7 Nisan 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Bügun ÜÇÜNCÜ SAHIFEMI2DE: Kamutayda dünkü müzakereler. BEŞLNCİ SAHİFEMİZDE: Haftalık radyo programı. ALTINC1 SAHİFEMİZDE: cVersay muahedesinl neden ynttık?> Alman Milll Mudafaa Nazırmın bir makalesl. YEDINC1 SAHİFEMİZDE: Fransiz de . nlz kuvvetlerl. Abidin Daverln makalesl. Inkılâb dersi, Cıhangırlerin futuhatma V yol veren geçid umhuriyel Seiî8 NO. 3 9 1 I Telırraf ve mektnp adresi Cumhurlyet Istanbuı . Posta fcntusn tstanbul No. 246 PflZflr 7 NİSSn 1 9 3 5 Teıefon: Başmutıarrtr ve evl: 22368 Tahrtr neyetl: 24298 tdare ve matbaa tasmile MatbaacılıS ve Neşrlyat şirketi 24299 24290. Gazetemiz bugün 1 2 sahifedîr Guzel Istanbulu Her gün daha çok Güzelleştirmek için u alanda bellibaşlı hemen hiçbir şey yapmamakta olduğumuzu bir daha hatırlatmaktan kendimizi alamıyoruz. Yapılabilen şeyler devede kulak denilecek kadar azdır. Yıkılan, bozulan ve yüzüstü bırakılanlarsa pek çok. Yüksekten gelen derin bir görüş Ayasofyayı müze haline koymakla İstanbula paha biçilmez bir hazne vermiş oldu. Bu hazne kendisine yaraşan pırlanta kutusu haline geçebilmek için daha birçok özen ve fedakârhk istiyor. Bunları aslından (esasen) Kültür Bakanlığı yapacak olsa dahi İstanbH şehrinin sözgelimi işte bu iş üzerinde Kültür Bakanhğını aydınlatıcı bilgili isteklerile İstanbulun bu yüzden kazanacağı güzellijnn biran önce ve daha çok ortaya çıkmasına yardım etmesi nekadar yerinde bir iş o!ur. Halbuki Ayasofyanın yanıbaşında ufarak dağ tepeleri gibi yükseüp kalan Adliye Sarayı yıkıntısı bılmiyoruz orada daha ne vakte kadar gözleri tırmalayıp duracak vc gönülleri karartıp gidecek. Eğer iş önüne geçilemez bir hızla omuzlanmazsa bu çok tena yıkıntı yığınlarının orada ömürlere sürecsğınden haklı olarak korkulur. İstanbulda her yanat.n bir yıkıntı alanı yapmıştır. Bu k c «> a şehrin Istanbul çeşid yanlan sanki kocaman bir yangın yeridir. İşte bir yangın yeri de Adliye Sarayının yerinde yükselerek Akbıyık harabelerinin üstünde başat (hâkim) bir yıkıntı tepesi oldu kaldı. Bu ne zaman kalkar, ora3i ne vakit temizlenir, kimbilir? Ne şaşılacak seydir ki yangının önjinjR. £fçemiyen dıkkatsızliğimiz, yangının yıkıntılarını ortadan kaldıramıyan gücsüzlüğümüzle tamlanıyorF Şimdi hatırımıza geliyor, Adliye Sarayı yandıktan sonra onun yıkıntıları icinde para edecek şeyleri ahp kaldırmak hakkmı bilmiyoruz kaç para karşılığı olarak yıkıcılara sattıktı. Ayni iş içinde yıkıntınm para etmiyecek bölüklerinin ortadan kaldırılmasını şart koyamaz mıydık ve bunu belli bir müddetle bağlıyamaz mıydık? Acaba bunu gerçekten böyle düşünmedik ve yapmadık mı? Insanın aklına daha neler de $?eliyor: Ya Adliye Sarayının yeri temizlenirken şehir evler, apartımanlar kurulmak üzere orasını da satmağa kalkısırsa? Ya bu yüzden de emri vakiler karşısında kalırsak? Cünkü Beledivemizin masum bir hastahgı var: Eline geçen her boşluğu satıp para geliri elde edebilmek kaygısı. Surpagob mezarlığı bile böyle bir sona uğramak korkusile titreyip durmaktadır. Bu para kaygısında bizim şehir idaremizin şehir güzelliğine metelık vermediği nekadar e n ise o kadar da yanlış bir gercekliktir. Ayasofya ashndan büyük bir anıd idi. Sultanahmed ashndan öyle büyük bir izerdir. Halbuki bunların deniz yanları rasgele yapılarla şimdiden aburcubur olmaktadır ki buna ne bakan vardır, ne eden. Istanbul Belediyesi, kendi genel evi önündeki güzel meydancığın bile evlerle dolmasına göz yumdu, ve orasınm yapılarla kapatılmasında hiç bir zarar görmedi. istanbulun plânı nerede? Burası içinde oturulur bir kend olmak bakımından elbet ne olsa yapılacak bir sıra gereklikleri yerine getirecektir, ancak burası ondan başka yalnız Türkiyenin değil, bütün dünyanın en güzel bir yeri olduğu gibi tarihin de örneği az bir rrahşeridir. Bu son iki durumun İstanbulda oturan insanlardan, Istanbul çevirgenliğinden, hatta bütün Türkiyeden istedigi özge dikkatler vardır. Bu dikkatler, lstanbuldan ortaya dünyanın tabiî ve tarihî en güzel şehrini çıkaracaktır. Istanbul Belediyesi omuzlarında, uğurunda sevile sevile çalışılacak çok ağır bir yük bulunduğunu anlamalıdır. Belediye merKsinin bu nok Fransa, Italya, Ingiltere hükumetleri uyuşamıyacaklar mı? Almanlar «Stresa konferansı hazırlıkları ciddî müşküîâtla karşılasmıştır)) diyorîar M. Musolini, İngîltere ve Fransaya bir muhtıra vererek Nöyyî, Senjermen ve Trianon muahedelerinin tetkikîni de istedi Sovyetler Çekoslovakya Dış Bakanını Moskcvaya davet ettüer Londra 6 (Hususî) Dün ak sam buraya gelen M. Edenin fena havada tayyare yolculuğu yapmak tan mütevellid rahatsızhğı devam etmektedrr. M. Eden, dün akşam kendisini doktora muayene ettirmis, bu sa bah yataLtan çıkmann;tır. Maliife teşkilâtmda ıslahat Ecnebi mütehassıslar raporlarını verdiler Maliye müşaviri M. Alfanin Anka radan şehrimize geldiğini dünkü nüs hamizda yazmiştık. Aldığimiz malumata nazaran M. Alfan diğer iki Fransiz maliye müsavirile birlîkte vergileri tetkik ederek vergüer ve maliye teîküâtı hakkmda raporlarını vermişlerdir. Kismen bu raporlardan da mülbem olarak Maliye Bakanhğı gayet vâsi bir teşkilât projesi hazirlanmıştır. Bu pro je yakında Vekiüer Heyetine, oradan da Kamutaya verilecektir. Iki müsteşarlık ihdası, tahsilât şeklinin tadili, Defterdarlıkların kalu.rıiması muhtemel.. İ M. Edenin beyanatt M. Eden dün akşam gazetecıiere demiştıV ki: « Bufünkü Avrupa vaziyetinin çok müskül olduğunda hiç kimsenin süphesi yoktur. Ancak, her devlet bu müskülâtı, yenmeğe yardım et • mek istediğmden bunların bertaraf edilmesi imkânsız değildir. Bizîm yardınnmiz çu olmahdır: Dogru, azimkâr ve devamh bir siyaset takıb etmek ve Uluslar Kurumuna ve mü'terek sulh sistemine müz'heret eylemek.» Yeni projenin muhteviyatı hakkm • da bazı malumat sizmiştir. Buna na • zaran Maliye Bakanlığmın iki müste • sarlığı olacak, bunlardan biri doğ rudan doğruya idarî ve diğeri de MaIiyeye merbut tnhisarlar ve saire gibi müessesatı idare işlerüe uğraşacaktir. Maliye varidat işleri vasitalı ve vasitasız vergiler namile iki kısma ay • rılacak, her iki kuim üzerinde tetki • katta bulunmak üzere iki tetkik bürosu kurulacaktir. Şu vaziyete nazaran Gümrük ve tnhisarlar Bakanlığmın işlerinden mii him bir kısminm Maliyeye devredü mesi ihtünali vardır. Vergi tahsilâtı nin ve tahakkukunun yeni teşkilâtla daha miihim bir esasa bağlanacağı ve bn tahsilâtm daha az memur ve daha ax masrafla temini içm bazı kaideler konulacağı haber verilmektedir. Merkez teşkilâtindan maada vilâ Maliye Bakam Fuad Affralt yet maliye teşkOâtları da büsbütün v«* ni bir hale ifrağ edilecek, eski Deften darlık usullerine nihayet verilecektîr. t Istanbul Maliye teşkflitı iki seneden* beri yeni bir teşkilâtla idare edümek • te idL Belediye hududu dahilinde mü« teaddid tahakkuk müdürünün ve mu < • teaddid tahsil müdürünün bulunmajl bazan icraahn ayri ayri yapilnj»»»"* ve bunlar arasmda nokti nazar |ark > Iarı husulüne sebebiyet verd'^#r> • • bunların tevhidi de mevzuubahijtir îngiliz Nazırlart seyahatlerinden ne netiee aldtlar? Gazeteîere göre, M. Edenin Av • rupa hükumjt merkezlerine yeptıgı e elde ettiğri netîcel<>r şunlardır: 1 Vaziyet ciddîdir, fakat ağır b;r ihttlâf tehlikesi, alelumum zannedildiğinden daha azdır. 2 Müşterek emniyet sistemî ne Polonva muhalefetten vazgeçe • bilir ve Almanyanın bu^ünkü vaziyeti muhafaza etmekte devam ede ce^i de muhakkak değildir. 3 Ziyaret edilen devletlerden hicbirisinin askerî taarruz niyetleri yoktur. Hepsi sulhun tanzimini şîddetle istiyorlar. 4 Büyük Britanya, siyasetinin esaslı olan bu gayeye erişmek için, sağlam ve açık sözlü kalırsa, Avrupaya yardım edebüir. Niyüs Kronikle göre, M. Ede • nin seyahatinin haricî neticeleri, çunlardır: «Mtntakaoi mtsaklara itîmad çok azalmıştiT. Sark misakı ölmüştür. Çünkn, ne Polonya, ne de Almanya bunun faydanna kani değillerdir. Urkast sekizinci tahuede) tMüşterek hareket » ve tkanşıklıklar* yollan arastnda yapilacak tercih gecikmıyecek, gelecek 15 gün içinde akdolunacak konferansların sulha veya harbe tesirleri buyük olacaktır.» \ îngiliz gazeteleri M. Musolininîn teklifleri Fransızîar «Nöyyi, Senjermen ve Trianonun değişrnesi Küçük İtilâfm tasvibi meselesidir» diyorîar Londra 6 Musolininin Sterase konferansı için bir muhtıra hazırladığı ve bu muhtzırayı Paris ve Londra hükumetlerine gönderdiğî söylenmektedir. İyi haber alan mehafilde söylenildiğine göre, bu muhtıra aşağıdaki ncktalan ihtiva et • mektedir: 1 Almanyanın bir taraflı hareketi karşısında îngiliz, Fransiz, Italyan noktaî nazarlarının tavzihi. 2 3 subat tarihli İngiliz Fransiz tebliğindeki muhtelif hususatm tahakkuk ettirilmesi için üç devlet arasında müşterek bir cephe tes kili meselesi. 3 Avusturya istiklâli ve bu istiklâli muhafaza için en iyi çare nin ne olduğu meselesi. 4 Avusturya, Macaristan ve Bulgaristanla aktedilen sulh mua • hedelericıin bazı ahkâmımn tadili meselesi. Şimdiye kadar bu programın muhtevlyatını resmen teyid eder malumat alınamamıştır. Paris 6 Stresada, Nöyi, SenJermen ve Trianon muahedelerinin askerî maddelerinin yeniden tetkiki ıhtimali meselesi ortaya çıkar • sa, bu, sadece bir «yoklama» mahiyetinde olacaktır. Filhakika, orta Avrupanın bugünkü askerî niza tnının değişmesi için, Küçük ttilâ • fm tasvibi lâzımdır. Bir zühul olsa gerek! Şimdiye ka dar münhastran gümrüğe gelen t caret eşyası iize rinden alınmrkta olan istihlâlvergisi memle kete gelen yoîcuların zatî esyala nna tatbik edil • miyordu. Evvel • ki gün Ankara dan gümrüğe yapılan bir tebli gatla bu kanunun yolcu eşyalann? da şiimulü oldu • ğu bildirilmiştir. Yeni bir emirle haricden gelen yoîcuların eşyasmdan da istihlâk vergisi isteniliyor esyadan istihlâk vergisi almmdkTa devam edildiği takdirSB boyle "bo^nboş kalacağı tabil olan Galata Yolcu Salonu Gümrük B?şmüdürlüğü bu yeni en> ri Galata yolcu salonu müdürlüğüne tebliğ etmis ve derhal latbikata ge • çilmiştir. Bunun için, geçen perşemb* günündenberi limanımıza haricden ge» len yoîcuların yünlü ve pamukln hc nevi şahsî eşyalari üzerinden istihL resmi istenmsğe ba^Ianmıştır. Bu IArkast alttnct sahifede\ Yunanistanda divanı Başbakanımız dün sabah geldi harb kararlarının tatbikı Isyana iştirak eden zabitlerin apuletleri halkın «gebertiniz!» sesleri arasında söküldü General İsmet Inönü istirahat etmek üzere Heybeliye gitti Yapılan tebligata nazaran 2458 numaralı kanunun birinci m^dde sinin B fıkrasına göre, simdenson ra memleketimize gelecek yolcul:rm esyalarmdan mamul olduğuna göre kilo başına 5 0 kuruş, gayrimamul o • lanlardan da 150 grama kadar 21 kuruş, 150 gramdan fazla olanlardan 10 kuruş vergi ahnacakhr. ıiıiMiııırmııtıııiMinıııııınııııııııııiMiıııııınıııııııınııuıınııtıiMiııınınıııııııinıııııınıııumııııııııınnıııııııııııııııııııııtııııııınııriiNiiRiıınıı 7T YUNUS NADl (Arkast üçünçu sahtjede) Atuıa 4 (Hususî muhabîrimiz • den) Buradaki fevkalâde divani harbin flk kafile asilerden on üç zabit hakkmda verdiği rütbe rePi kararı dün askerî merasimle tatbik edildi. Sabah saat dokuzdan itibaren her tabakaya mensub genc, ihtiyar binlerce halk mahkumlarin askerî rütbel^ rinin refedüeceği birinci piyade ala •' yı kıslasınm talim meydanma toplan * mistı. Saat on raddelerinde izdihant o kadar arltı ki artık içeriye kimsenin alinmaması emredüdi; Bunun üzerinc halk duvarlara tırmânmağa ve bunların üstünde mevki almağa basladı. Başbakamn dünkü karşüanmasınaaîi bir görünüş Başbakan İsmet İnönü dün saat dokuz trenile şehrimize gelmittir. Bas bakan hususî vagondan çiktıktan sonra kendisini istikbal eden tstanbul Kumaadanı General Halis, Merkez Ku mandanı General Fehmi, Emniyet Müw * (Arkast udtncu nahtfede) Attnâda Asl zübitierin rO.tbelenv.in ref t merasiminden intibalar Talim meydaninda Atina muhafiz lığı kıt'a'arı inzıbatı muhafazaya me • HArkası altmcı sahifede) Liyonun panoraması Ismail Habib Sevüğün bu güzel yazısı yarınkî sayımızda Sulh güvercininin yuvası