7 Mayıs 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

1 Mayıs 193T CUMHURİYET Von Neurath'm Roma müzakereleri IBaştarafı 1 inci sahlfese] Bilbao boşaltılıyor Barselon'da anarşistlerin şiddetli karışıklıklar çıkardıkları anlaşılıyor [Baştarafı 1 inci sahtfe&ei görülen yeni iftıralar, Almanya ile îtal yayı birleştirmekte olan tesanüd ve dostuk hislerini takviye etmekten hali kalmiyacaktır.» Frannz gazetelerine Paris 6 (A.A.) Alman ltalyan müzakereleri sonunda neşredilen teblığ hakkmda Petit Parisien diyor ki: «Fransanın ve îngilterenin yeni bir dörtler misakı daveti karşısında bulun duklannı anlamak için kehanete lüzum yoktur. Berlin ve Roma, iki numaralı Lokarnoyu ve Avrupa iş birliğini ancak bu şekilde anlamaktadır. Bu, Franaayı ve ngiltereyi gayrikabili taksim sulh ve kolektif emniyete muhalıf bir siyaset içinde hapsetmek ve bu iki devleti dostlarından e müttefıklerinden ayırmak için evvelce de yapılan teşebbüslerin bir kere daha ekrandır. Filhakika, Roma tebliği ile bildirilen yaklaşma arzusunu kaydeyle mek şayanı memnuniyettir.» Petit Journal diyor ki: «Sözüne inanılır menabiden alınan haberlere göre, von Neurath, yeni Lokarno le meşgul olunması bahsinde şiddetle ısrar etmiştir. Hitler'e göre, îspanya harbi, ırtık Almanya ve İtalyanm bütün dikkatini yalnız kendi üzerine celbetmemelidiT. Hitler namına von Neurath, hatta bitaraf büyük bir devletin, meselâ îngiltere nin, tavassutta bulunmasını mucib hare kâtta bulunulmasını dahi Romaya tavsiyeye karar vermiştir. Mussolini ise, bu fikre şiddetle muhalefet etmiş ve Franco'nun ya Madridde yahud Bilbao'da büyük bir muvaffakiyet kazanmasından evvel îtalyan askerlerinin tspanyayı terkedemiyeceklerini, yeni Lokarno meselesinde ise aceleye mahal olmadığını bildirmiştir.» Müdafaamn çatısı olan makineliler ve toplar maskelenmiş vaziyette... Yazan : Kandemir Harb varf insan susmuş; yalnız ateş konuşuyor ! Hafif ve ağır makinelitüfekler, müdafaa mevzîimizîn önünü, cepheden ve yandan bir ateş kasırgasma tutuyor, arkadan topçu da müdafaayı destekliyor Harb kazanıldıktan sonra bir Mehmedcik «İnsan çıplak kalabilir, diyor, aç kalabilir emme yurdsuz, sancaksız kalabilir mi?» de tüfek ateşi teati edilmişrir. Santander cephesinde ufak tefek musademeler olmuştur. Grenada cephesinde düşmanm bir taarruzu Orgiva mıntakası istikametinde tardedılmiştir. Bilbao 6 (A.A.) Havas Ajansi muhabirinden: Bılbao'nun şimali şarkisinde kâin bir liman olan Bermeo mıntakasında ihata edilmiş bulunan îtalyan müfrezesi, almış olduğu takviye kıtaatına rağmen müşkül bir vaziyette bulunmakta berdevamdır. Italyanlar, asilerin dığer kıtaatile ilti sak peyda etmek maksadıle bir huruc hareketi yapmak ve Bermeo Guernica yoluna kadar ilerlemek teşebbüsüne kalk mışlarsa da muvaffak olamamışlardır. Durango mıntakasında Bask milisleri, şiddetli bir muharebeden sonra asileri iki tepeden çıkarmışlardır. relerden mitralyözlerini çevirmişler, mütemadiyen ateş ediyorlardı. Anarşistler, birçok seyircileri Öldürmüşler ve yara lamışlardır. Nihayet anarşistler, hiçbir tenkıl muamelesi yapılmıyacağı hakkında teminat aldıktan sonra binayı terketmiş lerdir. Valencia hükumetinin tebliği Valencia 6 (A.A.) Bazı ecnebi radyolannın neşriyatına cevab vermek ictiyen Dahiliye Nazırmm bir tebliginde son saatlerde haleldar olmuş olan nizam ve sükunun bozulur bozulmaz süratle iade edilmiş olduğu beyan olunmaktadır. Tebliğde ilâveten deniliyor ki: «Hükumet, evvelki gün birkaç saat müşkül bir vaziyet karşısında kalmıştır. Fakat meşru otorite, hiçbir an tehlikeye düşmemiştir.» Tebliğde, bundan başka, millî muha fızlar albayı Escobar'ın Katalonya'da Normal vaziyeti tesise memur lervislerin Asiler, bu muharebe esnasında mühim şefliğine ve General Pozas'm da bütün miktarda harb malzemesi elde etmişler • Katalonya orduları başkumandanlığına tayin edilmiş olduklan beyan edılmek dir. tedir. Bilbao tahliye edilirken hazin sahneler Cuernica nasıl yandı? Londra 6 (A.A.) Times gazetesinin Bilbao hususî muhabiri, dün, gene Times gazetesinin Vitoria muhabirinin Guernica'yı bizzat Baskların yakmış ol duğuna dair verdıği haberleri yalanlamaktadır. Von Neurath'ın beyanatı Roma 6 (A.A.) Von Neurath'ın hareketinden evvel Stefani ajansının mümessiline aşağıdaki beyanatta bulun muştur: « Bu dostluk ve karşılıklı sempati havası içinde şuna kani oldum ki, iki memleket arasındaki anlayış büyük terakki göstermiş ve iki hükumete bolşevizme karşı müdafaa için en iyi silâhları temin eden bir vakıa haline gelmiştir. Bu mesud istihalede îtalyan gazetecilerinin meailerini büyük bir âmil olarak görüyo rarrt. Size temin ederim ki, bugün Almanya ve ltalya aleyhinde nekadar mümkünse o kadar şiddetle tevcih edilen ihtira silâhı nihayet terkedildiği takdirde, bu herkes için bir saadet olacaktır. Beynel milel matbuatm bütün gayretlerini milletlerin uzlaşması için teksif etmesi nekadar iyi olurdu. Görüyorum ki, Mussolini ve Hitler gibi mes'uliyetlerini müdrik olan adamlar da benim benim fikrimdedir ve gene bilryomm ki dığer hükumetler de Avrupa siyasî havasında bir düzelme lü Harb var. ' Topile, tüfeğile, ağır, hafif makinelitüfeklenle, süngüsile, gaz yağmurıle, bombalanle, bütün şiddetile devatn eden bir harb. Bizim bulunduğumuz taraf, müdafaa için bir arazi parçası üstünde yeriesmiş bulunuyor. Ancak şu anda onları görebilmek b:zlra'için bile imkânsız. * * **"• Sıperlere gidelim..r Papafyalar, kekikler,* renk rerfe k;çiçeklerile bezenmiş mis gibi bir topiağı çiğniye çiğniye sırtı aştık. Önümüze serilen yemyeşil tabîat, harbi unutturacak kadar güzel. Bayırı gizlene gizlene kırk adım kadar inmiştik ki, sendeliyerek, ayakları mın boşluğa gidişini farketmemle, kendimi siperde buluşum bir oldu. İlk şaşkınlık geçer geçmez etrafi gozetlemege başladım. Ve yerime iyice yerleşebilmek için sağımdaki toprak parçasına yaslanmak ii tedim. Yumuşak, canlı, kıpırdıyan, nefes alan bir toprak parçası! Yüz yıllardır erlerinin kanile yuğnıla yuğrula, sanki nihayet canlanmıj vatan topragı. Meğer bir Mehmedcikmiş. Ve meger bir metro kadar sulumdaki çimenli, çiçekli tümsek te onlardan b'ri imiş. Sipere yüzükoyun öylesine yerîeşmîş ler, toprağa öylesine sanlmışlar, baş'a rında, sırtlannda ve omuzlanndaki dal larla kendilerini öylesine örtmüşler ve gizlemişler, sonra öylesine kıpırdama dan, sessiz duruyorlar ki, karşıdaki düşmanın değil tepeden uçan tayyarenin değil, burunlannın dibine kadar sokulan dostun bile onları keşfedebilmesi, baba yiğit kârı denecek kadar müşkül. Şimdi gözlerimi dört açmış, dikkatle vaziyeti kavramağa uğraşıyorum. Yanlarımdaki erlerin bakışları Larşı sırtlara mıhlanmış. Yavaş yavaş sağımdakine sokuhrak soruyorum: Neden bu kadar gizlend'n, kor kuyor musun? Gözleri alev alev, sesi nefes nefes: Korkmak mı? Ben mi?.. Biz mi> Ve bu tokat gibi sert sesi, yumuşak bir ders takib ediyor: Görünmeden görmek, vurulmadan vurmak gerek! Ben de gizlene gizlene sola doğru ilerIıyorum. İşte müdafaa cephemize çarpacak düşman için en tehlikeli, en yaman silâh olan hafif makinelitüfeklerden biri. Muhakkak ki müdafaa mevziinin ça tası budur. Tüfeğin başmdaki erin de, sagındaki cepanecinin de gözleri ileride.. * Esasen harb başlar başlamaz; her er kendi iradesile hareket eden, Wgisi, zekâsile kendi kendini güden bir ateş parçası halinde. Şimdi hafif ve ağır makineli tüfekler, müdafaa mevziimizin önünü, cepheden Taarruz lıa. zırlığı başlayınca arkadan ıhtiyaüar ge lıyor Bilbao 6 (A.A.) Havas Ajansı muhabirinden: Şehirden tahliye edilen • lerin ilk kafılesini teşkil eden, 2,300 ço cuktan mürekkeb olan kafıle, Habana vapuruna binmiştir. Vapur, bu sabah hareket edecektir. 800 çocuk Oleron ada sına, 1500 çocuk ta Biamtz'e götürüle cektir. Tespit edilmiş olan saatten hayli müddet evvel, yüzlerce çocuk Bilbao istasyonunda bulunuyor, anaları, babalan ıse heyecan uyandıracak bir sükut içinde trenlerin hareket saatlerini bekliyorlardı. Muayyen saatte kafıleler hareket et miştir. Fakat tam bu esnada tehlike dü dükleri çalmağa başlamıştır. Çünkü asi lerin tayyareleri şehrin üzerinde uçmağa başlamışlardır. ve yandan bir ateş kasırgasma tutacak şekilde yerleştirilmiş bulunuyorlar, ^ ^ Arkada topçu da, bir ateş ağlle örülmiiş olan bu cepheninjlfrisini aîeş altuı da bulundurmak suretile müdafaayı destekliyor. Harb devam ediyor. Karşı taraf bütün kuvvetile ateş püskürerek saldırıyor. Bizim taraf bu ateşin karşısında çelikten bir kale. însan sesi susmuş ve yalnız ateş konuşuyor. Ve insan denen o et ve kenıik yığını bir başka hüvıyet almış, koruduğu vatan toprağına bağrına açarak bütün varlığıle Bu şekilde, aksamadan, duraklama dan, şaşırmadan bir makine intizamile işliyerek vazifesini başaran şu MehmedP cikler, bir kere daha hatırlatayım ki; okuma yazmayı bile, birkaç ay evvel geîmiş oldukları kışlada öğrenmiş erlerdir. Elımde dürbün gerimize bakıyorum. İşte, yamacın ardmdaki ihtiyatlar, buunduğumuz cepheyi takviye için, bir insan seli halinde bize doğru akıyorlar. Ve onlar böylece ellerinde süngü ta kılmış silâhlarile yıldınm gibi inerlerken, karşıdaki düşmanm ateş edememesi için, cephemizdeki bütün makinelitüfekler, piyade silâhları, tdfek bombalan kıyametler kopanyorlar. Gelen ihtiyatlar sıperlere yerleşiyorlar. Dikkat ediyorum; harbetmek için si zumunu teslim etmektedirler.» lâhını, cepanesini, bütün levazımmı elin IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII11MIIIMIIIIIIIIII de, üstünde taşıyan bu erler nasıl oluyor da bu kadar çevik, bu kadar atik ve yorulmak bilmez birer insan gibi hareket edebiliyorlar. Bir lâhza durup dinlenmek yak mu? Hayır.. Kimsenin aklma, hatta matrasına davranarak bir katre su içmek bile gelmıyor. Karşıda düşman varken yiyecek içecek akla gelir mi? Ya ne düşünülür? Yurd! Ve şu bıyıkları henüz terlemış, fakat yüzü yanık, fakat bakışları keskin ve sesi erkek er, korkunç bir rüzgâr gibi gürlüyor: insan cılbak kalabilir, insan aç kalabilir, susuz kalabilir efendim, emme yurdsuz, sancaksız kalabilir mi?? Londrada merasim hazırlığı ve Windsor Dükünün izdivacı tııııııııııııııııııııı Times'in Bilbao hususî muhabiri diyor yi: «Salamanka'nın ithamlan asılsızdır. Şehrin tahribini takib eden gece, bizzat kendim şahsan, şehir kenarlanna iltica etmiş olan 20 kadar kişiyi isticvab ettim. Ehemmiyetsiz bazı teferruat haric olmak üzere, vak'a şahidlerinin söyledikleri birbirinin aynidir. Guernica, saat 4,30 la 4,45 arasmda tayyareler tarafından tahrib edilmiştir. Ayni gün öğleden sonra, ben de şahsan, Guernica'ya 8 mil mesaÇocuklann duçar olduklan panik, tas fede Arbacassi köyünde Heinkel 51 moviri gayrikabıl derecede olmuştur. Nıha • deli altı Alman tayyaresinin makinelitüyet sükun iade edilmiş ve hükumet mefek ateşine maruz kaldım ve bilâhare bu murlannin her birine birer paket bonbon tayyarelerin Guernica istıkametine doğru vermiş olduklan çocuklar, başka bir hâ uzaklaşmakta olduklannı gördüm. Bomdise zuhur etmeksizin hareket etmişler bardıman alâmetleri barizdi. Yanmamış dir. olan evlerin çatılannda bomba ile açılmış Barselonda cereyan eden müteaddid delıkler vardı. Halbuki bu karışıklıklar Perpignan 6 (A.A) Dün Bar delıkler, hâdiseden bir gün evvel Guer celona'dan gelen kimselerin beyanatma nica'ya geldiğim zaman mevcud değıîdi. göre, Katalonya'lı anarşitlerin işgal et < Bombalann ınhlâkinden ağaclar delık mekte olduklan telefon santralma karşı deşik olmuş ve yapraklan düşmüştü. Topevvelki gün yapılmış olan taarruz, haki ladığım bazı bomba parçalan, General kî bir muhasara olmuş ve saat 13 ten 20 Mola tayyarelerinin cepheye attıklan ye kadar devam etmiştir. bombalann ayni madenden yapılmıştır. Taarruz, Generalıte polis müdürü Benimle beraber bulunan bir gazeteci de Rodriguez Sala'nm idaresi altında hü üç yangm bombası parçası bulmuştur. cum kıtaah tarafından yapılmıştır. Bunların üçü de Alman mamulâtından Bu kuvvetler, kat kat ilerlemek mec dir ve 1936 tarihini taşımaktadır.» bunyetinde kalmıştır. Anarşistler, penceııııııııııııım ıııııııııııııııııııııı ııııııı mı tınııınıııiMimıııııııııııııııııııııııııııııııııııımıııııı ıııııııııııımı Flâma eri, gerideki kuvvetlerle goruşuyor KANDEMİR sarılmış ve sanki bütün kuvveti ileriye saplanan gözlerinde, ileriyi döğen sılâ hına yapışmış ellerinde toplanmış... Hücum dalgaları yalçm kayalara çarpan dalgalar gibi eriyor. Ve düşman büyük zayiatla geriliyor. Zafer neş'esi.. Fakat Mehmedcik bu neş'e içinde kendini kaybetmiş değildir. Çünkü harb bitmiş değildir. Şimdi bir mukabil taarruz yaparak karşıdaki düşmanı büsbütün püskürtmek lâzım. Bunun için hummalı bir faaliyet, hazırlık başlamıştır. Flâma eri, bir kaya parçasınm üstünde, havalanmağa hazırlanmış, kanad germiş bir kartal gibi, ellerindeki bir yüzü beyaz bir yüzü kırmızı muhabere flâmaIarını sağa sola, aşağıya yukarıya kal dınp indirerek gerideki kuvvetlerle gö rüşüyor. Kayanın dibindeki yardımcısı da bir yandan yazılacak emirleri sesleniyor, bir taraftan da onun aldığı haberleri not ediyor. Kuleli lisesinde veda müsameresi Kuleli Askerî lisesıni bu yıl bitire cek olanlar 8 mayıs cumartesi günü için bir veda çayı tertib etmışlerdır. İstiklâl marşile başlıyacak olan bu çaylı merasimde Lise müdürile talebe mütekabi len birkaç söz söylıyecekler, lıseyi en iyi derece ile bitırene hediyesi verilip merasim geçişi yapıldıktan sonra da vetlılere muhtelif jimnastık numaralarile spor müsabakları seyrettirilecektir. Bundan bir müddet evvel Alman hastanesinde ölen Fen Fakültesi hayvana' profesörü Naville'in cesedi îsviçreye gönderilmişti. Cenevre Üniversitesinde de profesör için büyük bir ihtifal yapılmış ve bu ihtifalde îstanbul Üniversi tesinin profesör, talebe ve idaresi tarafmdan ölüye karşı gösterilmiş olan kadirşinaslıktan sitayişle bahsedılmiş ve Cenevre Üniversitesinden Üniversite mize bir teşekkür mektubu gelmiştir. Hayvanat profesörü için Cenevrede yapılan merasim Londra 6 (A.A.) İngiltere tari hinde ilk defa olmak üzere Buckingham sarayının muhafazası, önümüzdeki hafta içinde, Kralın tac giyme merasiminde hazır bulunmak üzere Londraya gelmiş olan dominyonlar kıtaatı tarafından temin edilecektir. Dün Westminister kilisesinde Kraliçe nin takdis merasiminin bir provası yapıl mıştır. Kraliçeyi Leydi Rachel Havvard temsil ediyordu. Westminister etrafında kesif bir halk kütlesi birikmişti. Merasimi Dük de Norfolk idare etmiştir. Kont Haddington'la Dük de Butland, Kral ve Kraliçenin nişan işaretlerini hâmil bulu nuyorlardı. Lordlar Kamarası azasından dört zatın zevceleri, altın kakmalı saçağı tutuyorlardı. Bu dört kadm, ayni saçağı Kraliçenin mukaddes yağla ogulması sı rasında da tutacaklardır. Vindsor Diikü, merasimden 15 gün sonra evlenecek Tours 6 (A.A.) Rogers, gazete cilere beyanatta bulunarak Dük de Wind sor'un izdivacmm Kralın tac giyme merasiminden 15 gün sonra icra edileceğini söylemiştir.