişehir ve İzmit caret mahkemesi reisliğine terfian İğdır havalisinde tetkikatta bulunmak üzere hâkimi Hasan Sabri Seydar, İstanbul şehrimizden aynîmışlardır. ceza hâkimligine terfian Iğdır ceza hâZiraat Vekili Adapazan ve kimi Celâleddin Toksoy, Üsküdar hukuk hâkimligine Tunceli hukuk hâkimi Naİzmite geliyor İzmit 4 (Hususi muhabirimizden) suhi Edgü, İstanbul asliye ceza hâkimliZiraat Vekili Şevket Raşid Hatiboğlu gine terfian İzmir Müddeiumumi Başyarın Arifiyeye gelerek Tohum Islah is muavini Zahid Özbulak, Yalova hâkimtasyonunda, ziraî müesseselerde tetkik ligine terfian İstanbul sulh hâkimi Niler yapacak, öğleden sonra Adapaazrına yazi Kargazan tayin edıldiler. giderek demir fabrıkasında imal edilmekte olan pulluklan tetkik edecek. teşarı Nihad, Murakabe heyeti reisi Camüstahsillerle görüşecektir. Vekil bun vıd. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Acele satılık ev dan sonra İzmite gelerek tetkiklerine de müdürü Hadi olduğu halde Zonguldağa Üsküdar, İhsaniye Nânıaziz sokak (1) vam edecektir. gitmiş'ir. Orada kömür istihsalâtı ve iş numaralı. iki kat üzerin« beş oda, bir tktısad Vekili de komür letilecek kömür damarlarmda şimdiden yemek odası. bir muıfak, iki halâ ve u» yapılan hazırlıklarla kömürün malıyet fak bir bahçesi olan. den'ze nazır bir ev havzasına gitti Ankara 4 (Telefonla) İktısad Ve fıatlan etrafmda tetkiklerde buluna <2500> liraya sıtılıktır. İçindekilere.müracaat edilmesi. kili Sırrı Day refakatinde Vekâlet müs caktır. İstanbul hâkimleri arasında tayinler Vefat Bayan Hayguki Yazıcıyanm eşi. Bay Takvor Yazıcıyanm kardeşi, Bay Arşak Yazıcıyanm arr.cası. Bayan Saten Yazıcıyanm kardeşi, Bayan Ağavni Yazıcıyanm kardeşi. Bay Ardaş Yedikardeşin eniştesi, YERVANT YAZICIYAN (Mantocn) nıüptelâ olduğu hastalığmdan şifayat ola mıyarak dün sabah vefat etmiştir. Cenazesi yannki pazar 6 9 942 saat 2.30 da Balıkpazar Ermeni kilisesinden kaldın, larak Sişli Ermeni mezarhğına defnedilccektir. Cenaze levazimatı Becityan. Tel: 41229