26 Mayıs 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi inci cüzü çıktı 80 ı yil r%nnn Sâyil OabU umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve melrtup adresi: cumhurlyet, İstanbuı . Posta kntnra: tstanbul, No. 246 ve matbaa Itumlle Matbaacüık ve Gazetemiz bugün n AA M raZar £.0 majlS ingc ItfuO sahifedir 1 6 Teielon: Başmunarrlr ve evl: 22366. Tabrlr heyeti: 24298. îdare Neşrlyat şirfceti 24299 • 24290. Başbakanın gösterdiği tehlike Havadan gelecek düşman şehirlerimizi bir saat içinde birer harabe, birer fecaat cehennemi haline sokabilir Tehlike vardır. Fakat ümidsiz olmıyalım. Dün mucizeler yaratan ulus elbette tekrar şahlanacak ve hava ordusunu kuvvetlendirmek için boynuna borç olanı yapacaktır General Göring bugün tayyare ile Sofyaya geliyor Alman Hava Bakanının ziyaretine büyük ehem Kurultayı Iç Işleri Bakanı bir söylevle açtı, Ismet İnönü ile birçok saylavlar da toplantıda bulundular miyet veriliyor ISofya hususî muhabirirnizdenl Ankara 25 (Telefonla) Türkiye birinci Basın Kurultayı bugün Iç Işleri Bakanhğmda Şükrü Kayanın bir söylevile açılmıştır. Türkiye Cumuriyet hükumetinin basına verdiği değer ve önemin en güzel ve en canh belgesi olan bu toplantıda Başbakan İsmet İnönü Cumhuriyet Halk Partisi Genel kâtibi Receb Peker ile kadın erkek birçok saylavlar, Dış îşleri Bakanlığı Genel kâtibi Numan Menemencioğlu, Ankara İlbayı hazır bulunmuşlardır. $ükrü Kayanın alkışlarla karşılanan toplantıyı açış söylevini Basın genel müdürü Vedad Nedim Törün söylevi ta kib etmiştir. Bundan sonra Başbakan İsmet İnönü Kurultayın sürekli ve şiddetli alkışlarile karşılanan söylevini vermiştir. «Başbakanın söylevi diğer kısmımızdadır.» Söylevleri, Kurultay asbaşkanlan ile sekreterlıkleri seçimi takib etmiş ve as başkanlıklara Necib Ali Küçüka, Tarık Us, Ahmed İhsan Tokgöz, sekreterliklere de Raşid ve Kenan Akman seçilmişlerdir. Atatürke çekilen saygt telgraf ı Ankara 25 (A.A.) Basın Kurultay ba§kanı Şükrü Kaya, Kurultayın Büyük Önder Atatürke saygı ve sevgilerini bildiren şu telgrafı göndenniştir: Türkiye birinci basın Kurultayı dün sabah Ankarada toplandı General Göring ve Madatn Göring Sofya 25 (Telefonla) Prusya Bajvekili ve Alman Hava Bakanı General Göring, kansı, Essen Prensi ve kann, bir müşavir, iki kâtib, ve yaverile birlikte yann labah 10,40 ta iki tayyare ile Sofyaya gelecektir. Beş tayyareden (Arkan 6 ncı tahifede) Kurultayda toylev Veren Iç Işleri Bakanı Şührü Kaya ve Basın Genel Müdürü Vedad Nedim Kamâl /liaiürk Cumurluk Başkam . • . hianbul <nBugün Ankarada çalışmağa başhyan birinci Türk Basın Kurultayımn yitksek varlığımza ve Türk devrimine candan bağhhğmı bildiren saygılarını yüksek kattnıza arzederim.» (Arkan 12 nci tahifede) Misafir gazeteciler Dün akşam şereflerine bir ziyafet verildi BirgSn anstziM düsman hava fîlotarmın hücnmana uğrtyan, yanan> ytkılan yurdlarla parfaianan zehirlenen yurddaşlar... tste hava tehliketi bu demektir aşbakan General lsmet İnönü, yüreği yurdu koruma endişesile titriyen bir yurddaş, ileriyi gören bir siyasa adamı, özü sözü doğru bir asker sıfatile şu hakikati açıkça bağırdı: «Turkiye için hava tehlikesi vardır. Türkiyenin havalarım müdafaa için en az 500 tayyareye muhtacız. Bu 500 tayyareyi tedarik etmek ve her zaman savaşa haztr bulundurmak için devletin millî müdafaa bütçesine yılda 30 milyon daha koymak lâztmdtr. Bunu bugünkü malt durumumuzla yapmak kabil değildir. Bütçenin yapamadığrınt ulusun hamiyeti yapmaltdır.* Başbakanın göğsünden fırhyan bu «tehlike!» işareti karşısmda yapılacak tek şey: Dört elle hava müdafaasına sarılmaktır. Dün, bu sütunda, Ismet İnönünün söylevini okumadan yazdığım yazılarda tayyarenin nasıl yaman ve korkunc bir silâh olduğunu yazmıştım. Bu tehhkeyi tarifte sayın Başbakanla ittifak ettiğimizi gördüm. Ben, bir gazeteci sıfatile, fa kat, o, devletin en salâhiyettar adamı sıfatile ayni sözleri tekrarlamışız. Çünkü hakikat birdir, değişmez. Yalnız Başbakan, kendi vazife ve mevkiinin verdiği yüksek salâhiyetle Türkiyenin havaları müdafaasız olduğunu da açıkça ilâve etmiştir. ItalyaHabeş îhtilâfı hakeme havale edildi M. Litvinofun teklifi iki tarafça da kabul olundu, Cenevrede uzlaşma metni yazılıyor Başbakan Ismet Inönü dün hava tehlikesi için yeni bir şöylev verdi İsmet İnönü «Çetin hâdiselerden uğraşa uğraşa kurtardığımız Türkiyeyi hava tehlikesine maruz bulundurmamalıyız» diiyor Ankara 25 (Hususî) Basın Kurultayının bugünkü açılış toplantısında Başbakan Ismet înönü şu söylevi vermiştir: « Yüksek toplantımızı fırsat bilerek, bugün Türkiyenin en büyük meselesin den bir daha bahsetmek, size Türkiyenin dün de söylediğim gibi, hava tehlikesinr maruz olduğunu anlatmak isterim. Benim kanaatimce bir memleketin gazeteleri, bahusus sizin gibi memleketin iyi ve kara günlerini içten ve yararlıkla takib etmiş ve bizzat mes'ul imiş gibi, onun dertlerini anlamaya çalışmış arkadaşlar, memleketin en nazik ve çetin bir müdafaa vazi yetini iyice bilirler ve bunu memlekete (Arkan 4 üncü tahifede) Cenevre 25 (Telsizle) Uluslar Dernegi konseyi bugün öğleden evvel ve öğleden sonra iki toplantı yap mıştır. Her iki toplantıda İtalyanHabeş ihtılâfı görüşülmüştur. Sovyet Rusya Dış Işleri Komiserinin Amerikalt gazeteciler dünku görüşmeler esnasmda iki devmüzeleri geziyorlar et arasındaki ihtilâfm kaldırılabilmesi için İtalya ile Habeşıstan arasında Evvelki gün lstanbula gelen Cenubî Amerikah ve Ispanyalı gazeteciler rcih 1928 senesinde imzalanan mukavele mandarlarile birlikte dün sabah cami'e mucibınce bir hakem heyeti teşkil •dilmesi ve bu heyetteki iki devlet mu(Arkan 5 inci tahifede) rahhasları arasında bir uzlaşma olKENDI KENDÎMİZI TENKlD mazsa Uluslar Derneğinin tekrar toplanarak ihtilâfı kesin olarak halle çalışması şeklindeki takriri kabul edılmiştir. Memleket meyvalarından konserve İtalya teklifi kabul etti Cenevre 25 (A.A.) İtalya hâkumeti İtalyan Habeş anlaşmazlığının 'kotarılmasına (halline) aıd uzlaşma formülünü, kabul etmiştir. Konsey gece 23,15 te toplanmıştır. Uzlaşma formülünde şunlar vardır: 1 Hakem usulünün ve bılhassa kuvvete müracaat edılmemesinı ileri süren 1928 İtalyan Habeş andlaşmasının beşmci maddesınm tamamı tekrar edilmiştir. San teklifile arabulan Uluslar Cernî» yeti Konseyi Başkam M. Litvinof 2 Uzlaşma usuhi için bir muddet belitilmiştir. (Tayin) edilmiştir. 3 Hakem usulıle bir sonucavarılmadığı takdirde konsey yeniden toplanacaktır. Başbakan evvelki gan söylevini verirken Havaları müdafaasız memleket demek ne demektir, bilir misiniz? Mehtabh bir gecede ansızın düşman tayyare filolannın hücumuna uğrıyan, yanan, yıkılan, yurdlarla parçalanan, zehirlenen yurddaşlar demektir. I V Meselâ îstanbulumuzu ele alalım: Başbakan İsmet Beş yüz, bin kiloluk tayyare bombalan İnönü, Türk ulu Mimar Sinanın şaheseri Süleymanıyeyi, suna yurdunun haBiz'ans müzesi Ayasofyayı birer harabeva tehlikesine maye çevirir. Bütün o kat kat apartımanlan ruz bulunduğunu yerle yeksan eder. Yangın bombalan, bildirdi, fakat ay suyun söndürmekten âciz kaldığı müthiş ni zamanda tehlikeyangınlarla bütün ahşab ve yan ahşab nin önüne geçmebinalarla dolu mahallelerimizi birer yanin çaresini de gösnardağ haline getirir. Zehirli gaz saçan terdi. Bu^ çare, habombalar, insanlan, hayvanları ağaclan li vakti yerinde olan zehirleyip öldürür. Neşeli ve mes'ud inher Türkün Türk sanlann yaşadıklan bu mamure bir saHava Kurumunun hava tehlikesini at içinde kan kokan, duman tüten ve can bilenler heyetine üye olarak yılda çekişen halkının feryadı ayyuka çıkan bir en az 20 lira vermesîdir. Türkiyenin fecaat cehennemi halini alır. havaları müdafaasızdır; fakat bu büIstanbul için mevcud olan tehlike An(Arkan ABİDİN 6 ncı DAVER tahifede) yük ulus gbklerini çelik kartallarla f örtecek kadar fedakârdır. Türkün bu Hava tehlikesini bilenler Başbakanın hali vakti yerinde her Türke aza olmağı tasviye ettiği bu heyete giren hamiyetli yurddaşların isimlerini neşredeceğiz hamiyet ve fedakârlığı gösteceğine şüphe etmiyen gazetemiz, Başbakanın istediğini yaparak hava tehlikesini bilenler heyetine üye olanlann adlarını memnuniyet ve iftiharla redecektir. Okuyucularımızdan İsmet İnönünün hepimize tavsiye ettiği heyete girmek istiyenlerin ve girenlerin adlarını bize bildirmelerini rica ederiz. Ankara 25 (A A ) Hava tehlikesini bilen ılk üye Ankara tüccarlarından B^ Vehhi Koç, Türk Haya Ku| rumuna beşbin lira vererekL«tıava tehlikesini bilen» üye yazılmıfŞgi Türk Hava Kurumu bu özvören vatandaşa yürekten teşekkür etmektedir. Her şeyi hükumetten belkemek 61maz. Memleketin konserve yapılabilecek meyvalarından bol çileklere kavuştuk. Arkasından kayısı, şejtali ve saıre gelecek. Meyvanlann en iyi konserve şekilleri reçel ve komposto gibi tatlı yapılmalarıdır. Bazı meyvalarımızın tatlılan bütün dünyada rağbet bulacağına şüphe yoktur. Işte çılek bunlardandır. Bir tek şartla: Bunlann malıyeti ve satışt müşterilenn gozünü korkutmıyacak bir hadde olmalıdtr. Biz bunun çaresini meyva konservesinde kullanılacak şekerin istihlâk resminden istisnasında buluyoruz. Şimdiki halde böyle bir istisna yoktur. FaTcat bu ifi yapacak müteşebbisler çıkarsa hükumetin bu istisnayı kabul edeceğini şüphesiz sayarız. Böylelikle hem mayvalarvmıza mahrec bulunur, hem de Türkiye dolayısile şeker de ihrac etmiş olur. Bursa şeftalılerinin, Malatya ve Edirne kayısılarının konserveleri bütun dünyada şöhret alacak çok nefis mallar olacaktır. Memlekette teşebbus sahiblerinin dıkkatlenni bu imkânlar üzerine çekmeği bir vazife bilıyoruz. Tekliflerin özü M. Litvinofun konseye teklif ettiği (Arkan 7 nci tahifede) ııı IIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIL ııiıııııııı ııııııııııııııiMiııııııııııııııııııııııııııııııııtıııııiHiHiııııuıııınıiHmNinnıııııtınıımnınılııııınııııııııııı Londranın Berlinden istediği izahat Alman Dış Işleri Bakanı dün M. Hitlerin nutku hakkmda Ingilizlere tafsilât verdi 1 Söylevin birinci kısmmın son cümlesi, bu cümlede türe eşitliğinin, mülkiyetin bütün vazife haklarmı ıçine alması lâzım geldiği söylenmektedir. İngiliz gazeteleri tarafmdan yazılmamış olan bu cümle belki şu anlama geliyor: Almanya kendisine karşı yapılmış olan ayırd davasınm bütün izlerini ortadan kaldırmak için söniürge istemektedır. 2 İngiliz sefıri söylevin ikinci kısmmda Versay anlaşmasınm Alman3ra hakkında ayırd gözeten hükümlerinin ortadan kaldırılması için olan bölekinin yalnız andlaşmanm 5 ıncı kısmına mı, yoksa somurgeler ve askerlikten ayırd edılmış bolgeler için olan başka mad(Arkan 6 ncı tahifede) Londra 25 (A A.) İngilterenin Berlin büyük elçısi Sır Erıç Phip psın dün Almanya Dış Bakanmdan M. Hitlerin söylevinm bazı nokta ları hakkında iza; t hat istemiş oldu2 incide: Parti prdgramr' ğu bıldırılmekte Ağaoğlu Ahmed. * ' " dir. 5 incide: Ruhî bahisler: Selim Sırrı İngiltere hüku 8 incide: Askeri bahisler metı bu noktala 9 uncuda: Hitlerin hayatı. rın gerçekte ne Alman Dış Işleri 10 uncuda: Spor, musabaka. 11 incide: Haftalık Radyo programı. anlama geldiğmi Bakanı fon Noyrat öğrenmek istemektedır: Bugün ;.