28 Aralık 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Kocataş ve Karakulak sularını ve Kocataş gazozunu Her vakit ve her yerde tercih ediniz. Kooperatif teleffonu: 4 4 8 9 3 Depo „ 40713 Denizyolları kooperatlfinln OndordüncO yıl sayı: 4894 umhuri tSTANBUL CAĞALOĞLÜ igraf 248 Telefon: Başmunarrtı ve evi: 22366 Tahrlr heyeü: 24298. tdare ve matbaa tasmı 24299 • 24290 Te <T \ ÇALIKUŞlf Salı 28 Birincikâııun 1937 R0MANIN1 YENİDEN YA2BI Yılbaşı Sayısında m Okuyacak&tmi' Dün Mecliste bir meb'usun iddiası tenkid edildi ismail Müştakla arkadaşlarının tez ve miitaleaları Deniz Bank türkçedir Ankarada Aiatürk günü (Deniz Bank)) terkibi izafilerin üçüncü Türk deniz nev'ine girer ve Türk gramerine ticareti için yüzde yüz uygundur)) hayırlı bir hamle üyük bir deniz faciasının vuku ile büyük bir deniz müessesesinin kuruluşu ayni günlere rasladı. «Hisar» kazasının en mühim sebebini, Kamutayda, Deniz Bankası hakkındaki kanun lâyıhası müzakere edilirken, bir saylavm söylediği şu sözler kâfi derecede İzah eder: «Hepimiz itiraf etmeliylz ki denîzdlik, İızun senelerin ihmal ve leseyyübünden dolayı bizde çok düşmüştür.» Muhterem meb'usumuz, doğru soyliiyor. Denizcılık, 1937 yılı bahannda Almanyaya yeni vapurlar ıs marlanmcıya ve bütün deniz müesseselerimizi bir araya toplıyan Deniz Bankın kurulduğu düne kadar, hayli ihmal edil jniştir. Bınlerce kılometrelik demiryollanmızı yaparken bu demiryollannın kıyılara îndıreceği Türk mallannı gerek Türk, gerek ecnebi limanlarına taşıyacak vapurIarı tedank etmeği ve bu vapurlann fırtınalı havalarda kazasız belâsız yanaşıp rahat rahat yük alıp vereceği limanlan yapmağı düşünmedık. 3455 kilometrelik kıyıya sahibiz, fakat bu uzun sahillerde, Istanbul ıle îzmirden başka, gemilerin fırtınalı havalarda yolcu ve eşya çıkanp yükliyebılecekleri emin ve tehlikesiz bir limanımız yoktur. Nihayet, liman dediğimiz zaman da, şimdilik aklımıza tam teçhizatlı ve Hamburg veya Marsilyanın bir eşi değil; arkacında, her havada, rahat ve endişesiz demirlenebilecek bir dalgakıran, yani bir limanın milyonlara ihtiyac göstermiyen birinci şartı gelmelidir. Türk denizcilığinin iki büyük yarası budur: Gemisizlık ve limansızlık. 1883 te yapılmış yani 55 yaşında çürük tekneleri, hava patlayınca sığınacak limanlan olmıyan denizlerde, hâlâ, pervasızca işletip duruyoruz. «Hisar» gibi, Büyük Harbde, âcil ihtiyaclar için yapılan ve harb bittikten sonra, hepsi bir araya toplanarak yakılan ahşab şileplerle muhacir taşınmasına müsaade ediyoruz. Hisarın kömür hamulesile bu akıbete uğramasına, adeta, şükretmeliyiz, ya içinde tıka basa muhacir dolu iken böyle bir akıbete uğrasaydı, yahud da Romanyadan anayurda insan getirirken bu ahşab gemide bir yangın çıksaydı... Türk deniz ticaret filosu içinde, tek yeni gemi yoktur. Yeni vapurlanmızı dörtgözle bekliyoruz. Fakat, unutmamak lâzımdır ki hususî armatörlerin, 23 se nelik eski gemiler almalanna da müsa ade edilmiştir ki bu, Türk deniz ticaretinde bir gerilemeden başka birşey değildir. Çünkü, geçen seneye kadar, Türk kanunlan 15 yaşından fazla gemiler almmasmı menetmişti. Umumî Harbden evvel yapılan şiıeplerin tabiî ömrü 20 sene addedılirdi; bugün yapılanlar için ise yaş haddi 15 sene olarak kabul edilmektedir. Biz ise, 23 senelik gemiler alımnasını ve 55 yaşında gemilerin yük gemisi olarak kullanılmasını hoş görüyoruz. Tabiidir ki 23 yaşında gemi alınmasına müsaade ettikten sonra, bunun 23 sene daha çalışmasma göz yummak lâzım gelecektir. Bu eski teknelerin üstelik bir de, bannacak limanları olmıyan azgm denizlerde dolaşmasına razı olunca Hisar vapuru faciası nev'inden görünü1 kazalan önceden kabul etmiş oluyoruz; demektir. «Kazaya rıza» ise, yeni Türk ruhuna asla yaraşmıyan fena bir tevekkül ve teslimiyettir. Bütün bunları söylemekle, on beş yıldır, deniz ticaretimizde hiç birşey yapılmadığını iddia etmeği aklımızdan bile geçirmiş değiliz. 1923 te Büyük Harbden ve İstiklâl Harbinden yeni çıktığımız zaman, deniz ticaret filomuz, 35,000 safi tonluk beş on çürük gemiden ibaretti. Bugün, Almanyaya ısmarladıgımız Israrlı bir mukavemet gösteren bir Çin makinelitüfek kıt'ası vazifede Londra 27 (Hususî) Şimalî Çindeki Japon kuvvetleri bugün Chantung vilâyetinin merkezi olan Tzinan'ı zaptetmişlerdir. Japon başkumandam neşrettiği bir beyannamede Japon işgali altmda bu Büyük önderin evvelki gün Ankara Halkevinde Gazianteblilerin bayramına iftirakinden bir inttba Elcezire Valisi İsmail Müştak Mayakon Ankara 27(Telefonla)Deniz Bank terkibinin gramere uymadığı mütaleasile itıraz eden Sadri Maksudinin teklıfi Meclısin geçen celsesinde encüme verilmişti. Bugünkü Mecliste terkibin Türk gramerine uygun olduğu şekHndeki encümen Hasan Reşid Tankut mazbatasmdan sonra ismail Müştak Mayakon ve onu takiben de Hasan Reşid Tankut söz alarak mühim izahatta bu Taymis gazetsesinin BeyTut muhabiri lundular ve Sadri Maksudiyi bu mütale 23 birncıkânun tarıhile çektiği bir telasından dolayı şiddetle tenkid ettiler. grafta diyor ki: [Arkası Sa 7 sütun 1 de] Suriyenin Elcezire ve Fırat eyaleti valisi Tevfik Şamiye Beyin "kaybolduğu şayidir. Geçen salı günü Hasseçe'ye gitmek üzere Dirzor'dan hareket etmişti. Muahharen otomobili boş olarak Hasseçe'den 20 mil uzakta bulunmuştur. Valinin dağa kaçınldığı zannolunuyor. Tevfik Şamiye, acaba nereye kaçırıldı? Büyük Şefin Ankaraya vardığı günün 18 inci yılı tezahüratla kutlulandı Ankara 27 (Telefonla) Bugün Atatürkün Ankaraya şeref verdikleri büyük günün 18 inci yıldönümü muazzam tczahürlerle kutlulandı. Büyük Başbuğun 18 sene evvel Ankaraya ayak bastığı saatte (15,05 te) Ulus meydanmdaki heykelm etrafmda çok kesif halk yığın lan ve genclik teşkilâtı toplanmıştı. Bir taraftan da Atatürkün 18 yıl evvel Ankarayı ilk gördüğü tepeden otomobilin den indiği yere kadar geliş müjdesini verecek olan Halkevi atletleri de koşuya başlamış bulunuyorlardı. Atatürk heykeli önünde hitabeler irad edildi. O anın helArkası Sa. 3 sütun 6 da) Japon işgalindeki arazide kapitülâsyonlar kalktı Uzakşarkta bulunan bahriye üslerinin takviyesi için Amerikan Amirallığına kat'î emirler verildi Atatürk şehrimizi şereflendirecek Ulu önder Atatürkün bugünlerde şehrimize şeref vermelerine intizar olunmaktadır. Başvekilin de gelmesi muhtemeldir Senebaşı tatilini geçirmek üzere Başvekil Celâl Bayarla Vekillerden bazılannın şehrimize gelmeleri muhtemeldir. Dünyanın harb için ayırdığı para Bir istatistiğe göre, yedi milyar altmdan fazladır Cenevre 27 (A.A.) Milletler Cemiyeti salâhiyettar servislerinin hazırla dıkları istatistiklere göre, bütün dünya memleketleri harb hütçelerinin umumî senelik yekunu, 1932 de 4.3 milyar ve 1935 te 5.6 milyarken, 1937 de 7,1 mil yar altm dolara çıkmıştır. 1913 teki ayni masarif ancak 2,5 milyar altm dolardı. Bu senenin 7,1 milyannın 4,6 milyarı Avrupa, diğer 2,5 milyarı da geri kalan kıt'alar tarafmdan harcanmakta dır. Ihtilâlciler, dün Madridi bombardıman ettiler Madridde mühim tahribat var. Bombardıman kurbanlarının sayısı tesbit edilemedi Filistin hâdiseleri lunan arazilerdeki yabancıların bun dan sonra kapitülâsyonlardan istifade edemiyeceklerini ve Japon askerî ka nunlarma tâbi tutulacaklarını ilân et Kudüs 27 (A.A.) Taberiye civamiştir. lArkasi Sa 5 sütun 1 de] rıııda dün ve bugün gene birçok musademe olmuştur. îngiliz polisi ve askerleri bütün köylerde araştırmalar yaparak Arab çetelerini bulmağa çahşıyorlar. Dolaşan bir rivayete göre Arablann büyük bir kısmı kaçmağa muvaffak ol İhtilâlci bombalarile gene harab edilen Madrid sokaklarından muştur. Çünkü Suriye makamatı hududbirinin acıklı görünüşü da silâhh birkaç arabı yakalamıştır. BunMadrid 27 (A.A.) Bu sabah sa merlcez sokaklarında sık sık patlıyordu. dan da anlaşılıyor ki, İngiliz kıtaatı ta beriye civarında yapılan musademelerde at bire doğru topçu düellosu şiddetlen Bu mıntakada bir çok bina hasara uğra« lArkast Sa. 5 sütun 1 de\ çeteleri imhaya muvaffak olamamışlar ve miştir. Asilerin attığı mermiler şehrin hududların kapatılmış olmasma rağmen Arablar gene baskın haıeketine devam Bükreş (Hususî muhabirimizden) ımkânını bulmaktadırlar. Aradan beş gün geçtiği halde, hükumet. pazartesi günü yapılan umumî seçimin Temizlik devam ediyor kat'î netıcesıni ilân etmeğe hâlâ imkâr Kudüs 27 (A.A.) Şiddetli yağ bulamamıştır. Gazeteler, şimdiye ka murlara rağmen îngiliz askerî kuvvetleri dar tahakkuk eden kat'î neticeleri ha Fılistinin şimalinde Arab çetelerine karşı ber veriyorlar. Bu neticelere göre, hütemizlik hareketine devam ediyorlar. kumet partisi, umum âranın ancak Kudüs civarında tek tük tüfek ateşi % 37,77 sini temin edebilmiş, Mıllî istisna edilirse gece nisbeten sükunetle Köylü partisi mensubları % 21,54 nisHisar faciası kurbanlarının ailelerine ğıya dercediyoruz. geçmiştir. betinde kazanmışlardır. Geriye kalan yardım teklıfi, insaniyetperver yurddaşlaYardım komitesi teşekkül etti % 40.69 da küçük ve büyük, yekunu nmız tarafmdan kendilerinden umduğu Dün sabah deniz şehidierinin ailelerine yirmi ikiye balığ olan dığer partiler amuz ve beklediğımiz büyük tehalükle yardım için armator B. Hakkı Denızaşa* rasmda taksim edilmiştir. karşılandı. Her taraftan yardımlar başla nın riyasetinde teşekkül eden yardım ko< Hükumet taraftarları, nihayet % 40 ı dı. Yurddaşlarımızm bu büyük insaniye mıtesi dün İstanbul Vılâyetine bir istida temin ederek muhaliflere karşı muzaftini şükranla karşıladıktan sonra bu hu vererek iane toplamak için resmen müsa« fer olacaklarım ümıd etmektevseler de M. Tataresco sustaki teşebbüsleri ve ilk yardımlan aşalArkası Sa. 7 sütun 5 te] ' lArkas% Sa. 5 sütun 3 te] Hududların kapanmasına rağmen Arab çetecileri kaçtılar Rumen kabinesinin istifa edeceği haber veriliyor Muhaliflere göre, hükumet çekilmeli, mevkii iktidara geçecek yeni kabine intihabı yenilemelidir ınsanhk borcu Hisar faciası kurbanlarının ailelerine yardım AB1DİN DAVER lArkası Sa. 5 sütun 2 de] Gabriele d'Annunzio