13 Mayıs 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

13 Mayıs 1938 c UMHURÎYET TERBİYE MFSFi FT ERİ fktısadî hareketlor Eski kafa, yeni kafa Yazan: KÂZ1M NAM1 DURU Toprak mahsullerinin korunması Cumhuriyet Türkiyesinin hayat ve kaBu iki tabirin, halk arasında ötedenbe transcendantaldir. H e r gerçek yenilik o zanc kaynağı olan foprağı ve toprak mahri kullanıldığını bıliriz. Halk, eski âdetle nun ruhunda makes bulur, onun kafasile sullerini kıymetlendırmek ve memleketin re, eski şartlara bağlı olan, bildiğinin ile gerçeklenir. Eski kafalar ona, «züppe» efendisi olan köylüye sâyinin mukabilini, risinde bilgi olabileceğini havsalasına derler; halbuki bu vasfı ruhu yükselme emeğinin kıymeti değerinde vermek için, sığdıramıyan, kısaca her yeni şeyi be den kendini yiiksek göstermeğe çalışan hükumet, yeni bir kanun projesini Büyük ğenmiyen. ona düşman kesilen adamlara lara vermek lâzımdır; nitekim de öyledir; Millet Meclisine takdim etmiş bulunuyor. (eski kafa) der. Bu eski kafalılık, nor çünkü halk, gerçek yeniciyi züppelerden Merkezi Ankarada oimak üzere bir Adamcağız işi pişkinliğe vurarak bir A 'an/mar a 2.10 mal bir surette gelişen insanlarda var mı pek iyi ayırır. Yenici, sağ duyu bon sens «Toprak Mahsulleri Ofisi» tesisi hakkınmüddet bu densizliğe tahammül ederse de dır? Bence, yoktur; çünkü normal geli sahibidir; bilmediğini sezer ve öğrenmeğe daki bu kanun projesinin istihdaf ettiği bayanın tahakküm ve tehekküm yolunda şim, eskiye nihayet nisbî bir önem verir. çalışır. gemi azıya aldığını görünce: «Al tımannı, gaye, şöyle tarif edıliyor: «Hububat sanaNorveç 0.39 Meselâ tarihî bir hâdisenin değeri, millî ver yulanmı» demek için fırsat kollamaYeni kafalar, sosyetenin asıl kudreti yiine, silolara ve uyuşturucu maddelere bir şeref veya felâket oluşuna göredir. dir; sosyetenin varlığmı kendi varlıklarile müteallik olan» işlerle uğraşmak... ğa başlar. îstanbulun 1453 te zaptını, yahud Plev yükseltmeğe çalışmaktan geri durmazlar. 2.10 Gözü kapalı olarak sadece onun ismini İşte bu durumda bir gece insafsız bane muhasarasmda Türk ordusunun gös Vakıâ, eski kafalar içinde yeni kafalılığı ele almak dahi nekadar geniş ve şümullü yan gene ağzını açar: terdiği kahramanlığı unutmamak eski ka na şuur hasıl edemiyen zavallılar da bir işe girişmekte olduğunu göstermekte Bu yatağı der, babam içinde be falılık değildir. Bu, mazide yaşıyan millî vardır; bunlar, ruhlarınm anomalisinden dir. Denilebilir kı «Toprak Mahsulleri OUvtçre 2.29 nim rahat edeceğimi düşünerek yaptırdı. şerefleri hatırlamak, ileriye doğru daha değil, iradelerinin azlığından dolayı ne fisi» üzerine verilen vazifeler ve işin hacmi Lâkin sen bunu babanın evinden getirmiş büyük bir azimle yürümek için bir kudret yapacağını şaşırmış adamlardır. itibarile memleketin en mühim bir teşekgibi davranıyorsun. Gerine gerine içine A {manya 0. 6 yaratmaktır. Normal gelişimde, en eski uzanıyorsun. Biraz öte git! Eski kafalarla yeni kafalar arasmdaki külü olacaktır. Hükumet, Ofisin eline ilk mazidenberi bir teselsül vardır. Bu silsilemevzu olarak buğdayı veriyor ve: «BuğHoca, yan döner ve eşine yatağın dörtnin halkalarını kopararak büsbütün yeni nisbet berikilerin lehine arttıkça, sosyete daydan başka diğer hububat da, Icra ılerilemekte o kadar çeviklik gösterir. Işte üçünü verir. Fakat bayan bu nazik tubir âlemde, büsbütün yeni bir millet haVekillerince verilecek kararlarla, buğday tumu görmemiş gibi davranır: linde yaşamak imkânsızdır. Hiçbir millet, te okullarımızın başlıca vazifesi, iradeli gibi, Ofisin iştigal mevzuuna alınabilir» ve şuurlu yeni kafalılar yetiştirmektir. îçgüveyler, der, aklı evvel kişi oltüredi olarak anılmağı istemez. Amerikan diyor.' Fe/emenk I. 15 Bunlann nisbeti yükseldıkçe eski kafalamak gerek. Sen ise vurdum duymazın bimilleti bile, dört asra varan tarihini, kenKanun projesi, ham afyonla diğer bürisisin: Biraz öte gitsene!. dine mahsus bir vasıfla millî tarih sayar. rm çanma ot tıkanır. İradeli ve şuurlu tün uyuşturucu maddelerin ithal ve ihracıdemek, sosyal rolüne bağlı, istediğini Demek ki normal gelişim, tarihi inkâr etHoca yavaşça yataktan çıkar. Hırkanı devlet inhisarına alıyor, fakat ham afBetçlAa . 1.13 mez; belki onu, bir sürü hamle kudretle bilen, bildiğini istiyen, yüksek bilgiler ka yonun dahilde satışmı da serbest bırakısmı omzuna, pabuclarını ayağına geçirir, zanmağa ve bedenî, fikrî bütün kazanrinin kaynağı olarak görür. sokağa can atıp karanlıkta alabildiğme yor. Afyon müstahsilleri arasında satış kodıklarını sosyetesinin varlığmı yüceltmeyürümeğe başlar ve üç dört saat sonra Ing/fere operatifleri kurulması gibi mühim bir nokEski kafa denince anlaşılan mana, ğe vakfeden demektir. 1.45 rastgeldiği bir hemşerisine yalvarır: ta da ihmal edilmemiştir. ferdin sosyal gelişiminde, bir durma nokEski kafa, meselâ vaktile okulda, bil Bizim eve uğra, kül dökene söyle: Şurası, muhakkak ki, hükumet bu sahatasını gösterir. Cenin, atavik bir kusurla, mem kimden öğrendiği malî kanunlan Biraz daha öte gideyim mi? da uzun tetkik ve tecrübelerden sonra çok ontojenik (1) gelişiminden kalır da nasıl bugünün ekonomik hayatına tatbik etme*#» bir u'cube (monstre) olursa, filojenik (2) ğe çalışır; yahud kızlarla erkeklerin bir muvaffak olabilecek bir şekle varmıştır. 1924 senesinde, niifus başına 100 derecelik ispirto istihlâkini Toprak mahsulleri işini bir elde topgelişiminde de gene bir anomali ile, bir likte okumalarını ahlâk fesadına alet salitre olarak gösterir grafik Paşa damadı başka bir içgüvey fıkrasî noktada. meselâ Ortaçağda öyle kala yar. Çoklukları, kendilerini gülünc ol hyacak olan Ofisten muvaffakiyet bekda meşhurdur: Hayat yolunda bir şeyMemleket nüfusu 1 7,000,000 olduğuAyık kafa ile ud ve ney, gazel ve heyliyebiliriz. bilir. Bu ferd, sosyetenin gelişimi dışında maktan kurtarsa da, millet bünyesine na göre, sanayi ispirtosu, hastane ve ec er kazanırım hulyasile bir paşaya damad hey dinlenmediği malumdur. «Toplanıp F.G. kalmış bir u'cubeden başka birşey değil zararlarını çoğaltır. Milleti, bunlardan ehli tarap her biri bir saz çalar» ken, bir zane, kolonya ispirtosu, kamineto ispir olan delikanlı bayram günü saraydan dödir. anmak kolay değildir; bunu ancak bu taraftan da kafalar tütsülenir. Beytin alt tosu ilâh. olarak adam başına 0.23 litre nüp büyük üniformasile selâmlıkta misaSosyete, hemçağ milletlerle, ruh birli günün okulundan bekliyebiliriz. Yeni firlerin tebriklerini kabul etmeğe başlıyan ispirto düşer. tarafı da malumdur: ğini şuurlandırmağa muvaffak olmıyabi okul, gencliği yeni kafa ile yetiştirmeğe Bir de diğer memleketleri ele alalım: kaynatasının resmî surette elini öpmek Çelebi, böyle olur bizde de konser dediğin lir; çünkü geri bir müessese, onun çevre çalıştıkça, eski kafalar birer birer söner ve Bunlann en başında Fransız vardır. Fran üzere salona girer. Vakit henüz erken olİçkiden en çok bahseden edebiyat da gasini kalın bir kabukla sarmış ve ruhunun kudretlerini kaybederler. sanın ispirto istihlâki bizden 12 kat faz duğundan salon tenha imiş. Bu sebeble liba gene bizim Divan edebiyatıdır. normal gelişimini göstermekte ona engel ladır. İsviçreninki de Fransaya pek ya kaynata, nazık damadmı yanına oturtur, Eski ve yeni kafalılık, yaşla ilgili deFakat, bütün bunlara rağmen, üzüm olmuştur. Geri bir müessese, doğrudan kmdır. Aşağıdaki mukayeseli cetvele da konuşmağa girişir. Biraz sonra misafirler ğildir; ahnan terbiyeye tâbidir. Yaşlı kızının Türklerden fazla yüz bulduğu doğruya nüfuz edemese de, ilim ve tekniği hil olan 8 Avrupa memleketi içinde, içki sökün edınce onunla alâkasını kesip yavardır ki yeni kafadır, gene vardır ki eski înkılâb dersleri imtihanlarına önümüz iddia olunamaz. Filhakika istatistiklere kasden geri bırakmakla, ruhun terakkisini ile başı en hoş olmıyan memleket Norveç bancılarla meşgul olmağa başlar ve her kafadır. Eski kafayı körletecek, iyi bir deki pazartesi gününden itibaren başla bakacak olursak görürüz ki, Türkler karışıklığa uğratabilir. okul terbiyesidir. Yeni kafalı öğretmen nacaktır. Evvelâ eczacı ve yüksek mühen dünyanm en az içki içen milletlerinden olduğu halde Türkiyenin 1936 istihlâki yeni gelen misafiri: «Sen biraz öte git» emrile kapıva doğru sürdüğü damadının ondan da aşağıdır. Lâkin bir gün, sosyetenin içinden, ru lerimizden biz, bu hizmeti bekliyoruz. dıs mekteblerinin imtihanîan yapılacaktır. biridir. hunu kendinde şuurlandıran bir dâhi, bir Simdi de rakamlarm o meşhur belâga yerine oturtur. Kâzım Nami Durvt Ankaradaki imtihanlar ise 20 Mayıs cu1936 37 malî yılı zarfında memleke tine müracaat edelim. Bunlar nüfus başıkahraman çıkar; sosyeteyi de kendi ruhî Bay içgüvey, bu suretle kademe kade(1) Ontojenik: Cenmin ana rahmlnde ma günü başlıyacak, 30 Mayıs pazartesi timizde kullanılan ispirto miktarını ele avarlığına şuurlandınr. Sosyolojik gelişi geçirdiği gelişim ki yeryuzunde canlı madna 100 derecelik ispirto istihlâkini litre me gerilere düşerek sonunda ta kapmın günü bıtecektır. lalım. Bu miktar 4.027,528 litredir. Bu olarak gösteriyorlar • min bu normal hâdisesini bilmiyenler, denın insanın zuhuruna kadar geçirdiği miktar sanayide, fennî hususatta ilâh. Nmniakatler I9XO 19*1 X9*X 1933 19X4 I 9 « yanına gelir, orada ayağa kalkıp kaynaAskerlik imtihanları gelişımin pek kısa tekerrürunu ifade eder. Türk milletinin yarattığı yenilikleri, yapDanimarka 1.51 151 170 1.90 2.10 tasını selâmlar ve dışarı çıkmağa hazırla(2) Filojenik: Çocuğun doğumundan yeÜniversite talim taburunun bu seneki kullanılan ispirtolar da dahil olduğu hal Noneç: tığı devrimleri şaşkınlıkla, belki de bed 0 44 0 44 0.55 0.39 0 26 nır. Paşa, sorar: tiskin ohıncıya kadarki gelişimidir ki beşebinlikle karşılar; hele sosyal şuurunu rin, insanın zuhurundan bugiıne kadarki ikmci yazılı imtihanları pazartesi günün de, memleketin kullandığı bütün ispirto Isveç: 3.00 2 40 190 195 2.10 2 20 Nereye evlâd. Acelen ne? İsvıçre: 2 02 2 16 1.95 2.55 2 29 2 32 kaybetmiş ferdleri, eski kafaları gördük gelişiminin pek 'kısa bir tekerrürunu ifade denberi devam ediyor. îlk gün îktisad fa yu ifade eder. Almanya: 0 7 10 2 0 1 1 0 6 1.0 eder. Delikanlı cevab verir: Bunun nekadarı içki olmuştur? Bunu kültesi ve Yüksek Ticaret mektebi taleçe, millî yeniliği derin bir hayatiyetten Felemenk: 2.58 1.45 1.44 1.21 1.15 beleri imtihan edilmiş, salı günü Mühen kat'î surette kestirmek güçtür. Fakat mu Belçika: Bir misafir daha gelirse benim için değil, geçici bir taklidden ibaret sanır. 1.24 0 99 121 1.29 1.13 0 97 dis, Mimarî ve Yüksek Orman mekteb hakkak olan birşey varsa içki imalinden F r a n s a : 2.26 2 09 2 42 2.67 2 60 2 70 öteye gitmek imkânı yok. Onun için sofaEski kafa, ruhunun gelişimi bir devreleri, çarşamba günü Fen fakültesi, dün gayri hususlarda kullanılan ispirto mik İnsan, bu rakamlan okuduktan sonra ya çıkıyorum. de durmuş olan adamdır. «Ben babamde Hukuk fakültesi imtihanları yapılmış tarmın da mühim bir yekuna baliğ oldu Yeşil Aycılara nasıl can ve gönülden: dan böyle gördüm; böyle duydum. Ben tır. Bugün Tıb fakültesi imtihanlan icra ğudur. «Sâyiniz meşkur olsun» demez? bildiğimden, gördüğümden ayrılamam» Varşovanm kibar âlemine mensub ve edilecektir. îmtihana yetişemiyen talebeBir fıkra daha var. Lâkin temas etmek der. Bununla beraber görünüşe uymak bütün Lehistanda güzelliğile meşhur konistediğim mevzua onun hatta teşbihte haler, mazeretleri kabul edilirse taburda imtan da geri durmaz; çünkü, bir mahluk, tes Vyelopolska'nın, geçen sene Eylulünta olmaz meseline istinad etsem dahitihan olacaklardır. Bu imtihanlar, nazarî u'cube de olsa, canlı bulundukça tahaf de Paris Varşova trenile Almanyadan münasebetini temin edemiyeceğim. B u askerlik derslerinden yazılı olarak yafuz sevki tabiisinden mahrum bulunmaz. geçerken, Alman hududunda tevkif edilnunla beraber yazıyorum: İçgüvey girepılmaktadır. Bu iki yazılı imtihanda ahBu inanmadığı âlem içinde de ferdî ha diğini o zaman haber vermiştik. Bu tevkirek masrafsız bir rahat elde etmek istiyen nan notlarla kamptaki amelî imtihanlarda yatını korumak için, yeni seyre uymuş gö fin sebebi, kontesin, bir yabancı devlet herifin birine çirkin bir kız nikâhlamışlar. alınan numara vasatîsi esas olacak, bu rünür. hesabına, Almanya aleybinde casuslukla vasatî talebenin askerlik dersinde muvafO zamanlar, düğünden ve dernekten evvel Bu türlü adamlar, kanun dışı değilse itham edilmiş olması idi. Hatırlarda oldu fak olup olmadığını gösterecektir. Askerlik gelinleri görmek âdet olmadığmdan herif ler de, gerçekte sosyete dışıdırlar, bundan ğu üzere, kontesin tevkifinden sonra, Le dersinden geçemiyen talebenin öbür imtibaşına örülen çorabın renginden bihaber. ötürü de vücudleri, iş sahasında, sosyete histan hükumeti tarafmdan Almanya nez hanlardaki muvaffakiyetleri nazan itibaFakat cuma gecesi, gelinin yanmda bulunin ileri yürüyüşüne birer gizli engeldir. dınde diplomasi yolile teşebbüsler yapıl ra alınmıyacaktır. nanlar «Allaha ısmarladık. Hoşkadem Ellerinde bir kudret varsa, bunu, mış, hattâ muhakemesi esnasında bir LehHanım» diye birer birer ayrılıp da kendiYabancı diller mektebinde mümkün olduğu kadar, sosyetenin ihti li avukatın hazır bulunması için kont Vyesi içeri girince ve duvağı açıp tahammüYabancı diller mektebinin yazılı imtiyaclarına göre değil, kendi ferdî endişele lopolska bizzat Alman hükumetine müraIü müşkül bir sima ile karşılaşınca ihtiyarrine göre infaza çalışmaktan geri dur caat etmişti. Fakat gerek bu diplomatik hanları bitmiştir. Sözlü imtihanlara de sız bir temenna savurur, «Hoşça ka], mazlar. Işte sosyetemizde genel yürüyü teşebbüsler, gerek roaznunun kocası tara vam ediliyor. A kurunun sözlü imtihanlan Hoşkadem Hanım» diyip savuşur. şe uyar görünüp de ileri adım atamıyan, fmdan yapılan müracaat semeresiz kal bittikten sonra B ve C kurlarının imtihanİçgüveylerden bir asilzadenin otomo larına geçilmiştir. îmtihanlar salı gününe yahud atılmak istenen ileri adımlan bu mıştı. billerini, yaverlerini, saraylarmı bırakıp kağılamağa çalışan bu türlü adamlar, or Berlinden dört gün evvel Lehistana kadar devam edecektir. kaybolduğunu bildiren gazete haberleritası olmıyan iki ucu gösterirler. avdet eden bir Leh diplomatı, kontes Yugoslavyanın Balkan hattı ni okurken hatırıma bu fıkralar geldi. Yeni kafa, en küçük anlamile, sosyete Vyelopolska'nın, geçen cumartesi günü Teşbihte hata olmaz! postaları başlıyor nin gelişim ruhunu temsil eden adamdır. hafi bir mahkeme huzuruna çıkanlarak Yugoslavya hükumeti, Balkan anlaş M. TURHAN TAN O, milletin ruhundan almıp da gene mil muhakeme edildiğini haber vermiştir. Ziraat Vekili Faik Kurdoğlunun Amerikan ticaret heyeti azalarına Milması ruhuna uygun olmak üzere «Balkan lete sunulan ileri gelişimi gerçeklendir Kontes müebbed hapis cezasma mahkum let çiftliğinde bir ziyafet verdiğini yazmıştık. Resmimiz bu ziyafetten bir hattı» adım taşıyan yeni bir deniz yolu intıbadır. meğe çalışır. Ruhu, sasyaldir ve yücelici edilmiştir. Bilumum matbaa işçilerine tesis etmiştir. Türk Mürettibler Cemiyetinden: Balkan hattı servisini temin edecek oCemiyetimiz bu yılki toplantısında lan Lovcen vapuru 7 mayıs tarihinde, ilk bütün matbaa işçilerini alâkadar eden seferini yapmak üzere Yugoslavyanın büyeni nizamname projesini müzakere eyük bir limanı olan Şuşak'tan hareket etdecekti. Fakat 1/4/938 tarihinde akdemiştir. Ayın 17 sinde, saat 7 de îstanbuldilen toplantıda gayrimüslim işçi ar da bulunacak, ayni günün akşamı Köskadaşların paskalya münasebetile, butenceye müteveccihen İstanbuldan ayn lunamıyacakları gönderdikleri mektubacaktır. Köstence, Balkan hattının son isdan öğrenilmiş, bunun üzerine heyeti kelesidir. Lovcen vapuru, avdette 21 maumumiyece kongrenin 15 mayıs 938 yısta gene Istanbula uğnyacak, akşam pazar günü saat (14) te Cağaloğlunda saat 15 te İstanbuldan hareket ederek IzEminönü Halkevi salonunda yapılmasımiri, Pire'yi. Korfu'yıı, Valona'yu Draç'ı, na karar verilmişti. Mürettib, makinist, Kotor'u, Dubrovnik'i, Split'i, Venediği, mücellid, çinkograf ve bilumum matbaa isçilerinin o gün ve o saatte toplantıda Triyeste'yi tutmak suretile Şuşak'a avdet hazır bulunmaları rica olunur. edecektir. Zeta vapur kumpanyası, Balkan hat tmda 23 gün devam edecek olan çok zevkSuç üstü yakalanan yankesici li bir seyahat mukabilinde, ancak 150 lira Sabıkalı yankesici Bürhan Eriz, dün kadar bir ücret almak suretile, bu hattın öğle üzeri İstiklâl caddesinden geç ehemmiyetini bir kat daha artırmıştır. Bu mekte olan Macar tebaasmdan Jan Fasuretle, Balkanlı milleteri, birbirine yakkaym pantalonunun arka cebindeki cüzYeni kurulan ziraî kombinalar idaresı yaa edilen 13 kısrak ile 3 at da şehrimize danını çalarken suç üstü yakalanmış, laştıran yeni bir bağ daha vücude getirilteşkilâtı ikmal edilmektedir. Oğrendiğimi gelmiştir. hakkmda takibata baslanmıştır. italyan donanmasının Hitler'in şerefme yaptığı büyük gösterişte, 90 miş oluyor. ze göre, devlet ziraî kombinalar müdürlüDamızlıklar evvelki gün gelen damızİtalyan denizaltı gemismin hep birden denizden fırlamış ve top atarak AlSağlam vücud, sağlam Güneşin girmediği yere ğüne İktisad Vekâleti müfettişlerinden lık merkeblerle bırlıkte Sultanahmed man devlet şefini selâmlamış olduğunu vazmıstık. Tavvareden alınmış olan Rıdvan tayin edilmiştir. Kombinalar için dekı Ziraat Vekâleti ahırlarına alın bu güzel resim, îtalvan denizaltı gemilerinden büyük bir kısmını selâm kafa, çrüzel insan doktor girer getirılen makinalardan sonra yeni muba mıştır. salvoları yaparken göstermektedir Türkiye en az içki içen memleketlerden biridir Fransa, en çok ispirto kullanan memlekettir; on memleket arasında Türkiye en sonra geliyor Ne kadar içki içiyoruz ? KÖŞg PENCERESİNDEN Teşbihte hata olmaz ahmetli Nasreddin Hoca içgüvey olarak evlenir. Fakat ilk evlilik gecesinden başlamak üzere bir tadsızlık da başgösterir. Çünkü kendine eş verilen bayan huysuzun biriymiş. Münasebet olsun olmasın, o evde Hocanın sığmtı gibi birşey olduğunu söyler dururmuş. 1ÛRKIYE o. 23 İnkılâb dersleri İmtihanlara pazartesi günü başlanıyor Güzel Kontes Wyelopolska Berlinde mahkum oldu ı Ankarada Ziraat Vekilinin verdiği ziyafet I f İtalyan donanmasının büyük manevraları ı f Kombinalar için mubayaa edilen hayvanlar J