6 Nisan 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

6 Nisan Cumhmiyet' TELGRAF MABERLERI I i Çinde komünistlerle harb Hükumet kuvvetleri üç bin maktul verdi, komünistler ilerliyor, misyonerler de kaçıyorlar BU. Talihli ve talihsiz ağaçlar! Almanyada koca bir koruyu naklediyorlar, bizde cevizler katliâm ediliyor! IHEM A NALINA MIHINA Gene dostlarımız Londrada 2 Alman kadını öldürüldü Berlinden kaçan bu ka M. Henderson ayın 15 îndınları kim öldürdü? de Cenevreye gidiyor eçenlerde, bu sütunlarda, meshur: «Ankaralı dört bayan» isimli husumet saheserinîn mübdii, Klod Farerin Fransa Akademisi azahğma seçilmesini firsat ittihaz edek?nh çarpışmalar olmuş, bu çarnıs • Hong Kong 5 (A.A.) Resmen rek, kapitülasyonları üzerimizden at hab«r almdığına göre, Kveysav vilâ malar bu labah ta devam etmiştir. Hayetinde komünist kuvvetlerle harbe • rekâtı bizzat idare eden hükumet ordu miş obnamizı bir türlü af ve hazmedemiyen bir takım garb maharririerini den hükumet ordusu, üç bin asker lari baskumandanı Şankaysek, komü • bir parçacık hirpalamak istemiftim. kaybetmistir. Bütün ecnebiler, Kvey nistlerin ilerlemelerine mini olmayı Bu kadarcık bir roukabelebilmisli »av vîlâyetinin merkezi olan Kvayzan bana çok gören, ve içlerinde kendime tecrübe için elmde mevcud bütün jehrinin cenubuşarkisine çekOmck emdost tanidığim bazi kimseler de bulu • kıt'alan sevketmistir. Dün altı saatlik rîni almjşlardır. nan birkaç vatandaşin bu münasebetbir muharebeden sonra Kiıdordunvm Hükumet kuvvetleri otuz rofllik bir le tenkidlerine, tazirlerine ugradun. harekâU akamete ugramisa benziyor imesafe üzerinde ricatleri esnasında Acaba, gerçekten haksiz nu dise de, görünüşe nazaran bazi muvafüç bin maktul vermislerdir. Komünist idim? fakiyetsizliklerle karşılasmislardır. Bükuvvetlerinin oncüleri, yüz bin kisilik Diye, kendi kendime düsünSp du • Kndeiyang şehrinin on beş mO yakı • tün misyonerler Kudeyang sehrinden rurken, kitabcım bana, gene Pariste çinma Ijadar gelmislerdir. Dün aksam çekilmişlerdir. kan ve burada epey satılan bir mec mua gönderdi. Içinde tstanbula dair bir rhakale varmiş. Açtım, baktim. Gozlerhn fa »er • levhanm üzerine düstü: «Fezahat tel • lâlı tstanbul!» Acayib! Dedim; bakalim su î • çinde yaşadigımız güzel belde ne gibi fezahatlere delâlet ediyormus? Tükenen sabrimla beraber, gonlü • mün de bulantumı yenerek, daha da mabadi olacağı sonunda haber verî • Londra 5 (A.A.) tki Alman Cenevre 5 (A.A.) Sflâhsızlan • len bu yaziyı, bütün okudum. muhacir kadınmm ansızm olümleri sema konferansı reisi M. Hendersonun Muharrir, «şecaat arzederken merdi bebi henüz karanlıktnr. Bunlardan bikıptı sirkatin soyler!» kabilinden, kenönümüzdeki haftanm ortasına doğra ri maruf feminist Dora Fabian, öbürü disinin buraya bir kaçakçi gemisile gelbaraya gelmeti beklenmektedir. M. de Matild Warumdur. Bunlar LondraHenderson evvelâ ticarete aid süâh • diğini soyledikten sonra, Istanbulu ve daki apartımsnlannda olü olarak bubizi oyle bir tarif ediyor ki, bazi Amefabrikalarnun kontrol komisyonu ta • lunmuflardır. Zehirlendikleri zanne • rika sehirlerindeki Çin mahalleleri, burafmdan yazılan raporla umumî ra • nun yaninda cennet gibi kalir. dilmektedir. Fabian son samanlarda poru tetkik edecektir. Bu raporlarm Jakob lehinde yardım ittfljsaline ça • Bu herifin bu yazisıni okuyanlar, reisin gelmesine kadar bitirUebfleceği lısmısU. Wesemannın kendisile mii fayed btzim hakkimızda simdiye ka • iimid edümeketedîr. . . . . dar bir fikir edinmis değillerse, Türk nasebette bulunduğu zannedümekte • M. Hendersonon 15 nîsan için Ce • adinı isitir ifkmez kaçmakta haklı oladir. caklardir. nevrede toplanhya çagnlmış olan Fabianm aparhmanma birkaç ay evtstanbuL bu maskaraya göre, dün • konsey içthnamdan istifade ederek v«l nazi memarlar girmts ve hiçbîr yanin kaçak afyon ardiyesidir. Afyon oraya gelecek olan muhtelif siyatal akıymetli esya kaybolmadıği halde Türkiyede yetifir bir meta olmadığı idamlarla mnumî t<IAlw*l*nTiM> mese * yalnız bazi vesikalar almışlardı. Fa çin (!!!) buraya Serendib adasından bian eski Rayştağ azasmdan Rosen • lesini münakasa etmek istiyeceği zangelir. Gümrükçülerimiz, cüz'î bir bahfeldtin k&tibesi idi ve Tauberin tev • nedümektedir. Bu meyanda gelecek tis mukabilinde bunu serbest geçirir • ler. Burada hükumetîn gizli himayesi kifinden sonra Almanyadan kaçma • silâhsızlanma konferansmuı toplantı ya mccbur olmuatn. tarihini tesbit etmek üzere bu konfe • altmda, cesim morfin ve sair uyustu • rucu maddeler fabrikaları vardir. Bir Bal S (A.A.) Royter bOdin ransın idare burosunu toplıyacağı da tanesi Pangaltıdadir. (Mevaddı t* • yor: Madam Fabrianla Wurmun dün ihtmial dahilindedir. pençîyariye Şirketi Uroumiyesi) adnn Londrada esrarcngiz bir surctte Öl • taşır. Sahibi Hasaum Efendidir. Otus meleri Alman roobacirleri arasında a* beş senedir afyon yutar. Zaten Istaa • mumî bir heyecan uyandırmıştır. Hat r bulun her tarafmda, afyonkeş kahve • ta bunlar arfak ne dereceyc kadar env leri vardir. Yazici frenk, bunlarin hepsini gezmi;tir. Sade bunlari degiL daniyettc olduklanm düşünüyorlar. ö • ha ne gibi yerleri gezdiğini tekrardan ı. i =*: «» n.: t J J ' Î haya ederim. Bütün bu fezahat jrer • faaliyetlerinin önüne geçmek için roüleri, Tiirkün Altın Hilâllı (!) bayrağı him bir rol oynamışlar ve gazeted Janm himayesi altindadir. kob işine memur Isviçreli adliye meHerif burada hâlâ şalvar gfyen Kimunma mühim malumat vermişlerdi. Belgrad S (A.A.) Avala A yek Hasek Paşa (!) ile dost ohnus. Jantı büdiriyor: Pasa, herifi harem dairesinde misafir Atinada îkincikânun üçünden do etmis. Orada Pajanin sekiz tane ka • Tokyo 5 (A. A.) Londra de • nix konferansmda Japonya murahhakuzıma kadar toplanmıs olan Bal rısı varmıs.. *• Korenin hükumet merkezi olan SeFakat, baremler umumiyetle I&gvekan antantı konseyinin verdlği kaal şehrine vâsıl olduğu vakit beraberar mucibince Balkan antantı dev dUdiğinden, mürtahdemin idarehane • leri, tirnaklan ve yanakları (!) kinall rinde bulunan diplomatik esyadan moletlerinin murahhas ve mütehassısmuherlerle (yahudice kadin demek) hiro bir kismmra kaybolduğunu gor • lan Dugfin 4 komiyson halmde Beldolu inruş!. müştür. Bunlar arasında bulun n ve • gradda toplantılarına başlanmlar • Artrk ynjsamiyacı»fım. Bn mostra sikalann çalındığı zannedümektedir. dır. Komisyonlar asağidaki mesele yeter. tşte biz bu hertflere dost diye leri tetkik edeceklerdir: kucağumzı açıyor, bunlarin serbestçe memlekete soktuğumnx hezyanlanna 1 DemiryoUari mOnakalab. Stokholm 5 (A.A.) Büyiik er2 Nehir vc deniz yollanrnüna• avuc avoc para veriyoruz. kâniharbiye rei«i hükumeie yazdı • Sonra da tutup, Recaizade Ekre • ka'âtı. ğı bir mektubda uluslararası vazi min, Atala tercümesini, misyoner pro3 Hava müoakalâtt. yetin kansman neticesi olarak îspagandası yapiyor diye yasak edi • veç müdafaa kuvvetlerini lâzun ge4 Posta, telgraf, telefon v« tel • yoruz! len harb silâhlarile teçhiz etmek ü siz münakalât ve muhaberatı. Ercümend Ekrem TALU Bere tedbirler ahnmasıni istemîştir. Komisyonlar bütün bu meseleler hakErkâniharbiye reisi bund&n baska kmda münet teklifler hazırliyacaklar askerlerin »imdiki müdafaa teski Çocuk hattası 23 Nive bu teklifleri tasdik edilmek üzere litı halinde talimlerini daha iyi bir sanda başlıyor sekilde yapabilmeleri için ayrıca. Balkan Antantı konseyinin gelecek toplantsina sunacaklardır. tedbirler alinmasini da istemistir. Memlekette ceviz kalmadı! Silâhsızlanma konferansı lmanyada, 1936 olempiyadîa» n için hazırlanan stadin bu • lunduğu yerde 800 den fazUı ağaci, bizde âdet olduğu gibi, iki balta darbesile alaşağı etmemişler, kök • lerile beraber kaldmp başka yere dikmisler. Almanlann ağac sevgisi meşhur • dur. Umumî Harbde, tstanbulda va gonlarda, hatta çadirlı ordugâhlarda yatan Alman askerleri, konduklan yerde hemen birkaç fidan, o da olmazsa, sarmaşiklı çiçekler dikerlerdi. Almanlarm ve umumiyetle Avrupa« lılarin bu ağac sevgisine karşi biz de, ağaçlara balta atmaktan zevk duya • riz. Bu iki zıd hissi, komşu sütunlarda çıkan îki resim ne kuvvetle ifade edi • yor. Resmin birinde, bin ihtimamla kÖklerile beraber çikarilan alelâde a « ğaclar, ötekisinde, Avrupaya sahnak üzere baltaladığimU kocaman cevis Hicret edenağaç yoJa çikarken! ağadan.M Derlinde 926 olempiyadları için nesini temin etmektedîrler. Seneler var ki Anadolo cevizleri muazzam bir stad hazırlanıyor. SaAğaç sevgisinm bu derecesioe «katliâm» ediliyor. Avrupada tüfek hanın yapılacağı yerde 800 den faz hayran olmamak imkânsızdır. De • fabrikaları dipçik, araba fabrikaları la ağaç varmıs. Başka memlekstte mek medenî bir memlekette ağaç tekerlek, marangoz atölyeleri mobilya • hele bizde olsa bunlari kesip o* olmak bile itinaya değer bir kıy • yapsmlar, diye biz, ceviz ağaclarimi • dun yaparlar. Fakat Almanlarda metmiş!.. zi, merhametsizce doğruyoruz. Ana • bir ağaç kesmek, bir insan kesmekBizde ağaca reva görülen fecayii dolunun birçok yerlerinde koylüler ten hemen hiç farksızdır. Bu se • ise aşağıdaki resim çok güzel an • arasinda yanlis ve fena bir inan var • beble düşünmüsler ve ağaçlara kıylatmaktadır. dir: Ceviz ağad diken, fidan kendl mamak için onlan hicret ettirmeği Istanbul nhtıminda yığınlar tesboyuna gelince ölürmüş! Bu yüzdea doğru bulmuslar. kil eden bu kütükler, Anadoluda ceviz dikmeği uğursuz sayanlar tabiî, Her ağacm etrafı açılıp meyda • karli&ma uğrıyan zavallı cevizler hiç ceviz yetiştirmedikleri için, bu u • na çıkarılmif ve bütün kökleri topdir ve yok pahasına satılıp, ağaç ğurlu ağac, hüdayijıabit olarak yetisi • rağile beraber sarılıp sıkıca bağlan sevgisini din mertebesine yükselten yor. Kendi kendine yetisen zavallı cedıktan sonra hususî bir arabaya çıAlmanyaya mobilya olmak için gövizle onu hiç admadan deviren zalim 1 karılıp dekovil hattı ile yeni yurd türülmektedir. insan baltasi arasmdaki mücadeleye ağac mı dayanir? laırma götürülmUs ve yeniden di Almanyadaki ve birdeki bu azun tekilmisth*. zad nekadar büyük ve bizim hesa Çok geçmeden Anadoluda ceviz a • bunıza nekadar hazin.. Bir yerde aŞimdrye kadar bn şekilde 800 ağacindan eser kalmiyacagına ve bu lelâde ağaçlar birer güzide vatanğaç hicret ettirilmistir. Resmimiz ağadn nesli kuruyacağina, yillardan • das muamelesi görüyorlar, koca bir beri trenler, vapurlar değfl, rihtımlar bir muhacir ağacin anlattığımiz koruyu olduğu gibi naklediyorlar, tarzda arabaya konarak götürülmedolusu Avrupaya gonderilen ceviz k8bir tarafta ceviz gibi nadir yetisir, sini gostermektedir. tüklerinin korkunç yekununu düşün • kıymetli ağaçlar mütemadi kitalle Arkadan araba itilmekte, önde • mek kifayet eder. Artık ceviz ağacı k«mahvedil iyorjar!. Mler de halatlarla agaan tnuvazesilmesini ve ceviz kütüğü ihracuu ta • mamen ve kat'iyyen yasak etmenin zamanı gelmiştir. Çünkü kurunun yaninda yaş ta yandjsx gibi kartm yaıunda ta • ze de baltalaniyor. Bu yasağı koymazsak çocuklarimiz için, ceviz de ananas gibi, bu memle kette yetişmiyen, gorülmemiş, yabanct bir yemis halini alacak^ Balkan antantı konferansı İ Dört Devlet murahassı dün Belgratta toplandı Okuyucularımdan Ankarada Cemale Teveccühünüze tesekkür ederim. tstediğinizi yapmak, muhtelif es babdan dolayı, maalesef, mümkün değildir. Çalınan vesikalar Amerikada deniz manevraları İstanbul nhttmlannda geni bekllyen zavattt ceviz kütükîerll Barış istersen savaşa hazır olmalısın! [Bafmakaleden mabaid] yarun kovaladığı ulusal siyasa bütün keskinliğile belirmekte sürüp gittikçe İtalya soldan geri çark ede ede şimdi tüm (tamamen) Almanyaya arka çevirmiş bulunu yor. Artık ufukta beliren çizgileri herkes açık görmektedir. İngilte renin ne yapacağı pek belli değil se de Ştreza, ve Cenevre görüş • melerinden sonra Fransa ile Rus yanın ve Avrupa üzeği (merkezî) devletlerinin gireceği bir andlaş ma Italyaca da arkalanmak yön temile yapılacaktır. îngilterenin böyle bir anlaşmayı doğru bularak kuvvetlendirecegi sanılabilir. Ge rek Doğu, gerek Tuna andlannın kapısı Almanya ile Lehistana da açıktır denılerek herkes savaş hazırlıklanna koyulup gidecektir. Demek olur ki savaşı olsa olsa silâh kuvveti ayakta tutabilecek ve bu terazinin şaşkınhk göstereceği veya öyle görüneceği bir gün ise savaş patlayıverecektir. Her iki hale göre de silâhlı ye kuvvetli bulunmak gerekiyor. İste son hü Isveç de kuvvetlerini artirıyor Vasington 5 (A.A.) Japon ulut ve hükumetini rencide edecek bir barekette bulunmak istemiyen M. Ro^sevelt, deniz manevralannuı programım değiytirmiştir. Bu manevralar tnayısta, Bahrimuhitikebirde ve Japon topraklannm 3,300 kilometro uzağmda ya pılacaktır. YAZIYARIŞI DU Kılavuzundaki yeni kelimelerle en iyi cümle kurma yarışının ilk haftası 8 nisanda bitecek.. Mükâfatlar birinciye on beş, ikinciye on, üçüncüye beş lira ve 60 kişiye muhtelif hediyelerdir. \ Osmanlıcadan türkçeye karşıkklar kılavuzu: 11 küm budur. YUNUS NADt Acele ediniz I ı 1 ö z türkçe köklerden gelen sözlerin kaTşlsına (T. Ko.) beldeği (alâmeti) konmuştur. Bun'.ann her biri hakklnda slrasile uzmanlarlmlzln (mütehassis) yazılarinl gazetelere vereceiiz. 2 Yeni konan karşlUklarln iyi aylrd edilmed için, geregine gore, fransızcalarl yazllmış ayrlca 5rnekler de konulmuştur. 3 Kökü türkçe olan kelimelerin bugünku içlenmiş ve kullanilan sekillert allnmlşUr. Ash ak olan hak, ash ügüm olan hüküm, türkçe <çek> kökünden gelen şekil gibi. Nakliyat = Tasuna =(Fr.) Transport. Örnek: Bizde nakliyatı bahriye gittikçe terakki etmekte dir ss Bizde denizsel taştma, gittikçe üerlemektedir. Vesaiti nakliye = Tasuna araçlan = (Fr.) Afoyens de transport. Örnek: Vesaiti nakliyenin en yenisi tayyaredir = Ta$tma araçlannm en yenisi uçkudur. Encam (Bak: Aktbet) = Son Örnek: Encamı kâr kaleyi düfmana tesllm etti s Ijin 50 • ntt, kaleyi düşmana verdi. Encümen =» Komisyon = (Fr.) Commissiotu Örnek: Askomisyon Sous ss Commission. Encümeni Dâniş = Akademi (T. Kö.) = (Fr.) Academie. Heyert, Meclis = Kurul = (Fr.) Assemblee, Conteil. Heyeti umumiy* =» Genkurul = (Fr.) Atsemblim şinerale.. Heyeti Vekile = Bakanlık Kurumu = (Fr.) Cotueil Ornek: Turk mılleti esarete tahammül edemez s= Türk ulıu Ornek: N&sli âti = Atı üren. des ministrea su kuttuğa dayanamaz. Kimin neslindendir? = Kimin dolundedir? Kongre = Kurultay = Congres. Eracif = Uydurmalar, düzmeler Esaret (Ulke ve alusların yabancılara mahkumîye» Müşavir = Danışman = (Fr.) ConıeilUr. Örnek: Bu eracife ehemmiyet vermedik = Bu uydurmalara ti anlamına) = Kölemenlik = (Fr.) Esclavage. Örnek: MüşavİTlerinin fikirelrini anlamadan ig yapmadı = (duzmelere) onem vermedik. Ornek: Hindliler asırlarca esarei hayatı geçirdiler r= Hind m Danışmanlannın düşüncelerini anlamadan iş yapmadı. lüer astrlarca kölemenlik hayatı geçirdüer. Urcufe = Uydurma, düzme, yalan dolan Şura = Danıştt = (Fr.) Conseil. Eramil = Dullar Esaret (harb esirliği anlamına) = Tutsakhk. Örnek: İtam ve eramil maasları rs Öksüz ve dul aylıklan, Örnek: Maarif Şurast = Kültür damşıtt. Ornek: Dusman ordusunun başkumandanı da esarete düş , Şurayi Devlet = Danıştay = (Fr.) Conseil eTEtat. müştü =s Duşman ordusunun başkomutam da tutsakUğa düg* Erazil = Sıyrıklar, yüzsüzler Endaht = Atı» muştü. Örnek: Erazili nastan = Budunun yüzsüzlerinden. Endam = Tay, boybos Erazil takımından = Sıyırıklar takımından. Esir = Tutsak, tutkuu Ornek: Endamlt bir genç Boybosîu bir genç. Oiydiği el Erhab />'•' tn'~ a» = E, erdikli Ornk: Son muharebede düşmandan on binlerce esir aldvc ra bise endamına uygun duşmemiş = Giydiği uruba, tayma uy. Örnek: Bay M .. işinin eriuir (erbabıdır) j=z. Bay M.~ yapı Son savaşta, düşmandan on binlerce tutsak aldık. gun düşmemiş. işinde erdıklıdir (erbabdtr). Husnunun esırı olmu$tu = Güzelliğinin tutkunu olmustu. Endaznı mevzun, mütenasibülendam, kameti mev • Erbabı mesalih = İşi olanlar Eslrane = Kulca, kölece zun sahibi = Taylan Ornek: 0nun yaninda esirane çalışmıştım r= Onun yamndtf Erbain = Karakıs J endaz = Atan, atıa, atnus Örnek: Erbatn kvrk gün sürer s= Karakıs kırk gün sürer. kulca, kolece çalışmıştım. Örnek: Ttr endaz Oc atan. f Erkân (rüesa anlamına) = Barman Esas = Ana = (Fr.) FondamentaL Lenger endaz ^ Demir atrmş. Örnek: Erkânı devlet = Devlet başmanlan. Ornek: Ana kuraUar = Esas kaideler. Ender = Azrak Erkânı askeı iye = Generaller Esas = Asil = (Fr.) Fond. Ornek: Asılsız bilguer = Esassız havadisler. Örnek: Ender olarak blze gelir = Azrak olarak bise gelir. Erkâniharbiye = Kurmay = (Fr.) Etatmajor. Esa» = Dip = (Fr.) Fond. Endişe = Kaygı Erkânıharbiyeiumumiye = Genel Kurmay = (Fr.) Örnek: Hayatmın son günlerini büyük endişeler içinde ge Etat major general. Ornek: Dibsız sozler = Esassız tözler. çirmişti = Hayatıntn son günlerini büyük kaygilar içinde ge. Esas = Temel = (Fr.) Fondement, base. Erkâmharb zabiti = Kurmay subay = (Fr.) Of çirmişti. Ornek: Temel koyma = Vaz'ı esas. ficier d'etatmajor. Esasen = Temelinden, aslmdaa = (Fr.) An fond. Enm = tnilti Eırz = Pirinç. Örnek: Esasen ben bu istn böyle olacağtnt daha evvel sez • Örnek: Enîni yürekleri parçalıyordu İniltisl yürekleri par Erzak == Azık çahyordu. Örnek: Burada çalışan amele, erzakım köylerinden getiri miştim := Ashndan ben bu ısin boyle olacağını daha önce sez* Enkaz = Yıkınh yorlar = Burada çaltşan işçiler, azıklarvnı köylerinden getiri. miştim. Örnek: Enkaz alhrda kalanlann adedi bini tecav&z etmis . yorlar. Esasî = Anasal, köksel = (Fr.) ConstitutionneL tt = Yikıntı aîtında kalanlann sayısı bini asmtstı. Erzan = Yakışır, yaraşır Ornek: Koksel türeler = Hukuku esasiye = Droits constıtU' Enmuzeç = Kip = (Fr.) Type. Esalet = Asallık, asalet, asillik, aksoyluk, tözünlük tionnels. Örnek: O, bir enmuzed edebdi = O, bir edeb klpi idL Asil = 1 Asallt, asil, aksoy, tözün Anasal kanun = Kanunu esasi = Lci constitutionneüe. Ensal = Nesüler (T. Kö.), ürenler 2 (Vekil karşıtı) Esi Esasî = Enbaşlı, başlıca, başın = (Fr.) Fonda m««Örnek: Ensalı atiyeye enmuzeç olacak hareketler s= Gele Ornek; Bu iste asaleten bulunuyorum =5 Bu iate en olarak tal, essentiel, principal. cefc ürenlere kip olacak hareketler. Ornek ^utçe devletm en iasü ibaslıcat bası*) işlerinden . oulunuyonm. Üir. Nesl = Ne»U, üren4 döl Esaret = Kulluk = (Fr.) Servitade.