1 Eylül 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Bugün 1 2 satıife 3 iincüde: Edebiyat. Peyami Safa 4 iincüde: Hikâye: Ne kadınlar var? F. Varal 7 ncide : Ankara > tstanbul Cemil Fikret umhuriye Ondörduncü yıl sayı: 4778 tSTANBUL CA&ALOGU) Pareamha 1 EulAl Telgrat ve mektub adresl: Cumnurlyet tstanbul Posta kutusu: tstanbul, No 346 yâlŞdfnDd I tjllll Telefon: Başmuharrtr ve evl; 22366. Tahrlı heyeti: 24298. tdare 76 matbaa tastnı 24299 24290 i ŞÇiLER kanunî hak ve ödevleri kitabmda bulacaksınız. a göre, işçinin bileceği, apmıyacağı şeyleri sual 'arak, Fiatı 10 kuruş inkilâb Kitabevinde Satıhr. J Akdenizde gizli harb Bir Rus vapuru dün, meçhul bir denizaltı gemisi tarafından batırıldı N ü fu s a r11 m ı n a p a rI ak misai teşkil eden bir memleket: Cezayir Bu vaziyeti, ehemmiyetle takib ettiğimiz bir davanın red ve cerhi imkânı olmıyan hakikat haline geçmiş delili olarak ortaya koyuyoruz. on günterde Parıste Paris Ekonomi Politık Cemıyetinde Cezayir Valısinin de iştırakile bir toplantı yapılarak bu şimalî Afrika memleketı hakkında Cezayir Valısi M. Ernest Picard'ın bir raporu müzakere olunmuştur. Münakaşa olunan meseleler içinde dikkate çok lâyık noktalar bulunmakla berab«r bize göre bunların hepsini tafsil etmeğe mahal yoktur. Fakat bilhassa bir tanesi var ki kendi memleketimiz için ötedenberi üzerinde ısrar ettiğimiz bir meselenin parlak ispatını teşkil ediyor: Nüfusun artımı meselesi. Fransız idaresi Fransada halline bir türlü muvaffak olamadığı bir meselenin Cezayirde kendilığınden halledıldiğine şahid olmuştur. 1840 yılında bir milyondan aşağı olan Cezayir nüfusu bir asırdan az bir zaman zarfında 6 milyona çıkmıştır. Bu yalnız Cezayirin yerli halkı arasındaki nüfus artımıdır. Uç vilâyetten mürekkeb olan Cezayir ülkesinin bu yerli nüfusuna 840,000 Fransız ve 130,000W»r hpanyol ve İtalyanı da ilâve etmek lâzımdır. Fakat asıl mesele Cezayir yerli nüfusunun gösterdiği açık artımdadır. Bir milyondan az nüfusun bir asırdan az zamanda 6 milyona çıkması hemen hemen her nesilde nüfusun bir misli artoıası demektir. Bu netice tahakkuk etmek için iktısadî hayat şartlarının intizam ve ıttıradla mütemadi inkişafına hisse ayırmak lâzım gelmekle beraber medeniyet yoluna girmiş her memlekette rktısadiyata mümkün olan ehemmiyetin verilmesi pek tabiî bulunduğuna göre nüfus artımınm hakikî ve temelli sebebini başka bir yerde aramak lâzımdır. Biz bunu Cezayir misalinde aradık ve bulduk: Küçük yaşta çocuk ölümlerinın önüne geçen tedbirler. Bılhassa bunlar. Çünkü eğer iktısadî lıayat şartlarının inkişafı nüfusu artırmak lâzım gelseydi metropol Fransasınm nüfusu bir asırda on misline baliğ olmak lâzım gelirdi. Metropol Fransasında iktısad şartlarının inkişafı elbette Cezayirden birkaç kat ileri ve birkaç kat yüksektir. Öyle olduğu ve Fransada kezalik bütün sıhhî tedbirler elbette Cezayirden daha az itinalı bulunmadığı halde nüfusun nefsi Fransada adeta sabit kalıyor denilecek surette çok ağır terakkisine mukabil Cezayirde bir asırdan az zamanda bire beş bir artım göstermesi hakıkaten başlıbaşına mütaleaya değer bir mesele teşkil ediyor. Ankarada yapılan merasim Fransa gönüllü gönderilmesi yasağını kaldıracak Papa ve Cenubî Amerika hükumetlerî Franco'yu resmen tanımağa hazırlandılar "30 ağustosta, Ankarada hem Zafer bayramının kutlulandığını, hem de genc Harbiyelilerimize merasimle diploma verildiğini yazmıştık. Resmimiz resmi geçidden bir intıbadır, diğer resimleri 6 ncı sahifede bulacaksınız. ATATÜRK General Franco ve erkânıharbiyesi Santander cephesinde Londra 31 (Hususî) Cebelüttanktan Portsaide gitmekte olan bir Sovyet gemisi bugün meçhul bir tahtelbahir tarafından batırılmıştır. Cezayirli balıkçı lar 26 kişiden mürekkeb olan gemi mü "TCTttbatile gemide bulunan 3 kadını kurtarmrçlardır. Batan gemraİA Odtta limanında mukayyed bulunduğu anlaşılmıştır. liklerinin mukadderatile meşgul olmak üzere gönderildiği bildirilmiş olan Monsenyör II de Brando yakında Papanın General Franco nezdinde maslahatgü • zarlığına tayin edilecektir. Dün Yeşilköyde büyük yolcu tayyaresini tetkik etti Cumhurreisimiz Atatürk dün akşam saat yediye doğru Yes.ilhöf teyyare meydanma gelerek Devlet Havayollan tdaresinin yeni getirtnııif olduğu dört motörlü büyiik yolcu tayyaresini tetkik etmişler ve işletme âmiri • ' Abdullahtan bu hususta. izahat almı^lardır. ^^ ~^^*" ~*^m* ~*^r*~ "^m~ ~^Sm" "^&*" "^5^^" ~^S^~ "^S^^~ ~^^^^" ~^S^F~ ~^Sm~ Arabların tahrikâtı neticesiz kalıyor Halkevinde bulunan silâhların bahçeye Arablar tarafından atılan altı tabancadan ibaret olduğu anlaşıldı Sancaktaki son hâdiseler Cenubi Ameriha hükânişilmnmn karart Papa Franco hükumetini tanıyor Senjandeluz 31 (A.A.) lyi ma • lumat alan bir kaynaktan öğrenildiğine göre, Papa tarafından evvelce insaniık için çalışmış ve bilhassa genc Bask kato Buenos Ayres 31 (A.A.) Bazı mahfillerde dönen bir şayiaya göre, Uroguay hükumeti, Burgos hükumetinin tanmması için Arjantin ve diğer cenub Amerikası hükumetlerile mahrem olarak istişarede bulunmuştur. [Arkast Sa. 4 sütun 1 de] Yeni Fransız delegesi geliyor Terfi eden Ziraat ve Orman memurları Ziraat Vekâleti merkez teşkilâtile mülhakat memurlarından bir çoğunun dereceleri yükseltildi Ankara 31 (Telefonla) Ziraat cekçilik mektebi müdürü Ekrem, teftiş Vekâleti tayin ve terfih listeaini bildiri bürosu mümeyyizi Halil. yorum. Merkez teşkilâtmdaki terfıler Onuncu dereceye terfi edenler: şunlardır. Zat işleri mümeyyizlerinden Abdul lah, hukuk müşavirliği tetkik memuru Beşinci dereceye terfi edenlert Zat işleri müdürü Sabit, birinci mü • Muhsin. fettişlik müşavir muavini Refet, ikinci uOn birinci dereceye terfi edenler! mumî müfettişlik müşa\«r muavini Şevki, Zat işleri tetkik memuru Rasim, muüçüncü müfettişlik muavini Kemaleddin. temed Mahmed, hususî kalem kâtibi Feride, Ankara orman müdürlüğü memurAltıncı dereceye terfi eden: larmdan Hasan, levazım memuru Mus Neşriyat müdürü Nıhad. tafa. Yedinci dereceye terfi eden: 12 nci dereceye terfi edenler: Evrak müdürü Haydar. Cezayirin bu hususta nefsi Fransadan Levaztm kâtibi Şerif, teftiş bürosu kâSekizinci dereceye terfi edenler: farkı şuradadır. Ce"zayirde doğum, FranEvrak mümeyyizi Rifat, Denizli bö tibi Muharrem. LArkast Sa. 8 sütun 5 te\ sada olduğu gibi mahdud ve sayılı değildir, fazladır. Bir asır zarfında her yıl daha ziyade teşmil edilerek tezyid ve tekmıl olunan sıhhî tedbirlerle bu fazla doğuma karşı bilhassa küçük yastaki çocuklaruı ölümü azaltılmış ve işte bılhassa ölüm aleyhine kazanılan bu farkın zaferidir ki Cezayirde bu harika neticeyi temin etmiştir. Bir Fransız muharriri bu hâdıseye Fransız mucizesi adını vermiş. Biz sadece fennin, bilginin ve çocukları ölümden kurtarma tedbirlerinin mucizesi diyoruz. Bu misali bilhassa bir örnek olarak ileri sürerken fazla doğum itibarile Türkiyemizin Cezayire benzerliğini gözönüne almış bulunuyoruz. Eğer içtimaî kolaylıklarla ana babanın şevkini artırırsak doğumun şimdi zaten az sayılmamak lâzım gelen miktaVının daha ziyade olacağında şüphe yoktur. Biz dünyaya on dört çocuk getirmiş köylü aileleri biliyoruz. Daha düne kadar tek ana ve tek babadan altı yedi, ve hatta bazan sekiz dokuz çocuk normal bir haddi. Ve bunlar ilk anlarda ölümden ardakalanlardı. Misafir İran Generali (Sivil kıyaietle) İzmirde YUNUS NAD1 ^ İYazısı 4 ünefi ? lArkası Sa. 3 sütun 3 tel < Misafir İran Generali İzmirde Atatürk heykeline çelenk koydu Antakya, 29 agustos (Hususî muKabirimizden) Şehirde normal hayat avdet ettiği halde, bazı Alevî ve Ermeni m * yurddaşların Usbecilerin propagandalannın tesiri altmda kalarak dükkânlarını îstaribulda yürünülecek yol yok, Be acmakta hâlâ tereddüde düştükleri gö • rülmektedir. lediye yollara bakmıyor! Belediye sulara bakmıyor! Usîbecilerin propaganda ve tehdid forNe bitmez tükenmez şeydir bu kana mülleri (Türk çarşılarına gitmeyiniz. Onlizasyon? Belediye gayya huyusuna larla görüşmeymiz. Bizi dinlemezseniz daldı! vak'a çıkanr, başınızı ateşe yakarız) şekBelediye bir türlü şu seyrüseferi dü lindedir. MaamafJh, halkın ekserisi bu zeltmiyor! tahrikâta aldınş bile etmemektedir. Belediye sokağa çivi çakarak halktan Milli şarkılar yasak mi? para cezası alıyor, tuzdk m% bu? Sabık Karagöz gazetesi sahibi Tarık Esnaf bildiğini okuyur veya oynu • Mümtaz (millî şarkı talim etmek) su yor, Belediyenin aldınş ettiği yok! Hulâsa vur abahya: Varsa Belediye, çundan mahkemeye verilmiştir. Kendi sine gönderilen celıb varakasmda suçu yoksa Belediye. Fakat bu Belediyenin ne olduğunu (millî şarkı talimi) olarak yazılmakta • bir kere düşünsek asıl yüz kızarması bu dır. Bu hareket Antakya Türkleri ara beldenin içinde oturan bizlere düşece • sında derin bir hayıetle karşılanmıştır. [Arkast Sa. 6 sütun 5 te\ Yeni Fransız delegesi M. Roger Garreanğini biran bile hattnmıza getirmiyoruz. Çoğumuz İstanbul Belediyesini İstan buldan ve İstanbullulardan başka bir şey, başlıbaşına bir hükumet veya fcendi kendine bir devlet sanıyoruz. Hal • buki İstanbul Belediyesi hakikatte bütün İstanbullular demektir. Bir bakıma İstanbulda ne yapılmıyor* sa biz yapmıyoruz demektir. Muhdk • kak bir kısım işler var ki Belediyenin maddî kudreti yetmediği için bapılmıyor. Meselâ eğer biz îstanbullular istesek İstanbulda yapilmadık bir tek yol kalabilir mi? Belediye, belediye demekle içinde bulunduğumuz çukurdan çıkamayız. Her beldenin işi o belde halkının umumuna aiddir. Munstf olmak için bunu unutmıyalım. * * Kendi kendimizi tenkid: Istanbul ve Istanbullular Küçük Antant Konseyi mühim kararlar verdi Uç devlet, teminat verilmek şartile, Avusturya, Macaristanın silâhlanmasını kabul ediyorlar Romanyada zaptedilen Bulgar tayyaresi Sofya 31 (Hususî) Bükreşten telefonla bildirildiğine göre, Romanyanın Balçık hudud muhafaza memurları Romanya kara sularında uçm'akta olan yabancı bir tayyare görmüşlerdir. Bu tayyare Giizelburun üstünde uçtuğu sıSilâhlanması Küçük İtilâfça da kabul edilecek olan rada Romanya askerleri ateş açarak Avusturya ordusunun manevralarından Balçık tayyare istasyonuna inmeğe mecbur efcmişlerdir. Tayyare haczedılmiş Sinaia 31 (A.A.) Havas ajansının bi neticeleri hakkında üç Hariciye Na» ve yapılan araştırmada fotoğraf maki muhabiri bildiriyor: zırınm bundan evvelki içtimalarda it • nelerile askerî hudud haritalan ve üzeKüçük İtilâf konseyinin ilk celsesi u t;haz edilen kararlarda müttehiden ıs» rine işaretler konulmuş birçok resim murnî vaziyetin tetkikine tahsis'edü rar ettikleri anlaşılmaktadır. ler bulunmuştur. Varnadan ^eldiği an miştır. • " H r lArkast Sa. 5 sütun l de\ laşüan tayyare Belçika mahduv İtalyan Habes ihtilâfile îaçanya har
