9 Mayıs 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 8

1935 Balkan Olimpiyadına 1934 yılı, 1933 e nazaran böyle mi hazırlanacağız? daha fena geçti Fener stadında yapılacak koşu pistine, çıkarılan müşkülât yüzünden bir türlü başlanamıyor Bulgaristanın iktısadî vaziyeti 'Cumhuriyet,, in müsabakası Tarihin meşhur simaları Büyük müsabakamizııı] tafsilâh 1500 lira mükâfath büyük mü sabakamız devam ediyor. Müsabakamınn esası şudur: 12 Meşhur kumandan 12 Meşhur devlet adamı 12 Meşhur kadın 12 Meşhur kâşif 12 Meşhur iş adamı nın hayat v e muvaffakiyetlerini sırasile v e grup halinde neşrediyoruz. Her makalenin içinde bir de rey varakası vardır. Karilerimiz bu rey varakalannı saklıyacaklar ve 60 büyük adama dair yazılann neşri bitince, her serideki şahıslara birinci, ikinci, ilâh.. diye dol durarak <Cumhuriyet müsaba ka memurluğu> na yollayacaklardır. Beş seri neşrolunup reyler tama' men bize yollandıktan sonra tas • nif işine başlanacak ve rey vara kalanndaki isimler sıraya konula caktır. Her grubda en çok numara alan büyük adamlara rey verenler veya bu intihaba yaklaşanlar ara sında 500 kariimize 1500 liralık mükâfat verilecektir. Fenerbahçe ttadımn umumt gorunttfü müsabakajıın geçen sene nizamî olmadığı iddia edilen Taksim stadyomunda yapılmasına mecburiyet hâsıl oldu. ilk ağızda Balkan oyunlannın şu veya buradan gördüğü bu müşkülâttır ki gerek idarecide, gerek atlette, ve nihayet antrenörlerde haklı endişeler uyandırmaktadır. Guya haziranın başında Atinada yapılacak Akdeniz şampiyonasına da istirak edilecektir. Kömür tozu ile yanv ru, yumru bir şekilde düzeltilmiş bir sahada koşarak hazırlananlardan, ümide kapıhyor, onlardan hayır bekliyoruz. Dört ay sonra yapılacak Balkan oyunlannın hâlâ yerini hazırlıyamamış, işin Iâfile geçinirken, ektiğimizi biçerek kimseye kabahat bulmağa hakktmız yoktur. Bu pist işinin bir an evvel halledilmesini bekleriz. Altıncı Balkan oyunlan hazırlıklannın cn belli başlılanndan biri olan saha işi her gün bir parça daha müşkül bir hal almağa, daha ilk adım ve ilk işlerde hanra gelmiyen zorluklar çıkarmağa başladı. Balkan oyunlannı iizerine alan bir teşkilâtın henüz müsabakalan yapacagı sahayı hazırlıyamamış olması büyük bir noksanlıktır. Ankarada yapılmakta olan stadyomun altıncı Balkan oyunlanna kadar hazır olmaması da teşkilâtın elini ayağını bağlıyan mühim bir noktadır. Balkan oyunlannı birtakım teknik sebeblerden dolayı mutlaka tstanbulda yapmak isteyen atlctizm federasyonu müsabakalan kendi dilediği şekilde yapabilmck için Fenerbahçe stadından isnrade edeceğini zannederken hatıra hayale gelmiyen müşküllerle karşılaşmaktadır. Balkan oyunlannı memleketin yük« k şerefıle mütenasib bir şekilde tanzime çahşan federasyon, bugün koşu pistini nizamî şekle sokabilmek mamaktadır. Bugün nizamî bir pıst için çıkan ihrilâfı yann her hangi başka bir derdin takib etmesi ihtimali d« o nisbette kuvvetlidir. ^ &Bu ıhtilâfın sebebi şudur: Atlerizm federasyonu. futbol sahasının kenannda tam 4 0 0 metroluk bir pist yaptırmak istiyor. Bu ölçüde yapılacak bir bipst, koşular için birçok kolaylığı mucib olacak, müsabakalann bir intizam daiedecektir. resinde yapılmasını temin icın karşısma cıkanlan engelleri söküp ata Romanyah tenisçilerle yapılacak maçlar Akdeniz tenis maçlan turnuvasine istirak eden iki Romanyah tenisçi yann Fenerbahçe kortlannda Sedad ve Suadla karşılaşacaklardır. Botez ve Hamburger tsmini tafiyan Romanyah tenisçiler Atinada yapılan maçlarda muvaffakiyetli oyunlar yapmış kıymetli bir çifttir. Cuma re cumarteri günü yapılacak maçlann revanşı pazar gütoü oynanacakhr. tngiltere lik maçlan bitti Ingıltere profesyonel futbo! lik şanv piyonası bu sene gene meşhur Arsenalın birinciliği ile nihayetlendi. Arsenal bu mevsim zarfında yalnız lik maçlarında kırk iki maç yaparak 2 3 galibiyet kazanmış, 2 defa berabere kaimış, 7 defa da mağlub olmuştur. Şampiyon takım 115 gol atmış, 4 6 gol yemiş ve 58 puvan almıştır. İkinciliği 54 puvanla Sanderland, Üçüncülüğü de 4 9 sayı ile Kral kupasını kazanan Şefild takmıı almışur. Birinci kümenin yirmi birincisi Laycster siti ile yirmi ikincisi Toten ham ikinci kümeye düşmüşlerdir. İkinci kümenin birincisi Brentfor ile ikincisi Balton Vandrers te birinci kümeye geçmişlerdir. Fakat pisti tam 4 0 0 metro yapabilmek için futbol sahasını beş metro küçültmck icab etmektedir. Halbuki Fenerbahçe kulübü buna itiraz etmekte, futbol sahasını beş metro küçültmek işine yanaşmamaktadır. Bu yüzden de bu ışe bir türlü başlanamıyor. Dört yüz metroluk bir pist, futbol sahasını beş metro kadar küçültüyorsa da, bu küçülüş nihayet sahayı gene nizamî bir ölçüden ayırmış olmuyor. Y\tm akla, hem de kitaba uygun gelen bh* teklifin kabul edilmemesi, siirüncemede bırakmaktan fayda vermiyor. Balkan oyunlanna büyük bir fedakârhkla hazırlanan atletlerin birkaç hafta sonra yapacaklan en büyük bir işleri başka bir Spor bayramı tehir edildi Kasımpaşa Spor Birliğinden: 10 mayıs 935 cuma günü Camialtı alanında yapılacak spor bayramı ha vaların fena gitmesinden ötürü 24 mayıs 935 cuma gününe bırakılmıştır. Adapazarında yapılan bir futbol maçı Sofya (Hususî muhabirimizden) Bulgar devlet bankasının 1934 senesi zarfındaki f aaliyet ve bilânçosunu tasdik etmek üzere toplanan bankanın Fransızlann roman dedikleri bir umum heyeti hükumete verdiği ra serseri hikâye vardır: Napolyonun Mıporda Bulgaristanın iktısadî vaziyeti ıır seferi. Işte bu hikâye kapanırken hakkında şu mühim şeyleri yazmakortaya yeni bir tarih çıkb ve Avrupa tadır: «Mehmed Ali» adını tanıdı. Napol1934 senesi zarfında Bulgar iktı yon Mısıra saldırmasaydı ne Mehmed sadiyatı yeni bir takım güclüklere de Ali tarihe doğacaka, ne bugünkü Mımaruz kaldı. Buğday geçen seneye nazaran yüzde 25 30 ve diğer zahire sır krallığı vücud bulacaktı. Demek ki ler de yüzde 40 daha az olmuştur. Buşu yaşryan hakikatler o romanın çonun üzerine zahire ihracatı hükumet cuklandır. tarafından menedümiştir. 1933 seneMehmed Ali, Kavalahdır. Zeki bir sine nazaran tütün ihracatında 190 kafa ile yılmaz bir yürekten ve çelik milyon levalık ve yumurta ihracatınbir bilekten başka ne malı vardı, ne da da 100 milyon levalık bir azlık mülkü. O kafaya Kavala çok dar gevardır. 1934 senesi zarfında Bulgarisliyordu ve o yürekle bilek işlememeztanın umum ihracatı 2,555,000,000 leva kıymetinde 411,000 ton maldır. likten paslanıyordu. Bir gün tellâllar 1933 senesinde ise bu ihracat Kavala sokaklannda bağırdılar: Gö2,846,000,000 leva kıymetinde 431,000 nüllü olup Mısıra gitmek istiyenler ton maldı. Yani 1934 senesinde Bulbayrak altına gelsin. Mehmed A l i bu gar ihracatında 20,000 ton ve davet üzerine gönüllü yazıldı, Tahir 291,000,000 levalık bir tenakus vardır. Paşa adlı birinin bayraği altında Nil 1934 senesi zarfında ithalât ise kıyılanna geldi. Gönüllü kafilesi bü 2,230,000,000 leva kıymetinde 245,000 yük bir kalabahk teşkil ediyordu. Bunton maldır. 1933 senesinde ise umum lann içinde bulunan Trakyajı Türkithalât 2,202,000,000 leva kıymetinde ler, Mehmed Aliyi kendilerine baş yap231,000 ton maldı. Yani 1934 senesi tJİar. Tahir Paşa da ona «Serçeşme» zarfında Bulgar ithalâtmda 14,000 tonluk ve 28,000,000 levalık bir tezayüd payesi verdi. vardır. 1934 senesi zarfında ihracatın Işte binbir inkılâb geçirmiş olan M H azalması zahire ihracatının memnui stra on dokuzuncu asırda bir değişiklik yetinden ve tütüne mukabil yapılan daha gea'ren Mehmed Ali bu basit takas muamelesinin geriye kalmasınSerçeşmedir. O . Mısırdan Fransızlan dan ileri gelmektedir. 1934 senesi zarfında devlet bankası hükumete ha • çıkarmak için yapılan askeri hareketlerde cesur bir adam olduğunu ispat ricî ihtiyaclan için 424 milyon levalık döviz satmıştır. 1933 senesinde ise edecek birçok fırsatlar elde etti, Franbanka hükumete 325 milyon levalık sızlann çekiimesi üzerine Mısırda bıdöviz satmıştı. Yani 1934 senesi zarrakılan muhafız askerin ruhu sayılmak fında hükumetin döviz ihtiyacı art derecesine vardı. mıştır. Fakat Serçesme Mehmed Ali, dev1934 senesi zarfında devlet banka» rimler yaratacak bir kabiliyet taşıyorsının altın stoku vasati bir surette artdu. Sade bw bölük ağası gibi yaşamak mıştır. Bulgaristanın haricî kredisi onun elinden gelemezdi. Bu sebeble azalmıştır. Bazı mallan devlet inhi Kahirede yerleşir yerleşmez uzun bir sarı altına almak ta kredi üzerine teplân çizdi, kendine ştrefli bir hayat sirini göstermiştir. 1934 senesi zarfında mahsulâtın azlığı dahilî alışve temin etmek ülküsüne bağlandı ve hayrişlerin de azlığmı intac etmiştir. Bu rete değer entrikalarla bu ülküyü tamüddet zarfında bankalar da faali • hakkakuk ettirmege koyuldu. yetlerini değiştirmişler ve harcla muMehmed Ali, herseyden önce Mıamele yapan bankalar, umumiyetle sır valiliğini ele almayt düşünmüstü. faaliyetlerini dahile sevketmişlerdir. Bunun için erada bulunan valiyi kün1934 senesi zarfında devlet v e hususî deden atmak. yerine gelecek valileri de bankalarm halka verdiği umum krebarmdırmamak gerekti. Basit bir serdi yekunu 12,723,100,000 leva idi. 1934 senesi zarfında devlet v e hususî bançesme. bu güç işi kolayhkla başardı. kalardaki mevduatı ise 11,986,100,000 Bir aylık meselesilni ipucu gibi kullaleva idL 1934 senesi zarfında bankanarak Mun* valisi aleyhine kendi aslardaki umum mevduat 600 milyon lekerlerim ayaklandırdi, onu kaçırtn. va artmıştır. 1934 senesi zarfında bu kendi imiri olan Tahir Paşayı da güsene biriktirme sandıklanndaki halk rültü arasında gidertti ve Mmrda tek mevduatı 2.024,000,000 levaya çıkmışbaşına hüküm süren bir adam mevkiine tır. 1933 senesi zarfında ise biriktir geçti. me sandıklanndaki bu mevduat an Mehmed Ali bu işleri yaparken ikî cak 1,602,000,000 leva idi. noktayı gözden dur tutmuyordu: Hal1934 senesi zarfında Bulgaristanda kı kazanmak. devlet askeri elan yeni' yeniden 16,375 yapı yapılmıştır. Ve çerileri Mısırdan atmak. Kan ve ateş bunlara 1,043,200,000 leva para sarfedilmiştir. Bu paranın 524 milyon levaiçinde geçen günlerin hiçbirinde yerli sı Sofyada sarfedilmiştir. 1934 senesi halkın burnu kanamıyordu. vali ile zarfında inşaata 300 milyon leva daRumeli gönüllülerinin çarpışmalan sıha az para harcanmıştır. Mevduata rasında ise yeniçeri eriyordu. verilen vasatî faiz yüzde beştir. VeKavalalı Mehmed Ali. halkın sevrilen kredilerden alınan en büyük fagisi yüzünden fstanbula karşı bir asi iz yüzde ondur. Sofyadaki büyük mevkiine de düşmüyordu. Herkes obankalar yüzde 8, 9 la da para vermişnun iyiliğine ve yapılan işlerde alâkalerdir. 1934 senesi zarfında Bulgar devlet bankasının iskonto faizi yüzde sı olmadığına şahidlik ediyordu. Kaçıyedi idL 1934 senesi zarfında Bulgar nlan valinin yerine gelen adamm ölhükumetinin Bulgar devlet bankasına dürülmesi suçundan bile onu temize çıolan borcu 2,727,819,485 leva idi. Bu karmışlardı ve bu işi kölemenlerin omborc 1933 senesinde 2,815,897,943 le zuna yükletmişlerdi. Üçüncü vali, vadır. 1934 senesinde hükumetin Mehmed Alinin elinde bir oyuncaktı. Bulgar devlet bankasına karşı olan Kölemenleri ezmek için ona yardım eborcunda 88,078,458 levalık bir tenadiyordu. Halbuki kölemenleri ezip orkus vardır. tadan kaldırmak ta Mehmed Alinin Memduh Talâi Tezel plânında büyük bir yer ruhryordu. Nihayet bir dizi basamak teikil eden meEyübde dispanser inşaatı ramınıa ilkine erdi, vezirlik rütbesile Verem Mücadele Cemiyetinin E Mısır valisi tayin olundu. yübde başladığı sanatoryom inşaahna Mehmed A l i bu basamağa ayak devam edilmektedir. Yokluk içinde buaöncıya kadar cesur bir asker, zeki bir yük bir varlık gösteren Hilâliahmer ve entrikacı görimür. Vali olduktan sonVerem Mücadele Cemiyeti reisi Genera büyük bir devlet adamı olduğunu ral Aliyi istirahat zamanlannı dahi milgöstermiştir. Onun bu meziyetini anlaletin sıhhati ve saadeti için feda ederek mak için Mısırda neler yapnğım ve daçalışmasından dolayı takdir ve tebrik ha doğrusu Mısın nasıl yükselttiğini etmemek imkânı yoktur. düşünmek yetişir. Fir'avunlann birkaç Kavalalı Mehmed AIi Büyük devlet adamları: 5 Kavalalı Mehmed Ali nin vali olduğu yıllarda devlet hazinesine ancak üç bin kese irad getiriyordu. Mehmed Alinin son yıllannda bu irad. tam dört yüz bin keseye çıktı. İşte Kavalalı Serçeşmenin devlet adamlığı bu ölü ve verimsiz memleketi böyle diri ve verimli bir şekle sokmasında görünür. İnkılâbcı adam. bu büyük neu'ceye ermek için çok şeyler yaptı. tlkin Mısınn silâhh sülükleri olan kölemenlerin köklerini kazıdı, Sudan içerilerine kadar asker göndererek hududu genişletn*. Sayısız kanallar açarak toprağı suladı, pirinc, pamuk, ve şe kerkamışı ziraatini yeni usullerle en ginleştirdi. birçok fabrikaiar kurdu, Avrupa ile sıkı bir münasebete girişerek ve ustalar, muallimler. san'atkârlar getirerek memlekete yeni bir ruh aşıladı. Mehmed Ali. ziraat ve san'at yollanndan Mısıra yepyeni bir sima verirken ordu ile donanmayı da unutmadı. Daha doğrusu mükemmel bir ordu sahibi olabilmek için öbür işleri yaph, îstanbulda yeniçeriler kaldınm kaba dayılığı yapıp gün başına bir isyan çıkanrlarken o, Avrupa ordulan ayannda bir askeri kuvvet elde etti. Kavalalı Serçeşme bütün bu zah metleri Fir'avunlar diyannda hükümdar olmak. ehramlar önünde tac giymek için yapıyordu. Ilkin meramını ustaca gizledı. hatta Osm»nlı împaratorlugunu müşkül mevkie düşüren harb Ierde, isyanlarda sadık bir vali gibi davranarak Hicaza, Moraya, Tuna boylanna asker yolladı, o isyanlann yabştmlmasmda büyük roller oynadı ve büyük şöhret kazandı. Sonra maskeyi yüzünden atü, ve kendini Osman oğullanndan daha kudretli bulduğu için o sülâlenin ancak zâfa dayanan boyundunığundan kurtulmak azmile ortaya anldı, Suriyeyi çiğnedi, sadra zamlar bozarak ve sadrazamlar esir ederek Kütahyaya kadar geldi. İstanbula girmesi için tek bir adım atması yetecekti. Tarih değişiyordu ve batması mukadder olan Osmanlı saltanab, Kavalalı Serçesme Mehmed Alinin yumruğu altında can vermek üzere bulunuyordu. Devrin padışahı İkinci Mahmud da bu akıbeti sezmişti, Rusya Çannm himayesine sığmarak İstanbula bir Moskof ordusu ve donanması getirtmişti. İşte bu vaziyette Avrupa işe kanştı. Mehmed Aliye karşı devletlerarası birleşmeler yapıldı ve Osmanlı Imparatorluğu ordulannı darmadağm etmiş. Osmanlı donanmasmı da ele geçirmiş olan Mehmed Ali. mütteh'k devletler tarafından tazyik edilerek geri çevrildi. Mehmed Ali Bütün Avrupayı yenemezdi. Bu sebeble silâhı elinde ve zafer perisinin kucağmda olarak Avrupaya boyun iğdi, Osman oğullannı kaldınp îstanbulda yeni bir saltanat sülâlesi kurmak isterken ve bunu yapmasına da ramak kalmışken Mısınn sahibi olmakla iktifa etmek mecburi yetinde kaldı. Mehmed Ali, bölük ağahğindan hükümdarlık derecesine yükselen bir dâhi ve bir yığın harabeden zengin bir ülke halkeden pek değerli bir devlet adamıdır îıfükâfat sırası şöyledir: 1 kifiy* 300 gümüş lira 1 • kişiy* 200 gumüf lira 1 • kişiya 100 gümüf lira 5 • kifiy* bir*r b«şibıy«rd« Cumhuriyvt altını 10 . kifiy* bır*r yarım b*fibiy*ra* cumhuriy*! altını 15 • kifiy* b*r*r cumhuriy*t altını ı 470 kifiy* muhtvltf h*diy*l*r «** Mâsabaka neticerine intizaren her günkü rey patlalannt »ak laytntz. Ekrik rey varakalarmtz için lâzım olan gazete nüthala • rtnt idarehanemize beş karuşlak pal yolhyarak tedarik edebilir »iniz. Mü$abaka nüthalartndan kâfi miktarda saklanmıçttr. • • •» 1 t • • • I I • J • Papiroloji kongresi Geçen hafta Floransada toplanmış olan arsıulusal papiroloji kongresinde bir konferans vermek üzere davet o lunan İstanbul Üniversitesi Roma hukuku ve mcdenî hukuk ' ordmaryüsü doktor Andreas D. Schvva'E ttalyadan avdet ederek dünden itibaren fakültede denlerine başlamışnr. Dün kendisini gören bir muharriri mize profesör, kongre hakkında şu izahab vermiştir: « Bır kongre bunların evvelki toplantısını Münihte yapmıştı. Bu defa Floransah ihtiyar profesör ve senatör Cirolamo Vitelli ferefine Floransada toplanmış ve mumaileyhi başkan inti hab etmiştir. Kongre bir gün de Pizada toplanmışbr. Papirüs tetkikat ve taharriyatın büyük ehemmiyeti dolayısile bu kongre ye Avrupanm ekseri memleketlerinin muhtelif ilim şubelerine mensub ilim adamlan, tarihçileri, filolog ve hukukçulan iştirak etmişlerdir. Bundan başka Roma hukukıle yakından alâkadar bulunan İtalya. Fransa, Almanya, A vusturya, Çekoslovakya, Polonya ve Romanyadan birçok Roma hukuku profesörleri kongrede hazır buJunmuşlardır. Kongrenin mesaisi çok müsmir ol muştur. Burada verilmiş olan konfe ranslar ve yapılmış olan etüdler son baharda Milânoda çıkacak olan bir kitabda neşredilecektir. Önümüzdeki kongre İngiliz âlimlerinin daveti üzerine Oksfordda topla nacaktır. . . Kadmlar Birliği kongresi Yann kongresini toplıyarak dağılma verecek olan Kadmlar Birliği karan idare heyeti dün toplanarak kongre için lâzım gelen hazırlıklan yapmış ve ra « porlan gözden geçirmiştir. Yannki toplantı saat 15 tedir. Peşte ve Viyana seyahati Türkiye Turing kulüb himayesindc 25 mayısta yapılacak olan Budapeşte ve Viyana seyahatinin geçen sene yapılan seyahatten daha cazib olabü • mesi için îstanbuldan hareket sabah saat 8 için tespit edilmiştir. îstanbul Budapeşte yolu bir ge cede almacaktır. Tam bu tarihlere tesadüf eden Macar ve Avusturya musiki, spor ve sanayi haftalanndan istifade edilebilecektir. Budapeştedeki beş gün ikaanet es nasında bir gün Tuna tenezzühüne hasredümistir. Aynca Viyanada üç gün kalmacak Şönbürün sarayile şehrin sair şayani temaşa yerleri gezilecektir. Bu se yahate iştirak etmek arzusunda bu • lunanlann biran evvel Natta seyahat acentalanna müracaatleri lâzımdır. Çünkü tesbit edilen kadro dornıak üzeredir. Fransa kupasmı Marsilya takımı kazandı Fransa kupası Colombes stadında final maçı Pariste yapılmışnr. Maç Rennes ile Marsilya arasında olmuş tur. Maç başlamadan kırk dakika evvel stadyom hıncahınc dolmuş, geç ge cihangire ve sayısız fatihlere kucak açmış olan bu ünlü yurdu, Mehmed AIi M. Tarhan TAN Bu rey varakasını kesib saklayinız Cumhuriyetin 5 ıncı ıshn * • müsabakası Adapazan ve Izmit fatbolculart bir arada yük bir teessür uyandırmıştır. Bu maçtan evvel Sakaryaspor, Yenihilâl takımlan arasmda yapılan maçı Yenihilâl kazanmıştır. Tükgücü Avcılar kulübü de Adapazan ldmanyurdu ile birleşmeğe karar vermiştir. Bu suretle ldmanyurdu daha ziyade kuvvetlenmiştir. lenler kapı önlerine birikmiş.lerdi. Stadda 45.000 seyirci vardı. Reisicumhurun ve hükumet erkâ nından birçok nes sıfır, zevatın hazır bulun • duğu maçın birinci devresinde Ren * Marsilyalılar 3 sayı yap devrede iki taraf ta Marsilyalılar sıfıra " x Adapazan (Hususî) Kocaeli mıntakasının iki eski kulübü olan îzmitw Akyeşil kulübile. Adapazannm ldmanyurdu araunda bir müsabaka yapılmış, fakat maç müessif bir kaza ile bitmiştir. Maçın ikinci devresinde bir hücum esnasında oyunculardan Ahme»ol ayağmın baldır kemiği kınlmış, kaldınlmi|tır. Bq kaza bö Devlet adamları Serisi odrcs R*y Pusla» mışlardır. İkinci sayı yapamamış payı almiflardır. karşı 3 sayı ile galib gelmişler v e ku* ''