26 Ekim 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

26 Birincitesrin 1938 CUMHURIYET Seyahat notları: 41*| ! Avrupamn birçok memleketlerinde bilin tarihinde ramazan, Kur'ahassa Almanyada sanayie ham madde tenı kerimin Bakara adını taşıYazan: KÂZIM NAMl DURU dariki işi yeni bir şekil almıştır. Muhtelif yan ikinci suresindeki altı Dostura Gospodin Kara Povof'la bir diller bize büsbütün meçhul kalacak. sebebler dolayısile sanayilerini doyura âyetle taayyün eder. 183 üncüden başlıcak ham madde bulamıyan metnleketler, likte, saat 20 de Sofyadan kalkan trenle Halbuki bu arkadaşlar da bildikleri bu yarak 189 uncuya kadar devam eden bu bunları ya sun'î vasıtalarla veya sınaî mayola çıktık, geceyarısına doğru Filibeye lisanların edebiyatlarile o kadar ilgili âyetlerin tercümesi şudur: «Ey iman mulât döküntülerinin tekrar izabesi surevardık. Bu üç buçuk saat kadar süren görünmüyorlar. edenler! Oruc size farzoldu. Nasıl ki tile, kısmen olsun, elde ediyorlar. Sanayolculuk, tath tath konuşmalarla geçti. Mutlakiyet devrinde, idadilerde, rumsizden evvelkilere de farzolmuştu. T a ki yide «rejenere» tesmiye edilen bu usul Cumhuriyete kadarki Türk edebiyatını ca, ermenice gibi raiyet dilleri de öğretigünahlardan sakınasınız. Farzolunan oşimdiye kadar memleketimizde tatbik e iyiden iyiye tetkik etmiş olan dostum,, lirdi. Bugün, o devrin gayesile o dilleri ruç, sayılı günlerdir. İçinizden her kim o dilmiyordu. Daha doğrusu sanayi ma halk edebiyatı üzerinde yaptığımız yeni öğrenmek istemememiz pek tabiidir; fagünlerde hasta olur veya seferde bulumulâtı döküntüleri memleketimizden toparaştınnaları çok dikkate lâyık buluyor. kat yeni Türk devletinin yeni ideali, bu nur da oruç yerse tutamadığı günler salanarak yok pahasma harice çıkıyordu. Halk edebiyatımızda felsefî düşüncelerin dilleri öğrenenlerin çoğalmasını, gerek yısında başka günlerde oruc tutar. Oruca Şimdi bazı sanayi müesseseleri tnemleyer bulmuş olmasına, türkçenin bu edebi edebiyatlarından, gerek fikriyatlarından güçlükle dayananlar bir yoksul besliyeketimizde bu kısım sanayi kuruluncıya yattaki iç ahengine bayılıyor. Doğrusu da bizi istifade ettirmeleri ciddiyetle gözönü kadar bu işi gene başka tnemleketlerde, rek fidye verirler. Kim ki gönül isteğile bu değil midir? Halk edebiyatımız, her ne alınacak bir meseledir. hayır işlerse bu, onun için hayırlı olur. fakat kendi hesablarına yaphrmağa karar hangi bir milletinkile karşılaştınlsa, göğCumartesi, bizde olduğu gibi, Bulga vertnişler ve bazı sanayi şübelerinin ham Sayılı günler ramazan ayıdır ki insanların sümüzü kabartacak derecede zengin ve ristanda da okullar yalnız öğleye kadar madde kırıntılarını toplatarak rejenere ihidayet rehberi olan, onları doğru yola orijinaldir. Ona, yeni ruhumuzla modern açıktır. Onun için Filibede sabah kalkar çin harice sevke başlamışlardır. Bu suretgötüren ve hakkı bâtıldan ayıran en parbir şekil vermeğe muvaffak olduğumuz kalkmaz, projimnaza gittik. Bu okul, le meselâ, eski kauçuk parçalan bir aralak bürhanları şamil Kur'an bu ayda gün, sui generis bir millî edebiyatımız ola Amerikalı milyarder Karneci'nin yaptır ya gelerek memlekete ham kauçuk halingönderildi. Ramazan ayma erişen oru cağma inanmalıyız. Bütün millî edebi dığı bir bina idi. Fakat ders yılı başı ol de döneektir. cunu nitsun!» yatlar, folklor edebiyatı üzerine aşılan duğu için okul, henüz muntazam derslere Ki2ilay bayramından bir intıba Bu iş normal şartlar içinde yapılırsa, Gene din tarihinde ramazan birkaç mışlar, bütün edebî diller, hümanisme'den başlıyamamıştı. Onun için bizi, daha bü eskisinden bir farkı ve memleket hesabma vakıayı hatırlatır. Bunların biri on iki alınan kuvvet ve metodla bugünün yüksek yük ve daha modern bir projimnaza gb'n faydası olmaz. Fakat hükumetin de bu imamdan Cafer Sadığın doğumudur ki dilleri arasına girr>işlerdir. Ne yazık ki derdiler. hususta «ehavetkâr davranıp gümrük resbu ayın sekizinde vukua gelmiştir. Bil biz, dilimizi bile kelime azlığı veya çokBurada müdür karşımıza çıktı; pek az minden kolaylık göstermesi hem millî sahassa Şüler için mühim bir gündür. İkinluğu bir yana halk dilinin şümullü mev türkçeden başka yabancı bir dil bilmiyor nayi için, mühim tasarruf imkânı, hem de cisi Hazreti Muhammedin Ayşe ile evkiine henüz çıkaramamış bulunuyoruz. du. Kapıdan içeri girip de iki yanlı olarak yeni bir iş mevzuu hazırlamış oluyor. lenmesi vakıasıdır, ramazanm on ikisine Bizkn çok yeni olan sanayiimizin heFolklorumuz ve halk edebiyatımız eş yukarıya çıkan merdivenleri tırmanırken, tesadüf eder. Üçüncüsü Mekkenin puta siz denecek derecede zengin ve güzei ol duvarlara asılı duran resim levhaları dik nüz bu tarafı noksandır. Şimdiye kadar tapan Kureyşilerden alınması hâdisesi duktan sonra, onu (avam) dili sayarak katimi çekti. Bunlar, projimnazın on iki, memleketimizde ham maddesi bulunan dir ve ramazan ayının yirmi birinde vuiltifattan mahrum bırakmak millî bir on üç yaşlarındaki çocukları tarafından sanayiin kuruluşuna itina edilmiş ve ham kua gelmiştir. Dördüncü Halife Alinin cinayet değıl midir? Bulgar edebî dili de yapılmış desenler, akuarellerdi ve bir halk maddesi bulunmıyanlar için bu mevaddı Ibni Mülcem elinde şehid düşmesi de halkın dilinden alınmıştır. Eski bulgarca hikâyesinin konusunu tasvir ediyorlardı. iptidaiyenin haricden tedariki bir zaruret ayni tarihe tesadüf etmektedir. Fakat rakilise muhitinde kalmış, halkın anhyamı Şeref mevkiine yükseltilen resimler de ol olarak kabul edilmiştir. mazanın en büyük kıymeti, ilk Kur'an Bu vadide yeni atılan adımlarm yann yacağı kararlı bir şekil almıştır. Yeni bul salar, o yaşlardaki çocukların eserleriydi âyetinin bu ayda nâzil olmasındandır ve garca ise, Bulgar halkının kendi dilidir ve ve gerçekten şaşılacak bir san'at istidadı daha genişliyeceği ve sanayide rejenerasbu vakıanın 26 ramazana rasladığı rivabütün düşünce ve duygularını bu dille nın nişarreleriydi. Daprenatür olan parça yonun memleketimizde de taammüm eyet olunmaktadır. ifade eder. Konuşulan bulgarcayı dinler ları görülüp duyulmuş olduklarını göste deceği muhakkaktır. Ne yazık ki din tarihinde bu kadar F.G. seniz, çarşı ve pazarda gezerken dükkân riyordu. mühim bir yer almış olan mubarek ra Urlada yeni mektebin bahçesine girilirken lann, mağazaların levhalarını okursanız, Bundan önce de tahassüslerimden biîzmir, (Hususî) Piyasa hareketleri diye Reisı, izciler, binlerce mektebli ve mazan müstebid hükümdarlar devrinde bu dildeki türkce kelimelerin çokluğu rinde söyledim: Bulgarlar, saat on iki, ve mevcud vaziyet hâlâ içinde bulundu halk bulunmuş, Atatürkün heykeline çe iki yüzlülüğün, riyakârlığın coşup taşt.ğı önünde şaşırır, kalırsınız. on üçe kadar ders yapıyor, öğleden sonrağumuz istihsal ve satış mevsiminin çok lenkler konmuş, hararetli nutuklar ve bir ay haline getirilmişti. Bu hazin hakiİşte bu gece yolculuğunda arkadaşımla ki zamanı çocukların evlerinde çalışmalaiyi neticeler vereceğini, müstahsilin nor rilmiştir. kati tevsik eden fıkraiarın, hikâyelerin malden daha üstün bir kazançla kalkıbu türlü hasbıhallerde bulunduk. Komşu rma, derslerini iyi hazırlamalarına bırakıne haddı, ne hesabı vardır. Ben yalnız Urlada veni bir mekteb acıldı nıp sevineceğini müjdelemektedir. Budillere bu kadar çok kelimeler veren türk yorlar. Bizim çifte tedrisimizden bahsettzmir, (Hususî) Urlada yeni inşa e Osmanlı tarihinden şu fıkrayı alarak esnun ilk alâmetleri üzüm ve incirde göçenin edebiyatı nasıl oluyor da komşuları tığim bir yazımda, b'ğleye kadar okula dilen beş dershaneli büyük mekteb.n kü ki devirlerdeki ramazan telâkkisine bir zükmüştür. Her iki mahsul, iyi fiatlarla gidip de sonra evlerine bırakîlan çocuklamızca meçhul bulunuyor) Bunun sebebi nümune veriyorum: şad resmi çok parlak olmuştur. satılmış ve satılmaktadır. Ihrac ve sevk hâlâ içlerden çıkmıyan eski hmçlardır. rın derslerini hazırlamağa vakit bulduklaTörende Vali namına Vali Muavini ile «1726 yılına tesadüf ed?n saban ayıfaaliyeti hararetli bir şekil almıştır. Onlar, türkçeyi sevmek istemediler; çün rım söylemiştim. Orta okul öğretmen arVilâyet Encümen ve Meclis azalanndan nın yirmi altıncı cuma günü Üçünrü 28 ağustostan 15 birincitesrin gününe bir gurup, matbuat erkânı hazır bulun Sultan Ahmed, Sadnazam İbrahim Pakü onu sevdıkleri gün artık bızı sevmeme kadaşlarımdan bir haylisi, bu yazımdan kadar yapılan üzüm sevkiyatı 33301,5 muş, Urlanın binlerce halkı davul, zur şa, Seyhülislâm, Kazakerler ve O=manlerine sebeb kalmıyacak. Bundan ötürü dolayı bana kızmışlardı da. İşte Bulgartondur. Bunun 24392 tonunu Almanya Sofya (Hususî) Bulgar Meclisinin nalar ve yavrularile iştirak ederek bü lı Imparatorluğunun bütün varidat kaylar, çıfte tedris yapmadıklan halde bile, Türk Bulgar yakınlığı ve dostluğunu çekmiştir. yük bir bavram günü yaşamıştır. istiyenlerin türkçemizi öğrenmemeleri ve öğleden sonraki zamanı çocukıam istifa ikinci fevkalâde toplantısını Kral Boris naklarını ellerinde tutan, her geceyi saz İncire gelince, 33 bin tonluk rekoltel\Teras mde Vali Muavini. Maarif Miinamına Başvekil Kö«e lvanof açtı. 7 daonu sevmemeleri mümkün olmıyacaktır; desine bırakıyorlar. Nerede okuduğumu den 17403 tonu ihrac edilmiş bulunmak* dürü. Maarif Memuru, talebe söz söyle ve ahenk Jçindc çırağan fasıllarile gecifakat mesele elbette bir yanlı değildir. Bi şimdi hatırlıyorum: Polonyada, sanırım kika devam eden müzakere esnasmda tadır. Bunun da 5285,9 tonu Almanyaya mişlerdir. Misafirler şerefine Belediye ren devlet ricali Ferahâbad kasrında zim de, komşularımızın dillerini öğrennıe terziler cemiyeti, bir b'rnek lise vücude ge meb'us Kojuharof General Peyef'in ka satılmıştır. toplanmışlardı. İçiyorlardı, eğleniyorlarbinasında bir ziyafet verilmiştir. ğe çalışmamız lâzımdır: Düşman kalsak tirmiş. Bu lisede de b'ğleye kadar ders tilleri neden meydana çıkarılmadığını Bu rakamlar, d'ğer senelere kıyasen Mektebe şimdiye kadar yirmi beş bin dı. Yatsıya doğru minarelerin kandillerokutuluyor, geri kalan zaman beden ter Başvekilden sordu. Harbiye Nazırı Das bir rekor teşkil etmektedir. Diğer mad lira saıfedilmiştir. Binayı hususî muha le donatıldığı görüldü. Meclise bir so da, dost olsak da. kalof Bulaar ordusuna harcanacak dört de ve mahsullerden muhtelif memleketsebe idaresi inşa ettirmiştir. Noksanları gukluk gelmişti. Baharın en safalı bir gdKendi içine çekilip kalmak veya yük biyesi, oyun, temsil ve öteki güzel san'atmilyar 250 bin leva hakkında bir kanun sektir, derindir diye uzak memleketlerin lara bırakılıyormuş. Ben, bu usulü, ço Drojesi verdi. Projeye göre, Bulgar or lere de epeyce sevklyat yapılmıştır. Son için daha beş bin lira sarfolunacaktır. nünde ilân olunuveren ramazan başta pahafta içinde Mısıra 99 ton kavun, 20,6 Yeni mekteb, mevcud şartlar içinde Ur dişah olmak üzere devlet ricalinin canını dillerile iktifa etmek doğru gö'rünmüyor cukları sabahtan akşama kadar dershane dusunun silâhları yenilestirilecek, elbise ve ton yaş incir, İngiltereye 12.3 ton yaş lanm büyük bir ihtiyacını karşılayacaksıkmış bulunuyordu. Meğer, Ayasofya bana. Bize fransızca, ingilizce, almanca, lerin kapalı havası içinde derslerle ugraş saire yapılacaktır. Bundan başka Bulga üzüm gönderilmiştir. tır. Kayyumbaşısı şaban ayının bitmesıne italyanca kadar, belki daha ziyade bul tırmağa tercih ediyorum. Bir kafa, hele bir ri'tanm muhtelif istikametlerine doğru uAlâkadarlar, vaziyeti gayet iyi görKış ve mahrukat henüz birkaç gün varken ramazana degarca, yunanca, sırbca, hatta rusça da çocuk kafası, böyle ardı arası kesilmeden zatılmağa başlanılan simendifer yollarile, mektedirler. Sonbahar, bütün mmtakada kendisini lâlet eden hilâli gördü^ünü iddia ve iki sabahtan akşama kadar db'rt beş türlü lâzımdır. Bulgaristandan hicret eden, Şimdi de tütün satışlan beklenmekte göstermeğe basladı. Dün yağan yağmuryeni vagon, lokctnotif ve diğer simendifer yahud Girid veya Yanyadan gelen, Rus dersle uğraşacak olursa, ister istemez sur levazımatma sarfedilecek bir milyar leva dir ki, bundan alınacak para da Ege mın lardan sonra, hava birdenbire sertleşti ırgadın şehadetile de iddiasmı tevsik ettiyadan Türkiyeye göçen milletdaşlarıınız menage, yani kafa yorgunluğu yapar. hakkmda da bir kanun projesi Meclise takası için çok mühimdir. ve soğuk bir rüzgâr İzmiri ve civarını ginden İstanbul Kadısı, ramazanın gelmiş olduğunu kabul etmiş, ilâmını ver içinde birkaç arkadaşımız da olmasa, bu Bulgarlar, bu usullerile bu türlü yorgun verildi. Yalnız Amerika kumpanyalarmın ala bastırdı. luğa meydan vermemek bahtiyarlığını elDünden itibaren caddelerde pardesü miş ve minareleri kandillerle süsletmiş Başvekil Köse lvanof, Hariciye encü cağı tütün, rekoltenin yarısı kadardır. *] Ilk yazüar 10, 17 ve 19 birincitesrin de etmis bulunuvorlar. ile dolaşanlar göze çarpmaktadır. Halk imiş. Halbuki acele etmese ve zamanın tarihli nüshalarımızda cıkmıştır. meni azalarına Selânik anlaşması hakkın (14 15 milyon kilo) İnhisarlar İdares: de mevcud stoku a arasında vivecek. icecek, givecek, yaka Halifesi olup o gece çakırkeyif bir halde da izahat verdi. Anlasma bir iki gün içinzaldığmdan bu sene daha fazla müba cak hazırlığı. daha doğrusu kış mevsimi bulunan Sultan Ahmede ilâmını gönderde Sobranyanın ta^'ibine verilecektir. vaat vapacaktır. Keza Türk Limited Sir tedbirleri kendisini göstermiştir. se ramazan birkaç gün sonraya bırakılaketi ile yerli, ecnebi firmalar da mübaOrman idaresi, bu sene İzmirde kö cakh. VİLÂYETTE vaa hazırlıklarmı bitirmek üzeredirler. mür ve odun buhranma mâni olmak i«O gece Ferahâbad kasrında şarab Tütün mmtakasmdaki eksperlerin bir cin muhtelif tedbirler alm^tır. Şehirde Hava tehlikesinden korunma çekip raksa kalkanlardan ve ansızın ilân kısmı tetkiklerini bitirerek merkeze dön de epeyce stok kömür vardır. olunan ramazana karşı hınç duyanlardan için bir toplantı yapıldı müşlerdir. Nazarı dikkate çarpan d'ğer bir nokşair Nedim de, kısa bir hayret ve hiddet Dün Vilâyette kaymakamlarla KolorMahsul heyeti umumh'esi itibarile ne ta da, halkm vavas yavas odun kömürüdu ve Belediyeden göndenlen murah fistir. nü terkederek maden kömürüne ve so fasılasından sonra gene devam ettiği muhaslann iştirakile bir toplantı yapıl Amerikada Türk tütünlerine karşı o bila'ına rağbet göstermekte olmasıdır. hakkak görünen o şen meclise şu şiiri sunmış ve hava tehlikesinden korunma işSon vağmurlar. tarlalarda hazırlıkla muştu: lan rağbet. gittikçe artmaktadır. Bu vıl, leri hakkmda bazı mukarrerat ittihaz eBulgaristan ve Yunanistan tütün rekol ra başlıyan çiftçileri epeyce sevindirmiş Büemem ben de ki şahidde mi, takvîmde dümiştir. mi: tir. teleri de düşüktür. Hele bir kizb var ortada bu sıdkı kelâm Tütünün de çok iyi fiatlarla satılması Şehirde ise. suların fazla gelmesi yü EhH keyfin birisi der ki behey sultanım Başından yaralandı muhakkaktır. zünden bazı yerlerde sular birikmiş, lâ Aydın ay, belli hesab, olmadı şaban, tamam Edime (Hususî) 250 kişilik Edirne eğitmen kursu bu seneki devreKılıcali mahallesi Fıstıklı sokak 5 nuKızılay haftası ğımlar patlamış, Belediye derhal tedbir Bir iki meblaği berş ile urup öldürecek sini mükemmel surette bitirmiştir. Eğitmenler tatbikat için gruplar halin maralı evde oturan tavukçu Kâmil oğlu Geldiler, eylediler böyle cihanı sersam! Kızılay haftası. şehirde muhtelif genc almıştır. de ilkokullara gönderilmekte ve muvaifak oldukları görülmektedir. Eğit Osman, dün Beşiktaşta tramvay cadde«Gene devlet ricali, biraz sonra ra Yağmur, Tuzladaki incimad tavalarmlik kuvvetlerinin aza kaydı suretinde menlerin bir yıllık çalışma hayatı filme alınmıştır. Önümüzdeki ayın onunsinden postane önüne geçerken 759 hu devam etmektedir. Haftanın başlangıc da da zararlar husule getirmiş, bunun mazan mehtabından istifadeyi ihmal etdi eğitmen okulu da açılıyor. Hazırhkları bitmek üzeredir. Umumî Müfettiş bugün Karaağaca eıderek eğitmenleri zivaret etmiş ve açılacak olan eğitmet susî plâkalı otomobilin sadmesine ma günü Atatürk heykeli önünde yapılan üzerine amele sevkedilerek tuzlar yığın mediler. Hususî ve mahrem surette haOkulu hakkmda müdürden izahat almıştır. Gönderdiğim resim mezunları ruz kalarak başından yaralanmıştır. merasim çok hararetli ve alâkalı olmuş haline getirilmistir. Ayni sebeble, bu se zırlanan bir evde gün doğması yaklaşm; göstermektedir. tur. ne tuz istihsalinin biraz gecikmes: muh cıya kadar şevku neşat ve süruru inbi j Şüphelı bir ölüm Merasimde Vali, Kumandanlar, Bele temeldir. sat ile temaşayı çıragan buyurdular!» Kireçburnunda oturan 20 yaşlarında Ramazan şimdi riyasız bir muhitte ri~ Nazlı Şirin adında bir Ermeni kızı, evvelki akşam masanın gözündeki tabanyasız bir halkla karşılasıyor. Bu, dinin cayı karıştırırken birdenbire ateş al de emrettigi temiz ahlâk bakımından bir , ması üzerine göğsünden hafif surette kazancdır ve kavda değer. yaralanmıştır. M. TURHAN TAN Nazlı Şirin süratle Şişli Şifa Yurduna kaldırılarak tedavi altma alınmış ve Adliye tabibi Enver Karan tarafından Balkanlararasın kadın spor dün muayene edilmiştir. müsabakaları MüddeiumumiİTk bu yaralama hâdiBelgrad (Hususî) Belgraddaki (Yusesini şüpheli görerek ve Nazlı Sirinin goslavya) spor kulübünde dün gec baska biri taraîmdan vurulması ihtimamühim bir toplantı oldu. Bu toplantıda lini gözönünde tutarak tahkikata baş Belgraddaki bütün spor teşekküller lamıştır. mümessillerile bedenî terb ye Nezaret mümessili Ulaga da bulunmustur. Ko Gayrimübadiller için yeni bir nuşulan mesele: 1939 yılmda Belgradc komisyon toplandı Balkanlararası kadın spor müsabakala rı tertibidir. Nezaret mümessili bu te Gayrimübadillerden dosyalarını ik Denizli (Hususî) Buradaki gazete bayii İsmail Yılmaz, halka İsşebbüse hükumetin müzaheret ve icai mal etmemiş olanların bu noksanlannı tanbul gazetelerini mümkün olduğu sür'atle okutmak için şehirde güzel bir eden tahsisatı vermeğe hazır olduğunt teskilât kurmuş ve tevziat için bir motosiklet satın almıştır. Gazeteler pos ikmal edeblmeleri için mühlet veril bildirmistir. Yakmda bütün Balkan mi; tadan alınır alınmaz motosikletli müvezziler derhal harekete geçmekte, her miştir. Bu husustaki müracaatleri ka messilleri kadın spor ve jimnastik te tarafa gazete yetistirmektedirler. Gazete baviinin bu hareketi büyük bir bul etmek üzere Defterdarhkta Millî merrmunivetle karsılanmıştır. Gönderdiğim resim gazete müvezzilerini mo Emlâk müdürile Tapu müdüründen müAmerika Gelecek nisanda açılacak olan Nevyork sergisinm havadan sekküllerine davetiyeler gönderile tosikletle gazete dağıtmağa giderken göstermektedir. cektir. rekkeb bir komisyon teşkil edilmiştir. görünüşü. Bulgar mekteblerindeki tedris usulleri İktısadî hareketler Yeni bir hareket tZMtR MEKTUBLARI: PENCERESİNDEN Ege mahsulleri bu sene değer fiatla satılıyor Ramazan Izmirde Kızılay haftası devam ediyor. Urlada yeni bir mektebin küşad resmi yapıldı ' 7 1 Bulgar ordusu için yeni tahsisat istendi Harbiye Nazırı 4 milyar 125 milyon leva taleb ediyor ı Edirne Eğitmen kursundan mezun olanlar J r Denizlide işgüzar bir gazete. bayii ı