5 Eylül 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

Cumartesi Kara Borsa Ve Karakış Karşısında İktandi huzursuzluklara karşı yeni tatbik edilen sistemin muvaffak ©- Im5 olamıyacağını anlamak için bir teoriibe devresi geçiriyoruz. Fakat, karaborsa o esnafının, MİR, hükö metis gösterdiği kolaylıklara rağ- men. durumu müşkülleştirmek için #*iinden geleni yapmakta olduğu görülüyor. Bu şartlar altında, kara | kışın ve karaborsanın karşısında, halin koruyarak daha kuvvetli ted birlere Hmiyaç olduğu kanaatinde | yiz ükümet, iktisadi huzursuz luklara karşı yeni tedbire ler aldı, Bu yeni tatbik edi sistemin muvaffak olup olamıya- cağını anlamak için bir tecrübe devresi geçiriyoruz. Hükümet bu: tedbirleri alırken gerek müs. tahsili, gerek tüccarı korumak için bazı maddelerin alım ve sa. irmina serbesti verdi. Fiyatla. rın mürakabesini belediyeye, fi. arın kontrolünü, tüccarların alkiyle Ticaret Odalarına bi. Bütün bu alınan tedbir» |, gayesi hiç şüphe yok ki sadece müstahsil ve tüccarı ko. rumak değildir. Aynr zamanda geniş halk kütlelerinin himayesi » devlelin programında bir yer işgal etmektedir. Hakiâ bu ted. birlerin ilk tatbkine başlandığı zaman, hükâmet, gerekmüstah. sili, gerek tüccar hüsnüniyetle rmetle iş birliği yapmağa da & borsa saltanatmın yı, gösterdi. Bugünkü harp faciası içinde, zaruri olarak mevcut olan birçok mahrumiyet lere, halk, devletin asi duru. murü, dahili durumunu müşkül leştirmemek için büyük bir £ daksârlikla kati Fakat mal umiyete değil, muayyen kâr nisbetlerine dahi razı olmayan; na şikâyetçi, daima fırsattan İade“ peşinde koşan karabor- , hükümetin gösterdiği ylıklara rağmen durumu üşkülleştirmek için elinden geleni yapıyor. Devlet el koye azsa, fiyatlar serbest bırakılır. arz ve talep kaidesine tâbi arak rekabetle piyasalarda b'r ucuzluk meydana geleceği ümlü edildi. Karaborsadaki m orlaya çıkacağı söylendi. Haki. TAN EVİ İSTANBUL Ankara caddesi No, 102 TELGRAF: TAN, İSTANBUL TELEFON; 24310, 24318, 24319 SEKİZİNCİ YIL — No. 2532 —; EE... GÜNLÜK YE SIYASI HALK GAZETESİ İzdivaçta devamlı aşk arayan Genç Zevç ve Zevcelere İZDİVAÇTA AŞK ÇİKTİ İngilizcesi yarım milyondan fazla nüsha basılmış, dünyanın ber lisanına tercüme edilmiştir. tı 100 Kurustur. — İKBAL KİTAREVİ zim katen karaborsada gizli bir çok mallar ortaya çıkt. Fakat bu malların üzerinde, hükümetin koyduğu fiyatlardan yüzde 33 - 60 nisbetinde bir fazlalık görül. dü. Böylece karaborsa kanuni. leştirilmiş oldu. * (&kümetin aldığı tedbirlere den ümit edilen ikinci fay» da da yiyecek maddelerinin pe yasaya bol miktarda döküleceği idi, Piyasada böyle bir bolluk olmadi. Yeni mahsul henüz dır hü gözükmedi. “Müstahsil hükü. mete vadettiği nisbet! ödedi, fa- kat piyasaya akacak olan mallar tekrar karaborsanın eline geçti. Büyük şehirlerin ihtiyacı hiç şüp he yok ki, bir harp içinde, ve böyle müşkül zamanlarda ancak büyük stoklarla temin edilebilir. Bu stokları tüccar yapsa dahi, önha yüksek fiyatlarla satmak ti. midiyle bir hamlede Piyasaya vermez. Bugün piyasada göreme. diğimiz bulluğun sebeplerinden biri de budur. Buna istihsal az. Yığını da ilâve edersek, bu şart. İsr içinde fiyatların o ucüzlümee #ına imkân yoktur. * üccarın önümüzdeki kış zar” Fr ında da bu vaziyetten İStİ. fade etmek için mallarını sakla. mek teşebbüsleri hükümetin na- zarından , gaçmamıştır. Ticaret Vekili şöytipyağı tügcarlarınm el lerindâki mailari saklayarak stok yaptıklarını haber/slmış, ve alâs kadarlara; iğmlerin . elinde me mii bulunduğunun tesbit edilngilini bildirmiştir. Aynı şe" Ee peynir tüccarları da mallar srsaklamışlardar. &liyat da- özükmemişe le mahalle, mevki Sa,2, Sü, 5 Almanlar Kerç'i | Dün Aştı Bu Harekete İştirâk EdenbBirlikler Kırımdaki Kıtalarla Birleşti Alman Xuvvetleri Dün Stalingrad'ın Batı Mahallelerine Vardı Berlin, 4 (A'A,) — Alman or. duları başkumandanlığının tebii. ği: Bir eylülde harp filosu teş. killeri ve hava kuvvetleriyle İş birliği yapan Alman ve Rumen kıtaları Kırım istikametinde ile, Tİ harekellerne devam ederek Kerç boğazını geçmişlerdir. Bu kıtalar, düşmanın inatk bir vemetine otağmen © sahil müdafaa hâtlarını yararak seri bir ilerleyişle şarktan düşmana hücum eden Rumen kıtalariyle irtibatı tesis etmişlerdir. Taman yarımsdasında : bulunan düşman kıtaları ile çarpışmalara devam edilmektedir. Novorotisk'in simali garbisin. de başka bir #ra tepeler üzerin. deki müstahkem mevkiler âlin. mıştr. Fena hava şartlarına rağmen Alman seri hücumbotları Kas 4ö7” Devamı Sa. 2. Sü. 3 İ konulacak İnönü heykeli ile, muh rw Adaya Asker , İstanbulun Milli Şefimize Şü Dr. Lütfi Kırdar, davetlilsre izahat verirken Büyük Milli Şefimize İstanbu. lun şükran ve-minnet hisleri ödeyebilmek ve gelecek nesille re önün büyük adını taşiyan bir eser hediye etmek müksadiy- le hazırlanan İnönü gezisi, dün | törenle açıld.. Şehir yepyeni bir eser, bir eser değil de topraktan ve binlerce metre murâbbat yer. den müteşekkil azametli bir âbi. de kazandı. İnönü gezisi, Vali ve belediye reisi Lütfi Kırdarın İstanbula besbedavaya hediye et. tiği eşi, emsali görülmemiş bir gezi, eski ve klâsik tâbiriyle bir mesiredir. Fakai modem bir mesire. İleride yapılacak olan har vuz ve çağlayanı ile, medhaline telif yerlerine konulacak tali beykelciklerie Lüle devrinin çağ. layanlarma parmak Isırtacak, es- A57 Devamı Sa. 3, Sü, 5 de bimer İn Çinliler Kanton Kapılarında Japonlar Salomonların | Şimalinde Bir Kaç Çıkardı Çunking, 4 (A.A) — Çin teb Tiği, Kanton üzerine yürüyen Çin kıtalarını Nipao'yu geri larını bildiriyor. Kinhwa' kilometre mesafedeki Lanki'nin de sukutu yakındır. Salomon adalarında Voşington, 4 (A.A) — “Teb liğ” Japonlar Salomon adaları * nın şimalinde muhtelif noktalara asker çıkarımıslarsa da G nal ve Tulagideki Ame: İnönü Gezişi Açıldı Şehrin Göbeğinde Kurulan” Bu Mü İstanbulluların Aziz Şefi Bağlılığının Yeni ve C - Mütevazi Eser, .Olan Sarsılmaz r Timsalidir Münkü açrliş törevinden iki görünüş: 1 — Maarif Vekili, kurdelâyı kesiyor. 2 — davetliler, gesi yerine girerlerken Geziyi i di A eziyi Maarif Vekili —— ——— Vali Nutkunda Dedi ki: "İnönü, Türk Milleti İçin Talihin Müstesna |! Bir Lütfudur. Yurdumuz, Onun Dahiyane İdaresi Altıdda, Emniyet | ve Sükün İçinde Hergün Yeni Bir İlerleme Adimı Atıyorve Atacaktır,, Londrada Bulunan Güazetecilerimiz Bombardımanlardan Harap Olan Mahalleleri Gezdiler İçine 18,000 Kişi gtı JA) A ği Ziyare! Edildi Londra, 4 (A.A) — Britanova Türk gazetecileri Lovdranin bağ- rında açılmış olan yaraları tâma. miyle görmüşler ve bu yaraların çarçabuk sarılmış ve kurutulmuş olduğunu uçaksavar bataryaların çevre kontrolüne ve kendilerine refakat etmekte olan Türk ataşe. militerine söylemişlerdir. Bay Esmer, arkadaşları namı. na #öz alarak, demiştir ki: “Biz, çekilmiş iztirapları, üğ ranılmış felâket ve harabileri gördük. Fakat aynı zamanda İn gilizlerin yenilmez cesaretlerinin ve sârsılmaz azimlerinin delille. rini de müşahede ettik. Uğranı. flan hasarların ehemmiyet ve ge. nişliği karşısında hayret içinde A7” Devanı Sa. 2, Sü, 4 Alman Harp Gemileri Ne Vaziyette? —— Stalingrat Şehri Yakınında Almanların Sovyet Müdafaa Hatlarına Girdiği Anlaşılıyor Bir Kesimde Şiddetli Muharebelerden Sonra Ruslar Geri Çekildi Morkova, 4 (A.A) — sovyet ii se öğle tebliği; 3 eylül gecesi kita. Tamir Edildi larımız. Sialingradın batı şima. linde ve e” cenubünda K Londra 4 (A.A.) — Babriye na» siddetli muharebeler yapmışlar | Zir Alexander, söylediği nutukta ve Novorosiak'in doğu şimalinde | büyük Alman harp gemilerinin de şiddetle çarpışmışlardır. Cep. bugünkü vaziyetleri hakkında şu henin'diğer kesimlerinde önemli | malümst: vermiştir: i bir değişiklik olmamıştır. z Bl germ rem e ö örveç sularında bulunmaktadır. Sialingrat önünde © | seker ve Lutröw'câp ziehllari Moskova, 4 (A.A) — Sovyet | je 205 milimetrelik toplarla mü. debli, eren ar Bi cehhez Kipper kruvazörü de ara grad batı.ceı la eiliilein; sıra Norveç sularına gelerek Tir. ei yeme gezi lerini | pitz'le buluşmaktadır. Tezini mektedir. N hn 'Tass ajansının bildirdiğine gö. ei mile çi Tee kala; şakla en | ind yenklen Manet gi t zere bulunuyor. Bunu yakın olaylarını müdafaa et-) jan Gaeisensü'de Gdynla'da ta, mektedirler. :—. mir için.. sökülmektedir. Prnz Muharebelerin tafsilâtı . | Fugen kruvazörünün Almanyada Yaralanmış Olan Kruvazörlerden İkisi zileri muntazaman islâh ve tak“ vive edilmektedir Londra, 3 (A.A) — Sovyet | yapılmakta olan tamirat sona er. #ör Devamı Sa, 2, Sü. 7 İmiştir.” Alan Bir Sığınak da | ran | Ş. Saraçoğlu Erzurumda İktisat Vekili Zonguldağa Gitti - Ziraaf ve Ticaret Vekilleri Eskişehirde - Münakalât Vekili Tetkik Seyahatine Çıktı Erzurum, 4 (A.A) — Başveki, limiz Şükrü Saraçoğlu ve sayın eşleri dün saat 10-da, refakatle rinde Orgeneral Orbay, Um Müfettiş, Kars valisi; Komutân: lar olduğu halde Karstan h ket etmişlerdir. Yolda bazi kö; lerde tetkiklerde bulunan ve lülerle konuşan buşvekilimiz s at 13'de Sarıkamışa geli dir. Ordu evinde bir müddet is #irahattan sonra öğle yemeğini orta okulda yemişler ve 1430 İda vali, komutanlar ve belediye Teisine veda ederek yollarına de vam etmişlerdir. Başvek saat 18 de Hasankaleye gel ve burada Erzürum vali vekili, İ belediye reisi ve halk tarafindan İkarşılanmışlardır. İ: Şehir bahçesinde bir müddet istirahat ettikten ve kaplıcaları gezdikten ve halkın dileklerini dinledikten sonra saat 19 da al. kışlar arasında Erzuruma hare. ket etmişlerdir. Saym misafire. rimiz saat 20 de Erzuruma gel. 47 Devamı Sa. 2, Sü. 6 ——e > W. Wilikie | Harbin Çabuk Bite- ceğini Zannetmiyor Londra, 4 (A.A) — Mr. WiL kie, Kahiredeki beyanatında de. miştir kir “Harbin çabuk biteceğini zan netmiyorum. Çünkü Alman geris leme hareketi belki uzayabilir." 6G. Waxwelfin sözleri Londra 4 (A.A.) — Hindistan| orduları başkumandanı general Wavell, demiştir ki: | “Almanya, birkaç muvaffakı» yetten sorıra “şimdi sarsılmağâ başladı. Bütün elde ettiklerine rağmen Almanlar sulha kavu: mazlar. İtalyanlar ise harbi çok» : Yeni Hariciye Nizm general Jordana İspanya Kahinesin:! Değişiklik Suner'in İstifasp Sadece Bir Nöbef Değiştirme Sayılıyor Times, Bunun Dekili Sebeplerden İleri Gelmiş Olabileceğini Yazıyor Londra, 4 (A.A) — İspanyol kabinesinde vü gelen deği şiklikler resmen bildirilmekte, dir, Hariciye nazırı olarak Serratv Suner yerine general Jordans, Harbiye nazırı olarik' general Valerü yerine general Asenei ve Dahiliye nazırı olarak M. Gal larza yerine M. Biss Perez ta: #57 Devamı Sa. 2, Sİ pi züppelerine sorarsanız: “Edmond Rostand, vaktiyle nasılsa şöhrete ermiş ve sonradan kofluğu anlaşılarak eserlerine yol ve. rilmiş basit bir lâfz ve kelime istifçisinden başka bir şey değildir. Artık ne o mutantan kafiyeli ve boş fikirli manzumelerine tahammül edilebilir, ne de softa “İnşa” sı ve “bina” sı ile kurduğu piyeslere... Nere. de Rostand Nerede Claudel?" pek tabiidir ki hakikat büsbütün başkadır ve Cyrano piyesini sahnemize koymak fikri güç o makla beraber, pek yerinde ve lüzumlu bir teşebbüstür. Bu bü. yük muharrir, gözümde üç tiyatro İlâhmin kudret ve kemalini toplayabilmiş bir sahne dâhisi hüviyetinde tec eder: Ros. tand da Racine, Corneille ve Moliâre birleşmişti i de hem iptirasa, hem karektere yer verilmiştir. Fakat ayrıca onlara daha ince, daha hoş ve marifetli bir şey katmıştır. Bu nedir? Bilirsiniz ki hayatımız yalnız ihtiraslardan ve tuhaf huy. lardan örülmemiştir; dünya yalnız insanları kırıp geçiren kanlı hâdiseler, yahut cimriler, dalkavuklar, züppeler, sakat ruhlular ve gülünç tiplerle dolu değildir. Bunlar dışında tatlı rüyaları- mız, nazlı şefkatlerimiz, şefkate ihtiyaçlarımız, me olduklarmı bilemediğimiz halde bekleyişlerimiz, isteklerimiz el avuca sığmaz güzel hülyalarımız, sönmez temiz arzularımız vardır, İşte Rostand onları en selâsetli, belâgalli bir lisanla, en se. vimli ve seçme tipler ağzından, tiyatro tekniğinin tam ustalığiyle sahnede Yaşatan san'atkârd İhtiras kaba ve kalın cephe. lerini ve ruh küçüklüklerinin soytarıla: araflarını değil, erişilemiyen arzulara, hülyalara doğru yaptığımız hamleleri can. landırmıştır... öyle hamleler ki hey birakan kahramanlıkları ve ağlatacak gülünçlükleriyle hep neticesiz kalıyor! Şairin isa, Dma gelince bu, Ortaçağdaki Villon'dan başlayarak Pr biyatının bütün parlak devirlerinde Hügo'lara, Banville'lere ka. dar işlediği tertemiz, pürüzsüz, cilâlı, ahenkli, hem kıvrak, bem tok, misilsiz gürelikte bir lisandır. Bütün bu sebeplerden dolayıdır ki Rostand büyük bir Nin. dır ve Şehir Tiyatrosunun sahneye koyacağı Cyrano piyesi oni şaheseri değilse de en çok tutmuş ve sevilmiş mükemmel bir esez ridir. Biraz kusurlu dâ oynanacak olsa yine oynanmalıdır. Za. ten Cyrano ile Carmen'i kusursuzca sahneye götürebildiğimiz gün bizde müziksiz ve müzikli tiyatro başlamış olacaktır. Baş. İangıcın kemsle ermesi içinse o iki eser âyarında yerli eserlere uşmamız lâzım gelir sız ede.