25 Ekim 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Edebiyat Taritıi dersleri üçüncü kitab Liselerın son sınıtları proğramma göre yazılmıştır. Servetifünun edebiyatı Yazan: Agâh Sırrı Levend Fiatı 130 kuruş. KANAAT KiTABEVi umhuriyet UlUcŞinCI JİI finhpçinpi vı! Macar hükumeti Prag'a dün Hankov düşüyor yeni bir nota tevdi etti fapon kuvvetleri melruk Çin Macarlar ilk istedikleri ırkî hududlardan şehri kapılarına kadar geldi fedakârlık etmiyeceklerini bildirdiler ve ihtilâfm sür'atle hallini taleb ettiler IIIIIUIIIIIIMIII1IIIIIIIIKIIIIIIIIII III) III J Sajl cain Mu1) ÎSTANBUL CAGALO&LU „ . „ OiyZ Teleraf ve mffctub adresl: Cumhurtyet tstanbu] Posta fcutusu: tstanbul No 248 o3ll İU Teıefon: Başmuharrlı ve evi: 22368 Tahrtz neyetl: 24298. tdare ve matbaa fcısmı 24299 24290 îfl 1938 ayramı için hazırla ılâde sa yısını ikarıyor. Giizel tevkalâde üefıs fotoğratli sayı cıdden çok nefıs teşkit etmekte YEDİÖÜN J Bayram hazırlığı Renkli su fışkıran havuzların tecrübeleri yapıldı Millî san'at ünkü sayımızda okudunuz: Cumhuriyet Halk Partisi, Türk bestekârları arasında bır müsabaka açıyor, onları önümüzdeki altı ay zarfında «mıllî bır senfoni» bestelemeğe davet ediyor. Müsabakada muvaffak olan ıkı Türk bestekârına 1700 liralık mükâfat verılecektir. Gayesi, san'atkârlarımızı çalıştırmak, korumak, aynı zamanda memlekete eser kazandırmaktan ıbaret olan bu teşebbüs, şüphesiz çok yerındedır ve mıllî Türk san'atı hesabına takdır, hatta teşvik ve teşçie değer bır harekettir. Ötedenberi şıkâyet eder dururuz: Bugüne kadar kâh derecede zengin, bıze ve inkılâbımıza lâyık bir musiki muhiti yaratamadık. Derız. Içımızden bu muvaffakiyetsizliğı acze verenler bile gorulür. Türkün estetık bakımından yaratıcı bır kudrete malik olmadığını zanneden vatandaşlar arasında, yazık ki şahsan benim de tanıdıklarım vardır. Bu ıddiayı ıleri sürenler şüphesiz aldanıyorlar. Bırçok sahalarda dınamik kabiliyetini hergün ortaya koyan Türk, san'at ve musiki bakımından nıçin yaya kalmış bulunsun? Eğer bugün, on beş senelik mazımizle garb musikl'dünyasında henüz herkesın görebıleceğı kadar ileri bir varhk gösterememiş isek, bunun sebebıni bizim aczimızde değıl, zamanm darlığında aramak ıcab eder. On beş sene içinde san'at yaratan millet, dünya tarıhinde şimdiye kadar zuhur etmedi. Ondokuzuncu asrın ortalarına doğru Glinka'lar \e Moussorgskı'lerle §bhret bulmağa başlıyan Rus mektebinin temellerıni, Büyük Petro ta Onyedinci asirda atmamış mıydı? Aradaki nisbete dikkat edecek olursak, lehimıze gorülen farklardan iftıhar etmemiz lâzım gelir: ^üyük Patro'nun açtığı çığır, Rus musikisini ancak bir asır sonra harekete geçirdıği halde Atatürk inkılâbından hız alan Türk bestekârları daha şimdiden seslerini garb dünyasına ulaştırabiliyorlar. Cemal Reşid, Hasan Ferid, Bedri Taner gibi san'atkârlarımızm, beynelmilel muhitlerde yer tutmuş şöhretleri vardır. 5(C 5Jî 5jC Sarayburnu ile Usküdarda Şemsipaşa meydanında yapılan ha\uzların dun de tecrübeleri yapılmıştır. Havuzlardan 30 metre ırtıfaa kadar su sütunları fışkır maktadır. Her an renkleri değişen ve 14 cereyan devresine ayrılmış 66 muhtelif projektörle aydınlanan bu su sütunları kâh birleşerek, kâh birbirinden ayrılarak mücessem ve parıltılı bir zıya huzmesi halinde uzaklardan seyredilebilecektir. Bu tesisattan maada Topkapı sarayı müzesi bütün müştemılâtile 100 kilovatlık hususî bır muhavvıle merkezıle takviye edilen 5 grupa ayrılmış 90 projektörle Çek Başvekili General Jan Syrovy ve Hariciye Nazırı Doktor Chvalkovski, bir ziya huzmesi içine alınmıştır. Beyazıd kulesi, atrafında tesis edilen aynalı opikli Slovakya mümessili Josef Tisso ile bir arada Diğer taraftan, Macar tahrikçilerin fa 17 muhtelif projektörle aydınlatılmış olLondra 24 (Hususî) Peşte'den lArkast Sa. 7 sütun t> te] bildirildiğine göre Macaristan hükumeti aliyeti neticesinde Rütenya'nm muhtelif Çekoslovakyaya yeni bır nota vererek, ır kısımlarında yenıden hâdıseler cereyan etkî hududlardan zerre kadar fedakârlık e miştir. Çek makamatı üç yüz kadar Madetniyeceğini kayd ve ihtilâfm sür'atle carı tevkif ve askerî mahkemeye sevketmiştir. [Arkası Sa. 3 sutun 1 del halledılmesini taleb etmıştir. Hankov'un zaptından sonra Çin Japon müzakeratının başlaması muhtemeldir 16 milyon liralık malzeme satıii a&riıyör Demiryolu şebekesinin bozuk yerleri tamir edilecek, yeni istasyonlar yapılacak, nakliyatta kolaylığı temin edecek vasıtalar hazırlanacak Demiryollarımızda inkişaf Hatay ile Suriye arasında gümrük Badema Suriyeden girecek eşya gümrüğe ^ tabi olacak Kanton şehrinin bundan evvel Japon tayyareleri tarafından bomhardımanı esnasında alınmış bir enstantane Tokyo, 24 (a.a.) Hankovun uer yif bir mukavemet göstermekte ve alelâan düşmesi beklenıvor.. Motörlü Japon cele çekılmektedir. kuvvetleri şehre gözle görülebilecek yere Londra 24 (Hususî) Çin makakadar ilerlemiş bulunuyorlar. Çınliler zalArkasi Sa. 7 sütun 4 le] Ântakya 24 (a.a.) Gümrük idaresi Hatay hükumeti tarafından teshm alınmıştır. Bunun üzerine Suriye hüku meti Hataydan gidecek eşyaya gümrük resmi koymuş ve Andıflı mevkiınde bir gümrük noktası tesis etmiştir. Hatay hükumeti de mukabelebilmisil olarak Suriyeden girecek eşyayı gümrüğe tâbi tutmağa başlamıştır. Bunun için Hatay hükumeti hududda gümrük teşkilâtı yap mıştır. Şimdiye kadar Halebden alısveriş yapan Hatay tüccarları bundan sonra malı vasıtasız olarak birinci elden ala caklardır. Hükumet bu hususta lâzım gelen tedbirleri almaktadır. Ingiliz kahinesinde tebeddülât mı olacak? Hafta içinde Bahriye ve Dominyonlar Nazırlarî seçilecek; Müdafaa Nazırımn değişmesi muhtemel Müdafaa tahsisatı 3 milyona çıkarılıyor Fransua Ponse dün Berlinden ayrıldı Sefir Berlinde başladığı işe Romada devam edeceğini söylüyor İngiliz kabine azası ve mııhalefet liderleri bir arada Londra, 24 (Hususî) Başvekıl Çem faaliyet haftasının başlangıcı addedilberlayn bu sabah Çekers'den avdet et mektedır. miştir. Başvekihn avdeti, yeni bir s yasî lArkast Sa. 3 sütun 6 cfal ııııırifiıııuıııııııııııııııııııtııııuıııııifiıııııııııiıııııııııınııtıtıtMiıııııiııııııııııııııııııııııtııiııınııiıııııııııiııııııııııııiııııııııııııııııiıııııııııtııııııııııııl Yeni yetişmekte olan istidadlarımızın himayesi maksadıle Halk Partisinın gıriştiği teşebbüs, müspet esaslara dayanır. San'at cemıyetin estetık bır ifadesi olduğuna göre gene cemiyetin özü tarafından tutulmağa muhtacdır; aksi takdırde yaşıNafıa Vekili Ali Çetinkaya bir tetkikten sonra tayyareden inerken yamaz, inkışaf edemez. Devlet Demiryollan idaresi, Nafıa bikatma geçmiş bulunmaktadır. Bu her devirde böyle olmuştur. Cemi Vekili Ali Çetinkayadan aldığı direktifMemleketin ekonomik inkişaflannm yetin dın esasına dayandığı devirlerde lere istinaden üç esaslı iş programının tatlArkast Sa. 7 sütun 1 de] san'atkâr kıliseye sığınırdı. Hâlâ derin bir ııııııııııııııııııııııııııınıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınıiıııııııııııııııiMiıııııııııııııııııııııııııııııııiMiıııuııııııııııııııııı zevkle dinlediğimiz Palestrina'ların, Bellarosso'larm eserlerini Onaltıncı asrın fonetik kilisesine borcluyuz. Sonralan bu himaye vazifesini aristokrasi de üzerine aldı. Bach, Haendel, Haydn, Leopold Mozart kısmen kıliseden, kısmen de asılzadelerden gördükleri yardım sayesinde çalışabiliyorlardı. Fakat Ondokuzuncu asırda birdenbire, yerden biter gibi meydana çıkıveren burjuvazi, san'atkârın hayatını guçle§tirdi. Kilise zayıfladıgı için geniş san'atkâr kütlelerini doyuramıyordu. Aristokrasi can çekişiyordu. San'atkâr eserini, herhangi bir «meta» gibi piyasaya sürmek mecburiyetinde kaldı. Arz ve taleb kaidesi, san'at zevki üzerinde hâklm bir rol oynamağa başladı. Kendisi için c«ğil, piyasa için eser hazırlıyan san'atkârlar çoğaldı. Ve bu umumî gidişe uyamıyan idealist bir Beethoven çıplak bir han odasında açlıktan, soğuktan* ölüyor Amerikada Cumhurreisi intihabı yaklaşıyor Koska cinayetinin davası Dört buçuk liralık bir kumar borcu yüzünden bir ciğerciyi öldüren Saminin muhakemesine başlandı M. François Poncet Berlin 24 Berlindeki Fransız kolonisine veda eden François Poncet, sulh yolunda sarfettiği gayretleri hatırlattıktan scnra Münih itilâflarından bahsederek bu itilâfların ne bir son, ne de perde arası mesabesinde olduğunu, fakat bir sulh devresinin hareket noktası mahiyetinde bulunduğunu söylemiştir. Sefir beyanatına nihayet verirken Roma'da tayin edildıği vazıfenin Berlin'de başarılan işin devamından ıbaret bulunduğunu ilâve etmiştir. Sekiz teşrinisanide yapılacak olan intihabat için şimdiden şiddetli bir mücadele başladı * * * Evet, ne denirse densin burjuvazi sanatkârın ve dolayısıle san'atın himayesi Jşini ne kilise kadar, ne de aristokrasi katArkası Sa. 3 sütun 5 tel du. îzmirde iki gazete muvakkaten kapatıldı Izmir 24 (Hususî Muhabirimizden) Burada çıkmakta olan Yeniasır ve Halkm Sesi gazeteleri, hükumetin bir tebliHüdai îsminde bir ciğerciyi dört buçuk dükkânmda ğini tağyir ederek neşrettiklerinden dolayı lira kumar borcunu ödemedığinden muğ tıle öldüren birer buçuk ay müddetle kapatılmıştır, ber olarak Aksarayda berber Velin'n NADtR NADÎ Amerika Reisicumburu Ruzvelt Müddeiumumî Dewey (Yazısı 7 nci sahifemizde) suremuhakemesine, 7 sütun 2 de]