7 Mayıs 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi 79 uncu cüzü çıktı v.. umhuriyet J I JİI OftJII SHyi. 0 3 4 1 İSTANBUL CAĞALOĞLU TelRraf Te mektup adresl: Cumhurlyet, Istanbuı . Posta kntusu: tstanbüi No. 248 ve matbaa kısmUe Matbaacılı* ve Gazetemiz bugün prı. 7 H . U | . , O Q C "<"' • "layiS 1000 Neşriyat ŞLrkeü 2429b • 2429a sahifedir 16 Teıefon: Başmunarrlr n evl: 22360 Tahrtı hfyeti: 24238. İdare lürk hclcimlerinin Hakları ve şerefleri umhuriyetin dünkü sayısmda , kendi kendimizi tenkid eden fıkra, Üniversitemize getirilmiş olan ecnebi profesör hekimlerin veya bunlardan bazılannın, kendilerile yapılan mukavelclere aykın olarak memlekette el altından hekimlik etmekte olduklan iddialanndan acı bir dil ile sikâyet ediyordu. Eğer böyle oluyorsa bu işin bundan sonra bir tek vak'a ile dahi bu kayıdsızlıkta devama tahammülü olmıyacağmı, başka bir cepheden, burada açık ifade ve izah etmek isteriz. Her şeyden önce ahlâk sorumu... Buraya getirilmesine karar verdiğimiz profesörlerin hangi haller ve şartlar içinde bizim memleketimize kabul edlîmiş olduklan üzerinde durmaksızın kendilerine buradaki vazifelerini bir mukavele ile deruhde etmiş olduklannı hatırlatmak muvafık olur. Herhangi bir üniversitede yalnız bilcri bakımından adam yetiştirilmiyeceğini bu profesörlere biz söyliyecek değiliz. Hayatın ahlâk ve karakter umumî adlarile ifade olunabilen temelli bir tarafı vardır ki o yetişme ve yetiştirme isinin muhassalasıdır. Sayın profesörler büirler ki kendi geldikleri Avrupa memlekrtlerinde altına imza konulan mukavele hükümlerine riavet ve dikkat etmek. aksi hiç hatıra gelmiyecek kadar basıt bir ahlâk ve karakter meselesidir. Sayın profesörlerin, üzerlerine aldıklan vazife ve taahhüdîer itibarile kendi imzalan vecibelerine riayet etmemeleri çok fena bir örnek teşkil eder. Bizim, yalnız Üniversitemiz çevresinde değil, memleketimizin içinde bu türlü Ömeklerin birer cife gibi siirünmesine razı olmaŞa ihfîmalimiz yoktur. Bu münasebetle daha açık ve daha yüksek söylemeğe borclu olduğumuz diğer bir gerçeklik vardır ki o da Türk hekimlerinin ve Türk hekimliğinm haklan ve şerefleridir. Sayın ecnebi Dro*esörler ağızlarile kuş tutsalar bu haklardan ve bu şereflerden en kücük kıymığının dahi feda edilmesine muvafakat edemeyiz. Mesleklerinin ehli olarak kendilerinin de pekâlâ gdriip takdir etmekte olduklan veçhile burada. hiç te türedi değil, belki kökleri bir asırlık uzun bir hayatm derinliklerine dalmış bir Türk hekimi ve Fürk hekimliği vardır, ve bu mesleğin her şubesinde Avrupadaki emsasile her zaman boy ölçüşebilecek irfan ve iz'anın bir değil, pek çok örneklerine malik olmakla pek haklı bir kıvanç duymakta olduğumuzu saklamağa hiç yer yoktur. Sayın profesörler burada Hotanto diyanna gelmiş değillerdir. Rızi üniversitemizin düzeltilmesi için bir sıra tedbirler almağa götüren sebebler bambaşka şeylerdir. Avrupadaki emsali gibi teessüs ve tekâmül etmesini istedğimiz îstanbul Üniversitesine yeni irfan elemanlan ilâve etmek elbet fazla bir fayda idi. Fakat biz bilhassa üniversite hayatında bilgisel (ilmî) ralışmanın metodlaşmasını istiyorduk. Sayın profesörlerin Avrupada ne kadar dikkatle yapıldığını tabii pek iyi bildikleri çalışma metodlarmı burada nasıl tatbik ettiklerini bugün ve yann Türk Üniversitesinde ömek olarak vücude getirmiş olduklan ve olacaklan eserlerle (Travail) ölçecegiz. Bu tetkik ve muayenenin nericesine hazır ve hazırlıkh bulunmalan kendi şerefleri iktizasıdır. Dünkü tenkid fıkrasında da kuvvetle işaret olunduğuna göre ecnebi profesörler, altlannda kendi imzalannı taşıyan mukavelelere aykın olarak, bu rada dolambaçlı şekillerde hususî ticaret yoluna dökülmekle en basit hayat ve muaşeret kaidelerine bile uygun yürüyemediklerini göstermiş olacaklannda şüphe yoktur. Bu doğru değildir, bu türlü hareketlere bu memlekette haklı olarak tahammül olunamaz. Eğer mukaveledeki konsültasyon sözü ihtilâf vesilesi olacak veçhile şaşırtıcı ve yanılhcı bir rol oynuyorsa Kültür Bakanlığımızı o kelimenin oradan kaldınlmasına davet etmeliyiz. YUNUS NADİ (Arkan 3 üncü tahifede) C. H. Partisi yeni programile M. Lâval perşembe günü büyük inkılâblar hazırladı! Moskovaya gidiyor Fransız Sovyet andlaşması Teşkilâtı esasiye kanunu tadil edilecek, seçim kanunu değiştirilecek ve köylüye toprak verilecek... Kurultaya sunulacak projeye, bütün memleket dava ve meseîelerine fevkalâde mühim yeni vecheler veren esaslar konulmuştur Ankara 6 (Telefonla) Parh büyük kurultayının tetkikine sunulan program taslağı her bakımdan bü • yük bir ehemmiyet taşıyor. Bu prograra projesinde Türkiyedeki devlet reiimi şimdiki Teskilân Esasiye kanunundakı tariften daha geniş ve sarih bir surette anlaşılmaktadır. Bu sebeble Teşkilâtı Esasiye kanununun da programdaki kayidlere göre değistirilmesi icab edecekrir. Program taslağını baştanbaşa mühim olan yerlerini göstermek üzere size aynen bildiriyorum. Yalnız birkaç sene için de<nl, istikbale de şamil olan bu tasavvurlann ana hatlan programda toolu bir haldedir. Partiye esas olan bütün bu prensipler Kemalizm yoludur. Makdonaldın «Almanya ile hâlâ anlaşma imkânı var mı?» sualini sorduğu gün imzalanan andlaşma müstesna bir ehemmiyeti haizdir [Paris hususî muhabirimizden] Paris, 3 Fransız Rus andlaş ması dün akşam merasimle imza landı. Birçok kimselerin söyledikleri gibi bu hâdise, diplomasi tarihinde, mühim bir sahife teşkil edecektir. Parisi ve Moskovayı tatmin ede cek mahiyette bir formül bulunup bulunamıyacağı, son dakikaya kadar bütün zihinleri işgal ediyordu. Bu sabah, Parisin büyük gazete lerınden biri bu mesele hakkında yazdığı bir makalede: *Şarkta emniyet tesisi meselesı, yanlış bir telâkkiden mülhem olarak yanlış bir yola sokulmuştu. Mevzii bir pakt fikri, menfaatleri tamamen birbirinin ayni olan Balkan Andlaşması ve Küçük Andlaşma tarafın dan kabul edilebilir. O Küçük Andlaşma ve Balkan Andlaşması Maca ristanla Bulgaristam durdurmak için kâfi kuvvet ve kudreti tamamile haizdirler.* diyordu. Nihayet, yakında Ro ida toplanacak olan Tuna konferansınm muvaffakiyetini kolaylaştıracak olan mu ahedenin imzalandığı fnemnuniyet • le haber almdı. Müzakeratın muhtemel bir aka mete uğramasmın Küçük İtilâf si yasası üzerinde tesirler bırakması ve anlaşmamazlık halinde, şark emni • yeti siyasası ile merkezî Avrupa em ı Birinci kısım Programın birinci kısmındaki lar vatan, millet, devletin esas teşki lârt, âmme hukukudur. 1 Vatan: Türk milletinin eski, yüksek ve tarihî topraklannm derinliklerinde mevcudiyetini muhafaza eden eserlerile yasadığı buçünkü sınırlan • mız içindeki kutsi yurddur. Vatan, hiçbir kayid ve şart altında aynlık kabul etmez bir küldür. 2 Millet: Dil, kültür ve mefkure brrHffile birbirine bağh vatandaslann teşk'l ettiği siyasî ve içtimaî bir bü tündür. 3 Devletin esas teşkilâtı: Türkiye milliyetçi, halkçı, devletci, lâik ve inkılâbcı bir cumhuriyettir. Türk milletinin idare ve şekli vahdeti kuva esasma müsteniddir. Hakimivet birdir, kayidsiz ve şartsız milletindir. B. M. Meclisi millet namına hakimiyet hakkmı kullanır. Teşri salâhiyeti ve icra kuvveti Türkive Büyük Medisinde toplanır. Meclis, teşri salâhiyetini bizzat kulanır, icra salâhivetini kendi a(Arkan 13 üncü aahifeie) C H. Portisiııin Ulu ş*K Atcrtürk v« fırka pregramının büyük tatbikatçısı Başbakan hmtt inönii M. Loval niyeti siyasası arasında bir nevi kanşıklık çıkarması ihtimalinden kor kuluyordu. Fransız Rus andlaşma sının imzalanması bu korkulan or tadan kaldırdı. Müzakeratın bu kadar uzaması, i(Arkan 13 uneu sahifede) Kurultay hazırlığı Yann akşam Parti Genel Kâtibi Receb Peker Ankara radyosunda mühim bir söyîev verecek Ankara 6 CTelefonla) Büyük Parti Kurultayındaki müzakereleri her yana yayacak radyo tertibatı yann tamamen bitirilmiş olaeak tır. Çarsamba akşamı Parti Genel Kâtibi Receb Peker Kurultayın a • çılması münasebetile radyoda mü him bir söylev verecektir. Perşembe aksamı da umumî idare heyeti azasından Cevdet Kerim bir nutuk söyliyecektir. Parti Kurultayında konuşulmak üzere bir nizamname tasla&ı da hazırlanmıştır. 152 mad delik olan bu taslağm esaslarında Partililerin program ve esaslanda saga ve sola çekmeğe mahal kalmıyacak gibi bir açıklık ile inceden inr#ye çizilmiş olan yolda birlikle ve beraberlikle yürüyecekleri de tasrih olunmuştur. Partinin altı oklu bayrağı ve rozetinden başka bir de marşı olacaktır. Marş hazırlanmaktadır. Kurul tayda müzakereler sesli filme alınmak üzere tertibat alınmıştır. Kamutay salonuna şimdiden projektörler konulmuştur. "Madem su y ok, bu birçok nıemura ne ihtiyac var?,, Dünkü Kamutayda Konya Sulama idaresinin faaliyeti tenkid edildi, neticede bütçe kabul olundu Ankara 6 (Te lefonla) Ka mutay bugün 15 te toplandı. Hakkında tahkikat açıldığı evvelce Başvekâlet tezkeresile Meclise bildirilen Zongul dak saylavı Re • ceb Zühtünün men'i muhakeme karan almış ol duğunu bildiren Başvekâlet tez HüsnS Kitabcı kerelerile ilişik (Muğla) Müddeiumumilik kararları okundu. Bundan sonra Gazi Anteb saylavı Reşidin ölümüne dair Başvekâlet tezkeresi okundu, ve Yüksek Kamutay bu eski ve ödevine çok bağh olarak ya şamış arkadaşmm aziz ruhuna karşı saygısuıı bir dakika susmakla gös terdi. Bazı saylavların teşriî masunıyet lerinin kaldırüması hakkındaki Başvekâlet tezkereleri ve encümen mszbataları okundu. Mazbatalarda bu suçlann teşkilâtı esasiyenin 12 ve 27 nci maddelerinde yazılı cürüm'er haricinde olduğundan takib ve muhakemenin devre sonuna kadar bırakılmasma karar verilmişti. Mazbatalar kabul edildi. Sular idaresi bütçesi Konya Ovası Sulama İdaresinin 1935 bütçesi konuşulmağa başlandı. Söz alan Hüsnü Kitabcı (Muğla) dedi ki: « Cumhunyet hükumetinm iki prensipi başarıcılık ve yaratıcıhktır. Ben bu prensipe taban tabana zıd bir müessesenin bütçesini tetkikle yürek acısı duydum.» Hüsnü Kitabcı sulama idaresinin Beyşehir gölünün su seviyesi aşağı düşünce hikmeti mevcudiyetini büsbütün kaybettiğini Kaydederek: Mademki su halihazırda kabilı istifade vaz^'vetten çıkmıştır. Bu ış (Arkan 6 ncı sahtfede) ım #•*>, Atina divanıharbinin kararından sonra Muhaiefet liderleri serbest bırakıldılar [Atina hususî muhabirimizden] Tatiller kanunu Lâyiha dün akşam Başvekâlete verüdi Ankara 5 (Telefonla) tç lşleri Bakanbğınca hazırlanmakta olduğunu bir hafta evvel bil dirdiğim resmî tatiller kanunu lâyihası bu akşam geç vakit Başvekâlete sunulmuştur. 7 madde tutan kanun lâyihası Vekiller Hevetinde tetkikten sonra son şeklini alacak ve Ka mutava verilecektir. Liderler artık bütün mevcudiyetlerile memlekette sükunetin teessüsüne çalışacaklarını söylüyorlar ımıııııııııtıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııırıııııımııııııııııııııınıııııtııiMiıınıııiHitııııııııııııııııııtııııııiiiiııııııııııııııııiııi ' Bugün tkincide Üçüncüde Dördüneüde Beşincide Atina 6 Divanı harbin haklannda beraet kararı verdigi Altınrıda muhalif parti liderlet Yedincide ri hemen serbest bırakılmışlardır. Ga zetecilere beyanatta bulunan M. PapanasSekizineide tasiyo, M. Kafandaris Atina Au»n«f mahabirimizin gonderdiği fotoğrafve Milonas, artık büDoknruncuda lar: (Aaağtda) Muhakeme edilen muhaiefet li tün mevcudiyetlerile Onuneuda derteri (1) M. Papanaatan'u, (2) Sohdi»,' f3), memlekette sükune Conata; (4) Milano; (S) Kafandari; (yukart' tin teessüsüne çalı • da) divanıharb heyeti kararlartm bildirirken Onbirincide şarak isyan hareketîhayatından çeklimeğe karar vermiş nin hıısule getirdiği yaralan kapat • tir. mıya uğraşacaklannı söylemişlerdir. (Arkan 6 ncı aahifede) Sofplis ihtiyarlığı dolayısüe siyaset Prof. Dr. Mazhar Osmanın anketimize cevabı. Bir sorgu geçidi: Ha lid Ziya. Bueün de bu: Ercümend Ekrem. Canakkale tefrikası, Dikkatler. Fen bahisleri: Salih Murad, Görüşler ve görünüşler, Siz de bu fikirde misiniz: Sabi ha Zekeriyva. Hikâye, Venizelosun yaptıklan tefrikası. Almanya mektubu: Abidin Daver. Köv lümüzün hayat mese lesi. Spor haberleri, müsabakamız. Kadm sahifesi. Askerî bahisler, de miryolu siyasetinin zaferi. Belçikanın iktısadî buhranla mOcadelesi. Ji Şoför Sea de mi kendini adam yerine koydun?!...