5 Nisan 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

5 Nisan 1941 CUMHURIYFk dftuasitcMtal Şimalî Afrikada Millet Meclisi Dünkü içtimaında bir çok kanun lâyihalarını müzakere etti TURKOLOJİ BAHİSLERİ erdleşmek için beyhude arar dururum. Sevdiklerimin araZamanımıznı antropoloji ve etnoloji ırk» kabul etmez: Bütün ırklar birbirile dan evvel şimalî Çinin «Şansi» vilâyesında selim muhakemesine en sahalarında .en mühim şahsiyetlerden karışmış ve azçok birbirinin tesiri altuı tinde olmuş, (Reşidüddin) e göre efsa çot güvendiğim bir zattır. Lâkin musayılan (Dr. George Montandon) Paris da kalmışür. Fakat (Montandon) un nevî devirlerde İran hududundaki İran barek bir dalda durmaz. Eski bahriyeli Antropoloji mektebinde etnoloji profe Türk nrkı haklandaki nazariyesi bu e lılarla, (Rialle) e göre Milâddan sonra olduğundan deniz nakh'yatile meşgulsörüdür. «La genealogie des instru sasla alâkadar değildir: Onun kanaatin 10, 11 inci asırlarda Orta Asyanın dür. Fakat yazıhanesine gittiğim zaman ments de musique et les cycles de civi ce Türk ırkı <Europoîde> ve «Mongo garbındaki İranı unsurlarla, (Marsigli) ekseri: lisation» (1919), cL'ologenese humaine» loîde» isminde iki ırkm muahhar bir ile (Topinard) a göre Osmanlılar dev Şimdi çıktı! derler. (1928), «Traite d'ethnologie culturelle» ihtilâfından doğmuş melez bir zümreye rinde Kafkas ve Avrupa milletlerile vuEvine giderim: (1934) vesaire gibi çok kıymetli eserle mensubdur. Fakat niçin böyledir? Hangi kua gelmiş ve (Cahun) le (Lenor Yazüıaneye gitti! derler. rile ilim âleminde yüksek bir mevki iş devirde ve hangi şerait altında böyle mant) a göre de kimbilir hangi devirde Zendostluğu olmadığı için evi aldagal eden bu büyük kimbilir hangi ırk tıp şuraya buraya gittiğini zannetmem. âlim, etnoloji haklarla ihtilât edilmiş Zaten ne o yaştadır, ne o demde! kındaki nazariyeletir! Görülüyor ki Onun merakı bir ahpabını bnlup bir rini 193. te neşrettiği ne tarihler, ne mem beş tavla atmaktn*. Doğnısnnu istersecLa race, les races» leketler, ne milletler niz ben tavla oyunundan pek hâzetismindeki eserinde birbirini tutmu hulâsa etmektedir. Bizce (Montan I geniş bir ihtilât vukua gelmiştir? Bu I yor! Bazı ihtiyatlı müellifterin hiçbir ta mem. Çok gürültü! Fazla şans! Az hünerî don) un en mühim cephesi, Avrupa ve nun delüleri nelerdir? Doktor işte bütün rih, hiçbir memleket ve hiçbir millet Hangi oyunda ki şans yüzde elliden Amerikanın bir çok etnologlarile antro bu mukadder suaileri cevabsız bırakır. zikretmemeleri herhalde işte bu tuhaf fazla rol almışür, ben onn sevmem. pologiarı gibi rüyet sahası kitab yığın Onun nazarında Türk ırkı melez olduğu vaziyetle alâkadar olsa gerek!.Şahsî teşebbüse, zekâya, hüner* yer larile çevrilmiş bir masa başı nazariye için melezdir! Bu tuhaf telâkkinin ye•• • » vermiyen şeyi pek bab tutmam. cisiudeu ibaret olmamasmda gösterilebi gâne istinad noktası, büyük müellifin (Montandon) un da, ondan evvelki ve Onun için tavlada küşad dediğimiz lir: Dünyanın muhtelif kıt'alarında nazariyeler serdine pek müsaid olan il ondan sonraki faraziyecüerin de müştemuhtelif ilmi seyahatlerde bulunmuş, mî salâhiyet ve şöhretinden ibaretür! rek esasiarında her nedense ihmai edil babayani oyunu sadece bir dostu mcmbir çok ırkları kendi memleketlerinde Hatta bundan dolayı «Raciologie Ir miş mühim bir nokta var: Türk ırkının nun etmek için oynarım. Zira karşı tatetkik edip ilmî tetebbülerini şahsî mü kiyat» sahasında kendisinden sonra eser meıezüğini ispat ve tespit edebilmek için raf ne kadar fena oynarsa oynasın atşahedelerine istinad ettirmiş, Avrupa, yazanlar onun bu gibi nazariyelerini bir kere en eski Türk tipinin muhtelif bğı zarların mecmuu, sizin attıklannızın Asya ve Afrikada etnoloji ve antropoloji olduğu gibi tekrar etmekten başka bir milletlere ve muhtelif arkeolojik devir mecmuundan fazla oldukja, yani siz iki maizemesi toplamış ve meselâ Türk şey yapmamışlardır: Meselâ Paris Fen lere aid en eski vesikalara istinaden en bir atarken o düşeş, dübes, şeşbeşlerde menler, Kırgızlar, Buryatlar, Kalmuklar Fakültesi profesörlerinden (J. Millot) ince noktalarma kadar tayin ve tavzih dolaşırsa istediğiniz kadar üstad oluvesaire gibi Türk ve Mongol kabileleri ile «Tarih i tabiî» Müzeomunda Lâedilmesi ve ondan sonra da eğer bu tip nuz, mukadder yenihnektir. içinde yaşayıp canlı örnekler üzerinde boratuar direktörlerinden (Lester) in bir tahavvül ve istihale geçirmisse seSağlam muhakemeli dostumun bu bade tetkikata fırsat bulmuştur. Tabiî bu «Beşer ırklan> na aid müsterek eserle beblerile beraber onların da meydana sit oyuna karşı olan zâfını bildiğtm icin kıratta bir âlimden Türk ırkı hakkında rinde İran Türkmenlerile Anadolu ve çıkarılması lâzım gelir. Bunu yapmadan evinde ve yazıhanesinde bulamayınca ki hükümlerinde en ciddî bir bitarailık Rumeli Türkleri hep ayni «Turan ırkı» melezlik iddia etmek, tenkid ve tetkik onu ya Borsa kıraathanesinde, ya Betan ve eski âlimlerin taassub ve taraf nın melez unsurlan şeklinde gösteri usullerinin bu kadar ilerlediği bir asır yazıdda cami dibindeki kahvede ararım girlikle düstükleri hataların artık tas lir (1)! Bu hususta (Montandon) un sa da Türk ırkı aleyhindeki taribi an'ane ve yüzde doksan elimle koymus gibi hihinden başka bir şey beklenmemesi lâhiyet ve sohreünden başka bir şeye yi hiç tenkid ve tetkik etmeksizin oldu lavlanın basında bulunım. lâzımgelir. Fakat ilminin büyüklüğüne, istinad etmiyen bu iki müeliif, gene ayni ğu gibi tekrar etmekten başka bir şey Bu sefer de ona Çarsıkapısma piderdünyanın her tarafında iımymî bir alâ mehaza isünaden mongoloid Lâponlan değildir. Eğer OrtaAsyada bir ihtilât ka uyandıran eserlerinin kıymet ve beyaz ırka mensub göstermekte her ne olmussa, bazı Türk kabilelerinin mon ken tramvay durağındaki haraathanede kuvvetine rağmen, (Dr. Montandon) dense h*fr'r maH73ir görmemişlerdir!« goloid unsurlarla tesalübünden dolayı rastladım. Karşısına kendi gibi oyun meraklısı yalnız işte bu noktada, yani bu Türk ır• *• bu ihtilât Türk ırkının lehine değil, birini abmş tavla oynayordu. Selâm kı noktasmda bitaraf davranamamış, ta(Dr. Montandon) bu melezlik nazari aleyhine olmuş ve en eski vesikalann mamile sathî ve Avrupa ilmi için an'ane yesini bizzat ıcad etmemig, hiç zahmet en güzel beyaz ırk örneği şeklinde gös rerdim. Ağzmdan nargilenfaı marpncuvi bir mülâhaza serdile iktifa edivermek çekmiyerek ilim tarihinde hazır bulmuş terdiği en eski Türk tipinin bazı kabi nu çektikten ve pullannı sıraiadıktan hafifliğinden bir türlü kurtulamamıştır! tur: Türk ırkı hakkında eski Çin vesi lelerde az çok bozulmasma sebeb ol sonra: Hoş geldin. Özledrmdi seni! dedi. Bununla beraber, daha yeni eserler ü kalanndan en yeni Avrupa membaları muştur. Buna mukabil din ve dil ayrıBu aözlerden cesaret aldım. Anlasılan zerinde büyük bir tesir icrasından da na kadar bu nazariyenin mütemadiyen lığı vesaire gibi sebeblerden dolayı en hâli kalmış değildir. o>unu iyi gidiyordu. az ihtilâta maruz kalan Anadolu Türkbirbirini nakzeden şekülerine tesadüf Altıma bir iskemle çekip yanına olerile aşirî teşkilâüarını binlerce yıledilir; meselâ (Stanislas «Tulien) in ter*** (Montandon) beşeriyeti ilkönce cüme ettiği «Pien i tien» ismindeki lardanberi muhafaza ederek hemen hiç tnrdum. Ancık göriişmek isterdim, diye de •Grand'races» ismile dokuz ana ırka a Çin membama göre «Gök Türk» lerin bir ihtilâta maruz kalmıyan Türkmen yırdıktan sonra birbirile olan münase ecdadı muhtelif cinslere mensubdur (2); oymaklannın idame ettikleri temiz ve hsıldadım. betlerine isünaden bunları beşe indi fakat bundan maksad muhtelif ırklar halis tip, bütün bu melezlik iddialarını Söyle; ben hem oynar, hem dinrir ve bu .beşlik tasnifteki ana ırklara değil, muhtelif Türk kabileleri olmak lâ en eski tarih ve arkeoloji vesikalarile lerim«Pygmoide», «Negrolde», «Vedd aus zımgelir ve bu da Çin membaının kul beraber tekzib eden canlı deliller deArtık ba izni aldıktan sonra korkatraloîde», «Mongoloîde» ve «Europoîde» landığı «karışık barbarlar» tabirinden mektir. Bütün bu eski ve yeni delillerde cak kalmadı. Başladun sormaya: isimlerini verir (S. 115121). Her anlaşılmaktadır: «Karışık», fakat Çine (Montandon) un ve seleflerile halefleri Ahvale ne dersiniz? «Grand'race Ana ırk» ikinci derecede nispetle hepsi ayni «barbar» ırk, yani nin bahsettikleri mongoloid vasıflardan Düşeş! bir takım «Race Irk» lara ve her «ırk» «Türk»... Daha sonra, İran Mongollan eser bile yoktur. Yugoslavyanın dönöşü, İtalyan doda üçüncü derecede bir takım «Sous devrinde (Gazan Han) ın emrile Türk lsroail Hami DANİŞMEND nannasmm ağır mağlubiyeti, Balkanrace Tâli ırk» lara ayrılır (S. 100). ve Mongol ırklannı birbirine bağlamak htfda ha\ayı değiştirdi. Tehlike kapılaıl için «Câmi'üt tevarih» ismile meşhur Bunlardan bizi burada bilhassa alâka(1) Les races humaines, 1936 Paris biraz kapandı gibi.dar eden zümre «Mongoloîde» ana ırkı eserini yazmış olan yahudi (Reşidüddin) tab'ı, S. 95. Penç kapısı açık! ve daha dogrusu (Reşidüddevle) de bidır: Çünkü müeliif, Ondokuzuncu asır (2) Documents historiques sur les Lâkin bu Japon Hariciye Nazınfilimlerinin ekserisi gibi Türk ırkını işte rinci cildinde Türk tipinin Mongol ti Toukious (Turcs), 1877 Paris tab'ı, S. nın seyahati nedir acaba? bu etnolojik zümreye nisbet eder! O pinden ayrüdığım Türk mitolojisindeki 24. Dübâra! nun tasnifine göre «Mongoloîde) ana ır (Oğuz Han) devrinde Türklerin garba (3) Ayasofya kütübhanesi, No. 3034, İngilizler Afrikayı, Habeşistanı fihicret edip îranlılarla ihtilât etmelerine kuun aynldığı kollardan biri de «Race S. 60. lân zaptettiler. Yalnız şu Bingazinin touranienne» ismini alan bir «Turan ır ve iklimin tesirine atfetmiştir (3). On (4) L'etat militaire de l*Empire otto zaptı hoşum» gitmedi! kı» dır. (S. 233 236); Türkler, Tatar sekizinci asrm başlanndan Ondokurun man, 1732 La Haye tab'ı, S. 8. Hosa gitmiyecek bir şey yok: Gelar, Yakutlar, Altaylılar işte bu «ırk» ın cu asnn sonlanna kadar Avrupa ilmin(5) Memoire sur l'Asie centrale, 1875 le! birer koludur: Yani bunlar birer «Tâli de de bu efsanevî Şark rivayetlerine Paris tab'ı, S. 6162. ırk» demektir! Fakat burada mühim bir pek ehemmiyetsiz bir takım tahavvülAmerika da hazırlaıuyor. Bakalım (6) L'Anthropologie, 1879 Paris tab'ı, mesele vardır: (Montandon) a göre bu lerle hemen aynen tesadüf edilebilir: ö. 484. mühimmat, gemi, tayyare akını ne za«Turan ırkı» müstakil bir ırk değil, Meselâ Osmank İmparatorluğunun as(7) İntroduction a l'histoire de l'Asie, man başlayacak? melez» bir zümredir; bu «melezlik kerî teşkilâünı o zamanki Avrupaya ta 1896 Paris tab'ı, S. 37. Dübeş! metissage», birbirine müsavi nispette nıtmak için mühim bir eser yazmış olan Macar BasvekiUnin intihanna ne (8) Histoire ancienne de l'Orient, C. 1, Europoîde» ve «Mongoloîde» kanları Kont (de Marsigli), Türklerin şimdiki 1881 Paris tab'ı, S. 357. dersin? nm karışmasmdan hasıl olmuştur. Onun Türkiye topraklanna geldikten sonra İldbir! üçn Turanh tipi Avrupa ve Mongol tip Rumlar, Ermeniler, Yahudiler, Ruslar, Mister Eden de Atinayı pek sevAvrupalılar ve Kafkasyalılarla ihtilât leri arasında mütevassıt bir melez tipiMeb'uslarımızın di, hiç ayrümak istemiyor. dir; (Dr. Montandon) a göre Rus Tür ederek ırkî tiplerini tamamile değiştirkonferanslan Dörtcihar kuzum. kistarundan Kıruna kadar «Kırgız», miş olduklarından ve hatta «eski Türk Amma da çift atryorsun yahu! «Türkmen», «Tatar» ve «Anadolu Ru lerle Türk isminden başka bir alâkalaAnkara 4 (aa.) ITonya buhranı meli Türk» tiplerinin temsil ettiği bu n kalmadığfndan» bahsetmistir (4)! On karşısında Türkiyenin durumu ve dış Atarun zâhir! Sen anlat! Eusyanrn vaziyeti ne olacak diye «europoîde mongoloîde» ırkının antro dokuzuncu asrın Türk düşmanhğmda en politikası mevzuu üzerinde memleketin polojik vasıfları şunlardır: Saç ve göz ileri giden âlimlerinden (Girard de muhtelif yerlerinde meb'uslarmız ve de meraktaymı! rengi koyu, boy orta (1,66), kafa biçimi Rialle) bu hususta Milâdın Onuncu ve parti mensubları tarafından verilmekte Şesbes! brakisefal, renk beyaza çalar sarımtırak Onbirinci asırlannda Oğuzlann garba olan konferanslara dün de devam edil Senin oyunun İyi gidiyor. esmer, elmacıklar çıkıkça, dudaklar ka doğru muhaceretlerini esas ittihaz ede mistir. Hele şu şeş kapısmı da kaparsam.^ lınca, gözler «mimongoloîde yan rek İranî unsurlarla ihtilât ettikleri ve Suriyede karışıklıktan bahsediyormongoloid» yani biraz yukan doğru çı harem dairelerini beyaz dilberlerle dol Rumanyada yabancı Yahu. lar. İşittin mi? durduklan için bir kaç nesil sonra eski kıkî... Dübâra! diler oturamıyacak Mongoloid tiplerinden eser kalmadığmı Yahu! Bu îsin sonu neye varacak? (Dr. George Montandon) «ologlnisme» iddia eder ve o da üpkı (Marsigli) gibi Bükreş 4 (a.a.) Neşredüen bir esasmı kabul eder; yani ne «Polyge yeni Türklerin eski Türklerle isimlerin kararnameye tevfikan ecnebilerin Ru Ağnnı aç da bir çift lâf et! Düşeş. niste» ler gibi beşerin muhtelif menşe den başka hiçbir alâkaları kalmadığmı manyada ikameti hakkındaki kanun ta Hâlâ!.. lerden çıktığına, ne de «Monogeniste» ler söyler (5)! Meşhur antropolog (Dr. dilâta uğramıştır. Bundan sonra yahudi Dörtcihar... Mars! Kuzmn mars etgibi bir tek menşe esasma inanır: Onun Paul Topinard) daha yakın zamanlara ırkına mensub ecnebilere Rumanyada kanaatince beseriyete muayyen bir coğ inip Osmanlı devrinde Çerkezler ve çalışmak üzere bir ikamet müsaadesi tim. Çıkardtm acısını dünkü mağlubiyetin! " ' rafî menşe aramak doğru değildir; bü Rumlarla umumî bir tesalüb ve ihtilât kat'iyyen verümiyecektir. Dedi ve tahvedye: tün insanlık bütün yeryüzünde teşekkül esasını müdaf aa eder (6)! Türk tarihile Hasan Ağa! Getir şimdi kesmelerietmiştir; onun için • Grand'races» dediği meşhur olan (Leon Cahun) hiçbir devir . Manisada tek ekmek Bana da bir okkalı kahve... diye sesana nklar zaman ve mekânca daima göstermiyerek yalnız Türklerin beyaz Manisa 4 (a.a.) Şehrimizde de lendikten sonra, bana döndü: birbirile karışık bir halde yaşamıştır ırklarla ihtilât etmedikçe mongoloid kal(S. 9899). İşte bu ilk devirlerdeki ana dıklarmdan dem vurur (7)! (Lenor tek tip ekmek Imaline başlanmış ve Gordün mü marsı!.. Halbuki ben ırklarda muahhar ırkların antropolojik mant) da Türk tipinin beyaz ve sarı on iki buçuk kuruştan satılığa çı mahsus açık verdim H; pulu bu tarafa vasıflan rüşeymî bir halde mevcud tipler arasında mütevassıt, yani melez karılmıştır. gelsin de kıraynn, sonra kapılan kapadur. Bu muahhar nklar işte o vasıflarm bir tip olduğunu söyler (8)!... • ynn diye! Bizim usta! Ha unuttıım takmuhtelif şerait içinde tebarüzünden haArnavudluğun matem günü dim etmeyi! Dalyana Moses Ağa. Ayasıl olmuştur. Tesalüb ve ihülâtla iklim kapıda oturur. (Montandon) un iddiası işte bütün Amavudluk sefaretinden: tesiri eri bu şeraitin en mühimlerinden bu mütenakız faraziyeler tarihinin yeni Teşekkür ederim. Arnavudluğun İtalyanlar tarafındir. Fakat «Turan ırkı» nın antropolo bir ifadesi demektir. Burada ancak en dan lşgali yıldönümüne tesadüf e Evet: Bizim üstad bir kerc oyun jik evsafını tekarrür ettiren tesalüb, mühimlerinden bahsedebildiğimiz bu den 7 nisan millî matem münasebe aldı benden. Artık tutturdu. Yendim dc (Montandon) a göre çok «nruahhar» bir eski Şark ve Garb rivayetlerini birbi tile önümüzdeki pazartesi günü öğ yendim diye! Ben de bu gün hıncımı hâdisedir (S. 1121Î3): Yalnız tmnun rile karşılaştıracak olursak, çok tuhaf leden sonra saat üçte Ayazpasadaki aldım. hangi devre aid olabileceği hakkmda bir netice karşısuıda kalırız: Çinlilere Amavudluk sefareti vatandaşlarını *** müellifin hic bir mülâhazası yoktur. göre Türk ırkının melezliğini intac eden ve Amavudluk dostlarını beküyeGuya konuştuk. AntroDoloji ve etnoloji ilimleri «saf ihtilât Türk kabileleri arasmda Milâd cektir. Ben ne sordum, o ne cevab verdi! B. FELEK •M««««gg««g«giilMM larmm çalışacağını ve bu duyguların inceleşeceğini hesab edememiîti Has sulluğuna da ayrı üzülüyordu. Edibe talık, Lemanı büsbütün başkalaştır teyze, belki de acdı. Fakat ona: Gel, sen de bizimle beraber, ye! mıştı. Remziye, bunu da hesaba katmamakla yanılmış olduğunu anlıyordu. Diyemiyordu. Isınan yemek, ancak Fakat kendisini haklı görüyordu. Ne iki kişiyi doyurabilir bir kab sade suya kadar çabalasa, sinirlerinin bozukluğu börülce idi; kim yiyecek, kim doyanu örtüp saklıyamıyordu. Yorulan uz caktı? viyet, duygulan, düşünceleri uyuşturuRemziyenin olan yarı iştihaa da tıyor; sinirleri de yorup yıpratıyordu. kanmıştı: Eyüblü Fatma ninenin gelişi, acı, bek Edibe teyze, yemek yedin mi? lenümez bir tesadüftü. Bu, gene kızı Yalan söylemeğe alışkan olmıyan şaşırtmıştı; yoksa daha idareli konuşa yaşlı kadın kekeledi: sedirin kenarına atarak ağır ağır aya Yorgunum, dediğime bakma. Yor bilirdi. Remziye, aşağı inince, taşlıkta Eh, yedim sayılır. ğa kalkmak istedi: gunluğa alıştım artık. Her gün sabah Edibe teyze ile karşılaştı. Yaşh kadın, Sayılır, ne demek, teyzeciğim. Ye Yemek yiyelim abla! tan akşama kadar ayakta çalışıyoruz. mutfağın kapısım açtı: din mi, yemedin mi? Ben, yemeğinizi ısıtıyordum. Peki, ne diye kalktm? inanır mısın, oturmak yoruyor, şimdi... Edibe teyze, beyaz başörtüsünün uGene kız, gene içi sızlayarak: Sen, yorgunsun, sofrayı ben, haLeman, örtüyü tekrar dizlerine örtcunu sağ elinin ince, kansız parmaklan Edibe teyze, sana, zahmet oluzırlayayım. müştü, suçlu bir boyun büküşle: ile sımsıkı tutmuştu: yor, dedi. Remziye, onu, elile oturttu: Artık utanıyorum, abla, dedi. İkindiyin, galeta ile zeytin yedim, Yaşlı kadnı, dudaklannı ısırarak bakRemziye, kapıya doğru yürürken Hayır, sen, otur. Aşağısı nemli, tıkadı. tı; sonra, başını önüne eğdi, başörtüsoğuk... Burada yemek yeriz. Ben, iner; döndü: Gene kız gülümsedi: Edibe teyze ile birlikte tepsiyi hazır Ben de bu sSzlerinden senin he sünün ucunu düğümledi, çözdü: Galeta ile zeytin, ne kadar tok tularım. Sen, hiç kımıldama... sabına utanıyorum. Ne zahmeti yavrum? Sen, bütün tar? Leman, şikâyetle bakıyordu: Dışan çıkınca, uzun bir soluk aldı; gün çalışıyorsun, yorgunsun; kardeşin Edibe teyze, çukura batık gözlerini Abla, sen, çok yoruluyorsun. karanlık sofa, ona, adeta, aydmlıkmış de hasta... Ben, otura otura yatalak oyumarak tevekkülle başını eğmişti: lacağım handiyse... Remziye kalkmıştı; küçük vücudü gibi geldi. Acıkırsam, gene biraz bir şey yeRemziye, yaşlı kadınm iş görmek, îse nün kuvvetini, dayanıklığını kardeşine Lemanın duygularmm uyanıklığı, anlatmak ister gibi, dolgun göğsünü Remziyeyi korkutmuştu. Gene kız, ça yaramak için çırpınışına, suçlu suçlu vim. daha kabartarak güldü: lışmıyan, dinlenen insanların, duygu 1 konuşuşuna üzüldüğü kadar. onun yok(Arkası var) Montandon'un iddiası ******** Yazan Mars! ihvcr propagandası, İngiliz kuvvetlerinin Bingaziden çekilmesi etrafmda en bü Ankara 4 (a.a.) Büyük Millet Mec resi memuTİarı tekaüd sandığı hakkınjük gürültüyü kopararak bunn şanlı bir lisi bugün Refet Carutez'in başkanlı daki kanunlara bazı maddeler eklenmesi zafer şeklinde ilân etmeğe uğraşmakta ğında toplanarak cami ve mescidlerin ve bazı maddelerin değiştirilmesine aid dır. Maksad gayet sarihür: Evvelâ, bir tasnifine ve tasnif harici kalacak cami biri ardınca mağlubiyetlere uğramaktan ve mescid hademesine verilecek muhas kanun lâyihasımn da encüme verilen bunalan ve yeis içinde kıvranan İtalyan sasata dalr kanunun birinci maddesine bir maddesi haric olmak üzere diğer nıilletine, Alman yardımını bir harika bağlı bazı fıkralar ilâvesine aid kanun maddelerinin müzakeresini bitirmiştir. şeklinde göstennek ve İtalyanın bu yar lâyihasını kabul etmiş ve Devlet DemirBüyük Millet Meclisi gelecek toplandım sayesinde her kayıbını telâfi ede yollan ve Limanları işletme umumî ida hsını pazartesi günü yapacaktrr. ceğini, hattâ üstelik yeni kazandar ve galibiyetler temin edeceğini anlatmaktır. Sonra, Mihverin bütün dünya gözünde düştükçe düşen prestejini biraz yiikseltmek, Mihverin inisiyativi yeniden ele aldığını ve yeni muvaffakiyetler kazantnak üzere ileri aüldığını bissettirınektir. Bütün bu gürültülü propagandalann boğmaktan çok uzak olduğu hakikî variyet kolayca anlaşüabilecek mahiyetBeyrut 4 (aa.) Ofi: Fevkalâde tedir. komiser, halkın bazı unsurların tazyikı İngilizler, Mısın tehdid eden İtalyan altında Beyrutta devam eden grev yüfcuvvetlerini püskürtmüş.er, ve bu kuv zünden bozulan iaşesine ve normal havetleri Siranikanın en ücra noktalanna yata avdete aid tedbirler hakkmda dün kadar takib ederek İlalyan ordusunu bazı kararlar ittihaz etmiştir. Bu tedperişan etmişlerdi. Darbe o kadar ağır, birlerle tüccarlann hareket serbestisini Ankara 4 (Telefonla) Koorve İtalyan mağlubiyeti o derece kat'î temin için ticaret erbabı himaye edidinasyon heyeti silâh altına alıidi ld İngiltere de fırsattan istifade ede lecek ve bazı dükkânlar resmî emirle nan taksi sahibi şoförleri alârek İtalyanuı Şarki Afrika, İmparator açık bulundurulacaklardır. Emre itaat kadar eden bir karar vermistir. luğunu tasfiye Ue meşgul oldu. Bugün etmiyenlerin dükkânlan kapatılacak ve Malum olduğu veçhile Koordiİtalyanın karşılaştığı en mühim tehlike, nasyon heyetinin 75 numaralı ancak muayyen bir ceza ahndıktan sonbütün bu İmparatorhığu kaybetmektir. kararile yeniden taksi plâkası ra açjlacabilecektir Asayigi temin makÇünkü Britanya kuvvetleri Habegista verilmesi menedümişti. Yeniden sadile kargaşahk devam ettiği müdnın merkeri olan AdisAbaba üzeplâka verilmiyeceği hakkındakl rinde yürümektedir. AdisAbabanm su detçe sinema, kahve, müzikhol ve gece hükme şu fıkra ilâve edilmişyr: meyhaneleri kapanacakbr. kutile İtalyanın Habeş İmparatorluğu «Ancak sahibi bulunduklan oda yıkılmı? olacaktır. tomobüleri kendilerl bizzat işİngiliz kuvvetlerinin bu büyük işî baletmekte iken silâh altma alman şannakta oldugu sırada İtalyanm gitîoförlere, terhislerinde Başvekâtikçe ye'se uğradığını gören ve italyan İetin müsaadesile seyrüsefer mümilletinin anî feveranile karşılaşmak Ankara 4 (Hususî) Dahîliye aaadesi verilebilecektir.» ihtimalini gör önünde tutan Ahnanya, memurlarmdan bir kısmmın tah Bu karara göre, silâh altma aİtalyanlara bir parça ümid vennek içln did sinlerlne dalr kanunun lkincl lmdıkları zaman plâka veya otoTrablusgarba bir miktar kaçamak sev maddesinln blrlncl fıkrası blr lâ mobillerini satraış olan otomobil idyat yapabilmiş ve İngUterenln Şarki ylha ile değiştlrllmfiktedir. Yeni fık sahibi çoförlere yeniden seyrüseAfrikada kazandığı muvaffakiyetleri a raya göre, nahlye müdurlerinln bü fer müsaadesi verilecektir. caltmak ihtiyacını hissetmiştir. tün dereceleri İçin ya? haddi 55, Sicilyanın Trablusgarba çok yabn ol mülkiye müfettlşl, kaymakam ve ması, Almanlann Trablusa sevkiyat emnlyet müdurlerinln 56, bunîarın yapmalanıu kolaylastırmış ise de tn bir yukan derecelerl için 58, daha gfflzler bu l?i güçleştirmekten hâÜ kal yukanda bütün derecelerile mülkiHükumet yeniden bir mamışlar ve Mihverin bu askerî miina ye başmüfettlşleri Içln yaş haddi 60 olacaktır. milyon liralık tahsisat kalesile mesgul olan 189,000 tonluk çeDiilerinl batırmışlardır. Bu batan gemiler koydu yüzünden Mihverin uğradığı zarann derecednl ancak harb bittikten sonra Ankara 4 (Telefonla) Yarın Van 4 (a.a.) Van halkı kurtulu?oğreneceğiı. Fakat »rann ehemmlyetı larının yıldönümünü çarşamba günü mer'iyete girecek olan Koordinasşüphe götünnez. büyük tezahüratla kutlanııştır. Me yon heyetinin bir kararile dogrudan Mihverin bu büyük zaran da slneye raslme top ve ailâh aesleri arasmda doğruya müstahsilden tütün mübaçekerek Trablusgarba bir miktar Alman şehre giren «uvari müfrezesi komutam yaası için yeniden bir milyon lira askeri sevkettikten sonra İngilterenin gene subayın meydandaki direğe İstik tahsis olunmakta ve bu suretle siınbir taraftan Şark! Afrika lsüe, <bğer lfil Marşı çalarken bayrak çekmesile diye kadar tahsis edilmiş olan meblâğ beş milyon liraya çıkarıimaktataraftan Ortaşarkı alâkadar eden çok başlannuştır. dır. Kuvvetli bir sermaye ile devlemühim islerle mesfnıl olmasından isti Bu heybetli manzara kar?ısmda böfade etmek istemiş ve İngiltere de düs tün ^aHf en Içten tezahüratla kendi tin de alıcı vaziyete girmesi tütün mandan aldığı geniş sahanın lümmsuz lerine bu günleri yaşatanlara karşı müstahsillerimiz için şüpheslz ki kısmı üzerinde mücadele etmektense minnet hislerini ifade eylemişler ve A çok faydalı olacaktır. kendis! fcta en mtisaid vaziyeü almayı tatürkün hatırasını taziz ve Millî Şefe Hesabı kat'iler tercih etmiştir. karşı da sarsılmaz bağlılıklannı teyid Ankara 4 (Hususî) Havayollan Fakat Mihver prop»gw»dası bo ha« eylemişlerdir. Törene halk ve teşekseyi istismar için derhal ortahğı gürül küllererin de iştirak ettiklerl bir geçid ve Beden Terbiyesi Gen«l dire^törlüklerlnin geçen yıla aid hesabı kattüye boğdu ve geniş fütuhat yapmıs, resmi ile son verümistir. ileri Meclise gelmiştir. yahud binat İngiltereyi istilây* muvaffak olmus gibt bir vaziyet takındı. Hal Matsuoka Almanyaya döndü buM hâdise daha büyük işlerin basanlBrenner 4 (a.a.) Japon Hariciye ması ve daha mühim sahnelerde hasmın Nazın Matsuoka'yı hamil hususî tren, hareketine imkân verilmemesi İçin Uıtı dün akşam Brennere gelmiştir. Büy.ük yar olunan bir müdafaa hattına çekUişten elçi Buti'nin riyasetinde olarak Japon İbarettir. Bırakılan yer isejngiltereye Hariciye Nazırını teşyi eden İtalyan Ankara 4 (Hususî) Ankara değil, belki de hasımlanna alddi. Ve dl heyeti, burada ayrılmış ve Matsuoka'yı, gümrüğüne 50 bin çuvallık kanaviğer islerin basanlmasından, italyanm bir Alman heyeti selâmlamıştır. Bu AlŞarkî Afrika İmparatorluğunun tasfl man heyeti, Berline kadar Japon Ha çe gelmiştir. Bunlardan bir parti Iğdıra, bir kısmı da Bursaya sevkeyesinden sonra Libyaya tekrar dönerek riciye Nazmna refakat edecektir. dilecektir. Bundan ba^ka Ankara Mihverle burada meşgul olmak her zagümrüğüne yeniden gelen 1500 otoNazır bo aksam Mo*kovava naan mümkündür. mobil lâstiği de Ziraat Bankası vagidecek Afrikanm bu günkü meselcsl. italyan Şarkî Afrikasmı tasfiyedir, daha sonra Berlin 4 (a.a.) Matsuoka, öğleden sıtasile bazı vilâyetlere sevkedile cektir. sıra, gene Şimalî Afrikaya gelecektir. sonra Berline gelmîştir. Universite Rektorünün Berlin siyasî mahfıllerinde öğrenfldiMihver tazyikînin bir ğine göre Matsuoka Berlinde bir buAnkarada tetkikleri çuk gün kalacak ve yarm akçam. Moskurbam: Ankara 4 (Hususi) Dün şehkova tarikile Tokyoya hareket edecekMacaristan Başvekili Kont Teleki'nin tir. Matsuoka, Berlinde, pek muhtemel rimize gelmiş olan Universite RekMihver tazyikı karşısında içinden çıkıl olarak yeni görüsmelerde bu!ıjn"akür. törü Cemil Bilsel bugün de Üniversiteye aid işler ve bu arada Ünivertnaz bir veziyetten kendi canına kasdesitenin yeni bütçesi üzerinde Ve derek çıkmaktan başka çare bulamadıgı kâletle temaslarda bulundu. Rek anlaşılıyor. törün yarın Ankaradan hareketi Mihverin âdeti, dost olduğu mem eVişi 4 (a.a.) Rumanya, Bükreşten muhtemeldir. ketlerin dostluğunu azamî derecede istismar ve azamî derecede suiisumaldır. alınan bir telgrafa nazaran, ecnebi memFenerler varidatı Çünkü Mihvere göre dostluğun manası, leketlere olan borclarının faizlerinin Ankara 4 (Hususi) Fenerler Mihver tarafından bir esir gibi kuUaml tediyesini tatil etmeğe karar vermistir. gayrisafi varidatmın yarısı her seMaliye Nezaretinin bir tebli§i, Rumak ve onun her istediğini yapmaktır. Anlasılan Mihver, son defa Macans manyanın bu tedbiri beynelmilel ik ne hazineye ödenecektir. Ancak. bu tanın hürriyet ve istiklâUne çeşid çeşid tisadî münasebetlerde hüküm sürmekte hasılatm 175 bin lirayı aşmadığı şekillerde tecavüz etmekle iktifa etmj olan «derin tesevvüş» sebebile ve Ru senelerde hazineye hlsse tefrik edilyerek bu memleketi. ebedî dostluk mi manyanın komşu devletlere arazi ter miyecektir. Bu hükmü ihtiva eden sakile bağh olduğu Yugoslavyaya karşı ketmek yüzünden düşmüş olduğu müş bir lâyiha Münakalât Vekâletince kullanmak istemiş ve Kont TeleH bu ta kül vaziyet dolavısile ittihaz etmiş ol hazırlanmış ve Meclise verilmistlr. lebe tahammül edemiyerek bunn kendı duğu bildirilmektedir. İtalyada gizli bir radyo kanile protesto etmîştir. Avustralya Başvekili »erbest istasyonu Kont Teleki'nin bu şekilde ölümu, İrlandada Berlin 4 (a.a.) Deutsche AllgeMihvere bağlanmanın ne demek olduğunu anlatan misaner arasmda yer alacak Dublin 4 (a.a.) Avustralya Başve meine Zeitung gazetesinin Romadaki ve Mihver propagandasma kanan mü kili Menzies, bu sabah Belfasttan Dub muhabirine göre cenubî İtalyada gizli bir radyo istasyonu keşfedilmiştir. letleri her halrte ikaza yarayacaktır. line gelmiştir. ömer Rıza DOĞRUL y Fatma nine geldi, seninle delikler artırılmıyor. Kontrol eskisinden çok sıkı. Gündelik kesmek, yol verkonuşmak istiyormuş. Remziye, buna fazla alâkadar görün mek için bahane anyorlar. Daha, ne olsun? medi: Leman, dizlerinden kayan örtüyü Ne konusacakmış? çekti, düzeltti: Leman da umursamıyordu: Senin bugün, bir şeye canın sı Torunu işsiz kalmış, acaba, sizin kılmış galiba? fabrikada açık yer var mı diye anlaRemziye, mangala eğilmiç, masanın mak istiyor. Ben, pek zannetmem, deucile külleri karıştırıyordu: dim. Yorgunum. Hava da sinirlerimi Remziye, titrediğini belli etmemek Ibozdu. çin kahkaha ile gülüyordu: Leman, ısrardan vazgeçmiş gibi, seDışandan adam almak değil, içesini çıkarmadı. İki kardeş, bir müddet kurumuş bayat bir dilim ekmekle bir ridekileri kovacaklar neredeyse! konuşmadan oturdular. Sokaktan geçen baş kuru soğanı katık eden arkadaşları, Leman, şüphe ile ablasına bakü: yoğurtçularm kalın, dik bağırmalan, soğanın acısile yaşaran gözlerini yen Kovulan mı var? Remziye, hemen kendini toplamıştı: masa üstünde yanan lâmbanın ışığmı lerile silerek diş etlerinin kanamasına aldırış etmiyor; ağızdan ağıza dolaşan Hayır, şimdilik öyle bir §ey yok; titreliyordu sanki... şişeden su içerek açlığm verdiği kör Remziye, başını kaldırmıştı: ama, yarın, kimbilir. hırs, kör iştiha ile karın doyuruyor, Karnm aç mı? Yoksa, sezinlediğin bir şey mi var? Leman, koyu elâ gözlerini oğuştu bazan bunu bulduklarına da şükretmek Leman, bunu öyle bir şekilde soristiyorlarmış gibi keyfe geüp şarki söymuştu ki Remziye, ancak kat'î bir ce rarak esnedi: lüyor, maniler okuyorlardı. Bana sorma... Ben, öğle yemeği vabla tehlikeyi atlatabilirdi. Bunu an Abla, neye gülüyorsun? lamış olmasma rağmen, hakikati açık yedim. Sen, açsmdır Benim götürdüğüm peynir ek Ben de öğleyin yedim. ça söylemeği gene göze alamadı: Gotürdüğün iki dilim ekmek, bir meği, hor görüşüne gülüyorum. Taze Leman, perşembenin gelişi, çarbeyaz ekmekle; yağlı, yumuşak beyaz dilim peynirle doydun mu? şambadan bellidir, derler. On, on beş Remziyenin o anda, fabrikadaki ar peynir, bir çok işçiler için, lüks bir gıgün hastalanan, izin alan işçiler var da, yerlerine muvakkaten olsun, işçi kadaşları gözünün önüne gelmişti, is dadır, Leman! Leman, dizlerinin üstündeki örtüyü almıyorlar, idare edin, diyorlar. Gün temiye istemiye gülümsedi; iki günlük Suriye İsmait Hami Danişmend Arbedeleri yaüştırmak üzere halka bazı müsaadeler veriyor Askere alınan taksi şoförleri Hükumet, terhisten sonra kendilerine plâka verilmesini kararlaştırdı Dahîliye memurlannın yaş haddi . Tütün mübayaatı Vanın kurtuluş bayramı Ankara gümrüğüne gelen kanaviçe ve otomobil lâstıği Rumanya borç'arını vermiyor Bir AŞK UÇURÜMU roman Edebî 7 Mahmud Yesari