25 Ekim 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Sene 21 — No, 7194 — Fiati her yerde 5 kuruş İngiltere silâhlan SALI 25 Teşrinievvel 1938 Çek cevabı memnuniyet ve- rici olmazsa Münih anlaşr- sını imzalayan devletler toplantıya çağırılacaklar ma tahsisatını Japon üç milyara çıkardı Plânın tatbik müddeti de beş seneden üç seneye indirildi Telefon: Başmuharrir: 20585 — Yazı işleri: 20765 — İdare: 20681 — Müdür: 20497 lar Hankeuya 20 mil yaklaştılar Kantonda yangınlar devam ediyor. Birçok yerler tehlike altındadır Salâhiyettar bir Japon memuruna göre sulh Bir Fransız gazetesi Almanyanın Fransaya ademi | : tecavüz paktı akdini teklif ettiğini yazıyor İngiliz askerinin geçid resmi Avrupa buhranı siyasi değil, ruhi ve fikridir Her fedakârlık bir. gaye içindir. Ferdlerin, milletlerin herhangi bir ideali uğruna katlandıkları fedakâr- | Hklar, ondan beklenen neticeyi ver- mezse ümidsizlik acısı vicdanlara daha büyük kuvvetle çöker, Avrupa, on haftalarda bu elemli ruhi halet çine düşmüştür. Dört devlet başvekili; göçen ay sonunda, Çekoslovakyayı sulh ilâhi- meâbedinde kurban verdikten sonra herkes sanıyordu. ki Avrupa ebedi rahata kavuşacak, kimsenin kimseden bir istediği kalmıyacağı İçin artık elele veren devletler bütün gayretlerini milletlerin refahına has- redecekler, iktisadi zorlukları orta- dan kaldırmaya uğraşacaklar Öyle olmadı. Çekoslovakyayı par- çaladıktan sonra Münihter dönen devlet adam'arı, memleketlerinde ilk | iş olarak silâh kuvvetlerini daha | fazls arttırmak lüzumunu £! İ Harbe vesile olabilecek meseleler ortadan kalkmış gi ğü bir sırada bu karşılıklı ernniyet- sizliğin sebebi nedir? Her iki taraf, birbirlerinde gözleri olmadığını her fırsatta söylüyorlar. Hitler, artık Avrupada, bir isteyeceği kalmadığını nutkunda ilân ofti, Bunlara rağmen herkes niçin gene var hızile cenge hazırlanıyor? Avrupadaki korku ve Yahatsızlık - pürüzlü işler halledil- dikçe - neden eksilm bilâkis artıyor? iğ Avrupada buhranı devam ettiren bu karşılıklı emniyetsizliğin - sebebi hadiseler, yani meseleler değil, £ ler ve duygulardır. Eğer, dü tetik üstünde yaşatan &miller, letler arasında ihtilâf şu v meseleler ol dev- i bu ydı, her mesele ortadan kaiktıkça dünyanın biraz daha nefes ması, ortalığın gitgide sükün bul- *s1 lâzımdı. Yirmi senedir devlet- arasında ihtilâflara sebeb olan in bir listesini yaparsak m İçinden en mühimlerinin Kalledilmiş olduğunu görürüz. Hal Avrupe pürüzlü o dâvalar | niyet havası harbe vesile olabi. hadiselerden değil, duygu ve düşün- celerden doğuyor. Bunun için umumi vaziyetin düzelmesi çok güç ve geç ola- caktır. Elbi-liği ile bir veya iki taraflı | fedakârlıklarla bir takım meseleleri halletmek her zaman mümkündür. Fakat n cemiyetlerinde hislerin ve fikirlerin değişmesi çok ağır bir tekâmüle bağlıdır. Hele bu hisler, politika sahasında din kadar kuv- vetli, bu fikirler doktrin derecesinde kökleşmiş olursa. Son zamanlarda, dünyayı ikiye ayıran devlet sistemlerinden her vesile ile bahsetmek moda Oldu. Rejim farkı Avrupayı ikiye ayırdı. Bu fark, yalnız bir devlet idare siste- mi farkı olmaktan çikmiş, yavaş | yavaş bir zihniyet, bir metod, dünya işlerini görüş farkı halini almıştır. Totaliter devlet, yahut demokrat devlet... Bunlardan her biri, kendi memleketinde tatbik edilen idare şeklinin en iyi, en insani oldüğunu iddiş, etmekle kalmıyor. Her birinin, bütün dünya işlerini, siyasi ve ikti- sadi meseleleri, sulhü, emniyeti, hukuku; aduleti kendine mahsus bir, muhakeme. ediş tarzı, başka türlü bir anlayışı var. Her iki meslek de beşeri idealden bahsediyor, fakat bu ideal, her biri için başka başkadır. Her iki rejimin devlet adamları sul- hü gaye biliyor, ancak her iki tarafın sulhü, emniyeti, devletler arası mü- anlayışları birbirinden yoruz. Bu, bir gazete makalesinin değil, kitapların mevzuudur. . Bu mesleklerden birini tercih veya tenkid etmek niyetinde de değiliz. Bahusus ki Türkiye bu rejim dâvalarından uzaktır. Bizim kendi milli rejimimiz var. Kemalist idarenin ne otorite tarzı onlara ben. zer, ne de demokratik seciyesi öle- kilerin taklididir. Bitara! bir müşa- hid gibi. bakımdan Avrupa vaziyetini düşündüğümüz zaman şu a varıyoruz ki hastalık, sırf i, iktisadi hadiselerin doğurduğu ve geçici bir buhran değil, de Londra 24 (A.A) — «Dalliy Expresö> gazetesine göre müdafaa işleri hak- kında neşredilecek olan beyaz kitab, halihazırda silâhlanma pfogramının tatbiki için tahsis edilen bir buçuk milyarın üç milyara iblâğını teklif edecektir. Silâblanma programının tatbiki için | könan beş senelik müddet.de üç sene-. ye indirilecektir. Londra 24 (AA.) — Deyli Teleg- raf, hükümetin ticaret gemilerine refakat edecek harp gemileri inşası- nl tacile karar verdiğini yazıyor. Bir taraftan 30 - 40 tarpldo muhribi mo- dernize edilerek refakat gemisi hali- ne tahvil edilecek ve içlerine 4 yahut 4,5 pusluk 9 top konacak, diğer taraf- tan da 12 kadar eski kruvazör hava müdafaa gemisine (o çevrilecektir. Bundan başka pek yakinda 4 pus- luk 8 topla mücehhez yeni refakat gemileri inşası düşünülmektedir. İtalyada fena tesirler Roma 24 (A.A) — Giornale d'İta- lia gazetesi, Fransa ve İngilterenin silâhlanmalarının İtalyada husule getirdiği fena tesirlere tereceman ola- rak diyor ki; «İtalya, her hangi bir devleti olur- sa olsun derin düşündürecek, imha | (Devamı 11 inci sahifede) Bbikikkatlers Mahrükat meselesi Mahrukat meselesi halledilmiş de- ğildir. | Eskiden olduğu şekilde odun kul | lanmak, ormanlarımıza zarar, Herkes | kalorijerli apartımanda oturamıyor, | Bir salamandıra bir mevsimde 100 « | 150 lirayı kül ediyor. Adi demir soba. | ların. yaktıkları sömikokun tonu da 24. Talaş sobası herkese tavsiye edi- lemez; çünkü mebzul talaş yoktur. Daha ucuz cins kömürü yakan kullanışı soba tiplerini mi bulup ta- mim etmeli? Mevcut mahrukatın fi- alini mi düşürmek çaresini aramalı? Her halde mahrukat meselesi diye birşey mevcullur ve bunu yeniden mütalda etmek lâzımdır. Şimdiki şe- kil pahalı, harcıâlem değil! YEDİGÜN'ün Cümhuriyet Bayramı sayısı Yarın büfün müvezzilerden bu fevkalâde sayıyı isteyiniz. Emsalsiz güzelliğine hayran kalacaksınız, Ayni AYI ih BR Hankcunun nehir üzerindeki Şanghay 24 (A.A.) Japonlar, Hankeu'ya 20 mil mesafede kâin Ko- kiytiyn'e vasıl olmuşlardır. Hunkeu 24 (A.A.) — Yangtse Üze- rinde, bu şehrin mansabi istikametin. de cereyan eden muharebe esnasında atılan topların sesi ilk defa olarak Hankeu'dan işitilmektedir. Sivil halk süratle şehri tahliye et- meğe devam etmektedir. Hankeuda bombardımanın tahribatı Şanghay 24 (A.A.) — Dün Hankeu'. nun bombardıman! neticesinde vukua gelen hasarat mühimdir. Hankeu ahalisinin büyük bir kısmı şehri terkettiği için şimdi şehirde bü- lunanlar hemen kâmilen cepheden gelen mültecilerden ibarettir. Bunlar yorucu bir yürüyüşten sonra şehre gelerek kaldırımlarda sürünmektedir. ler. Mülteciler açlıktan ve susuzluktan muztariptirler. Ölenlerin mikdarı git- tikçe çoğalmaktadır. Ölenler gömül- medikleri için cesed kokuları şebri 1s. | til& etmektedir. | Sulh teşebbüsleri Hongkong 24 (A.A.) — Alınan bâzı | — Yin dağ haemela silâhsız bınabeis dalasmağa | kongda sulh müzakereleri ne zaman yapılabilir? haberlere göre hüviyeti bilinmiyen bazı Çin delegeleri arasında Hong- başlamış- tır, Yine bu haberlere göre, Çin Ha- riciye Nazırı ile muavini bu müzake- reler için burada bulunmaktadır, Londra 24 (A.A) — Deyli Meyi gazetesi Çinlileri bir barış muahede- sİ akdi için iknaa çalışmaktadır, Gazete diyor ki; «9 ay evvel Japon- ların yaptığı teklifler Çankâyşek ta rafından reddedilmişti. Şimdi Çin- liler birçok mal ve can ziyana niha- yet verecek olan bir tarzı hal bulun- ması lüzumunu tes'im etmek mec- buriyetinde kalacaklardır.» Japonlara göre ne zaman sulh yapılabilir? Tokyo 24 (A.A.) — Kantonun zap- fından ve yakında düşecek olan Han- keu'nun işgalinden sonra ne gibi sulh ümidleri belireceğini merak eden ecc- nebi gazetecileri hariciye nezareti na- mına söz söylemeğe salâhiyettar bir zatı isticvab etmişlerdir. Bu zat hülâ- saten demiştir ki: (Devamı 11 inci sahifede) aramam