31 Ağustos 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 8

Bliyük Zaferin Yıldönümü Merasimî Isianbulda dün yapılan iezahürat Genc zabitin nutka /CUMHURÎYET 31 Ağustos 193T Memlekette bayram Ankarada tebrikâtı Mareşal Fevzî Çakmak kabul etti. Bütün vilâyet ve kazalarda balk derin bir sevincle bayranu kutluladı Ankara 30 (A.A.) Zafer bayramının on beşinci yıldöoümü ve' tayyare bayramı münasebetile bugün memleketimizin her yerinde olduğu gibi Ankarada da emsalsiz tezahüratla karşılanmıştır. Şehir baştanbaşa bayraklarla donan miş ye elektrik ziyalarile tenvir edilmiş tir. Öğleden evvel saat 9,45 te Genel kurmay başkanlığında, Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak tebrik leri kabul efcmiş ve saat 10,30 da törene iştirak edecek kıt'alar Hipodromda yer almışlardır. Törene istiklâl marşile başlanmış, tüm kumandanı kıt'aları yerlerinde gözden geçirdikten sonra ordunun en genc subayı sıfatile Enver Ozbakan, Parti namına Dr. Ragıb Tuzun, Hava Kurumu namına Salâhattin ve en son olarak tüm kumandanı General Kemal Kökçe tarafından 30 ağustos zafer ve tayyare bayramlarının mutad şümulü etrafında nutuklar söylenmiş ve müteakıben başta Harbiye bandosu ve Harbiyenin bu yıl mezun olan subaylan olmak üzere bir piyade alayı, bir muhafız alayı, jandarma bölüğü ve topçu bataryasınm iştirakile geçid resmi yapılmış ve bu kahraman asker geçidi tribünleri dolduran on binlerce halk tarafından şiddetle alkışlanınıştır. onlan müteakıb de ordu müfettişi General Fahreddin otomobillerle gelmişler ve resmigeçidi büyük bir alâka ile seyretmişlerdir. Resmigeçidden evvel General Abdurrahman Nafiz, liseden bir bayan ve bir öğretmen birer nutuk irad etmişler dir. IBaştarafı 1 inci sahifedei Merkez Komutanı General îhsan Tuncla diğer büyük rütbeli zabitan olduğu halde Beyazıd ve Universite meydanlann da mevki almış bulunan askerî kıtaab. teftişe başlamıştır. Kıt'aların tef tişinden sonra 86 ncı alay 3 üncü tabur 2 nci bölükten asteğmen Nureddin Yılmaz kiirsüye çıkarak millî bayranu bütiin asker arkadaşlanna ve toplanan gencliğe tebrik ettikten sonra bu bayram ve taşkm heyecanın tezahüriine vesile olan 30 ağustos zaferini kısaca hulâsa etmiştir. Genc subay, Millî Mücadeleden evvelki Mütareke devirlerine sözünii naklederek şöyle devam etmiştir: « Büyük Harbin mütarekesile mevcud kuvvetlerimiz dağıtılmış, elknizdeki silâhlar ahnmtşb. Halife denilen bir var« lık kendi saltanabnı yaşatmak kaygusile düşmanlarm en asrî sılâhlarla açamadıklan Çanakkale Boğazmm açılmasına raXi olmuş ve dünyanın bu en güzel beldesinî düşmanlann ellerine teslim ctmişti. Düşmanlar derhal yurdumuzu paylaş Denizlide Denîzli 30 (A.A.) Zafer bay ramı büyük merasimle ve coşkunlukla kutlulandı. Bu akşam Ordu Evinde bir balo verilecek ve fener alaylan yapıla caktır. îzmirde Taksim abidesinde yapılan merasimdc. mağa !re asırLardanberi ufuklannda istiklâl ve hurriyet havası dalgalanan topraklamnm şuna buna peşkeş çekmeğe karar vennişlerdi. 15 mayıs 335 te düşmanlann tzmiri içgal etmesile bu karann tat bikatma geçilmiş ve arbk güzel yurdu murun dört tarafı muhtelif şekillerde işgal edilmeğe başlanmıştı.» Nureddin Yılmaz sözüne devamla: « Bunu sezen Ulu bir Baş zerre kadar nevmid olmadu tzmirin işgal edildiği kara gün« rashyan bir tarihte, kafa sında necib milleti için, ak günler tasar lıyarak Boğazın mavi sulannı sessizce terltelti, bu Dâhi Komutan Samsuna a yak basar basmaz millî hedefine yol aldı. İşte bu sırada milletine şöyle hitab etti: Millî Müdafaa Vekili General Kâzun Özalp geçidi seyrediyor «Düşman, vatanın harimi ismetinde bo halk namına Şehir Meclisi azasından A ' duyan bugünün ve yarının çağlan; bu zafer güneşini yaratan kudret ve deha karğulacak ve vatan kurtulacaktır...» dalı Avni Yağız kürsüye çıkarak şehrin şısında ve bu uğurda kutlu kanlarını akıGenc subay, bundan sonra lnönü, Sa bu mes'ud günü yaşarken duyduğu yük tan büyuk şehidlerimizin manevî varlık sek hisleri ifade etmiş ve 30 ağustos zafer lan önunde ebediyete kadar heyecanla eğilecektir. bayramını bize kazandıranlardan olup da Bu zafer çok buyüktür. aramızda yaşıyamıyan ve bu uğurda kanBu bayraın daima pek yüksek tutulacaklannı feda etmiş olan aziz şehidleri rah tır. Bu zaferin eşsiz menkıbelerini nesilden nesle, ruhtan ruha anlatalım, benliğimize metle anmıştır. sindirellm, zira bu ; hayat ve istiklâl kay* Korgeneral Cemil Cahidin nutka nağunız, istıkbal bayrağnnızdır. Mukaddes ülkümuz Kemalist Türkiyenin Avni Yağızdan sorua da Korgeneral Cemil Cahid kürsüye çıkarak şu nutku çağdas medeniyete her sahada intibakı ülküsü; karanlıklar içinden soken bir şafak söylemiştir: gibi, hergün yeni bir hamle ile biraz daba < Arkadaşlar! yükselerek benlığünizi, varlığunızı ve büGenc subay arkadaşımın, destamnı he tün yurdumuzu aydmlatıyor. yecanla anlattığı büyuk Türk zaferi, buBunlar hep o büyük zaferin meyvaları gün kutluladığımiTi milli bayram, çok kud dır. Ne mutlu size gencler, ne mutlu size retli varlığımızın başlangıcıdır. kahraman askerler.. O gün Turk ordusu; koca dunya tarihiBüyük Başbuğumuzun, cumhuriyeti kennin dik ve yaiçın alnmı top ateşlerile dilerine emanet eylemek itünadına lâyık ye şanlı sungulerüe oraya, derin ve ebedî gördükleri siz gencler aziz Türkiyenin isizler halinde, şu nurlu damgayı vurdu: tikbal tarihine, her sahada daha birçok (30 ağustos Turk zaferi). Bu zafer ve bu zaferler kaydedecek kahramanlarsınız. zafer bayramı; yüce Turk milletinin hilBüyük Kurtarıcının açtığı zafer ve mekati beşerle başlıyan, şeref ve zaferlerle denıyet yolunda, Onun peşinde ve Onun dolu tarihinin en parlak bir ışığıdır. ızinde yurüyen sizler; Bu; öyle bir güneştir ki butün bir huYurdumuzun guvendiği ve dayandığı en sutnet dunyası tarafından can çekişmek kudretli varlıksınız. te olduğu zannolunan milletimizin hayat Sizler, biricık yurdumuzu herşeyden üsve kudret dolu, ölmez ve öldürülmez oldu tün ve her tehlikeden masun bulunduran Süvari alay sancağı geçiyor ğunu, gözler kamaştırarak, ilân etmiştir. vatanseverlersiniz. karya zaferlerini ve Başkumandan mey(Türk olmak) bahtiyarlığile bu bayramı Bahtıyarsmız, bahtiyar olun. dan muharebesini izah eylemiştir. Bunlan sizlere hatırlatmakla ben <?e bahtiyarlık hislerile dolu olarak büyük zafer bayramını hepinize kutlulanm. Bu yaşatıcı zaferin Yaratıcısı ülu Başbugumuz Atatürkun yüksek varlığını tebcil ederken mukaddes şehidlerimize ebedî saygılar sunanm.> Kumandanm sözleri şiddetli alkışlarla karşılanmışür. Bundan sonra komutanlar, Beyazıd meydanında hazulanan tribünlere gelcrek orada Vali ve diğer Vilâ yet, Maarif ve Belediye erkânile beraber kendılerine hazırlanan yerleri işgal et mişlerdir. Geçid resminden sonra Harbiyeden t>u sene mezun olanlar zafer abidesine Saat tam 10,40 da askerî resmigeçid törenle bir çelenk koymuşlardır. Bu gece başlamıştır. Kıt'alar, önde bando oldu de askerlerimiz tarafından muazzam bir ğu halde yerlerinden hareket etmişler ve fener alayı tertib edümiştir. büyük bir intizamla geçerek büyükleri Merasimde Efgan generali de selâmlamışlardır. Ordudan sonra izciler, hazvr bulundu itfaiye geçmiştir. En sonra da Hava KuAnkara 30 (A.A.) Trakya büyük rumunu temsil eden kamyon geçerek halmaBevralarında bulunmuş ve dün şehri ka vecizeler atılmışür. Alay Divanyolu, Sultanahmed, Sırkeci, Köprü, Şişhane «nize gelmiş olan Efgan Genelkurmay karakolu ve İstiklâl caddesıni takib ede Başkanı General Abdullah Han bugün rek Taksime gelmiştir. Orada hazırlanan yapılan zafer ve tayyare bayramı töre tribünlerde yer almış bulunan büyüklerin ninde hazır bulunmuşlardır. ö/ıünden geçtikten sonra garnizonlanna Adanada dönmüşlerdir. Adana 30 (Hususî) Zafer bayraTaksimdeki merasim esnasmda Cum mı coşkun tezahüratla kutlulanmıştır. Çanakkale 30 (Hususî) Zafer huriyet abidesine müteaddid çelenkler bayramı Cumhuriyet meydanında büyük konulmuştur. merasimle tes'id edildi ve ordu tarafınÖğleden sonraki merasim. Zafer bayranu münasebetile şehrimiz dan büyük bir geçid resmi yapıldı. İhsan deki bütün Halkevleri dün öğleden sonTekirdağında ra ve gece toplantılar tertib etmişler ve Tekirdağı 30 (A.A.) Zafer baymüsamereler vermişlerdir. Eminönü Halkevindeki toplantı saat ramı coşkun bir heyecanla kutlulanmış 16 da açılmışür. Toplanbyı Ev başkanı tır. Öğleden sonra, Tekirdağ birincisini açmış ve Yedek Subay Okulu Harb Ta seçmek üzere Halkevinin düzenildiği rifai muallimi Tümerden 30 ağustos zafe pehlivan güresleri yapılmıştır. Güreşleri rinin nasü kazanıldığını izah etmiş, bun vali, Tüm^n komutanı, bınlerce halk seydan sonra Ev orkestrası tarafmdan bir retmiştir. Tekirdağı, Malkara, Şarköy, Saray birincileri arasındaki müsabaka konser verilmiştir. Malkarah İsmail Emekli kurmay binbaşı Celâl Dincer larda başpehlıvanlığı kazanmıştrr. tarafından da Başkumandanhk meydan Resmigeçid başlıyor îzmir 30 (A.A.) 30 ağustos za fer bayramı İzmirde emsalsiz tezahü ratla kutlulandı. Sabahleyin saat 8,30 da subaylar kışlada komutana tebrikâtta bulundular. Bundan sonra hükumet, uıay, kurul ve kurumlarm tebrikâtı ka bul edümiştir. İlbay ve Parti başkanı kışla kapısmda askerî bando tarafından merasimle kar« şıl anmıştır. Şebrimizde bulunan îran genel kur * may başkanı ve maiyeti de kışlada ko mutana tebrikâtta bulunmuştur. saat 9,30 da on binlerce halkm toplandığı Cumhuriyet alanmda birliklerin teftişi ile törene başlanmıştır. Müteakıben ordu namma asteğmen Efdal Arıkan bir nutuk irad ederek 30 ağustos meydan muharebesini ve büyük taarruzu anlatmış bunu takiben müstahkem mevki komutanı General Raskn Aktuğ bir hitabede bulun • muş, Atatürkun memleketi nasıl kurtar * dığm* ve büyük inkılâbı anlatmıştır. Bundan sonra büyük bir resmigeçid yapılmıştır. Geçid resmine, kara, hava, deniz kuvvetlerimizden müfrezeler ve jandarma, polis ve bekdiye zabıta müfrezeleri işti rak etmiştir. Geçid resmini İran genel kurmay başkanı ve maiyeti de hazırlanan tribünlerden seyretmiştir. Kışlada zeval vakti 21 top atılmıştır. Oğleden sonra kazinolarda ve jemt semt birçok yer lerde eğlenceler tertib olunmuştur. Gece fener alaylan yapılacaktır. Halk emsalsiz neş'e ve heyecan içinde bugünü ya ratan Atatürke, Cumhuriyet hükumetine ve kahraman orduya minnet ve şükranla» rını büyük tezahüratla izhar etmektedir. Safranboluda Safranbolu 30 (A.A.) Zafer bayramı bütük halkm iştirakile büyük tö ıenle kutlulandı. Gece fener alayı yapılacaktır. Sinobda Sinob 30 (A.A.) 30 ağustos zafer ve tayyare bayrarm hazırlanan pro • gram mucibince coşkun tezahürat içinde kutlulanmaktadır. Bugün saat 9 da vali vekili, hükumet erkânı ve bütün teşek küller komutanlığa giderek orduyu tebrik etmişler ve buradan halkın da iştira kile Cumhuîiyet alanına gidilerek Baş • kumandan meydan muharebesinin aza ^ meti ve manası ve unutulmaz hatırası heyecan içinde minnetle, hürmetle anıldı. Şehidler anıtma çelenkler konuldu. As * kerî müfreze ile halk, başta bando olduğu halde şehir dolaşılarak gösteriler ya « pıldı. Şehir taklar ve bayraklarla süslenmiştir. Halkevi bu gece bayram şerefine temsiller verecek karada ve denizde fener alaylan yapılacaktır. Genclik namtna söylenen hitabe Nureddin Yılmazdan sonra Universite gencliği namma Tıt> fakültesinden Zeki Erataman kürsüye çıkarak yüksek tahsil gencliğinin bu bayramdan duymuş olduğu hisleri anlatmış ve büyük bir heyecanla bayramı kutluladıktan sonra sözlerini şöyle bitirmiştir: « Ey Türk milleti; bugün artık ne vatanda düşman, ne sarayda sultan var. Bugün Türkiye Cumhuriyeti ve onun millî gururımu, bir yanardağ gibi kükreten biz Türk gencleri vanz. Biz büyük lerimizden şimdiye kadar hep muvaffa kiyet ve zafer sesi duyduk...» Konyada muharebesi izah edilmiş, ve sonra temsil Konya 30 (Hususî) Zafer baykolu tarafından Hımmetin oğlu piyesi ramı vılâyetin her tarafından coşkun tetemsil olunmuştur. zahüratla kutlulanryor. 26 ağustostanbeBeyoğlu Halkevinde dün gece saat ri Halke\*inde verilen konferans ve nu 21 de çok kalabalık bir toplantı yapılmıştuklar otuza baliğ oldu. tır. Eskisehirde Eskişehir 30 (Hususî) Zafer bayramı, her sene olduğu gibi bugün de büyük tezahüratla kutlulanmıştır. Sabah leyin saat 7 d<en itibaren halk sokaklan doldurmuştur. Saat 10 buçukta Atatürkün hemşireleri ile Sabiha Gökçen, Avni Yağız Üniversiteli gencden kiirside sonra şehir ve Besmi geçidde piyade alayı İstiklâl marşile açılan toplantıyı Ev reisi Ekrem Turun Başkumandanlık zaferi hakkında verdiği bir söylev takib etmiş ve bundan sonra konser verilmiştir. Kadıköy Halkevinde de gündüz top lantı yapılmış ve bir konferans verilmiş, gece de toplantıya devam edilerek bugünün şerefine geç vakte kadar eğlenilmiştir. Bunlardan başka Şehremini, Beşiktaş, Şişli, Üsküdar Halkevlerinde de toplantılar yapılmış, konferanslar veril miştir. Gece Üsküdar iskelesinden hareket eden bir fener alayı Ahmediye, Doğancılar, Paşakapısı, Duvardıbini takib ederek Kadıköy iskelesine kadar gitmiştir. Taşkışladan hareket eden bir fener alayı da Taksim, İstiklâl caddesi, Tepebaşı, Şiş hane yokuşu, Köprü, Sirkeciyi takiben Beyazıda gitmişlerdir. Bayram münasebetile bütün resmî ve gayriresmî binalar, hususî meskenler, umumî caddeler elektriklerle tenvir edil mişti; Taksim ve Beyazıd meydanlannda gece geç vakte kadar bandolar çal mıştır. Belediye Sular İdaresi Taksim meydanında renkli su tesisatı yapmışbr. Halk geç vakte kadar muhtelif yerlerde eğlenmiştir. Hafif bataryalar resmi geçidde Adalarda Abideye çelenkler korrnluyor bayramı Adalarda da pek yüksek ve candan olarak kutlulanmış, bilhassa Burgaz Parti Ocağı tarafından tertib edilmiş olan müsamereye İstiklâl marşile başlanmış, müsamereden sonra da sabahm birinci vapuruna kadar millî oyuolar oynatılıp halka güzel bir gece geçinnek imkânı verilmiştir. Resmi geçidde bahriye silâh endazlan