7 Ocak 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

7 Ikincikânun 1941 CUMHURİYET Arzımızı saran buyuk harb karşısınrı buıolarında bu evrakj tasnıf ederler. da bız Turklere duşen mıllî ve beynelMeb'uslar muzakere saionlarına geldıkmılel vazıfelerı tetkık etmek pek faydalı len zaman yalnız kendı duşuncelennı olacaktır kanaatındeyım. Içtımai meseızhar etmekle kalmazlar, muekkıl'ermın lelerı genış bır goruş zavıyesınden tetkık yuzde 70 ı şu ukırde, yuzde S0 u bu fıen, on bin kışi omınde soz etmek ıstıven bır murebbı sıfaJİe bu vakırde olduğunu mudafanamelenne ı'âsoj lemeyi, radj o mıkrofonu zıfelerın ıçtımaî ve ıktısadî cephelerını ve ederek kanun lâyıhasını tenkıd yakarşısmda kendi kendııne laf bukaç makalede munakaşa etmek ıstıhud tasvıb ederler. Efkârı umumıyenın etmeje tercıh edenm Birincisini birkaç on jirmi beş gun içinde, Af vcrum. Fakat bu kadar genış bır mevdevlet ıdaresıne bu kadar hâkım oldu defa denedim; falso etmiyorum. IkıııAnkara 6 (Telefonla) İngütereden otomobıl lâstıkleri motör ve aksamı lorıkanın şimalı şarkî kosesın gu bır memlekette hergun gazetelerle, cısıni de bırkaç defa denedim Alatuıka getırılecek eşvanın tespıti ışı ıle uğraş komotıf vagon, kamyon ve fabrıkalara zua gırışmeden evvel geçen Umumî de vuku bulan hâdıseleri makta olan komısvon bugun de Hari aıd her turlu malzeme ve ıpudaı mad Harbe takaddum eden ve o harbden mpcmualarla, konferanslarla Avrupa sı hokkabazların mevhum (katakuliı) ıia Afrıkamn, bılhassa simalî ve sarkî Af sonrakı Avrupa ve Amerıka sıyasetlecıve Vekaletınde Umumı Katıb Numan deler de vardır. yasetine karşı tam bır lâkajdî mudafaa goruşmelen aklıma geldt; sınırlendım. rıkanın butun ıstıkbali uzerinde mues Menemencıoğlunun reıslıgmde toplan rını ve hayat felsefelerını bır lâhza gozed'ldıgı zaman basıt dusunceh ınsanla Fakat ne çare ki kutunun onune çoksır olacak mahıjette saymak, zannede mıştır Komısyon bugun Vekâletler ıhti lt; Ingıltereye sıpanş edılecek mallann den geçırmegı çok luzumlu telâkkı edeıın bu fıkre kapılmamaların.% ımkân mus bulundum. l telerı hazırlandıkça ingılız mumes rek makalelerıme şoyle bır tasnıfle başyaclarını tespıt etmek uzeredır Memrız kı, janlış bır tahmın teskil etmez. joktu Bırçok ıdealıst ınsanların Vılson Avrupa ve Amerikanın birçok radvo lekete getınlecek başlıca maddeler me sıllerı davet edılerek gruplara ayrılan bu hyorumVuku bulan hâdıseleri bır lâhza teeın prensıplerme şıddeüe taraftar olmala verici saionlarına seyırci ve dınlevıci yanında petrol bulunmaktadır Ayrıca mallar uzerinde konuşulacaktır. ıma reğmen efkârı umumıje ınzıva polı kabul edilmesinın sebebi her halde so\ mul etmek bu netıceji çıkarmağa kafı I Geçen Umumî Harbden evvel Avlllllnııtırır tıkasm, mudafaa edenlerm taraiını ü ö leyıcıye daha tabii bır hava vaıatmak gebr, sanırız. Evvelâ mihver devletler rupa ve Amerıkada ıçtımaî ve ıktısadî z?m ettı hesabına Mısırı istilâ etmek içın hazır n >ktaı nazar farklan olsa gerek. lanan bir Italya vardı Ve bir aralık bu II Umumî Harbden sonra AvrupaNe kadar alışmış olurlarsa olsunlar, Mr. Huver'in inziva vaziyeti Italjanm bu isi basannağa kıfayet edenın hattı hareketi ve Amenkalılann • Yazan : ^ Işte yırmı sene Amerıkan harıci sıya spıkerlerin boyle bosluğa konusmalacek bır kuvvet sahıbı olduğu, hatta bu Avrupaya karşı takıb ettiğı ınzıva sıyaeetıne hâkım olan da bu sıyaset olmuş rındaki guçluğu ve tatsızlığı takdır etkuvvetin de Trablusgarbda tahşid olunsetı ve sebeblerı tu. Mıster Ruzvelt ten evvel ıktıdar tığım içindir ki onlara karsi ancak muduğu zannolunmakta idi. III 1940 te Ingıhz hsanıle mutekelmevkımde bulunan Mıster Huver bu ın habbet kelımesıle ifade edılebüecek bır lım mılletler ıttıhadı. Bu Italjan kuvvetlerinin basında olan , , , zıva sıyasetınm en hararetlı taraftırıdır hıs taşırun. IV Bızım Anglo Sakson medeniMaresal Grazıanı, jenı Italjan ımparaAmerıkaya donmuşleraı. , , Ankara 6 (Telefonla) Mılll KorunLâkın o his benim bugun bu satırNıhayet Amerıka sulhperv erlerının çok J > etıle mesaı bırlıgımız. torluğunun banileri arasmda sayılıjor ma Kanjnunun 39 üncu maddesı mu • Huver 1939 harbı başlamadan epeyce ları yazmama mâni olamaz. zamandanberı korktukları fırtına bulutI ve onun Mısırı istılâ isıni de başararak cıbınce gerek Zıraat Vekaletinın dogruzaman evvel Avrupa memleket'erıne Yeni harflerimızın ve ımlâınızuı £oGeçen Umumî Harbden çok evvel tâ ları Avrupa ufukiannı sarnuştı 1914 çok konferanslar vererek şu esası mudabu imparatorluğu bujutmesi, geıuslet dan dogruj3 ısleteceğı arazıde kulla yaptı^t bır seyahatten avdetnde bır netık ve kolavca okunup yazüır olnıaharbı bır anda alevlenmıştı. Fakat Ame1870 1880 senelennde Amenka unıvermesı, hududsuz denilecek derecede uc nılmak ve gerekse mezkur kanunun 4: faa etmıştı sına ragmen spikerlerımızde dıl ve kıraat sıtelennde okuyan gencler doktora de rıkalılar Avrupa sıyaset adamîarının kısuz bucaksız bir sahada bu ımparator ncı maddesınde \asnli yardımlarda buMoskova 6 (a a ) Ordunun ga(Avrupa 1914 senesınden evvel hemen hatalan olduğunu saklamakta bir fa>sa goruşlerıne, felaketler vucud bulmalunabılmek içın ıcab eden ıstıhsal vasırecesı almak ıçın ekserıya Avrupa unjzetesı olan Krasnaja Szverdanın luğun nufuzunu yayması beklenijordu talarınm ve malzemeslnm hemen demokrasıle ıdare edılen mılletmubavaası versıtelerıne gıderlerdı Kısa bır tarıhe dan evvel tehlıkeyı onbyememelprıne lerden muteşekkıldı (*) Bugun teessuf da görmuvorum Çunku bunu benım gmi bıldırdıgıne gore ordu ve donanmada Dort aj once Mareşal Graziani Mısır karşıhgı olmak üzere Zıraat Vekaleti herkes de isitivor Mumkun man.iMiıa çok kızdıklaruıdan harbe seyircı kalmamuvazzaf hızmet er ve erbaşlar içın malık olan gene Amerıka Cumhur'jetl ı b j a hududunu asarak Sıdi Barranıje emrıne uç mıhon lırava kadar bır kredl le goruyoruz kı Avrupada hurrıyet dort sene olarak tespıt edılmıştır krının genış zıraî mıntakalarında yer ga azmetmışlerdı Hatta Amerıkaiılar mes'alesı sonmuştur Mılyonlarca Av olan kaabil ile nevi kelımesinin nıutedoğru ılerıledıgi zaman mihver propa tahs's olunmuştur Bu aletler Vekalet Şımdoe kadar erler içın muvazzaf ver fışkıran ıhm muesseseleımm en Vılson u 1916 senesınde ıkıncı defa ola ruoalı kendı mukadderatlarmı başîarın radifi gıbi kullanılan kabîl kehmesirâ gandasuıın tasvır ettiğı manzara bu ma ve Zıraat bankası tarafından musterehızmet ıkı ve erbaşlar için de uç ılâ birbinne kanştıran spikerlere te^aduf kuvvetlı şubelerı zıraat, sanayıı zıra rak Cumhurreıslığıne ıntıhab etmek ıı^ın ddkı bırkaç kışının elıne bıraktıktan ettığımize pek aldırış etmijorum. Çunhiyette idi Italja ordulan, yepyeni bır ken kurulacak bır komısyon marıfetıle 4 sene ıdı en kuvvetlı esbabı mucıbe ohıak Vılsatın ahnacaktır. ıye, muhendıslık, tıcaret ve muallımhk sonra bızım onlan kurtarmak ıçın ev ku tıırkçe bilen bu yanlışı anlavor. Zatarihî devir açmak uzere yurujor ve Moskova 6 (a a ) Sovyet orduson'un Avrupa harbıne Amerıkajı şubelerı ıdı. lâdlarımızın hayatlarını feda etmemız ten bu zanaat jenidır. Elbette bir gun sunda muvazzaf hlzmetlerl dört seOrtasaıkın mukadderatı, jeni ve kuvsokmamak hususunda gosterdığı fevkaHukuk, tababet, kımya ve kımj'a saneje çıkarılan er ve erbaşlar valnız doğrtı mudur' 1914 harbındekı feda aradaki bu farkı da oğrenırler dıjorunı. vetlı bır ele geçmek uzere buUınujorhava ve donanma mensubarıdır Kanayu gıbı şubelerde Avrupa ve bılhassa lâde mudebbuane sıyasetını gosterıyor karlıklanmız Avrupanm ıçtımai ve ıktıdıı! Hatta bazı yabancı istasjonlann tuıkra ordusunun muvazzaf hızmetı de Almanya unıversıtelerı çok faıktı Boyle lar, (Bızı harbden koruyacak ancak Vıl sadî vazıjetını bır zerre bıle ıs'ah edeçe nesrijatında grup manasım kullanBu telkinatın manası gajet sarihti son dur ) dıyorlardı. Fılhakıka Vılson memı^tır Bız dunyanın polısı mlyız9 ğışmemiştlr. A'man unıversıtelennde okumuş ve budığımız kaafile kehmesinın kafıle \a Italjan ordulan Mısın işgal edecek ve gun Amerıkanın yuksek üım otorıteleri basıt bır polıtıkacı değıldı Yıllarca mud Nıcın dunyaya nızam vermek mes ulıyeIngılızler belki de Suvejş mıntakasına det profesorluk etmış bır unıversıte re tını omuzlarımıza yuklenelım 7 .) dıyor kavım manasma gelen kabîle kelımesinı temsıl etmekte bulunmuş sımalann nin de ebe demek olan kaabıle d.va çekıleceklerdı. Fakat Mısın işgal eden tercumeı hallerını şımdı kendı kalemle ıa, kıymetlı bır murebbı sıfatıle harbın du okunduğunu gorerek bızimkıne 'u»cItaljan kuvvetleri, Ingıltereji Suvejş beşerıyet derdlerının hıçbırısını tedavı nnden okurken, onların genciık hatıraLondra 6 (a a ) Eltham'da bır nuMıster Huver 1918 de Avrupadaki redıyorum Lâkın hıç olmazsa aLıiımıntakasına çekılmeğe mecbur ettikten larıle Avrupanm içyuzunu bu: Ameııka edemıyeceğme kanı juksek bır mu*efek rruthış açlıkla mucadele vazıfesını otuk sojhjen Malıye Nazın Sır Kmgsles lenn, maruf coğrafya isimlerile meşsonra Ingıhz kuvvetlerine ıkinci bır darkırdu Alman müıtarızmının şıddetle ahnın muhakemesile tetkık etmiş oluyomuzlarına yuklenmış, Alman ve Rus ıs hur adamların adlannı bozmadan oKube indırmeleri işten bile değildi Onun Wood, tlngılterenın 1941 parolaları, teruz. Meselâ bunlardan bınsi Kolumbiya leyhmde olmakla beraber înguız ve tılâlarmdan kurtulmuş mılyonlarca ınmaja gajret edilmesini istejomm. Buiı,ın Italjan ordusunun Mısıra girme yakkuz, faabyet ve durmadan gayret Umversıtesı reısı doktor Nıckolas M Fransız kuvvetlerıne bılful yardım et eana ımdad yetıştırmek teşkılâtmı kurnu şunun için istejorum: sinden sonra İngilizlerin Suveyni de mıı olmalıdır» demış, yenı senenın kat'î bır Butler'dır Gerek Dr Butler, gerek aynı mek ıçın Amerıkan genclennın hayatla muş, son derece muteşebbıs bır ınsandır dafaadan vazgeçerek Akdenizden ta sene olabıleceğı ve Ingıltere halkının Meselâ, jabancı radyolar üariciye Verını tehlıkeye koymağa kat'ıyyen muva (Fakat goruluyor kı son derece muteBukreş 6 (a.a) Rador Ajansı bıl derecede yuksek dığer ılım adamîarının fakat etmıyordu . mamile çeldlmeleri ve Fibsbnle lrakı da daha sert ımtıhanlarla karşılaşabıleceği kilımız Saracoğlunun isnııni fransızca muttefıkan vâsıl oldukları netıce şuşebbıs olmak, her zaman son derece geIfalyanlara bırakmalan beklenijordu. fikrıni ıhtar eylemış ve sozlerıne şojle dırıyor: ıbare kaıdesıle Sarakoglu dıje OKUAmerıkan gencliğini ayağa dur Almanyaya ayak basan her geno nış bır ruyetı ufka sahıb olmağa delâlet Butun Rumen basını Macarların RuFilistini de kolavlıkla isgal edecek İtal devam etmıştır: duklan zaman nasıl gulunc buluvorsam kaldıran ideal efmıyor ) € Ingıltere, 1941 e, zafere iman içm menler aleyhındekı propagandasmı mut. Amenkalının gozune çarpan ilk şey, yan kuvvetlerinin, Suriyeji de zaptetbızımkılerm jabancı kulaklar onun 'o nıuthış bır mılıtarıst idare olmuştu. Fakat Almanya harbı kazanmak ıçın ;ok ıyı sebeblere malık olarak gırmek teiıkan takbıh etmektedır. Geçen sene Fınlandiya harbi felâket avnı vazıyete dustuğunden endişe cdımeleri guç bir mesele sayılamazdı. Bu ise çıftlık, tıcaret ve sanayi mues her vasıtaya basvururken nıhayet Ameedır İngılız mılletinin hattı hareketi, Macar Namzet Ot gazetesı, Macar çe seseleıı içinde yetısmış Anıerıkalıları rıkan yolcu ve tıcaret gemılerıne de te zedelerıne mılyonlarca dolarîık iane jorum. Çunku bızim dıünıiz her keliButun bu isleri basaran, bu büviık dunyanın hayranhğını celbe+mektedır toplayarak, hastane levazımatı, elbıse, meyi iyıce talâffuza vatar. Halbuki, gemuvaffakiyetleri kazanan Italjan ordu Hurrıyet, adalet ve medenıyet mevzuu telerının Rumen halkına yaptıkları zu şaşırtıyordu Çunku 1870 Alman Fran cavuze başlayınca Vılson bızzarure harpıda maddelen, battanıye ve saıre sev çende, Portekizin Atlas denizındeki messu, Irakın petrol kaynaklannı ele geçir ahsolduğu içindir kı Ingıliz mı^etı sar umlerı gızlemek istıyor ve Rumen pıs sız muharebesı Almanlaruı zaterıle ne be karıştı. Ve bır sene zarfında AvıuAsor adalarının fransızca isnııni koposu Hossu ıle profesor Havzıenganu tıc'enmış Avrupada zahırî de olsa bır payı sulh masasının başına getırmıştı keden heyetın reısı gene Mıster Hu hur ııııs olacak ve kendi ihtijaclarını temin sılmaz bır cesaret gostermekte ve zafenun bu gıbı zulumlerden haberlen ol sukun teessus etrnıştı O halde Almanya Amerıkahları 1917 de sılâha sarılmağa ver'dır Fakat Mıster Huver bümıyoı kı turkçe kaidesile okuyarak Açores deettikten baska Almanyanın Ingıltereyı in geleceğını ve adaletın tecellı edece madığını soylediklerını yazıyor. Macar senelerce muddet mudafaa ettiğı, ve bır dıler. Malum ya bizdeki (ç) îıarfi franortadan kaldırması, Ingiltereyi baştanacaba daha neler ıstıhdaf ederek mute sevkeden yegâne ıdeal şu ıdı (Cıhanı ğını bılmektedır • azetesının bu ıddıasını Rumen gazete madı>en askeri kadrosunu tevsı edıjor btr daha harb gormıyecek ebedî bır sul vakıtler Amerıka Cumhurreısı ucen bıl sızcada (s) sesi verir. Buna dikkat ebaşa yakıp yıkması için lâzım olan peterı şıddetle reddederek ısmı geçen bu au' . Bu ıstıfham yalnız talebelerın de ha kavuşturmak. Beşerıyetı ebedî kar ful tatbık ettiğı o dar goruşlu ınzıva dılmedi Dun de vefaü haber verılen su rolleri ve iptidaî maddeleri de bol bol kı Transılvanyalı zatın Kolosvar da çı gıl. fakat Almanjaya tıcaret maksadıle deşlık, hakıkî ın«;anlık sevıyesıne yuk sıyasetıdır kı bugunku Avrupalı ınsan meşhur Fransız filozofu Berg^on'u ingıverecek, bojlece mihver devletlerinin can Trıbuna Ardealulu gazetesme yap gıden ıs adamîarının bıle gozıerınden seımekten menederı butun manaları kı Kardeşlennı avuc açıp (Aman imdad . lız fivesıle ve sonu son ile bittıği ıçın bıri butun Avrupaya, dığeri de butun Açız „ Çıplağız1) dıye feryad ettırmeğe belki de ingiliz zannile avnen (Bo^sın) Akdenize ve Ortaşark memleketlerine Londra 6 (a a ) Reuter ajansının ıkları beyanatı ılerı surmektedır. Bu kaçmıjordu. Amerıkanın meşhur zen racak son ve kat'î harb' ) Evıııde, çıftsebeb olmuştur. Zavallı beşenyeün ıç diye talâffuz ettiler. Fılhal bu bir ınbeyanat Macar gazetelerınin ve Buda gıiılerınden Woolworlth hakim olacaktı. parlamento muharriri sazıyorhatıratında lıgınde, lâboratuarında, fabrıkasında aHarb istihsalâtı ıçln bir lcra komitesi peşte radyosunun tahrif usullenni ispat şunları kaydetmıştır (Almanyada ışçı, sude çalısan Amenkan genchğım bır an tımai felâketlerıne lâkayd kalmak, harb gıuzce kelime olsavdı kaideten ojle o*** ateşıle onların aç ve çıplak bır hale gır kunması lâzımdı. teşkıll tasavvnır edllmektedir Komıte, der" Amerıkan ışçısıne nazaran çok az para da sılâha sanlmağa mecbur eden bu ideDBelerıne bılvasıta sebeb olmak, sonra Dort ay evvel vaziyet, tnîhverin go Bahrıje Nazın Alexander'le Tayvare 1Ben, spıkerlerimizin butun ecnebi şaIkı Rumen şahsiyetıne aıd uyduıma almakta, buna mukabıl daha çok agır al maalesef 1918 mutarekesınden sonra 7Üııe boyle gorunmekte ve mıhvenn malatı Nazın Duncandan teşekkul ede beyanatm Macar hukumetının sansuru vergıler altında ezılmektedır. Ona kanı bır an bıle ayakta duramadı Zavallı da kendılerıne muavenet çarelerı ara hıs ısımlennı bılmelerını teklıf etmıjomaktan ıse harb felâketıne ve tecavuz rum Fakat hıç değılse Bergson gıbi, hatpropagandacılan tarafından boyle tasvır :ektır. Baa mahflller Komltenin Lord Bea aliında bulunan bır gazetede çıkmasmı oldum kı Almanlar bu>ujc mılıtarıst Vılson'un 14 maddehk sulh şartlarma kâr sıyasetlere daha çok evvelden çaıe edılmekte idi. verbrokkın ldaresl altında çalışmasını e gene hukumeun kontrolu altında bu sıyasetlerının ağır yukunu zavallı kadın bızzat Amenkalılar bıle muzaheret et buıup mılyonlarca msanı muhakkak bır ta nıutemadıyen Ruzvelt dıye talâffuz Fakat Italjan ordusu, Libya hudu tercıh edıjorlar. unan Budapeşte radyosu tarafından ve ve çocuk ışçüerın zayıf om ularma medıler Amerıkan âyan ve meb'usa felâketten kurtarmak daha çok makul etnğımız Mister Rozvelt gıbı kımseleıın dunu astıktan sonra ancak Sıdi Barranındakı buyuk bır eksenyet (Mnletler ve radıkal bır tedbır olmaz mıydı 7 isımlennı doğru soylemeye gayret etmeilmesını Rumen basını şıddetle takbıh yuk'etmektedırler.» demıştır. nıje kadar ilerlıjebildi ve burada sapCemıyetı) projesını şıddetle baltaladılar Yuz otuz mılyonluk şımalî Amerıka bu lerıni luzumlu gorujonım Spıkerhk bır lylemektedır. Harbi kökiinden kaldırmayı lanıp kaldı. Italjan ordusu, gorunuse (Bızım ulkemız bır taraftan uç bm tou servet ve kudretı tanzınuyeleııle san'at, bır meslekse onun da bojle bir dü$ünenler Kanadaya manidar bir gore ikinci bir hanıle içın en genış olmıl, dığer taraftan altı bm mü genışlı Avrupadaki kuçuk buyuk demokrat takım zaruret ve ıcabları oluıak gerckBır çeyrek asırdan fazla Kolumbıya Ûı cude hazırlıklar yapıjordu Sıdi Barranı hediye! Umversıtesının reısı olan ve muallım ğınde muazzam okyanuslarla dıger kıt devletlerle ışbırlığı ederek muazzam bır Bir fıkra: Tokio 6 (a a ) D N B ıle Italjanın Libjadaki hareket usleri alardan ayrılmıştır Bu nısıf kuıe uze sulh ve emnıyet cephea kurabılseydıler, 1er kollejının temellerını atan doktor Pasıf mudafaa hususunda ılk muhim Ottawa 6 (a a ) Nevyork eyaleti daOrta tahsilimi yapıvordum. Yanvalı aıasında gayet muntazam yollar vucude rinde en kuvvetlı devlet bızız Iktısaden bugun sılâh ve muhımmat ıçın sarfettıkU hılınde Plattsmourg şehnndekı Amerı Butler aynı zamanda Carnegıe beynelgetırılıjor, ıaşe merkezleri, su ılıtıjacı iedbır olmak uzere Tokio Belediyesl D kendımıze yetecek bır çok ser 'et mera lerı mılyarlarca dolarlık servetlerınl bir tarih hocamu vardı. Vereceğı dersi ,y içinde dort parkta halk ıçln ha\a ta kan lejyonu grupu Kanada hükumetme mılel sulh cemıyetının de reısıdır Bu o nı temin edecek tesisat inşa olunujor, rruzlanna karşı dort bmuk sıgmak ^a 2 ton ağırlığında bır Alman denız topu .te kııât başta olmak uzere bır çok sulh balarına malıkız Dunyanın siyasehle tasarruf etmış, aynı zamanda bır çok evvelâ içimızden birıne yuzıınden okutur, sonra kendısi anlatır ertesi deı^e cllıasıl Italjanın bujuk bir is japmak )acaktır Bu dort parkın yakınlannda hedıje etmıştır Bu top geçen harbde 'ınsanlar harbı kokunden kal nıeşgul olarak daımî bır malî vs sıyasî fabrıkalarının mamulâtının muşterıleıı de bizden isterdi. Bir gun, biraz dıkT azmınde olduğunu ve Mısın istilâya ka nılunan demır\ ollan ıstasvonlannın 11 Almanlardan ığtınam edılmıştır. •Urmağı, mustakbel neslı tam bır suku" mes'ulıyet deruhde etmeğe hıçbır mec olan Avrupalı kardeşlerının de ellerınde 1ar verdiğıni gosteren herşey japılıjor isak noktalannda sığınaklar yapılacakBu hedıyejı tesellum eden alâkadar ve huzur içinde beserıvetın yuk^elmesı bunyetımız yoktur Çunku AvTupa sıya kı servetlermın harb c .elerınde ya katsız bir arkadasıınıza okuttuğu bir parçanın içinde Kılburun dıye bır tala nazır, bu hadısevı Kanadanın harbde ıçın çalışmaga teşvık etmegı bır gaje set adamlan kendılerıle ışbırlığı yapıla nıp ;ır. du. ( yıkılmasına meydan vermemış, Eundan başka Tokıo'nun dar sokaklan üvnadığı rolun ehemmıv etinin Amerıkacak şahsıyetler değıldırler Onlarn du dunyayı cıdden sevılmeğe ve yaşanıl adı geçıyordu. Arab harflerile hepsı bir *** ıttıhaz etmlslerdır. Bu sulhperver insanimlada jazılmış olan bu kelimeyi çotfalvenın geçerek yangın merkezlerıne ılarca tamamen takdır edıldıgme bır delardan bır grup 1914 harbı balamadan tuncelerıne gayet dar polıtıkacılık hâ maga lâyık bu cıhan halıne koymuş oBu sırada Mısırdan başlayarak butun sokulabılmesı ve bu suretle ateşın su ;11 savdığını sövlemiştir cuk bır ecnebi isim sanarak, Kılebrou kımdir.) ıddıasında bulundular ve bu Ucaklardı epeyce zaman evvel Amenka Cumhursark mılletlerını hakıkaten derın bır ta atle genışlemesme manı olması ıçm gedı>e okudu. Hep sulduk. Hoca da: .dcüalarıru tevsık ıçm de 1919 senesınde reısının bır teklıfıni Avrupa devlet asa almıstı. Mısır, Fılıstin, Irak, Surıye. nlçletılecektır. Kılburunu alafranga okujorsun! OTurk topraklarına çıkarılan ıstdâ ordu Mihvercflere cesaret veren sebebler damlanna vermek uzere Ingıltere, Suudi Arabıstan, Yemen, Sudan muthis Amerıkanın Avrupa işlerine karşı tur' dije azarladıvdı. laıını ışhad ettüer. Fransa, Almanya, Avusturya gıbı buyuk bır kâbus içinde idi Acaba Italyan orSuriyedeki Fransız Radvoda da hâs isimlerin janlış o(ingılız ve Fransızlar bır taraflan sulh gosterdığı bu lâkaydıdır kı mihver devhukumet merkezlennı zıyaret etmışler, dusu hakikaten Mısırı istilâ edebıle> Komiserinin sözleri konferanslarmda Vılson prensıpıerını letlerıne Avrupalı demokrasılen suhu kunduğunu isittikçe hep bu kılebron meşhur devlet rıcahle goruşerek noktaı cek mijdı' Çunku butun bu ınemleketSam 6 (a a ) Fransamn Surıje \e munakaşa ederlerken dığer taraftan ta :etle mağlub edebıleceklen kanaaünı keiimesi aklıma gelijor. nazarlarını şoylece telhıs etmislerdı (erin anahtan Mısırdı ve Mısırın isgabeslcttı ve korkusuzca harb sahalarına Ltıbnan ^em fe\kalâde komısen O n e r î l Bırazıcık ga>ret canun Bu parça» « Avrupa hukumetlen gecelı gun mamen Turk ırkde meskun arazıye ıs atılmalarmda kendılerıne cesaret verdı lınden sonra Italyanın butun bu memle Dentz Şama mmasalatmda mem^keun hazırladıkları duzlu sılâhlanmaktadır Bu sılâhlı sulh tılâ ordulan çıkaracak kadar Vılson Eğer Amenkalılar sadece Amerkanın lar okunmadan evvel alemleru» telafketlere sarkması, butun bu memleketleri ahilî emnnetıni munhasıran Pransahalı ergeç bır harble netıcelenecek, kan prensıplerının ruhuna ıhanet ve ebedî sakınlerı değıl, fakat uzerınde butun fuzu kontrol edilse olur gıdeı:. ^endi sıyasetine ujgun bir shaset tut nın temin edeceğını so\lemls ve yenl vaB. FELEK lar dokulecek, mılyarlarca lıra kıyme sulhu kurmak azmıle hayatlanm feda irsan'arm barmdığı arzm hemsenlerı ııağa mecbur etmesi muhim bir iş teşkil zlfesınde baslıca ka\gusunun Sunve ve eden harb şehıdlerınin mefkurelerıle tınde servetler tebah olacak, nıhayet tmezdi. Bunlar arasmda yeni harb ve .übnana yıvecek tedarık etmek olaca olduklannı herhangı bır felâkotın arzm Haftalık Çocuk Mecmuası muharıblerden bır taraf mağlub olacak, sarıh bır şekilde ıstıhza etmışlerdır ) bır tarafından dığer tarafmı ko'ayhkla aitine mukavemet edebilecek bir mom gım ılave etmıştır. demıslerdır mutareke yapılacak, bunu da sulh koneket joktu ve bu yuzden hepsı de huButun çocuklara «orujor sarfbıleceğını daha çok seneler evvel Amerıkada hancî ve dahilî butun siferanslan takıb edecek Acaba bu sulh udsuz bir ıstırab içinde vazıjetın in. KİTAB MI> SEKER M İ ' du^unseydıler, Vılson prensıplennın Ankara 6 (Telefonla) Malıye Ve7 yasetı ıdare eden bızzat halktır En konferansı şımdıden toplanamaz mı Bu jsaflannı bekliyordu. ruhuru mudafaa ederek kâınatı bu ıkin kâletı Musteşarı Cemal Yeşıhn reıslıOKUNCAK M l * HANGISINI ıhtılâflar şımdıden tesvıye edılemez mı' zergın ve mütefekkir bır profe^orden en cı harb felâketınden kurtarmak serehni Ankara 6 (Telefonla) Ko\lümüIstırabın bu memleketlere munhasır ğmdekı komısyon ve ucretlı memurların TERCIH EDERSINIZ ' . Mahv olacak bu canlar, heba olacak bu fakır ve basıt bır ışçıye kadar heıkes kazanmış olacaklardı Ne yazık kı bu maşlı memurıyete geçmeleri ışı etran.aldığını ve daha genis sahalara >a\ıl zün kendı gıvım es\asını yapabılmesmı Cevablarınızı şu adrese gonderinizmallar, sefaletlere mkılâb edecek bu vatanm mukadderatı hakkmda fıkıını tun cıhanla birhkte bu imkânı Amerı fındakı tetkıklenne devam etmektedır. nıadığinı soylemek, doğru olmaz. Fakat »mlnen Iktısad Vekâletmce hazırlanan (Beyoğlu, Posta kutusu • 2053) saadetler tasarruf edılemez mı' Dunya sovlemek salâhıyetinı haızdır. Hergun cok şukur bu ıstırab devresi uç aydan :1 tezgâhlan tevzi edllmektedir El tezKomısvon butun daırelerın ucretlı meı'a' da kavbettıler. ^ P En çok rey toplayan cevaba mız cıdden sevılmeğe ve yaşannıağa lâ her vatandaş kendı mıntakasının mebfazla surmedi Ve takriben bir ay once gahları içın vılajetlerde kurslar açılamurlanna aıd kadrolarını tetkık etmışuslarına ve âyan azalarına, hatta bızistırak etmıs olanlar arasından aktır v ık bır cıhan olamaz mı' » (*) Halbukı bu çok yanlış bır goruş tır Şımdı de maasa geçtıklen takdırda 'aziyet en esaslı şekilde değısiklığc uğ(50) çocuğun ısımlerı ılân edıleBu ideahst Amenkan teklıflen Avru zat Cumhurreısme mektubla, telgrafla ur Harbı Umumıden evvel Bcukan dev hazınerun yapacağı maddı fedakârlığı radı. cek ve hedıyeler venlecektır palılar tarafından buvuk bır sempatı f''ân veya falan meselenın şu \eja bu e^'erJe merkezî Avrupa de/letlerını, tespıt etmektedır İngilizlerin bir ay once harekete geçıle karsılanmış, ziyafetler, nutuk'ar ve şskilde halledılmesini arzu ettığını bıl ^spanyayı ve Italyayı demokrası ıle ıdaW Cevablarm kabulu 13/1 '1941 nıeleri uzerine Italjanlar evvelâ Sıdi Laguardıa 6 (a a ) Ha\a meydarı rıimış, ıltıfatlar bezledılmiş, fakat mus dırır En basıt bır kanun müzakere edı re eden mılletler olarak tasvıf edeneakaşmına kadar uzatılmıstır lîarraniden atıldılar Ilk hareketler netıewYork 6 (a a ) Ruz\elt'ın ^ahsl pet hiçbir netıce elde edılememi^ti A hrken bıle âyan azaları, meb'uslar on yız Hatta Fransada bıle AmerıkaMarın t k sayısı 10 kânunu«ani 1941 tesınde uç bes Italjan fırkası perisan numessılı Hopkıns, Clıpper tayyaresıle merıkalılar, Avrupalılasla tesrıkı mesai beş, yirmi bın telgraf vr mektub alır te'âkkılerı vechıle bır denıokraai ıdaresı CUMA srunti çıkıyor edilmiş, daha sonra devam eden hare Lızbona hareket etmıştır. Oradan Lonkanı olarak hiıvuk bir lar Her millet vekılınin hususî kâtıble n evcud değıldı (Sonu 4 uncu sahıfede) gıdecektır Libya'da kazamlan zaferler ingiltere ile müzakereler Getirtilecek eşyanın tesbitine, Hariciye Vekâletimizde devam ediliyor Geniş dünya ufuklarında Cihan faciası karşısmda adfsefertirâsmd Spikerlerimizle bir şakalaşma! Anterika, Avrupa niçin bu kadar gecikti? işlerine müdahalede işletme KIZILORDU Deniz ve hava sınıflarında askerlik müddeti 4 seneye çıkarıldı Vekâlete 3 milyon liralık kredi açıldı Nezahet Nııreddın İngiliz milleti «1941 e zafere iman için çok iyi sebeblere malik olarak girmektedir.» Transilvanya lerekesi MacarRumen matbuatı arasmda atışmalar yeniden kızıştı îngilterede harb istihsalâtı komitesi Japonyada da pasif müdafaa tecrübeleri başladı GEMAL NADIR GULER VEDAD GİİNYOL'un Köylüye el tezgâhları dağıtılıyor Ücretli memurlarm vaziyeti Ruzvelt'in Londra mümessili yolda Veihasıl Aksam uzerı teyzem gıttı Onu ugurlarken, Yusuf bır mektub verd. Jzırtırden Adeta sevındım. Odama çıktım Dızlerıme ınce bır ortu alarak sezlonga uzandm, başucumdaki elektnğı yakarak mek+ubu okudum Icıme ferahlatıcı bu serınlık doldu. Huseyın bahardan, çıçeklerden, kuslardan, hep guzel şeylerden bahseden nes'elı bır mektub yazmış Altma da kucuk bır haşıye geçmış Nermıne bır taiib çıktığını, artık senelerce suren fedakârhğına bır nıhajet vermesı, bu adamla evlenmesı ıçm kızkardeşını zoriadıgmı yazıyor. Bu havadıse de ayrıca sevındım. Nermın mes ud olmaya lâyık bır kızdır Altın gıbı bır kalbe malıktır. Huseynın, her satırında sevgısım alâkasmı ızhar eden mektubu benı adeta tedavı ettı. Kendımı ıyı hıssettım Sukunet bulmuştum. Hatta bır aralık nıçm Huseymle ev lenmedığımı kendı kendıme sordum Izduacda aşk aramamıya, yalnız sade, rabıtalı bu ev kurmaya karar vermıstım Fakat derhsl, bu bahıste Nermıne soyledığım sozler aklıma geldı. Hayır, Huseyınle evleremezdım Onda eksık bulduğum taraflar vardı Bana karşı bu kadar zayıf olan b'r koca ıle hem kendım bedbaht olur, hem de onu bedbaht edebılırdım Belkı de butun bunlar bahane ıdı Şu vardı kı onunla evlenmek ıstememıştım Bu bana o zaman, sımdı de sacma olmıyacak bır şey gıbı gorunuyordu Halbukı, onu oyle sevıyordum kı . Huseynın mektubunu okuyup bıtııdıkten sonra, derhal ona ce\ab jazmak arzusunu duydum Yazıhanemın başına oturdum Ona, ıkı gun evvel Bogaza gıderken şahıdı olduğum kazadan, Dıraz da mımardan bahsettım Ve budala^a h r meraka duşerek, gururun aşkı oldurup olduremıyeceğını sordum Fakat sonra derhal sıldtm Bu, bana yakısmıyan bır sualdı. Gece, yemekte bıraz dalgırdırn Nınem a>ağımın ağrıyıp ağıımadiğmı sorda Bana karşı o kadar dudcathdır kı Dun ıkıye kadar salonda basbaşa oturduk Ona bır sej ahat kıtabından parçalar okudum. Nmemle, ıs masamızm üzerındeki mavi abajurdan dokulen hafıf ışığm altında dızlerımız bırbırıne değecek kadar yakın, etrafımız sıkı bır şefkat ve muhabbet çemberıle muhat gecırdığımız bu sakın gecelerı çok sevıyorum Eskıden boyle bır gecede uç baş bırlesndık O uçuncu baş, azız baş aramızdan oyle fecı ve elım bır şekilde gekılıp gıtü kı'.. « CUMHURİYET » İN EDEBÎ ROMANI: 24 sollan > adırgayacağını caklar duşunmuş ola Seyyar satıcılar On ıkıye doğru nınemm gozleıı kırpılmaya başladı Odalarımıza çekıld k Yatağıma gırıp de ışığı sondaruncs evvelâ zıfın karanlıkta kaldın Sonra esvalaı parça parca, bır koltuk dırseğı, bır yazıhane ucu halınde meydana çıkmaya basladılar Tuvalet aynom esrarlı pırıltılar içinde belırdı Duvarda gclgeler oynasıvordu Kendımi gene her zamankı gıbı yalnız, bedbaht hıssettım Bır ıkı gundur bıraz kabuk bağlamıs olan yara açıldı. Uzun zaman uyuyamı>arak babamı, evvelkı mes'ud, guzel hayatımızı dusundum ve sevgıh olumü/ ıçın, geçmekte oldukları sırada hıç de kıymetlerını bılmedığım o eskı gunler ıçın ağladım. Yazan: Peride Celâl graf gelmıs, Ayşemn nıkâhı varmıs Bızı Kadıkoy Nıkâh memurluguna davet edıyoı Nıkâh, sabahtı Yetışemıyeceğımız ^çın nmemle ogleden sonra Çamlıcaya gıtmege karar verdık *** Çamlıcadakı evı telâş içmde bulduk Nıkâhtan yenı donulmuştu Ayşemn kocasuıı gordum Sarışın, uzunboylu bır çocuk. Belkı de boyle bır gunun verdığı heyecandan olacak, bana fazla durgun gorundu Ayşeye gelınce kızcağız bıraz şaşkm ve telâşlı, oradan oraya Sabah saat on bırde, nınem kapımı koşuyordu Bızı gorunce hepsı pek sevurarak benı uyandırdı. Dayımdan tel vındıler. Dajımın karısı cDarısı senın başına1» dıje bojnuma sarıldı Dayım > anaklarımdan optu Nınemı baş koseye geçırdıler ve damada el opturduler Dayımm evı, tam eskı bır Istanbul evıdır Orada oda kenarlarmı cepeçe^re saran uzerı halılarla ortulu sedırler duvarlarda eskı beyıtler ışlenmış nevhalar, atlastan tavuskuşlu yastıklar ve dededen kalma karpuzlu buyuk lâmbalar vardı Yengem hâlâ annesınden kalma kırmızılı beyazlı ıpekle ışlenmiş seccadesmde namazını kılar Ramazanda Ayşeden maada hepsı oruc tutar'ar. Bızı taşlığın yanındaki buyuk odaya aldılar Yenı bır değısıklık olarak bu odanın mavı kadıfeden kubık eşva ıle doşenmış olduğunu gdrdum Herhalde eve yabancı bır adamm gelmekte olduğunu ve belkı o sedırlerı, lâmbalı kon Bu esyası değışmış oda ıçınme sınsı bır huzunun dolmasına sebeb oldu Butun o =edırlerı, o ku^lu atlas yastıkları, uzun etajerlerde kuğu boyunlarıle nazlı nazık duran kulplu ve kapaklı, beyaz, eskı vazoları ben oyle severdım kı.. Annuemın babasmm bu uzun beyaz sakaJı, munıs bakısU ıhtıyarın feslı, redıngotlu resmını de kımbıhr ne duşunce ıle kaldırmışlardı Bu da aynca ıçımı sıktı Odada bızımle beraber bırkaç kısi daha varaı Kım olduklannı şımdı unuttum Gahba kadınlardan bırı Ayşemn arkadası, ıkiîi komsu erkekler de damad tarafındandı Herkes bır kosede konusuyordu Duğun ıkı ay sonra olacaktı Daha eksıkler tamamlanmamıstı. Hem Aysenın kızkardeşı de, o zamana kadar kocası ızın alabüeceğı ıçın, duğunde buljnabılecektı. Bır aralık Avse sokuldu Kolumdan tutarak «Bıraz gelır mısıdn Azıze7» dedı Kalktım. Belkı de butun bu konuşulanlardan nekadar sıkıldığımı kızcağız anlamıstı Taşlığa çıktık Ayşe koluma gırdı. Bır ıkı buyuk masayı gostererek (Arkası var) Sejyar satıcılardan jol kesıjor dıj e sıkâjetimiz birse fajdanıız ondur Çunku, bılhassa es'ann jukseldiği su gunlerde onlar, dukkâncılardan, juzde en az jırmi beş, daha ucuz satarak maisetımizi ucuzlatırlar. Beledıje memurları bunlann daima pesındedir Bu da onların vazifesıdır Isimleri ustunde; seyyar satıcıdırlar. Bir yerde duramazlar Lâkın bir musteriye mal vermek icin de durmasına musaade edılmezse o zaman musteri limoncunun koluna girıp: Kaça verıjorsun Unıonları azizım 9 dıye hasbıhal şeklındc jurumekten baska çare yok! Seyyar satıcının manasım ve bikmeti vucudunu tayin etmek lâzım. Bunlara ücaret musaadesi verdıkçe bır yerlerde dolaşıp gezinmesına de musamaha etmemız lâzımdır. Yuzde juz faldr olan bu binlerce kuçuk esnafm evlenn apaıtıuıan olması juzunden artık mahallelerde çalışmalan pek güçlesince pazar yerierine koşmaları tabiıdir. Bunları oradan da urkutursek nerede satıs yapacak"* Hele hiç bir yerde durdurmazsak muşterile nasıl (aksuatâ) edecek? Duşunmeliyiz değil mi? , '