20 Nisan 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Camfmriyet 20 Nisan 1935 ss Edebi bttyükroman : 6 G okyuzu Gflntekin = • Yazan: Reşad Nuri elektriği de yakıyorum. Hasta sessiz ve hareketsız uyuyor. Bunlar bir hastalık sayıklamasm dan başka ne olabilirdi? Çocuğun bir somnambul gibi yerinden kalkması, ben kapıya yaklaşır yaklaşmaz sinsi bir hareketle yatağma kayıvermesi ve sayıklama esnasmda hep ayni anlaşılmaz sözleri tekrar etmesi gerci garib di. Fakat ben ne Hacı yenge, ne hatta Pervin değilim ki bundan mana çıkarmağa kalkayım, kendimi vehimle re kapbrayım. «* | • • •• [ Şehir ve Memleket Haberleri ) Şilebciler Ankaraya bir heyet gönderdiler Türk şilebcileri evvelce yapbklan ve netice alamadıklan bir teşebbüsü tazeleme&e ve silebcilik işlerinin iler lemesi için Ankaraya bir heyet gön dererek yeni bazı temennilerde bulunma5a karar vermişlerdir. Kitab sergisi dün açıldı Siyasî Uluslar Derneğinin kararı Mürüvvet halayı bu peri düğünün den sonra bir daha gördüğümü hatır lamıyorum. Ailenin ileri gelcnlerinin elli bu kadar sene sonra Se\ımi kur tarmak için bulduğu ve ileri sürdüğü çare işte böyle bir düğündü. Etıbba Odası tarafmdan hazırlanan bu sergide Türk doktorlarının en güzel eserleri teşhir ediliyor A Sobanın önünde yatmaktan kemiklerira ağrımaSa basladığı zaman ayapa kalktım, okunacak bir kitab aramak üzere yukarı cıktım. Kütübhanede ilk el'me geçen şey soluk kırmızı kaplı bir ki»vb oldu. «Tabiatin esrarlı kuvvet Aldığımız malumata göre Türk şilebcilerinin bu teşebbüsünün mahiyeti şundan ibaretbr: Hükumet bir tali matname ile haricden 15 yaşından yaşBunlar gündüze mahsus gayet ma I lı şileb alınmasını yasak etmiştir. MemT,. , , , . , ı ı : kul düşünceler. Ancak gece olunca Hiç hatırlamadıgım h , kitabı be , m u h a k e m e m d e k i b u s ü k u n e t b o z d u . leketin ikbsadî hayatmdaki inkişafla nim almış olmama imkân yoktu. Her birlikte deniz nakliyab da fazlalaş • yor. Saat ilerledikçe nabzın hızlanmahalde Mükerrem getirmiş olacakh. maktadır. Bunun için şilebciler yeni ğa, kulaklarım uğuldamağa başlıyorİlk sahifesini açar açmaz şu sabr gemiler almak mecburiyeti karşısında du. lara rasgeldim: bulunmaktadırlar. Halbuki haricde samtrasiminde buluiuınlar Yatma vakb geldiği zaman bir türKitab nrgisinin «Gökyüzü zannetbğimiz kadar boş tıhk olan gemilerin ekserisi on beş yalü odama gidemiyor, elimde arbk o Üçüncü mıntaka Ebbba Odası tadeğildir.» şından büyüktür. On yaşmda ve daha kuyamadığım bir kitab, saatlerce hasrafmdan hazırlanan ilk Tıbbî Kitab Ne tuhaf! Bir zamandanberi ne küçük gemiler pek mahduddur ve bunta odasmdan gelecek sesi bekliyor sergisi dün açılmışhr. Açılıç merasi reye el atsam hep bu eski masalla karlann fiatleri diğerlerinden lâakal iki dum. mine Istiklâl marşile başlanmış, Oda şılaşryorum. Kitabm ötesine berisine misli fazladır. Halbuki 2025 yaşm Nihayet dördüncü gece iki buçuk reis vekili doktor îhsan Kâmil bir nugöz gezdirmeğe başladım: Aşağı yuda gemilerle uzun seneler ve emniyetla üç arasında odada gene belli belirtuk söyliyerek serginin ne maksadla kan bugün Pervinin ve kocasının ağle nakliyat yapmak kabildir. Ekseri siz hareket başladı. Arkasından Seviaçıldığmı izah eylemişu'r. Bundan zından dinlediğim hikmetler... Yalnız denizci memleketlerin silebleri yaş ibmin değişmiş, kalmlaşmış halecanlı sonra da doktor Süheyl bir nutuk irad bunlar daha renkli ve zeki bir insa barile 2030 arasmdadır. îşte on sesi... etmiştir. nın kaleminden çıkmış, aralanna doğbeş yaşından daha yaşlı gemi alınamaYanımda hazır duran kâğıd kale Sergide teşhir edilen kitablann bir ru olduğu temin edilen rutucu hikâ • ması yüzünden şilebciliğimiz terakki mi yakaladım; işitn'klerimi aynen yazkısmı da halk için yazılmış sıhhî eseryeler serpiştirilmiş... edememekte, yeni gemiler alınamadı mağa başladım: lerdir. S:hhat müesseselerimizin içyüOnu gene aldığım yere bırakıyo ğı için harice nakliyabmız tamamen rünü, çah«ma tarzlanm gösteren fo «Saz afayı malka çıda gorbia vayrum. Başka bir kitab, ağırbaşlı bir ilim ecnebi bandıralı gemiler tarafmdan yarave meygalın sakkalebi natefi an toğraflar, sarî hastahklarla mücadele ve fikir kitabı aramağa başlıyorum. yapılmaktadır. Hükumet posta vapurnayı sunana bamedune.» grafikleri de sergide mühim bir yer Aşağıda sobanın karşısmda pek far Sergide fe?Mr edilen tıbbî levhaîar lannın yaşını da tahdid etmişti. Fakat, tutmaktadır. Birdenbire parmaklanmın halecankedememıştim. Hava iyiden iyiye so zam kurulmasmda Selim Nüzhetin sonradan bu tahdid kaldınlmış posta dan yani korkudan b'trediğini farkedi Sergi, büyük bir emek sarfedilerek ğumuş, dışanda kar yağıyor. büyük emeği olmuştur. vapurlan için 27 yaşa kadar müsa yorum. Bu manasız korku ve zâf beni vücude getirilmişb'r. Türk doktorlan Üşümemek için acele ediyorum. Fade verilmişbr. Sergi 0 nisana kadar hergün açık isyan ettiriyor. tarafmdan şimdiye kadar yazılan bükat hangi kitaba el atsam nafile... bulunacakbr. îstiyenler sergiyi geze Bir geminin yaşınm mevzuu bahsetün kitablar, memîeketimizde çıkan Yerimden hrhyarak adeta hiddet Anlıyorum ki bu gece fikrin, çıplak bileceklerdir. Bu güzel sergiyi gor dilmesinde saik sağlamlık ve seferde le hastanın odasına yürüyorum. Münabütün bbbî mecmua ve risaleler, bü fikrin beni teselli edebileceği bir gece melerini okuyuculanmıza tavsiye e emniyettir. Şılebciler posta vapurla sebetsizlık yapan bir insanı azarlar giyük bir ib'na ile tasnif edilmiş, yerleşdeğildir; bir parra rüyaya, masala ihder, sergiyi vücude getiren Etıbba On için 27 yaşma kadar müsaade ve bi sert bir sesle: «Ne var, ne oluyor tiyacım var. tirilmi'sbr. Serginin bu kadar munta dasmın bu İMni de takdirle karşılanz. rildiği halde şilebler için 15 yaşm e • sun!» diye söyleniyorum. Sevim o ka«Tabiatin esrarlı kuvvetleri» ni bısas tutulmasını. insan hayab, yük ve dar dalgm bir uyku içinde ki beni işitrakbğım yerden tekrar alıyorum; bir eşya emniyetinden daha kıymetli tumiyor. Sarsıp uyandırsam zorla göz roman gibi okumak için aşağı götu tulamıyacağına göre bir yanlışlık te lerini açacağını, belki de korkacağı rüyorum. lâkki etmektedirler nı düşünüyorum. Mutlaka bir ses işit»•• Şilebcilerin diğer bir derdi de yük mek ihtiyacında olduğum için bu defa alma işine dokunmaktadır. Yanılmamışım. Kitabı yazan bizhn salonun içinde dolaşa dolaşa kendimi Pervin ve kocası cinsinden bir budaazarlamağa başlıyorum: «Hasta sa Son deniz işletmesi kanunile şileb • la... Fakat ne çare ki kendimi bu buyıklamaz mı? Buna bu kadar ehem ler her iskeleden yalnız bir cins mal dalanın pençesine kaptırdım; koca kimiyet verecek ne var? Asıl hasta senalabilecektir. Halbuki her iskeleden bir tzmir (Husu sm.» tabı yanladığım halde bir türlü elim cins mal almak gemilerin masrafım Eyübde 50 kuruş yüzünden bir cisî) Muallim den bırakamıyorum. kurtaramamaktadır. Bu yüzden elde nayet olmuf, üç arlrarlaş Bu son söz pek te yalan değil. Ben lerimizin bir ev bulunan gemiler bağlanmakta ve Türk Habibe Resul gene izinli olduğu muştur. Eyübde Camiikebir mahallesi kendim hastayrm. Yahud içimde gizli sahibi olabilme şilebciler kendi sahillerimizde de ij için bu gece hastayı Giilşen kalfa bekcivanndaki mezarlığa Mustafa, ba gizli bir hastalık hazırlanıyor. Yoksa leri, ayni zamanyapamamaktadırlar. Bunun için bu liyordu. lıkçı Şükrü ve Keke Mustafa ismin bu saatlere kadar niçin ayakta kala da yangın yeri günlerde Ankaraya gidecek olan bir yım? nin biran evvel deki üç arkadaş ellerinde şarab şişe Kalfa tabiî çoktan uyumuştu. Bir heyet gerek yaş meselesi gerekse is imar ve iskânı aralık hastanın odasında gürültü di leri olduğu halde gelmişler, ve me Masanın üstündeki kutudan bir sikelelerden birkaç cins eşya alınabil için bir teşebbüs yemiyeceğim, belli belirsiz bir hare zarlığın çimenli bir tarafını seçerek gara ahyorum. Yakmak için kibrit yapılmıştı. Bu temesi hususlarmda hükumet nezdinde ket, bir kıpırdanma oldu... Yerimde oturmuşlar, güzel güzel muhabbet eyok. Elime geçen bir kâğıdı sobaya şebbüs, sona er teşebbüslerde bulunacakbr. doğrularak dinlemeğe başladım... Arderek içmeğe başlamışlardır. Aradan sokarak rutuşruruyorum. Fakat siga ' mek üzeredir. kasmdan hsıltı denecek kadar hafif bir saat geçince şarab şişeleri boşal ramı yakarken bu kâğıdm biraz ev ! ŞEHİR İŞLERİ Yangın yerin bir ses, Sevimin sesi... velki sayıklamayı yazdığım kâğıd olmış, fakat üç kafadar bu kadannı kâfi de büyük bir ar«Birşey mi istiyorsun Sevim?» di duğunu farkediyorum. Parmağamı haBelediye, Ajansı dava edecek sa, Belediyece, îzmir Muattimler i~ görmediğinden içlerinden biri çarşıya fifçe yakmak pahasuıa alevi söndü ye seslenecektim; gayriihtiyarî sus giderek bir bakkal dükkânını zorla Muallimler ma dare heyeti reisi Belediyenin aldığı ilân imtiyazı bir rüyorum. tum. Sevim, konuşuyor, Bursada ilk hallesi olarak ayaçbrmış, bir kilo rakı alarak arkadaş mukavele ile Anadolu ajansma dev Ibrahlm rümıştır. Bu arbayıldığı geceki sesile meçhul bir kimlannın yanma dönmüştür. O rakı da Kâğıddaki yan yanmış yazılar be redilmişti. Fakat iki müessese arasın sa, şehrin ileride alacağı vaziyete göseye anlaşılmaz birşeyler söylemeğe içilmiş, içkiye bir türlü doyamıyan ni tekrar korkutuyor. daki anlaşamamazlıktan dolayı tnu re çok iyi bir yerdedir. Ankaradaki başlıyor. sarhoşlar birbirlerine «sende para varkavele tamamile tatbik edilemeemiş ve Yerdeki bir kâğıd parçasile sigara Yapı Kooperatifile muhabere edil sa ver de rakı alalım» demeğe başla Sırbmda o geceki soğuk ürperme ile muaddel bir mukavele imzalanmışb. yakmaktan daha tabiî ne olur? Fakat miştir. Kooperatif, bu yerde mual mışlardır. Mustafa ve balıkçı Şükrü nefes almaktan korkuyordum. Ses biBelediye, son mukaveleye de riayet limler için modern binalar kuracak O saniyede aklımdan gayriihtiyarî şu raz sonra büyüclü; Bursada işittiğim kendilerinde para olmadığını söyle txr. edilmediğini ileri sürerek mukavele düşünce geçmişb'r: meçhul barbar dilin kelimelerini açık mişlerdir. Fakat Keke Mustafanın cenin feshi ve Ajans aleyhine kanunî taBu yazılan bana yakbran kuvvet Eevler beş şekildedir. Kıyafetleri açık seçmeğe başladım. binden 50 kuruş çıkmışbr. Mustafa, Icibat yapılması için Şehir Meclisin Sevime o barbar sözleri söyleten gizli de boy boydur. Hatta bir kişilik evler «paralan ver de rakı alalım» demiş, den salâhiyet almıştır. Belediye dava Sırtımdaki soğuk ürpermenin ya kuvvettir. Sözlerinin bir sened gibi e bile yapılacaktır. Fakat esasta, bu evfakat Keke Mustafa «bana lâzım, vevaş yavaş bütün vücudümü sardığını açmak için tetkikata başlamıştır. limde kalmasını istemediler. lerin bol güneş ve hava alması gözeremem» cevabmı vermiş. Bundan fesaçlarunın dikildiğini dufuyordum. *** Büyükadaya nakledilecek su tilecektir. Hepsinin de geniş bahçe na halde kızan Mustafa da bir kilo Nihayet dayanamadım; bilinmez «Saz afayı malko çıda...» leri bulunacak ve evler, bu bahçeler Büyükadaya su taşımak üzere Be* luk rakı şişesini Keke Mustafanın kabir kuvvetle çarpışmağa hazırlanıyor Artık ezber bildiğim bu sözler ya ortasında kurulacaktır. Iediye tarafmdan iki yeni vapur a fasına indirerek Keke Mustafayı yere muşum gibi sert bir tavırla yerimden hud sesler üzerinde günlerce düşün lınması için iki gemi sahibile müzakeödeme şartları 15 yıîda, 15 taksit yuvarlamışbr. kalkarak: «Sevim ne var, birşey mi düm. Evet bu bir hasta say.klaması... reye başlanmıştır. Adaya döşenecek üzerinedir. Şimdiye kadar 250 talib istiyorsun» diye odaya yürüdüm, Fakat nasıl bir sayıklama? Benim bilBu hali gören ve kızan balıkçı borulann yirmi gün içinde biteceği çıkmıştır. Bu mahalleye, vaktile muGene o uğursuz Bursa gecesindeki diğim sayıklama da gerçi bir hırda Şükrü de cebinden bir ustura çıkarasöylenmektedir. allimlik etmiş ve yahut muallimlik gibi Sevim birdenbire sustu; ben ka vat sergisi gibi karmakanşıktır. Fakat rak Mustafanın üstüne atılmış ve usve mektebcilik mesleğine hizmeti MÜTEFERRİK pıdan girerken sinsi bir hareketle ya parçalardan her birini ayn ayn tamdokunmuş vatandaşlar da iştirak ede tura ile yüzünü kesmiştir. Fakat gü yabilirsiniz. tağma uzanıverdi. Yeni pullar rültüyü duyup gelen polislerin yak bilecektir. Odadaki gece kandilinden başka İArkast var] laşmakta olduğunu görerek usturayı Kadınlar Birliği Kongresi münaseAyni zamanda, memurlar için de bir yana, Mustafayı bir yana bırakabetile çıkanlan yeni pullar kânunu böyle bir tasavvur vardır. Ayni şartevvel sonuna kadar sablacaktır. rak mezarlıkların arasında kaybolmuşlarla, ayni şirkete bu inşaat için mü rur. Pazar yerleri racaat edilmesi düşünülüyor. Yaralılar Cerrahpaşa hastanesine Dihiliye Vekâleti vilâyetlere bir taBunda da mutabakat elde edilirse, mim göndererek hayat pahalıliğma kaldınlmış, Balıkçı Şükrü de saklanîzmirin ortasında geniş bir saha tu karşı her vilâyetin birer pazar yeri dığı bir mezarın içinde yakalanmış tan yangın yerinin kaldırılmasına kurmasım bildirmiştir. br. Mustafa ve Keke Mustafanın hadoğru kuvvetli bir adım atılmış olaIzmit kâğıd fabrikası yab tehlikededir. caktır. lmanyanın silâhlandığmı ilân ederek Versay muahedename finin beşinci faslmm bütün ahkamını feshetmesine karşı Ingilterenın, diğer devletlere danışmaksızın Berlin ile müzakereye devam etmesıne karşı Fransa dahi îng'îtere iîe isb'«are et meksizin Uluslar Derneğine müracaat etanişti. Franssnın bu müracaati üze rine Uluslar Derneği meclisi derhal toolansaydı devletlerin birkaç muha lif ve muhasım gruoa aynlarak Ulus lar Demeğinin büsbütün iflâs etme si ve Avrupadaki gerginliğin son de recede fenalasması muhakkaktı. Buna meydan bırakmamak üzere lngiltere hükumeti bir taraftan mec lisin toplanmasını hayli müddet ge ciktirmiş ve diğer taraftan Stresa konferansını toolatmışb. Bu top'anhda lngiltere ve Fransa ve ltalya bir karara geldikleri gibi bu konferans esnasında lngiltere vasıtasile Almanya hükume tile dahi görünilmüş ve Sark misakı nın hiç olmazsa ademi tecavüz mua hedesi şeklinde kabulüne M. Hıtler ikna edilmişti. Almanvanm bu muvafakati Şark misakınm Rusya ve Fransa tarafmdan ilk tasavvur olunan şekIini ortadan kaldırmış ve Avnroa iş lerini düzeltmek hususunda Alman ya dahil olduğu halde muhim devletlerin teşriki mesaide bulunmalanna yol açmışb. Avusturya meselesinin tefrik edile rek ayn bir konferansa bırakılmış ol ması Stresada anlaşmayı bir kat daha kolaylaşbrmışb. Garbin büyük dev letleri tarafından Stresada verilen kararlardan sonra Uluslar Derneği meclisi için bu kararlan tasvib etmekten başka yapacak bir iş kalmamıştı. Bunun için lngiltere ve Fransa Başve killeri Cenevreye gitmeğe bıle lüzum görmemişler ve doğruca payıtahtlan na dönmüşlerdir. Cemiyeti Akvamm idaresi işi Sır Con Sımon ile M. La va!e bırakılmıştır. Uluslar Derneğinde Stresa karar Iarının haricinde yapacak bir iş olmamakla beraber devletleri bir nokta üzerinde birleştirmek kolay olmadı. Evliste evvelce bir müzakere ve müna kaşa yapmaksızın üç büyük devletin kararlaştırdığı karar suretinin kabul ve tasdikinin diğer devletlere ulu orta teklif edilmesini hukukî noktadan yanlış bir hareket, derneğe ve azaya karşı saygısızlık telâkki etmiş ve rey vermek için hükumetine müracaate lüzum gördüğünü bildirmiştir. Lehistan murahhası ve Hariciye Nazın miralay Beck yeni yeni misakla nn ve itilâfnamelerin teklif edilmesi Lehistanın haricî münasebatına ve mevkiine bir nevi suikasd manasmı ifade eylediğini söyliyerek hasmane bir vaziyet almışbr. Almanyanm deniz ve karadan yegâne komşusu Danimarka dahi dün yanm tekrar en büyük ve kuvvetli askerî bir devleti olan Almanyaya karşı ima tarikile olsa da itham ve tariz eden bir karar suretüıi kabul ebneği kendi atisi için iyi görmemiştir. Üç büyük devletin teklif ettiği ka rar sureti Stresada kararlaşbnldığı veçhile muahedelerin yalnız bir âkid tarafmdan kendi başına fesih ve ilga edilmesi usulünü takbih etmiş ve ile ride de bu gibi hareketler vukuu takdirinde almacak malî, iküsadî ve zecrî tedbirleri düşünmek üzere bir ko mite teşkiline lüzum göstermiş ve 3 şubatta Londra anlaşmasmda kararlaş bnlan esaslar üzerinde müzakerele re alâkadar devletlerin devam etme lerini münasib görmüştür. Uzun müddet cereyan eden hususî müzakerelerin neticesi olarak meclis azalan yalnız Danimarka müstenkif kalarak üç büyük devletin karar suretini kabul ebnişlerdir. Bu suretle Almanyanın silâhlanmasmdan dolayı Avrupada peyda olan büyük heyecan dalgası durulmuş ve yeni müzakerelere zemin hazırlanmışbr. Avrupa sulhu Umumî Harbden sonra uğradığı en büyük vartayı da atlatb. G ü z e l bir teşebbüs Mezarlıkta keyif çatarken... tzmirde muallimler için ucuz evler yapılıyor Üç arkadaş birbirine girdi, ikisi yaralandı Aksarayda kurutulan bataklıklar îzmit kâğıd fabrikasmın makinelerinin kurulması bitmek üzeredir. Fabrika eylulde çalışmağa baslıyacakbr. Balkan Ekonomi Konseyi içtimaları ADLÎYEDE Amelenin ölümüne sebeb olanlar tevkif edildi Süleymaniye civannda bir ev ya« pılmak için temel kazılırken birdenbire topraklar çökmüş, orada çalışan amelelerden biri ölmüş, üçü de tehlikeli surette yaralanmısjardı. Hâdiseye el koyan Müddeiumu milik bu çökme işinde suçu olanlan tesbit etmiş ve inşaatı yaptıran Bolulu tüccar Fehminin damadı Salihle vesikasız mimar Muhittini tevkife karar vermijtir. Muharrem Feyzi TOGAY Cumhuriyet Nushası S Kuruştur Aksaray (Hususî) Sıtma mücadele teşkilâtı burada büyük bir faaliyetle çahşmaktadır. Ayrıca muhtelif bataklıklar da kurutulmaktadır. Kurutulan bataklıklar, ziraate elverişli tarla haline geldiğinden köylüye tevzi edilecektir. Gönderdiğim resim Çîmeli Uzartik bataklığı kurutulduktan sonra açıJan kanah göscermektedir. Bu kanalın uzunluğu 1910 metrodur. JTürkiye şeraiti» '^ Balkan Andlaşması Ekonomi Konseyi evvelki gün Ankarada ç mıştı. Resimlerimiz içtimaı açan lç Işleri Bakanımızı nutuk söylerken j ve konsey heyeti umumiyesini göstermektedîr. Senelik 1400 Kr Altı ayltk 750 Üç aylık 400 Bir aylık 150 Hariç W° 1700 Kr. 1450 800 yokhır