8 Mayıs 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Türkiyenln en tanınmış fnobilya fabrikası Evlerinizi döşer, süsler, bedelini Haraççı kardeşler ^ 10 AYDA alır. Merkezi: izmir. Ankarada Belediye karşısı .... yil S3]fl! 4663 umhuri ROMEO ve JULi YÜCEL Mecmua n 4 ' n ıı irM7 uülîl8n6Sİ 0 İYİ3]flS 19dl Mayıs nüshasmda kitab hal^d^îlâve olarak verilmektedır. Ay: midin nefıs kâğıda basılmış iı, resmi ve birçok güzel yazılarhrardar, 60 sahife yalnız 15 kuruş. ISTANBUL CAGALOĞLU Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: îstanbul, No 245 Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366. Tahrlr beyeü: 24298. İdare ve matbaa tasmı 24299 • 24290 Barselonda patlıyan isyan Amerikada bir hava faciası çok tehlikeli bir şekil aldı Almanların meşhur Hindenburg ZepAnarşistler hükumeti zehirli gaz kullanmakla tehdid ediyorlar. Hükumet aciz içinde Mısırın millî zaferinden duyduğumuz zevk svıçredeki Montreux şehrinin şark memleketleri ıçm, uğurlu bir yer olduğuna şuphe kalmadı. 1936 yazında Montreux'de toplanan bir konferans, Türkıyenın büyük bir hakkını, silâhlanndan tecrıd edılmiş olan Boğazlann tahkımi hakkını tanıdı, 1937 bahannda gene aynı Montreux'de toplanan başka bir konferans ta, kardeş Mısırı kapitülâsyonlar denilen belâdan kurtardı. Kapitülâsyonlann bir mılletin boynuna takılmış ne feci bir ecnebi boyunduruğu olduğunu biz, pek iyi bildığimiz için, Mısırlı kardeşlerımizi, bunlan ilgaya muvaffak olduklarından dolayı candan tebnk ederiz. Gerçi, Mısır, kapitülâsyonlan bizim kadar, kısa bir zamanda, başından atmağa muvaffak olamamıştır amma, ne olursa olsun bunlardan kurtulmuştur. Kabul edilen muahedenameye naza fan, konsolosluk mahkemeleri, kaza haklannı, tebaalannın ahkâmı şahsiyesi müstesna olmak üzere, derhal muhtelıt mahkemelere devredecekler, öteki ecnebi imtiyazlan da tedricen kaldırılacaktır. Bunların kalkması için, kapitiılâsyonlardan istıfade eden devletler tarafından teklif edılen on sekiz senehk intikal müddeTîT uzun münakaşalardan sonra, Mısırın arzusuna ve mukabil teklifıne uygun olarak on iki seneye indırilmiştir. Demek ki on ıki yıl sonra, yani 1949 senesinde, Mısır, kapitülâsyonlardan tamamıle ve kâ milen kurtulmuş olacaktır. Bu zamana kadar muhtelit mahkemeler davalarını rüyet etmekte devam edecek, fakat bu muhtelit mahkemeleredekı azalar, tedri cen Mısırlılaşacaktır. Muahedenamenin imzası tarihinden itibaren geçecek olan on ıki senenin sonunda, kapitülâsyonlardan isrifade eden biitün devletler, hertürlü imtıyazların kaldırılmasını kabul etmişlerdir. Yalnız, Mısır devleti de, kapitülâsyonlar kalktıktan sonra, Avrupahlann mekteb, hastane gibi müesseselerinin bütün hukukuna, tam bir şekilde riayet gbstermeğı taahhüd etmıştir. On ikı sene, pek kısa bir zaman olmamakla beraber, bir mılletin hayatında pek uzun sayılamaz ve Mısırın istıklâlinı kemiren bu belânın, muayyen bir müd det sonra, büsbıitiin ortadan kalkması, dost ve kardeş memleket içın, büyük bir muvaffakıyet, kutlulanmağa değer bir zaferdır. Beş altı yıl ewel Mısırda bulunduğumuz zaman, hürriyet ve istiklâline tamamıle sahib bulunan Atatürk Türkiyesinin bir evlâdı sıfatile, Mısırlı kardeşlerimizin kapitülâsyon denilen haysiyet kıncı ecnebi tahakkümünden nekadar acı çektiklerini görmüş, bu acıyı vaktile aynen duy muş mılliyetperver bir Türk olduğumuz için, onlann ıstırabını çok iyi anlamıştık. Meselâ, caddelerdeki işaret memurlan nın, seyrüseferin intizammı temin etmek ve caddelerde halkın hayatmı korumak için verdıkleri emirleri bile yalnız fesliler, yani Mısırlılar dinliyor, şapkalılar yani ecnebiler, bu emirlere kulak bile asmı yorlardı. O tarihlerde, Mısır tebaasından bir Yahudı ile bir İtalyan ve bir Yunanlı, zengin bir taciri, kasasını soymak için ö!dürmüşlerdi. Mısır mahkemesi, Mısırlı Yahudıyi idama mahkum ettiği halde, diğer mücrimler, kendi konsoloshanelerine teslim edılmişler ve çok daha hahf cezalara çarpılmışlardı. lini anî bir infilâkla iki saniyede tamamen yandı, 32 kişi öldü Şımdrye kadav 500 ölü, 1500 yaralı tesbit edildi Kazanın sebebi henüz anlaşılamadı. Zeplinin bir suikasde kurban gittiği de iddia ediliyor. General Göring bir beyanname neşretti Hindenburg ve Graf Jeplin balonlarının geçen sene Lakehurst istasyonunda bir arada alınmış resimleri, solda «Hindenburg», iskelesine bağlanırken • Vahım karışıklıklara sahne olan Barselon Perpignan 7 (A:A.) Iberya anarşist federasyonu Katalonya hükumetıne bir ültimatom vererek mezkur hükumeti, «Hücum muhafızları» adını taşıyan teşekküllerin 24 saat zarfında feshedilmemesi takdırinde zehirli gazler de dahıl Lakehurst 7 (A.A.) Almanyamn Hindenburg zeplini dün gece burada yeolduğu halde kuvvete müracaat edileceği re inerken infılâk etmiş ve tamamen mahbeyanıle tehdid etmiştir. volmuştur. Zeplin, müşkül bir seferden Anarşistler, Katalonya hükumetine sa sonra 12 saat taahhurla Nevyorka gelmişdık olan kuvvetleri yerlerinden çıkardıktan sonra Figueras ve Junguera'daki zabı[Arkast Sa. 1 sütun 5 fc] tir. Birkaç saat sonra Avrupaya müte te olan balon enkazında 3 infılâk daha veccihen hareket edecekti. Balonu ilk olmuştur. defa olarak kaptan Max Pruss idare Polis kesif halk kütlesini ve felâketzeediyordu. Saat 21,15 te Amerika sa delerin akrabalannı yerlerinde tutmağa [Arkası Sa. 1 sütun 1 de] ati felâketten 3 saat sonra hâlâ tütmek Montreux mukavelesi Mısırı kapitülâsyonlardan kurtaracak ve kendisine istiklâl verecek anlaşma bugün imzalanıyor Fevzi Çakmak leftişe çıktı ~ Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak bu gece hususî trenle Ankaradan hareket etti. Genelkurmay Başkanma ıkinci başkan General Asımla, Jandarma Umum Kumandanı General Naci de refakat etmektedir. Memleket dahılinde bir teftiş seyahatine çıkmış olan Mareşal ilk evvelâ Kayseri istıkametine teveccüh etmiştir. Universite talebesi isnadı tekzib ediyor ((Halid Ziyayı tanımıyorum, okumadım, diyen Üniversiteli olamaz!» Büyük Türk muharriri hakkındaki anketin asılsız olduğu tahakkuk ediyor Universite gencliği, büyük edib H a | lid Ziya Uşaklıgili tammıyor, okumuyor, ve bınnetice sevmiyormuş... (Üstadm eserleri hakkında Universite gencliğinin ne düşündüğünü öğrenmeği faydalı bulduğunu) kaydederek muharririne anket yaptıran bir gazetenin (Universite gencleri ne dıyorlar?) başlığı altında sıraladığı cevablardan çıkan mana işte budur. Kimi; «Halid Ziyanın eserleri arasında her devirde okunabilecek ölmez bir eser hatırlamıyorum.» Kimi; «Üstadm romanlarını okumak arzusu bende uyanmadı.» Kimi; «Halid Ziyayı Üniversitede okuturlarsa okurum. Kendiliğimden bu işi yapamam.» Kimi de; «Eline geçen birkaç parça Ustad Halid Ziyayı ıstıhdaf eden neşriyatt şeyi çok ağır bulduğu için yarıda bırakteessur ve hayretle karşıhyan [Arkast Sa. 3 sutun 4 te\ profesor Fuad Koprulu 19 mayıs bayramı için hazırlık Bolu meb'usu Cevad Abbas Atatürke dair mühim bir konferans verecek Bütün memle ket 19 mayıs bayMontro konferansına rıyaset eden Isvıçre Cumhurreısı Motta ile Nahas Paşa ramını tes'ide hale dığer Mısırlı delegelerden bir grup zırlanıyor. Büyük Montreux 7 (A.A.) Mukavele rahhası de Tessan, matbuata beyanatta Şef Atatürkün A name yann ımzalanacaktır. bulunarak kapitülâsyonlar konferansının nadoluya ayak basFransa memnun neticelerinden memnun olduğunu ve bu tığı bugün, yeni Montreux 7 (A.A.) Fransız mu[Arkası Sa. 6 sütun 5 fe] Türkiyenin dönüm anını tesbit eden tarihî hâdise olmak itibarile inkılâb tarihinin ilk sahif esini Cevad Abbas Gurer lArkast Sa. 7 sütun 3 te] \ Elektrik Şirketi erkânınm muhakemesi lllllllllfilllllllllllllllllllllllllllllllllllllMllllllllltlllllllllllllllilirillllllflll ııııııiııııııııııııııiıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiMiııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııniHiııııııııııııı Dünkü celsede kontrol şefile Silâhtarağa fabrikası müdürü dinlendi Vindsor Dükü sevgilisine kavuştu Ingiltere, Mısırın istiklâlini tanıdıktan sonra, kapitülâsyonlar Mısırlılara pek Suçlular, dunkü muhakemeden sonra, İhtısas mahkemesınden çıkarlarken haklı olarak daha ağır gelmeğe başlamıştı. Kendi toprağmda oturan ecnebilerin Hükumetin müsaadesile Anadolu ya ihtısas mahkemesinde devam edildi. sürü sürü sözde haklan, muafiyetleri, kasında kullanılmak üzere ithal edilen Suçlular sıralanmışlardı. Ilk sözü gümimtiyazlan varken, bir milletin istiklâline elektirk malzemesini şehrin diğer yerle rük vekili Nureddin aldı ve: tamamile sahıb olması hatta rahat yaşa rinde kullanarak gümrük resmi kaçakçı « Tercümanlığı yapacak zat elek ABID1N DAVER lığı yapmaktan suçlu elektrik şirketi er trik şirketinin bir memurudur. Nazarı lArkem Sa. 7 sütun 4 te] kânının duruşmalanna dün 9 numaralı {Arkası Sa. 5 sütun 4 Ul Windsor Dükü, Verneuil L'Etang istasyonunda, Madam Simnson Kralın muvasalat edeceği gün şatonun bahcesinde [Yazısı 6 ncı sarufejnızdedır]