22 Ocak 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

F 22 tkincikânun 1938 CUMHURÎYET SON Hfidiseier arasında Siyasî ve edebî alâkalar f Büyük davalar ir mütefekkir dostum, zamanımızda siyasî alâkalar lehine edebî alâkaların zayıfladığını söylüyordu. Yazan: D. LLOYD GEORGE Bu, gaîiba doğru bir müşahededir. Nazırlarımız, haricî vaziyetin altı ay I geri çekilmeğe matuf muvakkat bir anGarb edebiyatçılarının hemen hepsi, yirmi sene evvel sahib olmağa bile evvelkinden daha iyi olduğu hakkında laşma imzalandığı doğru mudur? Bu anihtiyac duymadıkları siyasî fikirlerini bize teminat veriyorlar. Şayed böyle ise, laşma, şüphe yok ki, ademi müdahale sibugün yazmağa ve söylemeğe lüzum bu teminat büyük bir memnuniyet uyan yasetile meşgul olan bütün devletlerin göriiyorlar. Politikadan en çok nef dıracak ve son haftalar zarfında, rüyet imzaladıkları ilk muahede değildir. Büret edenlerin bile bu kararsız ve bu ufkumuzu sık sık karartan sislerı dağıt tün bu muahedeler ihlâl edilmiştir ve HaNevyork 21 Herald Tribune ya ytti ve Honolulu üssünün deniz tayya lanık faaliyet nev'i aleyhine sahib ol mağa yarıyacaktır. Fakat, nazırlarımızın riciye Müsteşarının odası, kirlenmiş ve dukları bütün fikirler siyasidir. Ede vaziyet hakkmdaki bu mütaleası, ancak ciğnenmiş bu muahede yırtıklarile doluz:yor: «Deniz inşaatı programı hakkında rcîerile takviyesi. Uzakşark hâdiseleri hesaba katılmamak dur. Bunlar süpürülmemiş ve sepete atılbeyanatta bulunurken Roosevelt, AmeriBuraya 18 deniz tayyaresinden mü • biyata düşkün okuyucular arasında ve İspanya harbinin bir sene daha deva mamıştır. Çünkü, hâlâ mevcud imişler gida Budapeşte konferansı, Teruel kan bahriyesinin şimdiki tonaj nisbetinin rekkeb ilk grup gönderilmiştir. mı hiçbir tehlike tevlid edecek mahiyet bi hareket etmek iktiza ediyor. Yeni yüzde yirmi nisbetinde artmlmasını istiGelecek nutkunda Roosevelt'in Ameri muharebesi veya Uzakşark ihtilâfı paktın akıbeti daha şerefli olacaktır. Tayecektir. Bu teklif bir milyar dolar sar ka hükumetinin ne dereceye kadar 1936 hakkmdaki yazılan edebî tenkidlere taşımamak şartile kabul edilebilir. Bundan altı ay evvel, Japonlar, Çinle dil edilen yeni muahede için de f'le yüz kadar gemi inşasını intac edecek tarihli Londra muahedesine kendini bağ ve mülâhazalara tercih edenler belki olan ihtilâflarının, bir şimal vilâyetindeki ayni akıbeti tahmin ediyorum. Mutir. lı addettiğini bildirmesi ihtimali vardır. çoğalıyor. hariblerin artık ihtiyac hissetmedikleri Bu hal, ne politikanın lehine ve ne vali ile aralarında mevcud mahallî bir Roosevelt bilhassa, üç zırhlı inşasmı istiHer ne olursa olsun, iyi haber alan sözde gönüllüler geri gönderilecektir. yecektir. Bu suretle zırhlıların adedi ye mahfiller, memleket henüz ahvalden iyi de edebiyatın aleyhinedir. Evinin sa kavgadan ibaret olduğunu ve bu müna 1 Hem pahalıya mal oluyorlar, hem de lüdiyi bulacaktır. Bundan maada 2 tayya ce haberdar olamadığı ve mütereddid ol çakları tutuşan adamm itfaiyeye te zaayı dostane bir ha şekline bağlamaktan baska gayeleri olmadığını söylüyor zumsuzdurlar. Mussolini, harb için henüz re gemisi, 3 büyiik kruvazör, 4 hafif kru duğu için, efkârı umumiyenin Roosevelt lefon etmeğe mecbur olduğu zamapek çok para mevcud olduğunu göstervazör, 30 muhrib, 5 tahtelbahir ve 50 lelehinde olmasma rağmen, hükumetin nını şiir okumakla geçirmesine im lardı. Şımdi, hergün bıraz daha vâzıh omek maksadile kumbarasını sallıyor. Famuavin gemi yapılmasını tavsiye edecek haricî siyaset hakkında müzakere cere kân yoktur. Yangın uzakta bile olsa, larak bize gösteriyorlar ki, Seddiçinden Kanton'a kadar bütün Çini zaptetmek ve kat, dolu kumbara ses çıkarmaz. îtalyatir. yan etmemesini tercih edeceğini beyan yaklaşması ihtimalinin verebileceği da, isler, malî ve iktısadî bakımdan pek heyecan, insanları edebiyat gibi men bu geniş ülkeyi kendi imparatorluklarına Yeni zırhlılardan beşinin 43 veya 45 etrrıektedirler. iyi gitmiyor. Hitler, muazzam yeni ordubir ton olarak inşa edilmesi de muhtemel Haıvai adalarına bir bombardıman faatsiz ve hasbî faaliyetlerden amelî ilâve etmek arzusundadırlar; ve bu ar sunu ve havacılığını kurmak, tersanezuyu ötedenberi beslemişlerdir. Zâhirî d:r. endişelerin ortasına atabilir. • filosu gidiyor şeklinde Çin genr Çinli olarak kalacak, leri ve fabrikalan için ham malzeme saBugünkü dünyanın iki noktasında Vaşington 21 Kara ordusuna menBazı meb'uslar sualler soracaklar fakat bu gevşeklik ve ihtişam paravana tın almak ve milleti beslemek üzere para da yangın var. Sirayet korkusu umuVaşington 21 Bahrî inşaat için is sub ultra modern bir bombardıman tay sınm arkasında bir Japon hükumeti bu bulmak hususunda gitgide daha büyük yare filosu 1 şubattan itibaren Kalifor midir. Hiç kimse, ferd olarak bile, lunacaktır. müşkülâtla karşılaşıyor. Bu iki faşist tenilen 553 milyon dolarlık tahsisatın diktatör, İspanyaya gönderilen fazla efnıecliste büyük itirazlarla karşılanmadan niya'dan Hawai adalarına nakledilecek Şanghay'dan veya Teruel'den sıçrıDört yüz milyon Çinli, yeni efendileyacak bir kıvılcımm eninde sonunda radı azaltmağı memnuniyetle kabul edekabul edileceği tahmin edilmektedir. Bu tir. Bu tayyareler vapurla taşınacaktır. kendi evini yakmıyacağından emin rini sevmiyebilir; fakat, kendilerini, felâ ceklerdir. Ve tahmin ediyorum ki, GeneSingapur'a giden Amerika nunla beraber bazı meb'uslar ve bilhassa olamıyor. Böyle zamanlarda politi ket içinde terkeden dostlanndan da ral Franco'nun, partiyi kazanmak için kruvazörleri geri inşaat programınm millî müdafaanın haka, en hayatî ihtiraslarm mekaniz ha ziyade nefret edeceklerdir. Daha fe muhtac olacağı tek cüzü ferdi ona tekdönmivecekler mi? kikî ihtiyaclarını aşmasından korkan sulhnası, onları istihkar edeceklerdir. Büyük rar göndermiyeceklerdir. Franco ordu Vaşington 21 Bahriye Nezareti masıdır. Aydınhk bir şuura ve idrake perver grupların mümessilleri haricî siyaBritanyaya ve Amerikaya düşman ola sunda, en az yüz bin yabancı vardır. sct hakkında bir münakasa açılmasını yeni deniz üssünün acılma merasiminde sahib olmıyan herkes, bakışlarını ocak olan bu beş yüz milyon nüfuslu yeni Herhalde îspanyol sayılamıyacak olan memnuniyetle karşılıyacaklardır. Bunlar hazır bulunmak üzere Singapur'a gönde nun kadranına yapıştırarak, verdiği imparatorluğur ihdası, bu iki memleket mağribileri hesaba katacak olursak bu şu noktaların aydmlanmasını istemekte rılen üç kruvazörün Pearl Harbour'a ne işaretleri her an takib etmek ihtiyacı hakkında bir akıbet tevlid etmezse, îngilsayının artacağı şüphesizdir. Bunlardan dbrler: zaman döneceklerini bildirmemiştir. Fa içinde kalıyor. tere Hariciye Nezaretinin resmî nikbinliFakat bütün bu heyecanlar, bir süpek çoğu îspanyol Fasmda orduya alın1 Çin Japon ihtilâfında bitaraf kat bu gemilere Sydeney'e kadar refakat kun zamanında fışkıracak edebiya ğinde bir esas mevcud olabilir. mıştır. Coğrafî bakımdan bile îspanyol lık kanununun tatbik edilmemesi hakkın eden dördüncü kruvazörün Yeni ZelanTaponlar bu lâkaydiye güveniyorlar; değillerdir. Hükumetçiler tarafındaki göda'yı ziyaret ettikten sonra avdet edece tın malzemesini hazırlarlar. Çünkü da hükumetin arzusu. edebiyat, hayatm bir ifadesi ise, po onu acze hamlediyorlar. Büyük demok nüllüler on beş bini aşmaz. 2Roosevelt'in an'anevî infirad siya ği malumdur. litika, bütün korkulan, kararsızlıkla rasilere karşı onları gitgide daha fazla setini terkederek beynelmilel siyasete daDeniz mahfillerinde söylendiğine göTeruel'in zaptı nasıl bir tesir yapacakküstahlaştıran sebeb de budur. Japonlaha fazla bir şekilde iştirak etmek hakkın re, üç kruvazörün Singapur'da veya A n ve buna rağrven bütün aksiyon ve tır? Harbin mühim harekâtından biri mi ihtiras ham'elerile onun, yani hayatın rın, İngiliz elçisinin arabasını, harb sahadaki arzusu. merikan deniz eksperlerince, Amerika sından çok uzak bir noktada bombala sayılmalıdır? îspanya harbinin neticesi 3 Şikago nutkunda derpiş edilen Uzakşark filosunu takviye etmeğe karar ta kendisidir. üzerinde kuvvetli bir tesiri olacak mıdır? PEYAM1 SAFA malan, parlak muzafferiyetlerile iftihar uratik tedbirler. verdiği takdirde mükemmel bir deniz Cumhuriyetçilerb bu zaferine gelin eden Japon askerlerinin, garblılan neka4 Amerikanın silâh yanşına iştiraki. üssü addedilen Saigos'da kalmalan muhciye kadar, bütün dünya diplomasi ve dar hakir gördüklerinin ilk alâmetidir. 5 Büyük Okyanus'ta Amerikan temeldir. Bununla beraber bu husustaki Bitaraf bir memlekete aid bir harb gemi askerî mehafilinde beslenen kanaat, Franbahriyesinin ve hava kuvvetlerinin faali haberler resmen teyid edilmemiştir. (a.a.) sinin bombardıman edilmesi, tarihte misli ko'nun galebe çalacağına dairdi. Asile •.Mm.ımtıiMMNiııııııııııııııııııııııııiıııiııııııiinıııııııııııııııııım,,,,,,,,,,,,., görülmemiş bir hâdisedir. Harbi Umumi rin, şimalî îspanyayı ele geçirdikten sonde, Almanlar, abluka siyaseti takib et ra, ordularını Madrid'e tevcih edip şehtikleri esnada, açık denizde tesadüf ede ri zaptetmemeleri hayretle karşılanmıştı. [Başmakaleden devam} cekleri gemileri, taşıdığı bayrak ne olursa Fakat bu fasıla havaların fenalığma at bu kadar ifratı bile harbi önünden kaçı olsım batıracaklarını, hiç olmazsa önce fedilmiş, nihaî hareketin ilkbahara bıra lamaz bir felâket haline koyacak gibi gö den haber veriyorlardı. Japonlar, haber kıldığı söylenmişti. Bu vaziyet sayesin rünüyor. vermeden öldürüyorlar. Panay hâdise ae, Franko, Britanya hükumeti tarafm Nihayet Japonyanın Çini istilâya te sinden başka, son haftalar zarfında bir dan hemen tamamen tanınmıştı. Teruel şebbüsile vaziyet bütün mahiyet ve ehem harb ilânını haklı gösterebilecek birçok harbi, ecnebi memleketlerin askerî ve dipmiyetile ortaya çıktı, ve Japonyanın Av mükerrer hâdiseler olmuş, hakaretlerde lomatik hesablarına bir kararsızhk kat Bozüyükle înönü arasında bir mar Kudüs 21 Tedhiş hareketi, tazyi rupa ile birlikte Arr.erikaya da meydan bulunulmuştur. Protesto karsısında, Tok mıştır. Hükumetçilerin son defa, mükemşandiz treni vagonlarının yoldan çık kına şiddetle devam etmektedir. Ku okuyan bu cür'etkârane teşebbüsünde yo'nun sivil nazırları, alelâde tarziyelere rnel teçhizata sahib olduklan takdirde masile üç kilometroluk bir sahada ray düs harb divanı, silâh taşımaktan suçlu Avrupanın bazı devletlerine dayandığı amade. Bu, askerlerin, onlara verdikleri kendilerini müdafaa edebileceklerini isbat larm bozulduğunu dünkü nüshamızda bir ihtilâlci hakkında idam cezası ver anlaşıldı. Komünizm aleyhtan ittifakın bir vazifedir. Bunların hakikî nüfuzları etmekle kalmamışlar; şiddetle taarruza bildirmiştik. Bu hâdise etrafında o ha miştir. Polis, kooperatif şirketleri mü geçmeğe kadir olduklarını da göstermiş valideki muhabirlerimizin verdikleri fettişi Rassel El Haldi isminde birini askerî bir anlaşme olduğunda artık hiç yoktur amma hiddetlenen fakat istihfaf kimsenin en ufak şüphesi dahi kalmamış edilen ecnebiye reveranslar yapıp tarziye lerdir. tafsilâta nazaran kaza şöyle cereyan et tevkif temiştir. Sebeb meçhuldür. miştir: Harbin bidayetinde, istedikleri yerde Arablar, Filistinin taksimi projesine tır. Filhakika dünyada bütün milletlerin vermek hususunda çok işe yararlar. Ni karşı muhalefet politikasma devam et ehemmiyetle gözönünde tutacakları bir haî zafere kadar, bu işi görmek üzere ma istedikleri kadar harb edip gönülleri arzu Bozüyükle İnönü arasında yol meyilli olduğundan marşandiz treni burada ol mektedirler. Arab yüksek komitesi, komünizm meselesi yok değildir. Fakat kamlarında kalacaklardır. Ondan sonra ettiği zaman ric'at eden, yorulduklan zadukça büyük bir süratle ilerilemeğe Ormsby deklârasyonunun tetkikinden Japonya ile yapılan ittıfakta komünizm da, askerî ümera, Japonyanın bilfiil ida man dinlenen anarşist kalabalığı, bugün, başladığı sırada yük vagonlarından bi sonra, Filistinin taksimine dayanan her aleyhtarlığı bir paravandan ibarettir, ve resini ele alacaklardır. Harb bitince, ya dünyanm en mükemmel ordulan derecerinin dingili kınlmıştır. Trenin süratle türlü projelere kat'î surette muhalif ol Lu sayededir ki Japonya beyaz ırkı U bancı devletler, avuç dolusu tarziye top sinde, talimli, disiplinli yarım milyonluk gidişinden dolayı makinist kazanın far du§unu teyid etmiştir. akşaktan tardedip çıkarmak iddiasına amış, ve Japonlar, bitmez tükenmez me tam bir ordu haline gelmiştir. Komite, Arabların istiklâl hukukuna kadar ileri gitmeğe kendisinde cesaret nabiile, yüz milyonlarca işgüzar, çalışkan kma ancak üç kilometrodan sonra varaGeçen sene sonbaharında, Madrid bilmiş ve bu mesafe uzunluğunda kırık tamamen riavet edilmesi lehindeki Blu bulmuştur. Simdıki plân muvaffak da nüfusile Çini ele geçirmiş bulunacaklar Franko tarafından zaptedilmek üzere dingil raylarda tahribat yapmıştır. Dev dan konferansı tarafından yapılan Arab olmuş sayılabilir. Çünkü îngiltere ve dır. iken, zaferin, zamanla, cumhuriyetçilere rilen vagonlardan, dökülen eşyadan baş ittihadı temennilerini kabul etmiştir. Fransa gibi UzaV=arkta menfaatleri tehnasib olacağını söylemiştim. ingiliz BaşEğer bütün bunların hiç ehemmiyeti ka zayiat olmamıştır. Bununla beraber, komite tarafından nesredilen bevannamede. îngiliilerin, likelere maruz milletler Avruoada yolla yoksa, ve yahud, düzeltilmek, tamir edil vekili ve hariciye müsteşarı, vaziyetin alOrada bir mühendisin bozuk yolu yüz rını bekliyen belâları gözönüne alarak mek üzere M. Eden'e veya Cordell tı ay evveline nazaran daha iyi olduğunu kadar amele ile yapabileceğini iddia et mukaddes yerlerin ve Yahudi halkile Uzaksarka adım atamıvorlar. Hull'e tevdi edilebilecek kadar ufak hâ söyliyerek bizi sevindirmek suretile, nikmesi, tamirin uzamasına sebeb olmuş diğer Filistin ekalliyetlerin menfaat leri meselelerini münasib veçhile mü Bu vaziyett; hayretle temaşa oluna diselerden ibaretse, sulhun yakın bir teh binlik eseri mi göstermiş oluyorlar? Detur. Zira yüz amele ile bir müddet boşuna çahsılmıs ve muvaffak olunamadı zakereve amade olduğu bildirilmek cak en ehemmiyetll hakikat şudur ki likeye maruz bulunmadığı keyfiyeti doğ mokratik bir mem'.eketin nazırı sıfatile Uzakşarkta Avrupanın milyarlarla men ru olabilir. Japon nazırları, tükenmez bir bunun böyle olması lâzımgelirse de, ben ğı Nafıa Vekâletince anlasıldıktan son tedir. (a a.) İlk Yahudi mahkumiyeti radır ki amele adedi derhal dört vüze faati mevzuubahistir Burada bu menfa tarziye yığınma sahibdirler ve fırsat düş hiç zannetmiyorum. Onlar, ispanya daLondra 21 (Hususî) Filistinden bil tleri İngiltere, Fransa, îtalya, Holanda tükce bunu kullanmakta serbesttirler. hilî harbinin süratle biteceğini ve galib çıkarılmıstır. Bu arada civar kövliTer de o sıralarda oradan germesi mukar dirildi&ine göre. divanıharb bugün diye bir takım milletlere tahsis etmeğe Fazla düsünmeğe ne lüzum var? Sulh tarafın, Avrupa sulh konferanslarında, rer olan Büyük Şef Atatürkü beklet memnu silâh ta^ıdıklan icin iki Muse mahal yoktur. Avrupa menfaatleri demadem ki bu suretle tahtı temine alınmış artık Habeşistan zaferi tasdik ve kendisi memek için candan bir gavretle gönüllü vivi be«er sene haose mahkum etmiştir. mek kâfidır, ve filhakika Uzakşark kentatmin edilmiş bir Mussolini'nin şemsiyesi tır, bu kâfi! Filistinde ilk defa olarak divanıharb. ameleler gibi ralışmışlardır. disine kaoandığı zaman simdi darlıktan Ya Avrupa? İspanyadan, ecnebi as altında mevkı alacağını tahmin ediyor Yolu acma faaliyetine kendiliklerin YahudMeri mahkum etmektedir. bunalan Avrupa bir kat daha sıkılacak kerleri (ecnebi harb malzemesi değil) lardı. den iştirak eden köylülerle çalışanların De"'*7 t'caret karmnu ır, ve bu muam'^enın neticesinden bütün adedi bini geçmiş ve iş 30 saat zarfında Ankara 21 (Telefonla) Deniz tica Avrupa milletleri müteessir ve mutazar•ikmal olunmuştur. Her iki taraftan ge ret kanununu yeni esaslarla ha^rlıvan Bir hafta çinde yakalanan Universiteli ve Kolejliler rır olacaklardır. Binaenaleyh Uzakşark lip biriken trenler, ancak dün saat altı komis^on, çalışmalarını bitirmek üzeAtinada kaçakçılar dan itibaren vollarına devam etmek im redir. Proı'e, buçünlerde alâkalı Vekâ macerasında Avruoî bugün şaşkınlıkla endi bindiği dalı kesen oduncuya dönüAnkara 21 Geçen bir hafta içinde Atina 21 Antikite'ler ve Elen yükkânını bulabilmişlerdir. Yolun anlması letler mümessillerinden müte^ekkil bir sek tedris endüstri müesseselerini gez Gümrük muhafaza teşkilâtı ikisi ölü vor. yolundaki faaliyetler devam ederken mek üzere buraya gelen îstanbul Üni 71 kaçakçı, 696 kilo gümrük kaçağı, İşin bu kadarla kalmıyacağını düşünbirkaç amele. siddetli soöuk vüzünden Sovvetîer mekse vaziye^e gözler karartıcı bir fecaat versitesi ve Robert Kolej Türk talebele 18269 defter sigara kâğıdı, 39 Türk lidonmak tehlikesine maruz kalmı^sa da riavet etmivor mu? Bozüyük sıhhat teşkilâtmın yardımile ermektedir. Avrunada kör ihtiras göz ri, Atinalı arkadaşları tarafmdan hara rası, 7 altm lira, bir tüfek, üç mermi, bir Roma 21 S^efani ajansı bildiriyor: eri bu kad perdeleyince eninde sonun retle karşılanmıştır. Seyahat sekiz gün kayıkla 22 kaçakçı hayvanı ele geçir kurtarılmıslardır. İ^Iva. Sovyetler Bi'Iiğine karsı matt ta da orada vuki'i gelerek çarpışmanm deh sürecek ve aynca Robert Kolej Türk miştir. (a.a.) Yeni Türk îsvec ticaret ah^üd'°ini daima ifa ettiSi ha'de Sov eti düşünülrneğe deŞer. Avruoa kendi ekipi ile Elen Üniversite ekipi arasınVan Zeeland'm raporu da bir basketbol maçı da yapılacaktır. an^asması vefler Birli°i Detrol ı'tası için imza ettiei ıva&ile sürü'' 1 "" 3 '"! i " " m a r'oğru iler(a.a.) haftaya neşredilecek Ankara 21 (Telefonla) Yeni Türk kontratlar ahkâm'na birkaç aydanberi ri emekten geri kalmamaktadır. Bunun neT t İsveç ticaret anlasması dün gümrüklere a y t etmP nek <*^ir. Paris 21 (Hususî) Eski Belçika :iresinde A', una medeniyeti denilen hatelgrafla bildirildi. Ayrıca posta ile de Sovyetler BirÜsinir îtalyava bu sene ikaten ileri ve yüksek terakki hasılasının bu uçurumdan kurtulabilir mi? Belki Başvekili M. Van Zeeland beynelmilel gönderildi. " birkaç milyon borcu var perisan ve mü^rpahil olacağında şüphe evet. Fakat bunun için aklın ve mantığın iktısadî vaziyet hakkında hazırladığı .> Gemi projeleri yoktur, ve bundan Almanva ile İtalyanın icablarına avdet etmek ve nihayet Şimalî raporu bugün Başvekil M. Chautemps'a haric kplacaVl^rip dair de elde hiçbir se Amerika Birlesilr Hük"Tietleri Cumhu vermiştir. Rapor gelecek hafta neşredileAnkara 21 (Telefonla) İktısad Vened yoktur. Yeni hengâmede batacak o riyeti gibi bir Avrupa Milletleri İttihadı cektir. «âleti, yeniden sipariş edilecek olan geParis 21 (Hususî) Paris borsasının vücude getirmek lâzımdır. Son mümessili milere aid projeler üzerinde tetkike buçünkü kaüanış fiatları şunlardır: an Avnm?"'n filân veya falan milleti M. Stoyadinoviç Münih'te olarak müteveff? Briand'ın bir müddet devam ediyor. Alman tezgâhlarında inLondra 150 95, Nevvork 30.22. Berlin değildir, belki bütün Avrupa ayni ucuru tuttuğu bu fikir ise şimdi tamamen unuBerlin 21 (Hususî) Essen'deki şa ettirilmekte olan Denizyollarına aid 1219. Brükcel 501. ATnçte^dam 1681, Ro mun dibine yuva''aracaktır. İnsanlığın tulmuşa benziyor. Acaba iş işten geçme Krupp fabrikalarını ve Dusseldorf şehri10, Akaya 2 ve İzmir Liman İşletmesine ma 159.10. L'zbon 137. Cenevre 699, kur .aysiyet ve menfaati namına hergün aid 2 vapur için 10 milyon liralık sipa sun 15,10, bak'r 44 3/4 45 1/4, kalav biraz daha vak'a=an bu felâkete teessüf den Avrupa o fiKri hatırlamağa zaman ni gezen Yugoslavya Başvekili M. Stove imkân bulacak mı? rişte bulunulmuştu. Yeni siparişler de 182.10, altın 139,8, gümüş 20, çinko :tmem^.k elder gflmez. yadinoviç bugün Münih'e muvasalat etbu yakınlarda yapılacaktır. 14,9,4 1/2. YUNUS NADt miştir, Avrupa kenarına doğru sürüklendiği Deniz silâhları yarışına Amerika da giriyor Totaliter devletler karsısında J İHEM NALINA MIHINA Türkçe konuşmak meselesi ünkü gazetelerden birinde şöyle bir Ankara haberi okudum: «Umumî yerlerde türkçe konuşulmasmın temini işinin Halkevlerine bırakılacağı haber veriliyor. Halkevleri bu sahada devamlı bir faaliyete girişecekler, kurslar açılacak, konferanslar verilecektir ilâ.» Geçen sonbaharın başında, Dolmabahçe sarayında toplanan Tarih kongresi bittiği zaman, kongre azasına Tarabyada, Samerpalas otelinde bir ziyafet verilmişti. Bu ziyafette ben de vardım. Hizmet eden garsonlar kendi aralarında, bermutad, rumca konuşuyorlardı. Ziyafetten sonra, Tarih kongresine iştirak eden ecnebi tarihçilerden türkçemizi iyi bilen ve pek güzel konuşan bir zat, bana sordu: Garsonlar, aralarında rumca konuşuyorlardı; değil mi? Evet. Bunlar, türkçe bilmezler mi? Bilirler. O halde, neden türkçe konuşmazlar da rumca konuşurlar? Verecek cevab bulamıyordum. Çünkü ben de, bu ecnebi tarihçinin fikrindeydim ve her fırsat düştükçe fikrimi bu sütunlarda yazmıştım. Diplomatça bir cevab vermiş olmak için şöyle dedim: Biz, ekalliyetlerin hukukuna çok riayet eder, onlara karşı büyük tesamüh gösteririz. Hayır, dedi, bu garsonlar, Türkiye Cumhuriyeti tebaası Rumlar değil; hatta Yunanh bile olsalar, umumî yerlerde türkçe konuşmaları lâzımdır. Her memlekette, bu, böyledir. Sizin yaptığınız tesamüh değil; müsamahadır. Pekâlâ türkçe bilen ve sizinle türkçe konuşan garsonların böyle umumî yerlerde, kendi aralarında rumca veya başka herhangi bir dille konuşmalarına müsaade etmeniz doğru değildir. Ekalliyetlerin haklarına riayet etmekle Türkün yüksek civanmerdliğini gösteriyorsunuz. Fakat onlan da sizin ekseriyet hakkınıza riayet ettirmeli ve umumî yerlerde, pekâlâ bildikleri türkçeyi konuşturmalısınız. Hakkınız var. Ekalliyet mektebleri, harıl harıl türkçe bilen gencler yetiştiriyor; bunların yetiştirdikleri kadm ve erkek Rum, Ermeni ve Yahudi gencleri arasında türkçeyi Türk gibi konuşanlan var. Bunların sayısı, her yıl gittikçe çoğalıyor. Mekteb çağını geçirmiş olup da türkçe bilmiyenlere de türkçeyi öğretmek ve umumî yerlerde türkçe konuşulmasım temin etmek vazifelerini de Halkevleri üzerlerine alırsa, milliyetperver bir ecnebinin böyle haklı bir itabına maruz kalmayız. Donanma, % 20 nisbetinde arttırılacak, beş tane 43 veya 45 bin tonluk zırhlı yapılacak Tren kazasınm tafsilâtı Filistinde tedhiş hareketi siddetlendi Bir ihtilâlci için idam cezası verildi Avrupa, kenarına yaklaştığı uçurumdan kurtulabilecek mi? Yoldaki bozukluk, ancak 30 saatte tamir edildi Açık muhabere Vidos kötjünden B. Nihad OnaCa: Çok haklısınız. Fakat, o şekilde yazmak lâzım geldiği için öyle yazıhnıştır. hkilip Posta müdürü Ahmed vasılasie Viran başöğretmenine: Yukarıki imza ile namıma gönderilen 7 liranın niçin olduğunu anlıyamadım. Başka bir mektub da almadım. Lutfen bu paranın ne maksadla gönderildiğinin bildirilmesi. Okuyucularımdan Zekâ'ı Yalçma: Uzun mektubunuzu dikkatle okudum. Tamamen haklısınız. Bu mevzua evvelce bir iki defa temas etmiştim. İlk fu> satta gene yazarım. Okuyucularımdan î. Alpallaıj'a: O zaman, Deniz Yıllıklarında gördüklerimi yazmıştım; alâkadarlar da teyid etmişlerdi. Fazla malumatım yoktur. İngiliz kabinesinin içtimaı Londra 21 (Hususî) Kabine bu abah M. Eden'in de iştirakile toplanarak Milletler Cemiyeti içtimaında görüşülecek beynelmilel meseleler hakkında mü" zakerelerde bulunmuş ve İngiliz murahhas heyetine icab eden talimatı vermiştir. îsviçre tam bitaraflık istiyecek Cenevre 21 (Hususî) Îsviçre hükumeti Milletler Cemiyeti paktının ıslahı için ay nihayetinde toplanacak olan konferansta İsviçre namına tam bitaraflık istemeğe karar vermiştir. , BORSASI îngilterede hava bayramı kaldırıldı Londra 21 Hendon'da her sene yapılmakta olan hava bayramı bu sene Hava Nazın tarafından kaldırılmıştır. Buna sebeb olarak şimdiki çok kuvvetli tayyarelerin toplu olarak uçuşlanna Hendon tayyare meydanının ne cesamet, ne de mevki itibarile müsaid olmadığı gösteriliyor. (a.a.)