16 Nisan 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Hayat Ansiklopedisi uncu cıizü çıktı 30 Ookuzuncu sene: No. 3210 umhu Çocuk Haf tasmda, çö cuklar için yazılan yazî ları okuyunuz, verilen konferansları dinleyiniz tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraî ve mektup adresi: Cumburiyet İstanbul Posta fcutusu: Istanbul, No 24b Telefon: Başmuharrlr: 22366, Tahrlr mödürü: 23236, îdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 Pazar 16 Nisan 833 ve çocukları düşününüz! Almanya Ingiltereyi Protesto Etti Adsız kahraman: Kavaklı Osman l Ankara: 1 4 (Başmuharrirknizden, telefonla) Bir telefon haberi Ege nuntakası Cumhuriyet Halk Fırkası Reiri meb'us arkadasun, daha doğnısa hiç bir sıfat ve salâbiyet mevzuu bahsolmaksızm sadece, fakat hakikî, candan arkadasım, hakikî ve candan ar> kadaşımız Hacim Muhittin Beyin beni ziyarete gelmek btedigini büdirdi. Hemen, dedim, ve derbal, siradi. Hacim Muhittin Bey Kara meb'uıu Halit Beyle beraber gelmişti. lki arkadasm da tutumlannda kara bir ciddiyet vardı. Güknek istiyen çehreleri bütün varlıklanna smmis derin bir mahzunluğu saklıyamıyordu. Hacim Muhittin Bey: Bizim Kavaklı Osman olmüf te, dedi, çok canımız sıkıldı. Demkt Reis Kâzun Pasanın yanıda idik. Kendfleri de Osman'ı pek iyi bflirler. Merhumun bütün vatanperverh'k olan hayatını beraber andık ve andık, fakat gene avunaraadık. Halit Beye haydi Nadi'ye gidelim, biraz da orada konusumz dedim, ve i«te ka&ük geldik... Kavaklı Osman Bey khndi acaba? ölümü, sonsuz samimiyeti kadar kaya parçalart kadar da ciddî olan Hacim Muhittin Beyi bu kadar derde salmıs olmak için her halde bu Kavaklı Osman Bey çok mert bir adam olmalıydı. Kendisi çok bekletmeksizin anlatmağa başbdıt Sahi, belki sen bizim Osman'ı bilmezsin. Türk'ün her köşe ve bucağı dolduran sessiz kahramanlannı herke•in bilmesine zaten hnkân mı vardır ki sen arayerde bu bizim Kavaklı Osman'ı da bilmis olasın? Esasen Türk kahramanhğmın seçtirici vasfı kendînden bahsettirmemek de$3 midtr? O yapar, t.UmA u>ı>]*mu. «öyl«tn»»t v « hatta lllllttMUHHII>*iil)llll*1IIJIIllllII1lflllllfillltlllilllllMITIIIIIIIII>lllll1lll<llliM II 1 ( 1 r)*II>l(*l«lllf«(il|lllllltı>ı«>ıı•>••••<•••*>•'•••••' 11 Vaşington müzakereleri ne netice verecek ? ç= Dil anketî 32 numaralı liste Ankara 15 (A.A.) T. D. T. Cemiyetinden: Karsıüklan aranacak arapça ve f arsça kalimelerin 32 numaralı listesi »udur: 1 NAĞME 7NİMET 2NA1Ş Nas8NlSAP 3NASİP 9NİSBET 4NEFASET 10NİZAM 5NEFER UNÜSHA 12NUTUK 6NİFAK Listede çıkan kelimelerden manaları birden fazla olanlann her manası icin ayrı karsıhklar ileri siiriilebilir. Karsılık gönderen zatların gonderdikleri karsıhklardan duyul muş ve isitilmiş olmıyanJarı hangi kaynaklardan aldıklarını göster meleri rica olunur. Bir Fransız İngiliz ve Amerikan birliği mi ? Vaşington'da İtalya ilc Almanya'nın birinci plân dan ikinci plâna düşüriilmeleri ihtimali var Ergani demiryolu Türk milletinin alınteri ve elemeği ile biriktirdiği paralarla yapılacaktır. Bu demir yolu istikrazına iştirak ediniz, yalnız memlekete değil, kesenize de hizmet etmis olursunu? Vaçtagton'da < M. Makdonalt mühim lçttmalar aktedeceklerl M. Rozrelt M. Heriyo Ingiliz ve Fransiz Murahhaslan dün Hareket ettiler Nevyork 15 (A.A.) M. Walter Lippann, Nevyork Herald Tribün garetesinde Vasington mükâlemele rinin başlıca üc gayesi olduğunu yaz«nt'ctadır: 1 Issirliği ortadan kaldirmak, rrra dünya tekrar işe baslamalıdv, yoksa harbe doğru gidilmis olur. 2 M. Rorveİt'm yeni idaresinin flctısadî nasyolizme nihayet ventıiş olduğunu isbat etmek. 3 Londra konferasının akamete ugramasının, fiatların düsmesînin ve nakit sahuında kargasalıklar vukuunun önüne gecmek, çünkü müsibetin kökleri bunlardir. M. Lippann, bilhassa bir Fransız soylendüHni istemez. Türk an'anesin deki adsız beyhude bir lâf degildir. tşte bugün olümü yürefimizi yakan bu Osman o kahramanlardan bîridir, ve bir güzeli, bir miikemmeli... Kendisi Balıkesr'in Gonen kazası fırka ve belediye reisi idî, ve bu vaziyetlerinde dahî sankî daima eephesmde bir askerdi. Osman, bir elinde silâh, diğer elinde •Tİceltflmis Türk bayrağı, vazife başmda can vermis ve kendisini takip etmek lâznn gelenlere onun kolayhkla, çünkü feragatle, çünlrii içinden kaymyan bir azim ve hnanla gördüğü çok ağır bir vazife bırakıp gitmiştir. Ben eminim ki bu vazife görülür. Osman'rn mert timsali muhitinde ona göre bir ahlâk yaratmamıs olmak ihtimali yoktur. Fakat o ne adamdı, ne Türk'tü efendim, ne adam ve ne Türk!... Hacim Muhittin, gayruntiyarî, ammı avuçlarmın içine alarak biraz kendi kendine kaldı. Yanağını ıslatan göz yaslarmı mı saklamak istiyordu? Her halde yakın bir geçmişin mahserlerini kendi kendme tekrar yasamakta ol duğn anlasıhyorda. Hürmetle beklediğimiz bir vakfeyi müteakıp söylemeğe basladı: Osman'ı 3 2 6 ( 9 1 0 ) danberi tanmm. Ben Gönen'de kaymakamlık ettim. Kendisi belediye retsliklerinde, mahkeme azahklarmda kıymetli hix • metler ifa etmistir. Fakat benim yandığım Osman rasgele belediye reki veya YUNUS NADİ (Mabadi 2 ind sahifede) tngiliz Amerikan itilâfı vücude getirildiğini ümit etmekte ve M. Herriot'nun Fransız mümessili olarak intihap edilmis olmasmdan dolayı memnuniyet izhar eylemektedir. Viyana 15 (A.A.) Eski Avusturya nazurlarmdan M. Mataja, Reichpost gazetesinde yazıyor: «M. Herriot'nun memuriyeti, ehemmiyeti bütün cihana samil siyasî bir hâdisedir. Almanya'nın diplomasi âlemindeki vaziyetinde inhitat vardır. tlk defa olarak ttalyan siyaseti muahedelerm yeniden tetkiki parolasını açıkça teleffuz ediyor. Bu da f iddetli bir aksülâmel tevlit etmistir ki neticelerini hesap etmek müsküldür. Vasington'da Amerika, tngiltere ve Fransa arasmda şıkı bir temas hâ sıl olması ve Almanya ile ttalya'nın ikinci plâna düsmeleri mümkündür. Esasen Almanya'da yabudilere (Mabadi 5 Ind sahifede) Almanya Ingiltere'yi Protesto ettî Avam Kamarasmdaki müzakerenin neticesi Berlin 15 (A.A.) Wolff ajan sından: Alman kabinesi, Almanya'* nın Londra sefirini Almanya'nın dahilî isleri hakkında avacn kamara smda yapılmıs olan bazı beyanata karsı protestoda bulunmağa memur etmistir. Berlin 14 Geçen gün Avam kamarasında cereyan eden müzakere esnasında bazı meb'uslar Almanya'da musevilere karsı yapılan tazyik lerden bahsetmişler, hariciye nazırı Sir John Simon da beyanatta bulunmustur. Almanya hükumeti, Londra sefirl vasıtasüe fngiltere'ye müracaat ederek bu müzakereyi siddetle protesto etmistir. Almanya, bu müzakerenin Almanya'nın dahilî işlerine kansmak demek olduğunu söylemiştir. Dahilî istikrazm yüzde bet faizi vardır. Faizden baska 188,268 lirahk 600 ikramiyesi vardır. Bu ikramiyeler alü ayda bir yapılacak delerle tevzi edilecektir. tstikraz tahvilleri Devlet tarahndan başabaş kabul olunacaktır. Ydlardanberi, Türk topragımn altında gizlenen hazinelerünizi ististnar edemediğimiz için yartıp tutustuk. Bu zengin, bu cömert, bu aziz, bu verknli toprak, yalnız kendüine uzanan çalıskan eller istiyor. Erganî topraklan da, süphesu dünyanın en bol ve değerli bakırlarını Türk çocuklaruta bahsetmek için bizden bir gayret bekleyip durdu. Cumhuriyet Türkiye'si, o zengfn topraklanmızın davetine de koşmıya ha ztrlamyor. Bunun için, yabana muhtaç olmadan, öz paramız, öz çahsmamızla o hazinelere kavuşacagız. Hangi Türk, tabiatin vadettiği bu emin mükâfatı almak için, bugürrük pek küçük bir fe dakârhktan çekinir? Hayır! Fedakâr lık ta degildir bu; sadece, yaruun sa adetini düşünerek bugünden onu ka* zanmak için ufak bir hisse ayırmalc' r. Dahilî istikraza haline göre iştirak eden her yurttas, hem raillî serveti, hem de kendi kazancnu arttracak, vatanperverane ve akılhca bir is yapmut olacakhr. Fazla olarak, dahilî istikrazin ikramiyeleri bia aynca tesvflc etmelidir. Hiç durmıyahm. Ergani'ye yapılacak pmendifer hattmdald hissemis alalım. Heroin kaçakçılarının muhakemeleri basladı Bernar Blumental 4000 lira meselesini nasıl tevile çalışıyor? Maznunlarm ikisi serbest bırakıldı tttanbul'da heroin kaçakçıhğı yapmaktan zan altma almanlar hakhınkadi tahkikat bitirilmis ve maz nunlar dün müd deramumiliğe ve • rflmislerdir. MüddeiumumilSc davayı Sultanah met solh birinci ceza mahkemesine vermis ve maznonlann davası dün görülmüftür. Mahkemeye ver3enler, fabrikator Bemar Blomental, peynirci Yorgi'nin yanmda hâbp Ntko, Seyrüsefer sabık müfaendkle Heroin fcacakçılıgı maznunlan muhakemeye glderlerken rmden Kadri, pey • resiznlerlnl aldırmamağa çalı$tüar nîrci Yorgi Camadanis, tuzhı balık tadan ibaret oknak âzere on Idsidea m5> ciri Dnnkri Dknitriyadis, kâtip Harileos, rekkeptir. elektrikçi Ohannes oğlu Mircan, toptancı Hâknn Resrt Bey soçfaıların bAvıyvtbakkal Andon oğhı Jİiko, seyyar kumoslerini tesbit ett3rten sonra hepsini ayn UUabadi 4 üncu sahifede) yoncu Kosti, Kosti'nin oğlu Istelyo ) Güzel san'atlar için mühim kararlar verildi Ankara'da san'at, lisan ve tarih şubeîerini havi Bir Türk Akademisi tesis edilecelıtir Güzel Sanatlar Akademisi müdürü Namık t&maii Bey, yeni tesekkül eden akademi meclisi dolayısile dün bir muharririmize sunları söylemîstir: Memleketimizm bugün sanatsiz kalısı, sanatin hayatın keyfine bırakılmıs ve vazgeçilebilir bir meta telâkki edilmiş olmasmdan ileri gelmektedir. Sanat bir Iüks değil, mllletlefmeıniz ve medenilesmemiz için lüzumlu ve zarurî bir unsurdur. Güzel Sanatlar senede bir kaç sergi ile verdigi eserleri göstermekte, fakat genis yurdumuzun her tarafi bu tezahürlere bigâne kalmaktadır. Bu mühim terbiye unsurunu nazan itibara alan hükumet, milletin sıhhatile, iktısadiyatile olduğu gibi güzel sanatlarile de ehemmi yetli surette mesgul olmağa karar vermiştlr. Bu ü , Maarif Vekâletinin mühim > bir faaliyet sahası olarak tesbit edilmiştir. Vekâlet bu hususta faal bir rol ifan için bir takım esaslar ka * bul etmistir. Bunlar, Güzel sanatla* rın köylerimize kadar nüfuzunu te* min edecek ve cemiyet içinde vaziOdabadi 0 mcı sahifede) Katil itiraf etti Kopru ustu cınayetının esrarı anlaşıldı Matmazel Suzan'ı köprü ns tünde öldürmek* ten dolayı zan altma alman Anadolu Ajansi telsiz memuru Fedai Bey hak kinda müddeiu mumî muavınlerinden Sadun B. tarafından ya pılan Uk tahkikat ikmal edil mi»tir. tjprfi dhayetinin filh Fedai Bey, olduğunu itiraf eden dün müddehunuFedai Bey mabadi S üncu sahifede) ıtıuıııııuınınınıınıııuuııuiHuııuuıuıuııuiiıınHiııiHiıııııiHuımmııiHuıııınııtıııııııiMiınııuıuuıuıuııuımuıuuıiMnııııınııııiMnHin^ 23 nisan MıHî bayrann münasebetÜe Millî Türk Talebe Birliği tarafından hazirlıklar yapildığını ve bayramda tstiklâl marşmin büyük bir talebe kütlesi tarahndan okunacağını yazmıştik. tstiklâl marsmm hep bir ağızdan ve muntazam bir surette okımması için talebe çalısmağa basIamKtır. tstiklâl marsını okuroak için tertip edilen talim ve provalarm birincisi âün Alay kâskünde yapılnnstrr. Bundan sonrakilere de Halkevinde devam edilecektir 23 nisanda yapılacak merasimde, ilk defa olarak iki bin talebe tarafından tstiklâl marfi okunacaktırj fteledîye tarafmdan celbolunan su mütehassıs M. Felner dün Belediye ye giderek Belediye Reisi Muhittin ve fen isleri müdürü Ziya Beylerle temas etmistir. Mütehassıs sular hakkında derhal tetkikata baslıyarak bir rapor yazacaktır. Resimde Muhittin Beyin yanmda oturan gözlüklü zat M. Felner'dir. Belediye Reisinm öte tarafmdaki zat ta Berlin Darülfünunu sehircilik müderrisi profesör Elgöç'tür. Bir müddetıenberi t»tanbul'da tetkikat yapan profesör tetkikatını ikmal etmistir. Bugün Almanya'ya dönecek, orada yazacağı raporu Belecfiye riyasetine gönderecektir. Romanya'dan sehrİTr.T/e gelen Köstenee Halkevl subesinden tark beş kisilik heyet dün İ*tanbul H&lkevini ziyaret etmif ve burad» uir konser vermiflerdir. Heyetin içinde Mahmut Çelebi i&mLnde bir de Türk vardır. Heyet; Kö»tence li»e muaJHmlerinden M. Zaiioça'nın riyasetindedîr. Konsere tstiklâl marsüe baslanmıstir. Konseri miitecJnp lstAnbul Halkevinden Ferhat Bey cfe Otello'dan bir sahneyi tcmil etmistir. Konser ve temsil çok parlak olmus ve alkıslanmıştır. Rmanyalı heyet daha bir müddet f«fcrimizde kalacaktır. BaJca konser verip vermiyeceUtari belli degildir.
