4 Nisan 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bayram hediyesi Çocuğunuza alabileceğiniz en kıymettar bayrarr hediyesi Hayatans'klopedisi Ookuzuncu sene: No. 3201 nin çıkan ciltleridir lstanbul havalisînin Ziraat kabiliyeti Buınerek tesis olunan, ona gore de idare olunan bir mektep bir çevrenin ve bir memleketin hayahna istikamet verebilir. Bötün dünyada bu hakikate binbir misal vermek müşkül değildir. Vaktüe kucağında a!tm madenlerini tasras olan Kaliforniya'nın bugün bütün dünyada parmakla gösterilir bir ziraat metnleketi haline gelisinin sım buradadn*. Kaliforniya'da viicude getirilen ı.r»^ aksamından yalnu portakal ve mandarin bahçelerinin hasılatı vaktile orada çıkanlan altının hiç olmazsa yüz veya bin misli fazla bir servet temsil etmektedir. Hem bu »ervet altm gibi bir kere çıkarmakla tükenmiyor, belki her sene artarak devam ediyor. Ziraat serveti, bkip tükenmez bir haznedir. Bunun için bir tek sart vardır: Ziraati bilerek yapmah, yani bu iste ilmî yoldan yürümesini bilmelidir. Geçen gün Halkalı Ziraat Mektebini tekrar siyaret ettiğimiz zaman gözleri mizde en ziyade bu mektebin lstanbul •• bavalisine, hatta hinterlândına yapabile» ceği hizmet büyüdükçe büyüdü. Şimdiki halile de bu hakikatin farkında değiliz. Halkalı Mektebi evvelce olduğu gibi şimdîki halinde dahi bize söyle böyle ziraî malumatla mücehhez talebe yetistirmektedir. Her okumus adamm mezryetli bir vatandas olacağma şüphe yoktur. Fakat Halkalı gibi tedrisatı daha ziyade îhtuasa taaDuk eden bir mektepten memleketin bayatı itibarile daha muayyen maksatlara hizmet bekliyebiliriz, Ezcihnle bu mektebi tstanbul navalisine ve hatta hinterlândma yepyeni ve çok müteraldd bir hayat mihrakı yapabileceğimizi düsünmeliyiz. Onun içindir ki bu mektebe temas eden ilk yazmnz* da tstanbul Vilâyetmm bu mekteple alâkadar olması Uizumu iizerinde hassaten durduk. tstanbul havalisinde maksath olarak itina ile ileri götürülmüş bir ziraat yoktiir. Bu havalide ziraate müteallik olan îslerin hepsi ve meselâ sebıedük gibi kısmen ve gâya en Hinaluı bile daâraık*ff umhurı 24 üncü liste T. D. T. Cemiyetinin listesi Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütüphaneyi bîr arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde blr lane bulnnmak lâzımdır. İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf re mektup adresl: Cumhuriyet tstanbul Posta kutusu: lstanbul, No 340 Telefon: BaşmuHarrtr: 22366. Tahrtr mfidurfl: 23236. tdare müdürü: 22365. Matbaa: 20472 Salı 4 Nisan 933 Avusturya da karışıyor! Naziler Avusturya'da da iş başına gelmek istiyor Bir çok yerlerde kanlı musademeler başladı, Nazilerle Marksistler çarpışıyorlar Uzakları yakına getirdik! T. D. T. Cemiyetinden veribnistir: Karsıhklan aranacak arapça ve faroça kelimelerin 24 numaralı listesi sudurt 7CEMtLE 1CAN 8CEMtYET 2CEFA 9CENAZE 3CEHİT CehtKhCENNET 4CEHENNEM UCENİN 8CELÂDET 12CENUP 6CEMAAT LJstelerde çıkan kelimelerden manalan birden fazla olanlann her manası için ayn karsıhklar ileri sürüle bilir. Karşılık gösteren zatlarm karsılıklardan duyulmus ve isitilmiş ohnı • yanlann hangi kaynaklardan ahn dıklannı göstermeleri rica olunur. Bütün Avrupa şehirlerile telefonda görüşülüyor Posta ve Telgraf idaresi bu sene memleket da hilinde de mühim merkezler tesis etti tarSTUraafl Rap&tılan Parlâmento blnaa Viyana'dan yazthyor: Almanya'da Hitler if basına geldikten sonra Avusturya fasistlerl faaliyetlerini artırmıslardır. Bunlan n faaliyetine karsı sosyalistler de mukabil nümayisler yapmaktadır ~ lar. Hükumet, simdiye kadar bu yiizden hâdiseler çıkmasına mâni olmak için bütiin kuvvetile çahftı. Fakat son zamanlarda vukua gelen bir hâdise herkesi korkuttu ve düsündürmeğe başladı. Mesele fa sistlerle Almanya'ya iltihak taraf tan olan Darülfünun talebesinin •osyalisilere ve yahudüere hücum etmesi, Darülfünun önünde kanlı hâdiseler omlasıdır. Hükumet derhal siddetli tedbir ler aldı, hâdUeyi bashrdı. Fakat yeniden ve daha şiddetli bir sekil de musademeler vukmından korkulduğundan basvekil kendini dikta tör ilân ederek mebusan meclisini kapattı. Avusturya Basvekili, M. Dellfuss isminde azimkâr bir zattır. Fakat mebusan meclisinde mühim bir ekseriyeti haiz değildir. Avusturya meclisi mebusanı 165 azadan mü * rekkeptir. Bunun seksen biri bugünkü kabineye taraftar, seksen biri muhaliftir. Geriye üç müstakil mebus kalmaktadır. Kabme şimdiye kadar bunlann reylerile mevkiini muhafaza edebilmistir. Bugünkü vaziyet karşısında bu kadar zayıf bir kabine iş göremiyeceği için M. Dellfuss meclisi kapatmış, parlâmentomra karsisına mit{Mabadi 6 tncı sahifede) Ismet Paşanın Seyahati geri kaldı Diger Vekiller de bayram seyahatine çıktılar Ankara 3 (Telefonla) Basvekil fsmet Paşa biraz rahatsız olduğu için tktısat Veküi Celâl Beyle beraber yapacagı Zonguldak seyahati biraz teahhur edecektir. Acik&ı&'dan blr mansarm Londra'dan blr manzara Ankara 3 (A.A.) Posta, telgraf ve telefon İdaresi Türkiye ile Avrupa hükumet merkezleri arasında telefon muhaberatını 1931 eylulünde açmıstır. Müdiriyeti umumiyenin bu hususta durmadan devam eden mesaisi neticesinde memleketimizle Avrupa memleketleri arasında açılan telefon muhaberatı günden güne inkisaf ederek bugün Avrupa'nın bir çok merkezlerile telefon mu haberesi yapılması imkânı hâsıl olmuştur. Memleketimizle tele • fon muhaberesi yapılan Avrupa(Mabadi 6 tncı tahljede) Adliye Vekili geldi Adliye Vekili Yusuf Kemal Bey dün sabahki ekspresle Ankara'dan sehri • mize gehnistir. ( Mabadi 6 tncı sahifede ) Büyükler ve çocuklarımız ÇocukhaftasıdolayısileFevzi Paşa Himayeietfale mühim ve takdirkâr bir mektup yolladı Bu sene çocuk haf tasınm Iıer senesînden daha parlak ve gfizel olması • için her tarafta azaroî gayretle çalisılmaktadır. En çok mektebi ol mak itibarile bu haftanın tstanbul'da çok mükemmel tes'ldine fazla ehemmiyet verilmektedir. M Çavus üzümünün en güzeli yetistiğini hahrhyanlar tstanbul havalisinde ziraatin terakki değil, tedenm etmiş olduğunu bile teslimde muztar kalırlar. Şhndi tstanbul'un üziirnü evvelâ devede kulak kabilindendir, sonra da gelisi güzeldir. Son seneler zarfında bu vilâyette uzümcülüğe guya ehemmiyet verildiğini farzettirmek lâzım gelen ban hususî tesebbüsler bu yolda yapılabflecek için büyüklüğüne nisbetle göze görünmiyecek kadar azdnr, öyle ki hiçtir diyebiliriz. Ne hacet, bu sene HaHcah asma fidanlığından asılı asısız 70 bin asma çubuğu dağıtılabilmistir. Bunlann hepsi de tstanbul havalkine verilmiş değildir. Bize Halkalı Mektebinde dediler ki halkm talep çokluğu 70 bin degil, 700 bin olsa yetmiyecek haldedir. Demek ki hariçten esash hemen hiç bir tesvik yapılmamıs olduğu halde dahi halkta ziraate ait bir suur uyanmıs bulunuyor. Bu şuuru kuvvetlendirmek ve onun kolayhkla tatminini temin etmek lâzım • dır. ttikadnnızca lstanbul Vilâyetmm belli başlı vazifelerinden biri budur, ve bunun için de elde haydı hazır bir va • nta vardır: Halkalı Ziraat Mektebi. Coğrafî vaziyeti itibarile tstanbul'da yapılabilecek ziraat derhal ve kolay lıkla nakte tahvili kabil aksam iizerinde inkişaf edecektir. Ezcümle burada ziraatin su subeleri süratle revaç bula bilir: 1: Basta uzumculuk olmak iîzere her nevi meyvacüık, 2 : Her nevi sebzecilîk, 3 : Tavukçuluk ve yumurtacıbk, 4 : Sütçülök. Kaydettiğimiz bu dört maddeden her biri tstanbu! havalisinde başlı basına birer zenginlik kaynağı olabilecek islerdir. Bir aile bu işlerin her dördünü birden yapılabileceği gibi bütün çahsmasını onlardan biri veya bir kaçı iizerinde de teksif edebilir. tstanbul'da taze olarak yenilecek ve taze halinde ta Londra'ya kadar gönderilecek üziimün aliyülâlâsı yetişebileceği muhakkaktır. Halkalı Mektebi 250 çeşide kadar iizihn yetistirmektedir. Bunlann içinde çavus envaı gibi nefaset itibarile hemen yalnız tstanbul'a has olanlan bulunduğu gibi müşküle nev'inden taze taze dünyanın öbür ucuna kadar gönderebileceğiniz dayanıklılan vardır. Şimdiki halde Halkah'nm bu marifeti bir nevi lüks olarak orada yani mektebin mahdut sahasında kalıyor. Memlekette bu iş iizerinde kafa yorularak ona ilmî olduğu kadar amelî de bir kıymet ve Utikamet veriknis değildir. Şaraplık üzümlerin dahi kezalik en guzellerini hiç şüphemiz yoktur ki gene tstanbul havalisi yetistirebilir. Mekte v . ; n t;4»;<1{ r Vaktile bu tn\kyt*tt> Avrupa haritası yeni Rumeli tahvilâtı )a itilâfa dahil. Bunlar da yeni Türk iradile değiştirilecek ParU'te münteşir tnformation gazetesinin dün gelen nüshasuıda münderiç bir fıkraya nazaran haricî borçlar mukavelenamesinin Saracoğlu Şükrü Bey tarafından imzalanacak son seklinde Rumeli Demiryolu tahvilâbnm yeni bir usule tâbi tutulacağma hükmetmek lâzım geliyor. Haricî borçlann eski projesinde Rumeli tahvilâtı yeni itilâf mevzun haricmde tutuluyor ve binaenaleyh kur*a keşidesi uculünun idame edileceği anlasıhyordu. Halbuki son müzakerelerde bu fSdrden ve binaenaleyh 1928 denberi muallâkta kalan kur'alann kesidesinden sarfmazar edilmiş gibidir. Tedavülde bulunan 1,148,000 Rumeli tahvilinin ne olacağına gelince bunlar da % 7& faizli yeni Türk iradile değistirilecek ve her tahvil takriben 40 frankhk bir bedel almıs olacaktır. tnformation gazetesinin verdiği malumat budur. Bu haberin ne kadar doğru olduğunu temin edecek vaziyette değiliz. Bu nevi ahvalde Türk halkınm en sonunda ve Avrupa matbuatından malumat alması, her defasmda bir çok ziyanlara malohnak şartile, rmrtat bir usul haline gebnis gibidir. Bu vesüe üe en mühim mes'ele olarak bu noktaya isaret etmeği vazife biliyoruz. baştan yapılamaz!,, M. Heriot «Büyük devletler küçük devletlerin mukadderatını tayin edemezler!» diyor Lyon 3 (A.A.) Sabık muharip lerin içtimamda bir nutuk söyliyen M. Herriot, 4 devlet misakından bahsederek şöyle demiştirt « Muahedelerin yeniden gozden geçjriimesini istiyorlar. Fakat bunun için hangi usule istinat edecekler? Milletler Cemiyeti mukavelenamesinin 19 uncu maddesine mi? Bu madde mevcuttur. Baska bk şey icadına liizum yoktur. Benim fikrimce küçük devletler yoktur, hukuk itibarile yekdiğerine müsavi olan devletler vardr. Büyük devletlerin, küçük devletlerin mukadderatını tayin etmek hakkma malik olmasmı istemekle emperyalizm yapılmif oluyor. 1919 senesinde vücude getirihnîs olan Avrupa haritasmı yeniden yapmağa kalkısmakta hiç bir fayda yoktur.» M. Herriot, bunu müteakıp bütiin mesaisini sulh isine vakfetmis olduğunu hafarlatmıstn*. Mumaileyh demistir ki: « 1924 senesinde Cenevre protokolunu tevdi ettim. Büyük haileden sonra buna zaman mösait idi. 1932 de yeni bir plân Harbi haznlamak için üd yol vardır: Tahrik ve zâf. SuBıu hazırlamak, iroan, secaat ve bin çok noksan vasıtalarile yaptığı saraplar oradadır, kim isterse gidip gorebüİr. Diğer meyvalann en nefislerini ts tanbul havalisinin yetiştirebileceğinde bizim sarsümaz bir kanaatimiz vardır. tstanbul'da yetişen sebzenin müma sOIerini baska taraflarda bulmak kolay olmadığıru ise herkes bilir. Memleketimizde sütçülüğün tstanbul şehrinin her günkü ibtiyaçlan itibarile bile henüz hallolunmamıs bir vaziyette bulunduğunu bilmiyen yoktur. Halbuki, hele tstanbul'da, halli bunun kadar kolay ve bunun kadar faydah az i* bulunur. Tavukçuluğa gelince Berlin'in ve Paris'in taze yumurtasını frigorifik va • gonlarla günü gününe tstanbul'dan göndermenin mümkün olduğunu söylersek yalnız bu zâhirde ehemmiyetsiz metam akmda ne servetler saklı bulunduğunu anlatmıs oluruz zannederiz. Bütün Türkiye'de ziraî hasılatı ek seriyetle günü gününe paraya tahvil Fevzi Paşa Hazretlerinin bir mektubu Ankara 34 (A.A.) Büyük Erkânı Harbiye Reisi Müşir Fevzi Paşa Hazretleri Himayeietfai Cemiyeti tarafından nesredilecek olan Çocuk Haftası kitabma su mektubu gön • dermislerdir: « Cemiyetinizin Türk çocukları için yaptığı büyük hizmetleri daima takdir ve sükranla takip ederim. Bir millet çocuklarına bakım derecesine göre mevki kazanır. Çocuk mesele lerinin memleket müdafaasında birinci derecede ehemmiyeti haiz âmiller arasında bulunduğunda hiç süphe edilemez. Bir ordunun tetneli iyi bakılmıs ve bir ülkü yetistirilmiş çocuklardır. Binaenaleyh çocuk meselesine lâyık olduğu ehemmiyeti vermek memleketİTnîzin istikbalini te BuyuK Erkânı Harbiye Rekımlz Mu&ir, Pevzi Paşa Hazretleri mîn için yapmağa mecbur olduğu muz vazifelerin en büyüklerinden bi (Afabadi 3 üncü sahtfede) 10,000 koyun satıldı! Kurban satışı hararetlendi, her yerde bayram hazırhkları devam ediyor Eskl Fransız Başveklli M Herrlo'nun bir karikatürü kudret isidir ve bunlar milletleri süriikliyen fırtınalar esnasmda devlet adamlannın sahip olması lâzım gelen meziyetlerdir. (Mabadi 6 ıncı sahifede) ıııııııııııııııııııııııııııııııııı ııııııııııı M. Antonoff Yeni Bulgar Sefiri bugün lstanbul^ geliyor Yeni Bulga: sefiri M. Anto noff bu sabahki ekspresle şehrimize muvasalat edecektir. Elçi bir kaç gün sonra Ankara'ya hareket edecek ve bayramı m ü ' teakıp Reisicumhur Hazretleri tarafından ka bul buyurularak M. Antonoff itimatnamesini takdim eyliyecekth. M. Antonoff bizim Galatasaray Iisesinde okumuş, Türk dostu bir zat olup Sofya'da y a n resmî La Bulgarie gazetesinin başmuharriri bu Iunuyordu. Yeni sefirin, zaten dostane olan Türk Bulgar münaseba(Mabadi 2 inci sahifede) nıınıııııtıııııımııınmıııııiHiıııınıııııııınıııııııiMinıııuınııııııııııııuıııııııııınıııııııııııııııııııııııiM olunabilmek hususunda tstanbul şera itini haiz başka bir yerimiz yoktur. Ve bunlar o islerdir ki bir ucundan ehemmiyetle ele alınarak peyderpey tahakkuk ettirilmelerine başlanılırsa şimdîki tstanbul nüfusunun bu işlere yetmiyeceği giinün görülmesi asla uzakta sayılamaz. YUNUSNADİ Bir düzeltme % Evvelki günkü baştnakalemizde bazı tertip sehivleri olmuştur. Elzcümle 1 5 inci satır ortasında başhyan cümle «beşer cemiyetinin içtimaî nizamı adalet kayitlerine ve sartlanna bağlandığı gündenberi insanlar adlî müesseseler önünde daima tekâmül istiyen bir ıstırabm esiri olmuşlardır. Biz burada adalet fikrini tetkik ve münakaşa edecek değiliz... ilâh...» olacakken ilk satırdaki «adalet» kclimesi atlanmış ve «bir ıatırabın esiri olmuşlardır» ibaresini havi satır düşurülmüştür. özürler diler ve yanlışlığı düzeltiriz. Nişanlılara ve nikâhlılara hediye gönderilen kurbanhk güzel koçlar Kurbanhk koyun satışı dün çok artmış, mutat satıs meydanlanndan baska halkın çok geçtiği yerlerde bir çok koyunlar gezdirilerek satılmıs tır. Yapılan bir hesaba göre son günlerde sehrimizde satılan kurbanhk koyun miktarı 10,000 i mütecavizdir. Koyun alıs verişinin, geçen seneye nisbetle ziyade olması, fiatların düskünlüğünden ileri gehnistir. 12 okkahk besili bir koyun beş liradan muamele görmektedir. En çok satılan 1820 okkahk orta mallar 810 liraya, hatta bazı yerlerde bir iki Hra noksanma alınabilmektedir. Bugün arife olduğu için elde stok bıraktnamak maksadile fiatların daha da ineceği söyleniyor. Sehrimizde kurbanlık satıslarmın (Mabadi 6 ınet sahifede)