15 Nisan 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi uncu ciizü çıktı Çok uğurlu bîr iş: Köylüyü okutmak nkara'dan tayyare postasînm getirdigi mühlm bir haberi öteki sütunlanmızda okuyacakn • nns. Bu mühim haber, Maarif Vekâletmin yeni köy terbiyesinin esaslan hakkmda Ankara muhabirimizin toplayıp verdiği malumatı ihtiva et • mektedir. Genç ve kıymetli Maarif Vekilimiz, köy terbiyesinin esasnu kurmağa karar vermekle, memleicete ebedryen unutdmıyacak bir hizmette bulunuyor. O kadar ki doktor Reşit Galip Bey, Türk köylüsünü trfan ısığı 3e aydmlafanak yolundaki bu tesebbüsünde muvaffak olursa, Maarif VekiHiği esnasmda başka hiç bir iş yapmasa dahi «ben milletkne bizmet ettim» diye göğsünü gere gere iftihar edebflir. Halkçı cumhuriyet idaresinin prensipi «halk efendimize h'izmet» tir. Halkımizm ekseriyeti, dörtte üçü köyhi otduğuna göre bu sözü «köylü efendimize bizmet» şekline çevirmek hiç yanlış olmaz. Fakat köyHj efendi miz, devlete verdiği kadar almıyor. MiIIetin temeli o, olduğu halde, bir çok sebepler, bu temele lâzım geldiği ve istenildiği kadar bakümasına mâni olııvordu. Bu asır mektep asndır, irfan asndır. ö y l e oldujru balde, TürkJye'mn kırk bin köyünden yalnız dört bininde mektep var. Detnek ki otuz aJtı bin Türk köyünde, kim büir, kaç mflyonu bulan Türk köylüsü okumuyor, okumak knkânım bulamıyor. Eğer Türk köylerinin mektep noksanmı, baska uğurlo bir müessese tamamlamasaydı, Türk mületinin temeli, kara bir bilgisizliğin kurbam olup gidecekti. Bu uğurlu müessese «kışla» dır ve mektepten mahrum kalan Türk köylüsü bu mahrumiyetini kıtlada telâfi etmiş, okumuş yazmış, bir çok şey oğrenrniş, g<Szu açdmışbr. Bu itibarla Türk şehirlisi için mektep nasıl medeniyete açıbntf bir pencere Sse kışla da köylö içhı Byleoe medeniyete açıhnış bir kapı olmustur. Fakat köylünün yirmi yasına ve basan hiz bir yaşa kadar, kara bir cehil içmde kalması doğru değildi. Cumhuriyet idaresi köylüyü okutmak, ona medeniyetin ışığım göstermek için kıslaya gitmesmi bekliyemezdi. Bugün asgari haddine indrrilmiş olan askerlik ve kışla hayau esasen okuma yazma büenlere gore kurulmus olmak lâzım geldiği için koylüleri askerlik çağma girmeden evvel okutmak lâzımdır. tste Maarif Vekilimiz doktor Reşit Galip Bey, köylüyü ve gezginci aşiret halkını okutmak için, ciddî ve esash tedbirler almak suretile memleketin irfan hayah itibarile çok büyük ve çok hayırlı bir işe teşebbüs etmiş buhmuyor. Peşinden kostuğumuz garp memIeketlerinde okuma yazma bilmiyen insanlar parmakla gösterüecek kadar azalmışken Türkiye'nin kırk bin köyünden otuz altı bininde mektep bile buhmmaması, bu işte arfak kaybedecek bir dakBtamız bue bulunmadığmı gösterir. Reşit Galip Bey, Maarif Vekâletinin mevcut günlük işleri arasında, bu acele ihtiyacı görmüş ve köyKiyü okutmak hedefine doğru yürümeğe baslamışhr. Fakat köylünün çocuklannı okutmak işi, bugün bir yemi* fidanı dikmeğe benzer. Fidan büyüyüp ağaç oluncıya ve yemiş verinciye kadar seneler geçer. Biz, ise »altanat dervirlermm ihmaK yüzünden bu iste çok geç kalmışız. Bir taraftan köylü çocuklannı okuturken, diğer taraftan da mektep çağını geçirmiş ve lusla yaşma yaklasmış olanlan da düşünmek, onlan da uyandırmak, aydmlatmak mecburiyetindeyiz. Vekâletçe bu maksat icm de bir taktm tedbirler alınmıştır. Köylünün muallimi, mürebbisi, doktoru, hulâsa akıl bocası olmak suretile köy hayatmın her bakımdan nâzımı vaziyetini alacak olan münevver bir insanra köylerde bulunması düşunülmüştür. Böyle münevver bir msanın köyler ve köylüler için ne kadar faydah bir unsur olacağmı söylemeğe hacet yoktur. Doktor Reşit Galip Bey, köylüyü okutmak ve uyandırmak gibi uğurlu bir işrn esasını kurmak suretile asırlardanberi ihmal edümis olan köylüye karşı devlete düşen vazifeyi cumhuriyet idaresinin yapmağa basladığuu göstermiş oluyor. Genç ve gayretK Maarif Veküimizin bu büyük hizmetini takdirler ve teşekkürlerle karşılamamak, kendisine büyük muvaffakiyetler düememek kabM de • ğüdir. ABİDİN DAVER 29 Dokuzuncu sene: No. 3209 Çok umhur hayırlı bir inkılâp. , İSTANBUL CAĞALOCLU Tflgrtt ve mektup adresl: Cumhnrlyet. tstanbul Posta kutusu: Istanbul, No 240 Telefon: Başmuuarrlr: 22368. Tahrtr müdürü: 23238. tdare müdüru 22365 Matbaa 20472 Ü U m a r i PlltnartPfiİ « N i e a n QW c S I 13 niSİÜ ÜCĞ Çocuk Hafta«ı; muhtaç ve rdral sesiz çocuklarıj düşüneceğiniz millî bir yu donumudur A Yeni köy terbiyesinin esasları kuruluyor Köy hocası, köye inkılâp fikirlerini aşılıyacak, ziraat, iktısat, sıhhat işlerinde yol gösterecek Ankara 13 (Tayyare 3 e ) Maarif Vekâletinin bir müddettenberi bütün tahsil derecelerine ait meseleleri toplu bir surette tetkîk ettiği, bu meyanda köy terbiyesine ait meselelerin hususî bir komisyon tarafmdan uzun uzadıya tetkik edfldigi malumdur. Komisyonun mesaisi devam etmekle beraber şimdiden bazı kararlar alra mışbr. Köy terbiyesi 3e memleket nüfusunun dörtte üçünü teskü eden Türk köyünün uyandınlması istflıdaf ediliyor. Ancak elde bulunan vasrtalann azlığı, köylü halkımızuı f3dr seviyesinin çok asağı obnası, köylerimizfn dağınık ve köyler» deki tedrisatın masarifini veren hususî idarelerin ihtiyacın ancak onda birini karsılıyabilecek zayrf bir malî kudrette olmalan gibi sebepler maksada ulaş • mak için bir çok tedbirlere baş vurmak mecburiyetini doğurmaktadır. Bugün kırk bin köyden ancak dört bininde mektep vardır. tşte bunun içindîr ki köylerin muallim ve mektep binası îhtiyaçlannı yüzde yüz karşılamak kabil olamadığı düsüniilerek mevcut muallimlerden ve mektep bina II Dil anketi = ^ 31 inci liste Ankara 14 (A.A.) T. D. T. Cemiyetinden: Dahilî istikraza gazılınız! Lu hl Devlet, bu hattı alın teri olarak biriktirdiğiniz para ile yaparak yeni bir inkılâba yol açmak istiyor Karsıliklan aranacak arapça ve farsça kelimelerin 31 numaralı listesi sudur: l'MEBHUT 7MÜBREM 2MEBLÂĞ 8MÜCADELE 4MESELÂ 9MÜPHEM 4METBU 5METtN Metn 10MÜSMİR llMÜTECASİR SMtSAL kelimelerden Lutede çıkan manalan birden fazla olanlann her manası için a y n karsıhklar ileri sürülebilir. Karsılık gönderen zatlann gönderdikleri karsılıklardan duyul muş ve işHflmiş olmıyanlan hangi kaynaklardan aldıklannı göster meleri rica olunur. Yeni kfly terbiyesinin esaslarmı kurmalc suretile memlekete buyük ve unutulmaz bir hizmette bulunan Maarif Vekill Reçlt Galip Bey lanndan mümkün mertebe fazla adette köyü Htifade ettirmek için birbirlerine yakın mektepsiz köylerin çpcuklanmn mektebi olan ve merkezî vaziyette bulunan köylere gündüzleri gidi> gehneIMabadi 6 tncı sahifede) ttalya Almanya Misakı mı? Von Papen bunun zarurî ' Dah ı tetikraz hakkında gflzel bir konfer ans veren Mustafa Şeref Beyle dlnleylcüerl mebsmda görüsmeyi hale geldiğini söylüyor usuSabık tktısat Vekili Burdur Halk ni hulâsa ederek:niçin tercih ettigiMustafa Şeref Bey, dün Roma 14 (A. A.) M. Fon Papen ile M. Goering, ttaJyan gazetelerine beyanatta bulun musJardır. Bu be yanattan anlası! dıgına göre M. Fon Papen h«r ne kadar hususî surette seyahat etmekte i*e de dört devlet mi sakı hakkında M. ton, Papen Jftucoüni ile uzun uzadıya görüâ müstür. Mumaileyh bu mUakm Al•aanya'nın bütün kalbüe müzaheret etmekte olduğu dahiyane bir fikir olduğunu, ancak vücude getirmiş olduğu anda mevcut telâkki dairesmde tatbik edilmesi lâzım geldiğini söylemiştir. M. Fon Papen, muahed'elerkı yeniden tetkiki hakkmda Roma'da, IMdbaca 6 tnet sahifede) evinde yeni ikramiyeli istikraz hakkmda çok kıymetli bir konferan» verdu Mustafa Şeref Bey, böyle mühim memleket meselelerini topluluk arac Toplulukla memleket mese* lelerini görüsmek vatandaslann zatt menfaatleri üzerinde de daha iyi anlasmayı istflzam eder. Bugünkü ( Mabadi 7 ind tahifede ) Galatasaray galip! San kırmızılılar İstanbulspor'u 1 0 yendiler, Süleymaniye ile Beykoz 1 1 e berabere kaldıla/ Ankara hava postalan Bugün Ankara'da küşat resmi yapılacak ve hava hattı dainu surette faaliyete geçmiş olacakUr Bravo gençlere! San Knmızılılar dttn mühim sA* 5 labilecek bir muvaffakiyet kazandvlar ve şampiyona maçLanıun bir inci devresinde üç »ayı ile yenildiklerJ tstanbulspor takımmı bu »efer sıfıra karsı bir *ayı ile yemneğe muvaffall oldular. Derhal içaret edelim ki bu kazan" mada en büyük rolü oynıyan «iyi oyun, akillı oyun» oldu. Bu itibarla San Kırmızıhlann dünkü galibiyetlerini, bundan «onraki maçlan için de hayırlı bir alâmet diye telâkki etmek tnümkiindür. Galatasaray birinci takrmı, «rfıra karsı üç ve hatta dört sayılık bir galibiyetle bitirmekten ancak tesadüf neticesi mahrum kaldıgı dünkü maçta sahaya şu tertiple çıkmıştı: Avni Bürhan, Tevf ik Süavi, Nihat, Suphi Celâl, Bilâl, Meh met Salim, Adil, Rebii. Buna mukabil hasta bulunan Fahri ile Hasan'ın iyileşerek takıtnlarındaki yerlerini almalan dolayısîle tstanbulspor takımı da en kuvvetli kadrosile çıkıyor ve Salâhattin'in muhacîm hattında oynamasile de gol çıkarma kabiliyetleri çok artmış görünüyordu. Maç, tam beçe çeyrek kala, Sami Beyin hakemliği ile başladı. tlk düdük sesile birlikie Galata*aray'lı lar ileri akıverdiler. tstanbulspor müdafaası biraz şaşalar gibi oldu, topu tuttu fakat gene kaptırdı. Uç dakika tamamile Galatasaray tazyikı altında geçti ve dördücü dakikada kıvrak bir akışla rakip haflarını geçen Celâl'in uzak mahirane bir vurusu ile top tstanbulspor kalesin« giriverdi. Bu ilk tazyikm sayı ile neticelenmesi Galatasaray takımının hareket* lerini daha çok güzellestirdi. Buna mukabil İrlanbulspor'lular kendile ' rini bir türlü bulamıyorlar, defans falsolu vuruşlar yapıyor ve Galata saray tazyiki devam ediyordu. Bü Millî marşı öğretmek için kurslar açıhyor Gençliğin millî marsı herkese öğretmek ve her yerde hürmetle din • letmek hususunda hayırlı ve takdire sayan hareketleri yavas yavas gü zel neticelerini vermeğe başladı. Radyoda tstSdâl marşı çalmmaıı, «on nesriyatunazdan sanra temin e dilmisti. Abidin Daver Bey arkadaşunızın şifahî ve tahrirî bir ricasını n a z a n Hibara alan Talebe Birliği millî mar şı bütün talebe arkadaslarına öğretmeği en lüzumlu bir vazife addederek tesebbüse geçmiş ve bu arzuda kendisine Konservatuvarla Halkevi de yardım etmistir. Birliğin bu iki müessese ile anlaşarak tesbit ettiği bir programa göre Konservatuvar muallimlerinden Mu hittin Sadık Be> 15, 17, 18 ve 19 nisan günleri saat 17 den 18,30 a kadar Halkevi salonunda ve şehir bandosu şefi Konservatuvar mualluni Hulusi Bey tarafından da İS, 18, 19 nisan günleri ayni saatlerde Ortaköy şehir bandosu binasında talebeye (Mabadi 4 üncü sahifede) Bugfinden îtibaren Ankara ve istanbul arasında muntazam hava seferleri yapmağa baslı • yacak olan tayyarelerden birisi hareket halinde ve bu seferlerin iki mebde v* münteha noktası bulunan Ankara ve tstanbul'dan birer manzara Bir müddetAnkaraya gi tir hususî su • decek ve öğ rette tşlemekte leden sonra tsolan Ankara tanbul'a haretttanbul tayyaket edecektir. yare postalan Tayyarenin nın bugün kühareketinden şat resmi yapıevvel küşat lacak ve hat resmer faaliyete geçmiş resmi îcra edüecek ve merasimde devolacakür. let erkânı ile askerî ümera ve Amerikan Bu sabah saat 8 ; 40 gece Yeşilköy tayyare şirketi mümessilleri hazır bu • hava meydanındar kalkacak tayyare lunacaktır. (Mabadi 4 üncü sahifede) Dünkü Galatasaray Istantulspor nîlıçmda Galatasaray kalecısınln fedakârane bir kurtarıçı Leblebi Mehmed'ln süratli bir top süruşü tün yenilik ve tecrübesizliklerme rağmen San Kırmızıhlann hücum hatlannda yer alan iki iç oyunctt bu hattı evvelâ gevşeklikten, sonra hercü merçten kurtarnuş hissini verecek derecede sakin, akılh ve telâşsız oynıyorlardı. Fakat bütün tazyika rağmen baska sayı çıkanlamı yordu. Besinci dakikada Celâl'in gü* zel bir sandelini tstanbulspor kale ~ sinin ancak üst direği kurtarabilmiş ve bu vaziyet san kırmızılarm iyi oyunla nna rağmen şanslannm gene yerinde olmadığını isaret etmişti. Bundan başka rakip müdafaanın bocaladığım gören Galatasaray'lılann tempolannı değis • tirmeleri ve daha seri yüklenişler yap malan lâzım iken bu nokta ihmal e dilmisti. On altıncı dakikada Rabti sayılık bir vaziyette elle tutuldu. Fakat bu vaziyet hâkem tarafmdan görülme • di. Bir dakika sonra gene RabH güzel bir hücu*s yaptı, fakat bu sefer de*sutünü tutturamadı. Bu dakikadan son • ra tstanbulspor'lular biraz canlanmağa çalışhlar ve tazyikten kurtularak Gala • tasaray kalesine doğru indiler. Yirmint Mabadi 6 mct şahitetle > Rusya'daki İngiİizler kâmilen casus mu imîş? Moskova mahkemesinde mühim itiraflar Ingiliz Hariciye Nazırı sÖylenenleri reddediyor İktısat Vekili Atina'ya gidiyor Ankara'dan verilen malumata gore tktısat Vekili CelşJ Bey bu aksam Ha • riciye Müstesan Numan Rifat Beyle beraber Istanbul'a hareket edecek ve Yunanistan'da Türk Yunan iktısadiyatile mesgu] olmak üzere pazartesi günü Atina'ya hareket edecektir. Ankara'da tkttsat Vekihnin rtyase • tinde toplanan ticaret mümessilleri meclisi mesaisine devam etmekte, Ali tknsat Meclisi ve Sanayi Birliği raporlarmı da nazan dikkate alarak vaziyeti tetkic etmektedir.. Rusya'da tahrlp edilmek Istenen fabrikalardan biri Moskova 14 ( A . A . ) Tas Ajansı büdiriyor: Sanayi suikastçilerinin mu hakemesinde müddeiumumî tarafından sorguya çekHen ve önce dediklerini inkâra kalkan Makdonald, yazıh ifadeleri okununca çasusluk, sanayie suikastçilnc faaliyetini tanımışbr. Makdonald, Leningrat'taki faaliyeti esnasmda a«kerî mahiyette malumat tophyarak casusluk hizmeb'ni idare eden Thornton'a verdiğini bildirmiştir. Thomton bu ifaLutfen sahifeyi çevtrıntz DOLGUN İKRAMiYELERi VE°/05 Faizi ile sağlam bir geiır olan ıstıhraza ıştirak için ıstical ediniz. T A F S İ L A T İ L A N S A H i F E S i N D E