27 Mayıs 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 12

12 CUMHURIYE1 27 Mayu 1935 Cambiyo istikran için deviet bankalarının yaptıkları görüşmeler Arsıulusal bir anlaşma vücude getirilip ımzalanmadığı takdirde Fransanın altın mikyasını bırakacağı korkusu konuçmaları hızlandırdı Tecim ve Endüstri Odaları kongresi 2 Bugün ikinci yazımda kongrenin bastırıp dağıttığı altı sorum uzerıne altı kitabdan bahsederken gene dönüp dolasıp bu seçim işine dokunmak lâzım geliyor. Bunun da sebebi delegelerin hepsinin, hiç olmazsa çoğunun tecimen olması lâzım gelirken böyle olmadığı. ve diğer taraftan da kıtablardaki raporlardan bazılanmn tecimen zihinliğinden biraz uzakça teorileri saklamasıdır. Önceki yazımızla bu yazımızdaki dü, •nincelerimin yanlış anlaşılmaması için söyliyelim ki, kongrenin gerek örgelerinde, gerek kurumunda sürel bir zıhınle kovaladığım esas: Her işte başanmm ille yetgeye (salâhiyete) dayanması şüphesiz olduğundan tecim işlerinde neler olup bittığini anlamak için de bu gibi kurumlarda çokluğun tecimenlerde olmasıdır. Yetke ile konuşmak için böyle olmakta zorak vardır. Kamutayda bütce müzakereleri Sosyal Yardım, Ekonomi, Baymdırîık ultur işle Alâkadar Bakanlarm, Kamutayda bütçeler görüşülürken birçok saylavlar tarafından sorulan suallere verdikleri cevablar Ankara 26 (Telefonla) Dün Kaırn Bazı memleketlerde mkisaf kabiliyetinî tayda sthhat ve sosyal yardım bütçesi k > < kıracak derecede sıkı bir millî kontrol varnu^ulurken Muğla saylavı Hüsnü Kitab dır. Bizde de böyledir. Fakat biz millî cı bütçenin heyeti umumiyesi hakkınd kontrol yanında teknik kontrola da ehemsöz alarak cumhurıvetin sıhhate verdiği miyet vermekteyiz.» önemi ve Sıhhat Bakanının hayırlı ve veEkonomi Bakanı deri fabrikalan hakLondrada münteşir Deyli Herald ?arimli calışmalarını tebarüz ettirmis, .ve kındaki temenniye karşı da bunun ne vaze'esi şu haberi vermektedir: Bakandan bazı sorularda bulunmuştur kit açılacağı hususunun henüz belli olBeynelmilel kambiyo istikrarını eJde Bu sorular sıtma, frengi ve trahom gibi «nadığını söylemiştir. etmek için büyük devletlerin en büyük hastahklara karşı yapılan savaş teşkilâü bankerleri arasmda çok önemli (müBaytndırlık Bakanının izahati ile alınan sonuçlara, verem pavyonlanna, him) konuşmalar yapıhyor. Büyük devAnkarada bir tıb fakültesi kurulmasına, Bayındırlık Bakanlığı bütçesinin go ' letler şimdilik sükut içinde bu konuşmekteblerdeki diş muayenesine ve meml rüşülmesi münasebetile ileri sürülmüş omalann sonunu bekliyorlar. îsviçrede ketin her tarafında doktor bulundurul lan bazı mütalealara karşı da Bakan Ali bu yapılan konuşmalara îngiltere ve ması isine temas etmekte idi. Çetinkaya, şose meselesinin memleket baFransa bankalan umum müdürlerile Bunun üzerine Sağlık ve Sosyal Yar kımından olan büyük ehemmiyetini an ' Beynelmilel Bankanm Amerikalı idare Fakat, tecim odalarımn geçirdiğimiz dım Bakanı doktor Refik Saydam kür latarak bu işjn başanlması zamanı geldi meclisi reisi Mister Froser ve diğer büekonomık buhran dolayısile hepsi Ansüye gelerek Muğla saylavınm hakkın ğini ve bunun bütçe zarureti karşısmda yük bangerler iştirak edıyorlar. karaya delegeler gönderemiyerek tecidaki te\eccühlerine teşekkür etmiş ve üs hususî idarelerce alınan yol paralarile yamen olmamakla beraber ekonomi ile Görüşmeler başlangıcda çok yavaş te alınan vazifenin yapılmasının bir borc pılması imkânı olmadığmın tetkik edilmesi uğraşan arkadaşlarım seçmişlerdir. gitmiştir. Lâkin kambiyolann istikran Refik Saydam olduğunu söyledikten sonra sorulara celâzım geldiğini söylemiş ve demiştir ki: için arsıulusal bir anlaşma yapılamadığı Şu kısa çözel (tahlılî) bakışla da anvab vermiştir. « Bu çoktanberi hatırımdadır. Fa mektedir. Nitekim 934 te 150 kilo neo takdirde Fransanın çaresiz altın mikyalaşıbyor ki, Tecim Odalanmızın durumkat böyle bir kanunun teklif edilmesi zaNerelerde sıtma mücadelesi salvarsan dağıtılmıştır. sım terkedeceğinden korkulması üzeri İngiltere Deviet Bankatt direktirü ları buhrandan cıddığ sıkıntıya uğramanı gelip gelmediğinin kestirilmesi lâ « yapıldı? Frengi mücadelesi en müşkül müca Mister Motagu Norman ne bangerler müzakereleri tesri etmişmışlardır. Nitekim, kongrenin çok haklı delelerden biridir. Sıtma gibi bir haffa zımdır. Yol işlerinin idarei hususiyelerde Sıtma ile mücadeleye 1924 yıhnda lerdir. Noktai nazarlar arasında büyük fark olarak koyduğu konulardan biri de Tekalmasına taraftar olan arkadaşlar da cim Odalarımn nerelerde açılması veya baslanıp bunun yavaş yavaş genisletildi kinin verdikten ve tavsiyeler ilâve edil Eğer bangerler arasında anlaşma o olmasma rağmen müzakerelerde hayli var. Bu karşıhklı fikirler tetkik edüme açık bırakılması sorumu olmuştur. Ü ğini söyliyen Bakan bugünkü durum dikten sonra kendi kendıne geçecek has îursa büyük devletler, resmî beynelmi terakki vardır. den bir kanun çıkarmak istemem.» talık değildir. Ancak üç senelik tedavi lel para konferansmı toplanmaya ça İstikrar anlaşması vücud bulduğu tak yelere dağıtılan kıtablardan en buj'üğü hakkında demiştir ki: neticesinde geçebilir. Bayındırlık Bakanı Ali Çetinkaya şoğıracaklardır. « Bugün, 88 kazada, iki milvon 416 dirde cihan iktısad konferansının da ve en dolgunu ve konu üzerindeki yaseler meselesinin dıkketle tetkik edile Memleketin her tarafında Bangerler teknik cihetinden konuş ğılmasından sonra bu vadide en müsmir zılarla doludur. Dığer konular da daha bin kişimn oturduğu bir mıntakada sıtma rek bunların yapıhnası için bir şekil bu • az önemli değüdır. Hele, genel mağaza mücadelesi yapılmaktadır. Sıtma mücademalar yapıyorlarsa da tâbi bulundukla ve amelî adım atılmış olacaktır. lunmasına çalışılacağını kaydettikten sonlar ve antrepolar işi başlıbaşına büyük lesi yapılan saha bu suretle nüfusumuzun Trahom, en eski zamanlardanberi n devletlerin para politikasına aid düAfyon rekoltemiz fazla ve zarurî olan bir ihtiyacımızı gösteri yüzde 5 ine tekabül etmektedir. Bu mü Türkiyenin cenub mıntakalarında mev ra yeni yapılmakta olan binaların mimaşüncelerini gözönünden uzak tutmurî tarzlan hakkında izhar edilen temenyorlar. Bunun için bir anlaşma formülü Ankarada bulunan Uyuşturucu Mad yor. Denızaltı ürünleri, rasyonelleştir cadele yapılırken en ziyade nüfusu ke cud olan bir hastalıktır, demiş ve arana nilere karşılık vermiş ve Vekâlete geldiğı bulunamıyor. deler înhisarı Direktörü Ali Sami üç gü me, sergi ve panayır, mezad satışları sif olan ve ekonomik bakımdan önemi cak olursa memleketin her tarafında bu ilk gündenberi bu meseleye verdiği de tngiltere ve Amerika bangerleri altm nc kadar îstanbula dönecektir. Ali Sa da kongrenin tükel bir tecimen zihinli bulunan yerler gözönüne ahnmıştır. Sıtma yiik nisbette trahom mevcud olduğunu ğeri anlatarak Bayındırlık Bakanlığı Tejmücadelesi bir defa baslanıp ta üç beş bunun harb neticesinde büyük insan kütmikyası esası dahılinde bir istikrara mi şimdi Ankarada uyuşturucu maddeler ğile ele aldığı sorumlardır. kilât kanunu ile bir Binalar Direktörlüğü taraftar bulunmuyorlar. Fransa Banka ve afyon işlerile ilişikli Bakanlıklann mü Bütün bunları birkaç yazıya sıkıştır sene içerisinde neticesi ahnacak bir me lelerinin bir taraftan öbür tarafa neklile kurulduğunu ve bu direktörlüğün bir se sı ise frangın kıymetinin indırilmesi messillerile afyon alım, satım ve ekim du manm imkânı olmadığmı izaha ihtıyac sele değildir. Bu senelerce üzerinde çalı muhaceretler dolayısile yayılmış bulun nedenberi devlete ve resmî müesseselere kâğıd paranın çoğaltılması olmadığmı rumuna bir diizen vermek için yapılan olmaksızın düsüncelerimizi başlıca te şılacak işlerdendir. Bu mücadele ancak duğunu söylemiş ve şu rakamlan ver aid binaların inşa tarzlannı kontrol et halka anlatabilmek için frangm kıymet' toplantıda bulunmaktadır. cim odalarımn konuşmaları üzerinde yavaş yavaş ve o mıntakalarda sıtma tam miştir: mekte bulunduğunu söylemiş, ve demiş « olarak bittikten sonra kalkabilir. Nite düşürülse bile altm esası dahilinde uUmulmıyan bir hava değişikliği ol değıl, kendi kurumlan üzerinde topla« Trahom, Aydında muayene edilen tir ki: mumî bir anlaşma yapılmasında ısrar e mazsa bu yılki afyon rekoltemiz 7000 mağa savaşacağız. Tecim Odaları ku kim mücadelenin kaldırıldığı bazı mın ler arasında yüzde 4,7, Nazillide 2,2. « Bir yılhk tecrübeye göre iyi bir takalar vardır. Misal olarak Ankara mındiyor. sandık kadar olacaktır ki bu normalden rumlan için önce kendi düşündüklerini Sökede 3,2, Balıkesirde 1,3, Bursada netice elde ettik. Dolayısile eksiklikleritakasını gösterebilirim. Ankara mıntakaBundan başka İngiltere ile Fransa is 2000 sandık daha çoktur. Bundan ölür'j kısaca sayalım: Bunları verilen kitab2,2, M. Kemalpaşa kazasmda 0,9, Ine mizi gördük. Bu sene bu işi daha mun tikrar, anlaşmasının muvakkat bir za Ankara toplanhlarının amacınm afyon dan birer birer gözden geçirdik. Kitab sında sıtma mücadelesine başlandığı gün gölde 1,2, Denizlide 0,1, lçelde 4,2, tazam bir şekilde tadil ve tevsie çalışa man icin olmasını, Fransa ise daımî ol ekimini daha çok darlaştırmak olduğu daki üç sorumdan, Tecim Odaları kanun den itibaren ilk senede sarfettiğimiz 500 Akşehirde 4,1, DiyarbekJrde6,6, Çer rak bîr kanunfa huzurunuza geJmek"»^ ' ve tüzüklerindeki değişiklikler sorumu kilo kinine mukabil bu miktar yavaş ya mikte 20, Osmaniyede 14, Izmirde 1,04 rnasını istivorlar. söylenmektedir. yoruz.» na hemen^ bütün Odalar gelirlerini ve vaş azalmış ve gecen sene 50 kiloya ka larak bulunmuştur. Binaenaleyh Ana Kültiir Bakanının izahati buna bağlı olarak tecimen ve <esnaf> dar inmiştir. Bu da civar köyler içindir. dolunun vasatî kısmında ve Çorum vi Bir at için heykel dikildi kayidlermi düşünerek cevab vermek Yalnız mevcud tesisatı muhafaza noktai lâyeti dahilinde bazı kasaba ve köyler Kültür Bakanlığı bütçesinin konuşultedirler. nazarından sıtma mücadele teşkilâtı kal de bu miktann 2 ilâ 3 olduğu görülüyor masında da ileri sürülen bazı mütalealara Hakikiğ olarak ta diyebiliriz ki, mem mış, bundan temin ettiğımiz personellerle, Bu mesele hiçbir zaman nazan dikkah karşı Bakan Abidın Özmen. bazı mu leketimizde bu <esnaf> kelimesi hem diğer mıntakalara yardım etmişizdır.» mizden kaçmıyor. Mümkün olduğu ka allimlere atfedılmek istenilen aykırı fi Frengi mücadelesi I doğrusu olan (artisan), hem yanlış oladar hastalıklı çocuklarla salimlerini bir kirler hakkındaki düşüncelere temas eyliDoktor Refik Saydam bundan sonra, birinden ayırmak ve temaslannı menet yerek 1819 bin kişi içinden çıkan yedİ rak amele ve hem de küçuk tecimen anlamma ahnmıştır. Buna bir şekil verme frengi mücadelesine geçerek bu roüca mek ve bualann tedavilerinin mahallî has kışmın hiçbir önemi olamıyacağını bil I nin vakti gelmiştir umudundayız. Zira, deleyi üç kısma ayırmış ve bunları bil taneler vasıtasile yapılmasmı temin et dirmiş, ilk mekteb başmuallimlerile, mübu bütün acunda kotarılmış bir kelime hassa frengi mücadelesi teşkilâtı yapılan mekle meşgulüz. Bugün mücadele yaptı fettışlere verilen makam maaşlarımn İdadir. Bunu yıllardanberi bılmece şekline yerlerdeki çahşmalar. bu mıntaka haricin ğımız mıntakalar trahomun en ziyade ke rei hususiyelerce munakale veya fazla sokmaktan ise acundaki anlamına ko de resmî sihhat memurları tarafından ken sif bulunduğu yerlerdir. 67 senelik mü tahsisatla verileceğini ve esasen i işin ya d K l .» tarmak yeter. Izmir Tecim Odasının bu dılerine vaki müracaat üzerine yapılan cadeleyi daha henüz mücadelenin meb kında Kurultaya geleciğini söylemiş ve kelime hakkındaki buluşları ciddiğ işi parasız tedaviler ve İdarei Hususiye ile dei addederim. Bununla beraber bu mü beden terbiyesine çok büyük önem verilbelediyeler tarafından yapılan mücadele :adele mmtakası dahilinde elyevm muh mede olduğunu anlatmıştır. Bakan ilk bir kesimde kotaracak haldedidr. olarak tespit ettikten sonra demiştir ki: :elif yerlerde 120 yataklı trahom hasta mekteblerin gerek maddî, gerek manev» Raporunu okuduğumuz bir Odaya gö« Frengi hakkında memlekette ba leleri vardır. 1934 senesi içinde müra cıhetlerinin ilerletilmesi hakkında ted « re de, iyi anlaşılmamış olan bu €esnaf> cemiyetlerinin Odalara temel olması zı yanlış fikirler cereyan ediyor. Frengi :aat edenlerin yekunu 87 bin, yapılan bırler almdığma ve muallimlerin seviye * ve yanıbaşında da fınans ve ekonomik memlekette zannolunduğu kadar değil şlerin tutan 2,059,000 dur. 2215 ted, lerinin gittikçe yükselmekte olduğuna ve daha yükseleceğine de işaret ebniştir. kurumlarla üim kurumlarının delege dir. Bakanlığın kurulduğundanberi devir i ve 4318 ameliyat yapılmıştır.» Bundan sonra, mekteb sonrası teşkilâtı leri isteniliyor. Fakat, ayni zamanda da alınm frengililerle beraber bizim memCelâl Bayarın verdiği izahat nı anlatan Bakan, mekteblerde alman esnaf cemiyetlerinin düzeltilmesinden ekette tesbit ettiğimiz frengili miktan Ankara 26 (A.A.) Kamutaym başlamak lâzım geldığini de unutmuyor. 1924 senesi nihayetine kadar 213,716 dünkü toplantısında, Ekonomi Bakanlı kultürün muhafazası için köylerde okuma Gene ayni Oda raporunda bir aralık O idi. Bunlardan 21.372 si tedavi edıİmij, ğı bütçesinin görüşülmesi esnasında bazı odaları tesis edilmekte olduğunu, mual daların devletleştirilmesinde veya Tür 37,975 vefat ve saire dolayısile ayrıl iaylavlar tarafından ileri sürülen müta lımler tarafından kurslar verildiğini ve mıştır. 1935 senesinde elimizde 154,668 lealara karşılık olarak Celâl Bayar Eko Halkevlermin de bu işe büyük yardımda Tanınmif Alman ressamlarından Rindhold Kübart vaktile Alman kofise bağlanmasında fayda görüyor. Bu idelere karşı saygı duymakla be frengili bulunuyordu. Bu miktan mem nomi Bakanlığmın Finans Bakanlığı ile ulunmakta ojduklarını söylemiştir. yada birçok koşularda birinci gelip büyük bir nam kazanmış olan leketin genel nüfusuna kıyas edecek o tam bir anlaşma dairesinde çalışmakta ol«Konstanz» ismindeki atın heykelini yapmış ve bu heykel tnsterburg raber raporda tükel bir izah görünmüLıselerimizde ecnebi lisanı tahsiline velursak yüzde 0.9 eder. Bir takım bil duğunu ve daima iktısadî icablarla malî ilen önemi ve alman iyi neticeleri bilditaki bir meydana dikilmiçtir. Resim, Konstanzm heykelini gösteriyor. yor ve birçok deyimlerin gelışi güzel mediklerimizle kendisini hususî surette aruretlerin telif edilmekte bulunduğunu kullanılmış olduğu anlaşılıyor. en Bakan, Üniversitede açılan lisan şuOdalar kanun ve tüzüklerindeki de tedavi ettirenleri ki bize mahrem suret söyliyerek endüstri programının hazırlan >esinin faaliyetini de anlatarak 1 775 kiKopenhağ Universitesindeki uğur ağacı ğişiklikler sorumuna cevab veren İstan te bildirilmektedir ve hasta olduklann masında finansal imkân ve kudreti temin i bu şubede imtihanlar» girmiş ve ancak bul Tecim Odasının ilgili raporunda ise dan kendilerinin dahi haberdar olmıyan den ve bunun için her yıl üç milyon lira 45 kişi Jkmale kalmıştır, demiştir. epey faydalı yerler görünüyor. îstanbul lan bir misli olarak tesbit ve bunu /eren Finans Bakanına bu vesileden isüniversitemiz tekâmül ediyor Odası, yeni ödevlere göre yeni yetkeler yukandaki rakama ilâve edersek yüzde ifade ederek teşekkürde bulunmayı bir Bakan, Üniversite hakkında şu söz1.8 ve yuvarlak hesabla yüzde 2 eder. verilmesi düşüncesindedir. azife saydığmı ilâve etmiş ve demiştir eri söylemiştir: Herhalde bu rakamı hiçbir zaman geç ki: Oda cevablarınm en önemlilerinden mez. Kesafet itibarile yüzde 5.6 ve 7 « Üniversitemiz tekâmül etmektebiri de şüphesiz, Odaların nerelerde a« Kooperatiflere, ziraî teşekküllere olan yerlerde mücadele tesisatı yapmı dir. Bize nasıl ki, Kemberiç ve ayan yerçılması veya açık bırakılması prensipigelince, kooperatif kanunlan Ziraat en şızdır. Evvelâ Sıvas, Yıldızeli, Hafik, nin sorumunadır. cümeninde müzakere edilmektedir Bu dev lere talebe gönderiyorsak, bizim ÜniverŞarkışla kazaları ve mülhakaünda 926 sitemiz de yavaş yavaş kendisine böyle Itiraf edelim ki, hiçbir Oda bu soru da Orhaneli ve Bursanın birkaç köyü de ede çıkarmaya çalışıyoruz. Bu suretle ecnebi talebe celbedecektir. Getirdiği tama tükel bir cevab verememiştir. Bes dahil olmak üzere oralarda, 928 de Or kooperatifleri ekonomi bakımından ele allebe de vardır. Dişçilik, eczacılık mektemış bulunuyoruz.» belli, bu soruma öyle istenildiği gibi tü du ve Fatsada 929 da Çarşamba Celâl Bayar, memleketimizde fabri îinin bugün Balkan hükumetlerinden bir kel bir cevab da olmasa gerektir. Bu Düzcede, 930 da Çaycumada ve caç yüz talebesi vardır.» doğru cevabı da Balıkesır Odası söylü teşkilâtla frengi mücadelesine başlanmış kalar, müesseseler kurulurken memleketin hususî iptidaî maddelerinin korunması hususu İ yor: Her tecim yeri bir prensip bulmaBakan, bu seneki birinci hususî imtitır. Mücadele mıntakalarında bul tıın imkânı yoktur. Bu sorum hakkında unan un gözönünde bulundurulduğunu ve ıan neticelerinin meyus edecek mahiyetyekunlarla beraber, bulunan biz de biraz düşnüp kitab karıştırdık. yekunun fabrikaların buna göre yapıldiğını söyle te olmadığmı, bir saate çıkanlan ders yüzde nisbeti 4,5 tur. Bunun haricinde Acunda da böyle bir prensip bulamadık. miş ve demiştir ki: müddetlerinin yirmi dakikası müzakereye frengili olan yerler yok değildir, manaYalnız, başka ileri uluslar Tecim Oda« Otarşik fikirlerden çok uzak bu asredildiği gibi aynca tatbikî derslere esının çıkarılmamasını isterim. Fakat bu ları kanunlarında bu gibi odaların açılunmaktayız. Coğrafî vaziyetimiz bey lemmiyet verildiğini ve bu suretle dersralarda Vekâlet, İdarei Hususiye ve ması içın görülen ve duyulan ihtiyaca lelmilel ekonomik dürumuda bütün dün erin çocuğu yormadan öğretilecek vaziBelediye, en çoğu Vekâletten olmak ügöre Ekonomi Bakanlığmın önergedia ile beraber bulunmayı ve alacağımızı e geldiğini bildirmiştir. Nihayet mekzere mücadele tahsisatı ile yardım edilğini (teklif ettiğinı) okuduk. Fakat, bu lırken, satacağımızı satarken tamamen teblerde gerek muallim, gerek talebenin önergeden önce Bakanlık o yerin şarmuvazene esası üzerinde yüriiyerek ma maddî ve manevî yükselmesi için büyük bayhğından, vilâyet genel konseyinden, tığ: odalar Avrupada da az değildir. lımızı alanm malını almak düsturunu tatbir dikkatle çalışıldığını söyliyen Abidin Danimarkanm merkezi Kopenhağ şehri üniversitesinin bahçesin ve yakm dığer Tecim Odalarımn oy İşte, kısaca (Cumhuriyet) okurlarına bik etmeyi icab ettirmektedir. Özmen, sözlerini köy hocalarının da şimde yüa eili «enelik bir thlamur ağacı vardır. Her sene Oniversitenin lannı (reylerini) almak zaruretindedır. tecim ve endüstri odaları kongresindeHesabî harekete gelince: Bu hususta dilik komşu devletlerdeki derecesini bulyıldönümünde bu »Jaç süslenir ve etrafında bazı meratim yapılır. Bu tedbirler yüzünden lüzumsuz yere ki duygularımdan büyük bir kısrrmu teminat vermek isterim. Fikirlerimiz daimamakla beraber köyde büyük küçük Bu M M d« ayni nmraaim tekrar edilmiştir. Resmimiz Danimarka bir Tecim" Odası açılmasının önüne ge söylemiş bulunuyorum. ma millî kontrol üzerinde işlemektedir. herkese her hususta çok müfid olduklannı Krahnın da bu ağacm yanına gelerek onun üzerindeki süslere çiliyor. Fakat, gene de ekonomik buhEski Îstanbul saylavı Fakat millî kontroldan daha mühim olan ranların bütün tedbirlere karşı kapat( «Uğurdurf» diy« «1 •ürdüğünü göıteriyor. :barüz ettirerek bitirmi}ü>. ALÂETTİN CEMlL TOPÇUBAŞI. )ir kontrol vardır. Teknik kontroL