14 Nisan 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat AnsJklopedısi uncu cüzü çıktı 29 Ookuzuncu sene: No. 3208 um Büyiik millî hamle: Yeni dahilî istikrazımız . , ÎSTANBUL CAĞALOGLU Teigraf re mektup adresl: Cumhuriyet. tstenbul Posta kutusu: lstanbul No 846 Telefon: Basmuharrtr: 22388. Tahrtr mttdürö: 23238. tdare müdürü: 223B5. Matbaa: 20472 rıyeı Cuma 14 Nisan 933 6KASVET 7KUBBE 8KUDRET 9KUDSİYET 10 KVRBAN 11KUR'A Hayat Ansiklopedisi Büyük bir köfüphaneyi kü arada evinize gefiren an faydalı eserdir. Her evde bir tane bulunmak lâzımdır. Iktısat Vekâletinde yeni teşkilât M Ankara ı 13 nisan (Bastnuham'ri mrzden, telefonla) t flleti merhale merhale kendi beoligme götüren Gazi Türkiye'smde İsmat Pasa hükumeti yeni bir merhalenin Uk adınunı attı: Ergani simendiferini yapacak dahilî istikrazın dört milyon liralık flk parçası halkm kaydine arzolunmus bulunuyor. Kayit müddeti yalnız bir aydao ibaret olup ayın hitamında defter kapanacak ve netice üân edilecektir. Gazetelerdeki üânlannda da göriil mekte olduğu veçhile ihraç fiatı 95 olup yirmi liralık her tahvil bu ay zarftnda yalnız on dokuz lira tediyesile alınabilecektir. tstikrazm faizi % 5 tir, ve ber sene çeküecek kuralar neticesinde ikramiyeler dahi verilmek suretfle amorti edile edile yirmi senede tamatnen ödenmiş olacaktır. Bu istikraza yahrılacak paralarm her türlü vergi kayitlermden iştisnasile be rabear her zaman muhtelif sekil •e suretlerde mütedavil bir mahiyet alabilmesi hakkmda gösterilen kolayhklar ve ontiyazlar, cumhuriyetin îlk dahilî istikrazına azamî kıymet verdirecek mühim âmOlerdir. Diyebiliriz ki dânyanm simdiki gidisinde Türk'ler için bunun kadar emm ohnakla beraber bunun kadar kârlı az i* bulunabilir, veya hiç bh is bulunamaz. Ankara'dabirOfisler müdürlüğü ihdas ediliyor Mıntaka ticaret müdürlerile haricî ticaret mümessilleri bu müdürlüge merbut olacaklar Ankara 13 (Telefonla) Burada toplanan mıntaka ticaret müdürlerile haricî ticaret mümes • sillerinin müzakereleri devam etmektedir. Bu müzakerelerin 15 gün daha süreceği anlasılmak • tadır. Aldığımız malumata göre tktısat Vekâleti umumî teşkilâtını bugünün ihtiyacına göre tadil etmeğe, bilhassa merkez teşkilâtını takviyeye karar vermi» bulunmaktadır. Bu meyanda Ankara'da bir ofisler müdiriyeti ihdası, mıntaka ticaret müdürlerinin bu müdiri yete merbut birer mümessil halinde çalışmaları, ticareti hariciye mümessillerinin de ayni müdiriyete merbut olmaları tekar ' f^= Dil anketi = 30 numaralı liste T. D. T. Cemiyetmm Iİ«te»L Ankara 12 (A.A.) T. D. T. Cemiyetimien: Karsıbklan aranacak arapça ve farsça kelimelerin 30 numaralı listesi fudur: İKAHİR • Khredici2KAİL 3KARAR 4KARZ SKAST Moskova'daki muhakeme İngiliz mühendisleri casusluk yaptılarmı? Meseleye Intelligence Service'in de ismi karışıyor, ortaya çok şayani dikkat iddialar atıldı Luttede çıkan kelimelerden manalan birden fazla olanlann her manası için ayn karşıhklar Heri sörülebrlir. Karsıhk gönderen zatlann gönderdikleri karşıhklardan duyul muş ve isitilmif olmıyanlan hangi kaynaklardan aldıklannı göster meleri rica olunur. Kadın modası rxtuat Vetuı cel&ı Bey İsmet Paşa Kız Enstitüsünde dünkü toplantı Ankara 13 ( Telefonla ) Bugiin tsmet Paşa Kız Enstitü sünd« 932 se nesi flkbahar vm ne ait modeller t«shir olundu. Bunun İçin gu zid bir halk tabakası mekte be davet edil Rusya'daU eîektrlk fabrlkasın dan blrtoln dabHl re maznua mübendl&lerden Makdonald Moskova 13 (A.A.) Tas ajanst bfldiriyor: Zlaktst elektrik iatasyonu mödürfi Guasef ve moavini SokoloPım ifadelerinden anlaşıldıgma göre sokast tesküitmm bashca maksadı Zlatust mer • kezinde tahribat yaparak Sovyet Rus • ya'nm sanayi ve askerlik kudretinî baltalamakfa. Bo mukabfl iıtOâl rm luk faaliyetleri içm tngun mOhendMİ Makdonald para veriyordo. Çeliabinsk merkeznıdeki Ç , Vitoitski idare ediyordu, Mumafleyh t » giüz mühendisi Tborntnon 3e anbfank. < Mabadt 6 tnct aahîfede > rür etmistir. Bundan daha ehemmîyetli nokta Ue berkea bu dahilî istikraza yatırdığı parasını • lcramiye ihthnaUeri de dahil olarak • muayyen ve her halde kua bir muddet zarfmda faizile beraber tamamen, daha doğrusüe fazlasile istirdat edecek olduğu halde ortaya adeta yoktan memleketm en zengin bir servet kaynagtnı isleten bir fimendifer de çıkmıs olacaktır. Hem herkes verdigi parayı fazlaefle geriye alacak, hem de ortaya bir şi • mendifer çıkmış olacak, bu nasü şey?.. Bu öyle bir sey ki simendiferi yaptıran esasen devlettir. HaHan verdiği parayı devlet muntazaman ödemek iizere her •»• •»"»cesme muayyen tahsisahnı koyarak tediyede bnlunacalc, fakat luJkm kaydine arzolunan istikraz Oe şknendtferini bir an evvel yapıruş olacaktır. Şimendiferin inşatı hitam buldııgu zamaa devlet haznesi yalnız bu yüzden her sene kolaylıklarla mOyonlar alabOecektir. Dihryanın en zengin bakır madeni oradadır. Bu madenin ışlemesinden mütevellit olarak iktısaden memlekete gelecek faydalar da cabadır. Hakikatte simendiferi devlet yapacak ve onun bütün masrafını o verecek ama simendifer halkm kendkine arzohman dahilî îstikraza istirakile yapılıp ortaya çdrtığında bir taraftan da bu kadar gfizel bir eseri Türk halkı sırf kendi himmetile ortaya çıkarmış sayılabilecektir. Bundan hepimrzin duyacağımtz öğün meye son olmasa yeridir. Dilimfzde tas athn da kolun mu yoruldu diye bir söyleyiş vardır. Hem tas atmıyacagu Iri kolumuz yorulsun, yani verdiğimiz paralan hakikatte en kârlı bir yere yatırmıs olarak sonra fazlasüe geri alacağız, hem de bu simendiferi milletçe ifte bir yaptık dîye öğunebtleceğiz. Millî kayahmızm ilerleyisinde bu bisim şimdi skndi ahsacağımız pek büyiik kıymelK bir usuldür ki onu tamamen kaodi milfi hayatımıza m&lettigimbs zaman medenî ve içtimaî hahn sayıbr bir tekâmül merhalesini cidden katetmj? ve hakikaten olgun bir nullet baline gelmis bulunacağız. Herkesin ta*sarrufu emin işlerde kollanılmak iizere millî hayahn faaliyetlerine kanstmldığı caman memleketm sinesi şimdikinin on mkli, yüz misli fazla canlanacak ve bu amumî faaliyetten bütün mSIetm ka zana ve yüksekliği neticeleri çıkacakhr. Türkiye fakir midir? Zengmliği memlekette anladığımız şekillere göre milletimiz zengin değildir. Fakat herkesin tasamıfu ve memleketin menkul ve gayrimenkul servet hazneleri sıkı bir hesaba tâbi tutularak bunlardan azamî istîfade imkânlan aranılıp bulunduğu zaman Türkiye'nin asla fakir değiL bi* lâkis kendi hafine göre oldukça zengin bir memleket oldngu görüiebilir. lste millî servetten medenî usul ile istifadenin imk&nlandır ki cumhuriyet devri mizin bu îBt dahüi istikrazfle tecrübe mevkime konulmuş oluyor. Biz ferdî aervetlerimizi kuKibeden hana ve apar* famana kadar msaat yapfarmakla ve son zamanlarda görüldügü iizere sanayi tesisatma girismekie istifade mevkiine koyabüiyoruz. Şkndiye kadar meluf oldugumuz usul budur. Fakat, malumdur ki, her servet han ve hamam yapfarmaz. Parayı hem sahibine irat getitir, hem memlekete faydalı kılar diger Wr usul vardır ki bir kulübe dahi jrap 28 genç mühendisimiz Içlerinde îlk kadın miihendisler buluna.ı yeni mezunlara dün diploma tevzi edildi En sevimli filim yıldızı Güstav Fröhlich şehrimizde... t Model techiri r •net Pata Kt» Itnst Enstirünün be* t.isu müdürü Münt, senelik hayatın Bayri Bey da birinei defa olarak görülüyorda. Davetliler arasında. Afet Hanımefendi, İsmet Pasa Hz. nin refikaiarı hanımefendS, Vekil B. lerin ve meb'uslarm refikaiarı hanımefendiler görülüyorlardı. IMabadi 6 tnct sahifede) Alman san'atkârı burada iki hafta kalarak «Boğaziçi Şarkısı» isminde bir filim çcvirecek Zabitan Terfi kanumı Oenç mülıendlsler hep tAc arad 1932 1933 senestnde Yüksek mühendis mektebini bitirenlere djploma dağıtma merasimi dün öğleden sonra saat dörtte mektep bmasında yapıl • Ankara 13 (Telefonla) Ordu zamıstnr. bitan heyetme mahsus terfi kanunumm Merasimde lstanbul Valisi Muhittin, 14 üncü maddesinin ve bu kanumm Halk Fırkası vilâyet tdare heyeti reisi 1494 numarah kammla tadil edilen Cevdet Kerkn, Celâl Sahir Beylerle bir 10 uncu, 16 m a maddelerinin değis • çok mühendisler bulunmustur. tirümesme da» olan lâyiha Millî MüMerasim münasebetile mektep mü • dafaa encümenince kabul edilmistir. dürü Fikri Bey bir nutuk irat ederek Yeni lâyihaya göre zabitanm terfie demiştir ki: hak kBzanmalan için atagıdaki müd« Bu seneki mezunlanmız mek • detlerin geçmesi lâzım gebnektedîr: tebin tesis tarihmdenberi neş'et eden sı> Zabit vekfli 6 ay, mülâzim 3 sene, nıflann 4 2 incisidir. Şimdiye kadar mülâzim (denizde) 2 sene, birind mümektebimiz 561 diploma vermiştir. lâzim 3 sene, yüzbası 6 sene, binbası 4 Şimdi tevzi edeceğimiz 28 diploma ile sene, kaymakam 3 sene, miralay 3 seyekun 589 a baliğ olmustur. Bir kısım ne, mirlnra 3 sene, ferik 3 sene, birind imtihanlaruu haziran imtihan devresine ferik 3 sene. bırakan efendüerle bu sene Yüksek Ikı ük kadın mühendLrimlzden Sablfia H. Müdafaai MiUiye encümeni bundan mühendis mektebi mezunlannm adedi başka askeri izin kanun lâySbasnM da fendiler şunlardır: 602 olacaktır. Memlekete verdiğimiz muzakere ve kabul etmistir. Su mühendisleri: Saît Nuri, Ahmet genç mühendUlerimiz tahsil hayatlanm Azmi, Remzi Zekeriyya, tsmail, Zeki Bu lâyihaya göre zabitler senede bir muvaffakiyetK bir surette ikmal et • EfendOer. bocuk ay izin alabileceklerdir. mislerdir. Kendilermi (ebrik ederhn. Inşaat mühendisleri: Lâtif, Emrullah Şimdi hayat mücadelesine atüıyorlar. Necati EfendUer. Bu mucadele için iyi hazırlanmışlardu. Yol mühendisleri: Melek ve Sabiha Muvaffak olacaklarma süphe yoktur. Hammlar, Celâl Gani, Hüsnü, Sami, Her birmin ayn ayn parlak muvaffa • Galip, tsmail, Nurettin, Salim, Hadi, kiyetlere nail ohnalannı ve memleket Tevfik Namık, Remzi, Enver, Salih için faydalı olmalannı temenni ederim. Hikmet, Hikmet Hasan, Abdussamet, Yeni mezunlanmız arasında îlk olarak Adil, Mehmet, Adlî ve Mustafa Şevki iki de hanım vardır. Ef endiler. Mühendblîk tahsiline iBc defa tesebDiploma tevziinden sonra kura çe büs eden ve muvaffak olan bu hanımkilmiş ve genç mühendisler muhtelif Hükumetin müsaadei mahsusasile telan tebrik ederim.» vüâyetlerimize taksim olmuşlardır. sekkül eden Türk Kahve Limitet sirketinm Müdor Beyden sonra Vali Muhittin Genç hanım mühendislerden Sabiha tetkikat yapmak iizere Brezilya'ya gönBey de bir nutuk söyliyerek mezun • Hanım Ankara, Melek Hanım da Bursa derdiği murahhas azası M. Levi memIan tebrik etmis ve kendilerine rouvafNafıa idaresine tayin olunmuşlardır. leketimize dönmüstür. fakiyetler temennisinde bulunmustur. Genç mühendislerimizi tebrik eder M. Levi Brezilya'dan yapılacak kahve muvaffakiyetler temenni ederizz. Dünkü merasimde diploma alan eve ithalâtı hakkmda şu izahatı ver IIMIIIIIIIIII IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItliltllllllUIIMIIIIIIIIIINIIIIIIIIIimill bOir küçük bir ailenin adeta maisetim mektedir: hramıyacak miktarlan bile bpkn bir idare edebüir. Paranın anası ise daima « Brezilya kahve meclisi Maliye akar mşa ebnişçesine irat membaı kılakendisinindir. Nezaretine merbut bir şube haline ifrag bilir. Meselâ şu dahilî istikraz ismde edilmistir. Hükumetin ortaya koyduğu dahifi yirmi lirası olan her Türk bir tahvil alaistikraz millî hayatımızm tekâmülünde tki memleket arasmda hazırlanan bilir. tkramiye çıkmak flıtimalik beraiste böyle bir rol oynamağa namzet bir mukavele mucibince Türkiye'de, Breber bu para % 5 faizile daima sahibiusulün bizde dahi bu suretle istisrannı zilya'dan Türkiye'ye kahve ithali ve nindtr. Bes yüz lirası olan bir vatandas istihdaf ediyor. Denebilh ki Avrupa Türkiye'den Brezilya'ya mevaddı iptiyeni dahflî istikraz tahvillerinden yirmi medeniyeti büyük mikyasta bu esasa daiye ihracı işile ugraşmak iizere bir alb tanesini alabilir. Eğer vatandaşın istinat etmektedir. Kahve Limitet sirketi tesekkül etmis • bu ise yatırabileceği para bes bin lira UUabatU 6 ınc: sahtfede) YUNUS NADİ jşe bunun tenun edeceği irat, hesabım Mevcut kanunu degiştirecek lâyihanın esaslan Turkiye'ye, tstanboTa adeta bir yddzt akmı var. Dün Don Joze Mojika geldL Bugiin Güstaw Fröhlih'i bekliyoruz. Güstaw Fröhlih'i bh* defa daha Mıso'dan dönerken beklemistac Fakat bu seferki hakikat. tste bir saat teaaharle vâsıl olan su trenin içinde.. Evvelâ rejisor Mösyö Bolvari ve genç arb'st Matmazel Kristiyanya Wotkoff indi. Mütevazı Güstaw bir fotoğrafçı arkadaıutıızm digerlermm resimlerini çekmek için onünde durndugu vagon kapısmm serbest kalmasuu bek • ledi. Nmayet inebildL Kadm erkek karsılamağa gelen kala • kktaki sevinç ve heyecam gör • meli. Kna bir otomobil yolculuğundan Fröhlich Slrked Istasyonnnda kendlslni karşılıyanlar arasmda, Ofistav Pröhllch gazetemlzl tetklk ederken Cy*. nındakl zat Türk sineması sanlM HalQ Kamll Beydir] sonra Perapalas'taki odasmda lovfi ( Mabadi S inet tahifeto ) Köprü cinayetînin esrarı Tevkif edilen telsizci Fedai Ef. ile daktilo Matmazel Suzan arasmda geçen şayani dikkat macera.M Evvelki güti . saat 19 da Ana dolu Ajansı dakr tilolanndan Mel. Susan Bovotes'in köprü üzerinde meçhul bir sahıs tarafindan öldü* rüldüğünü ve Anadolu Ajansı memurlaxından Fedai Bey tsminde birinin süphe üzerine yaka landıgmı yaz Tevkif edilen AH mısdık. Bu f eci Fedai Bf. cinayet etrafında aldığımız yeni tafsilâti da dercediyoruz: Evvelki aksam üzeri işînden ayn~ Ian Matmazel Suzan, Yüksekkaldı* nm'd'a Horoz sokağında Celâl Bey hanındaki evine yaya gitmek üzere köprüye kadar gelmis, tam Harem ve Salacak iskelelerine inilen mer diven basma geldiği zaman arka * dan ani olarak bir tabanca patla " mıs ve kızcağız beyninden yediği Brezilya ile Takas işleri Mukavele yakında Ankara'da imzalanacak Ma*raazei Suzan (X lsaretll) arkadasjM beraber Ajansta çalıçırken.. bir kurfunun testrüe derhal yere Lutfett sahifevt çevirtnl»