15 Eylül 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r * • « Bugün 1 2 salıife Şekib Benker 3 üncüde: Zonguldak inektubu 4 üncüde: Hikâye: Ana, oğul ve radyo Cevad Sadik 5 incide : Adanada iş hayatnun en canlı mevsimi UİIlJOnfflHCÛ umhuriyet S8JI ! 4792 Telgraf ve mektub adresi: Cumhurlyet, İstanbul Posta kntusuristanbul, No 248 ÇafŞ81HD8 15 E]f!ul 1 9 3 7 Telefon: Başînuharrlr ve evl: 22366. Tahrir heyetl: 24298. İdare ve matbaa' kssmı 24299 24290 Hayat Ansiklopedisi Her eve lâzım olan çok faydalı bir eserdîr Anlaşma bugün tatbik mevkiine giriyor, Ingiliz ve Fransız filoları derhal işe başladı Nyon itilâfı dün imzalandı «Avrupa; medeniyetini Türklere medyundur» Profesör Pittard'ın mühim beyanatı Dün şehrîmize gelen maruf profesör, beyanatında, dünya medeniyetinin teşekkülünde Türklerin mühim rolünü kat'iyetle tebarüz ettirdi ttilâfı imzabyanlar: Soldan sağa doğru: Tevfik Rüştü Aras, M. Eden, M. Litvinof, M. Delbos, M. Antonesco, M. Köse Ivanof ispanyol çıkmazı önünde müsellâh sulh Akdeniz emniyetini korsanlıktan korumak için tedbir alan devletlerin bu tedbirlerde tamamen sulhcu olduklart açtk bir hakikattir. Yalnız şurasını teslim etmemek imkâm yoktur ki bu tedbirlerle, sulhun mütettâhan muhafazasına geçilmiş bir vaziyetin mukaddemeCenevre 14 (Hususî) leri üzerindeyiz. Bununla sulhun konferansı bugün Nyon'da son harben muhafazasına mecbur ol tısını yapmış ve geçen cumartesi mak vaziyeti arasında ancak bıçak de edilen anlaşmayı imzalıyarak ni bitirmiştir. sırtı kadar bir mesafe vardvr. ilâhiann azaltılması için gösterilen bütün hüsnüniyetlere rağmen bir İspanyol meselesi yü^ünden sulhun müsellâhan ayakta tutulabılinmesi mecburiyetile karşılanması hayretten ziyade ibretle tcmaşa olunacak manzaralardandır. Gcrçi Akdeniz emniyeti hesabına Nyon konferansınm aldığı kararlar daha ziyade denizaltı gemilerinin korsanlıklannı önlemek için ittihaz olımmuş teknik tedbirlerden ibaret ise de bu tedbirlerin daha genış bir şümul ve jnanaya girememesi için onlara Akdenizle alâkadar bütün devletlerin iştirak etmesi lâznndır. Halbuki bazı ttalyan gazetelerinin buna rağmen denizaltı korsanlıklannın devam edeceğini söylemeleri harb ve sulh ihtimalleri bakımmdan vaziyeti o kadar emin göstennemektedir. Akdeniz emniyeti için ahnan tedbirler müessir olmak için ya bu tedbirler karşısında artık bu korsanlık hareketlerinin durması ve yahud bu korsanlık hareketlerinin başka taıraflardan ısrarla muzaheret görmeınesi en aşikâr olduğu kadar en zaruri bir mantık icabıdır, ve asıl meselenin İspanyol meselesinden ibaret olduğu malumdur. Bu meseleye dair olarak ahiren ve bilhassa korsanlık hareketlerine karşı tedbirler almdığı şu sırada îtalyan ve Alman hükumet reislerinin yeniden kat'î sözler söylemeleri vaziyetin ciddiyetini vahametle omuz öpüşen bir dereceye götürmüş bulunuyor. Sulhu seven milletlere göre buna dikkat edememezlik elden gelmez. Gerek Alman devlet reisine, gerek İtalyan hükumet başkanına göre bu dahilî İspanyol mücadelesinden behemehal Franco tarafmın galib çıkması lâzımdır. Buna mukabil belki bu dahilî İspanyol mücadelesinden behemehal hükumet tarafının muzaffer çıkmasmı istiyen devletler de vardır. Işi zorlaştıran en başh sebeb de İspanya üzerinde behemehal mütekabilen muvaffakiyetleri temin olunmak istenilen bu karşı karşıya cephe almış ideolojılerdedir. Bu vaziyetler karşısında suihu bozulmaktan koruyacak biricik umud noktası bu dahilî İspanyol cidalinden behemehal şu tarafuı veya bu tarafm galıb çıkmasma ehemmiyet vermiyen devletlerin bulunması esasmda temerküz etmiş bulunuyor. Filhakika İngiltere ile beraber bir çok deVİetler ve hatta Fransa dahilî îspanyol cidali vaziyetine yalnız bu cepheden bakıyorlar. Bu devletler, dahilî İspanyol cidalinde hangi taraf galib gelirse gdsin ehemmiyeti yoktur, elverir ki mücadelenin hakikaten dahilî kalması ınahiyeti aşın derecede bozulmasuı diyorlar. Reisicumhur Büyük Millet Meclisİni 18 Eylülde içtimaa davet ediyor Akdeniz toplan günü elmesaisi Değerli âlimin ve refikasınuı Bayan Afet ve füA Tarih Kurnmu azalan tarafından istikbalinden bir intıba refakat etmektedir. İtalya, konferansm kendisine verdiği, Adriyatik'teki kontrol vazifesini kâfi bulmuyor ve kabul etmiyor Meclisi davet Romadan gelen haberler İtalya hü kumetinin Nyon anlaşmasım tetkik ederek yann cevabım dcvletltra bildirec* ğîni haber vermektedrrler. Roma roehaHlinde îtalyanuı coğrafî vaziyeti itibarile v« büyük devlet sıfatile Akdenizin kontrolunda Fransa ve ingiltere gibi hisse istiyeceği temin edilmektedir. Konferans reisi M. Delbos konferankapanışı münasebetile irad ettiği nutukta demiştir ki: Cemevredeki beynelmilel Antropoloji Enstitüsü reisi maruf bilgin profesör Pittard dün Romanyadan vapurla şehrimize gelmiştir. Bükreşte toplanan bey nebnilel Antropoloji kongresine riyaset etmiş olan profesör, Galata nhhmında, Türk Tarıh Kurumu Asbaşkanı profe sör Afet, Ismail Müştak Mayakon ve Türk Tarih Kurumu erkânı tarafından Ankara 14 ( A A . ) (Teb karşılanmış, ve Tokatliyan oteline misafir lig)' Nyon'da devletlerle yaptığı edilmiştir. Profesör Pittard'a Avrupa mız mukaveleyi tetkik ve tasdlk etnm maruf romancılanndan biri olup mek üzere Büyük Millet Meclisini Noel Roger namı müstearile bir çok e18 eylul 1937 cumartesi günü saat Dün gec« eaat ikiyi geçerek Kazlıçef serler yazmı? olaa Madamt ve Bayan ,14 te içtimaa davet ediyorum. mede «Caribaz»" isimK kösele^îabrila*" Lobsiger Dollenbach adındaki asistanı Tıirlâye Rââcumharu smda yaagın çıkmıştır. Atef fabrikayı ATATÜRK tanuunile yaktıktan sonra civara da si • rayet ederek tehlikelı bir hal almıştır. « Konferans elde ettiği anlaşma ile Saat üç buçukta yangın devam edi Akdenizdeki tahammülü gayrikabil va yordu. ziyete nihayet vermiştir. Bu anlaşmanın Profesörün beyanatı önümüzdeki persemibe günü açıia * cak olan Tarih Kurultayına iştirak et mek üzere şehrimize gelen profesör Pittard, dün Tokatliyan otelinde kendisile görüşen bir muharririmize aşağıdakî mühhn beyanatta bulunmuştur. « İhtisasatnnı soruyorsunuz, büyük bir memnuniyetle sizi tatmin edeceğim, fakat beni dinlemekle yorulacağmızdan korkanm. Zira Türkiye Kakkında bir sene Geceki büyük yangın Ateş, Kazhçeşmede kösele fabrikasmdan çıktı Urkan Sa. 7 sOtun S UT lArkast Sa. 8 tutun 1 de] Milletler Cemiyetinde Konseydeki azalığın tecdidine keırar verilmesini taleb ettik Cenevre 14 (A.A.) T ü r k i y e Hariciye Vekili Doktor Tevfik Rüştü A ras, Milletler Cemiyeti genel sekreter liğine gönderdiği bir mektubda, Akde nizde sulfrun tarsininin Avrupa sulhu için mühim bir amil oldugunu beyanla 18 inci Milletler Cemiyeti asamblesindn Tür kiyenin Milletler Cemiyeti konseyindeki azalığınm tecdidine karar vermesini istemek fikrinde bulunduğunu bildirmiştir. Masaryk öldü Müesseselerin yapacağı dahilî talimatname Ankara 14 (A.A.) Ikhsad Veka muna şamil olup olmadığınm ve şayed iş yerinm bazı kıstmlan için ayrı talimatnameler varsa bunlann nerelere ve hangi i$lere mahsus bulunduğunun tasrihi. 2 Işçi alma usülleri: Şartlar, şe • killer ve istenilen vesikalar. 3 İşçilere tatbik olunan tecrübft müddetînin tayini «muhtelif gruplardakl işçiler için bu müddet tehalüf ediyorsa bu cihetin tasrihi.» îş dairesi bu esasların ne suretle hazırlanacağını bir tamimle izah ediyor leti İş Dairesi reis'liğinden resmî tebliğ: İş kanununun 29 uncu maddesinin 1 numaralı bendi mucibince bilumum iş yerlerindeki iş şartlarını ve işçilerm tâbi tutulacakları inzıbat, sağlık, koruma ve iş emniyeti icablanm göstermek üzere iş verenlerin yapmakla mükellef bulunduklan dahilî talimatnamelerin ihtiva etmeleri lâzım gelen hususlar aşağıda yazılı olduğu veçhile alâkadarlara bildirilir: 1 Talimatnamenin, iş yerinin umu Franco mümessillerinin isteği Cenevre 14 (A.A.) Dük d'Albenin riyaseti altmda buluıunakta olan Burgos hiikumetinin yan resmî heyeti, Milletler Cemiyeti umumî kâtibliğine bir nota vermiştir. Bu notada ezcümle şöyle denilmektedir: «ispanyol hükumetleri, hukukun en ip tidaî prensyerinî flılâl etmîşler ve bazı devletlere İspanyada hukuku müktesebe tannnak suretile Akdenizin statükosunu tadil etmeğe çalışmışlardır.» Notada Milletler CemiyetT asamble sinin Valencia mümessillerini Ispanya'nın meşru mümessılleri olarak tanmıamasnıa bu hâdiselerin kâfi olduğu beyan edil mektedir. . .,; • Notada buna mukabil General Franco'nun İspanyamn üçte ikisine ve müstenaMüteveffa M. Masaryk lekelerle himaye altmdaki memkketkrin Prag 14 (Hu*u»î> Sabık R«*ikâffesine hakim olduğu, milliyetçilerin ecumihur M. Maaaryk bu sabah vefat linde bulunan İspanyada sükun hüküm sürmekte bulunduğu, muahedelere riayet etmiştir. [M. Masaryk'in öltimüne cdd ve millî hakimiyetin muhafaza edilmekte haberlerle hayattna dair bir yazı olduğu beyan edilmektedir. [Arkası Sa. 3 sütun 1 de] 4 A : Haftamn ilk 5 iş gününe, [Arkası Sa. 8 sütun 5 tel Çin ordusu Şanghay'da geri mevzilere çekildi Japonlar Canton, HonKung arasında yeni bir ihrac hareketi yaparak umumî taarruza geçtiler yedinci tahifemizdedir.] Sirkecide başlıyan yarış Şanghay'da bir bombardımandan sonra yarabların nakline çalışılıyor Nankin 14 (A.A.) Çin umumî karargâhmdan bildirildiğine göre Şanghay'daki Çm kıtaatı zayiata uğramaksızın yeni müdafaa iıattma çekilmek harektüeı bu eabah tamamlamı$tır. Bu yeni mevzi evvelkinden beş kilometro geride olup şimal garmdan Totyen'e kadar hemen hemen müstakim bir hat üzerinde uzanmaktadır. Bu yeni mevzi, muhtelif lArkast Sa, 8 sütun 4 te\ YUNUS NADI lArkast Sa. 3 sütun 5 tej İngiliz seyyahlaı; dün akşam hareket eden ekspresin yanında ve ekspresten sonra otomobillerile yola çıkmak üzere iken... 3 üncii sahifemizde}