7 Ekim 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

7TeşirînevveI 1932 Cumhariyet' Lytton raporu r Çok çeşitli bir sinema haftası Mançuri mes'elesi nas halledilebilecek? Bir Liranın Başından Geçenler... Yazan: KEMAL RAGIP Hatır, gönül kırmağa ne lüzum var?.. Hem onu siz benden daha iyi bilirsiniz.. İkincisi de benim işte... Benden iğre nemezsiniz. Tramvayda yanınıza perişan bir îşçi otursa, kalabahk arasında üstü başı kirli bir dilenci sokulsa ne kadar sinirlenirsiniz.. ya ikimiz, ben o kirli, kokmus kâğıt parçası, siz de o müstağni insan, ikimiz karşı karşıya kaldığımız zaman sizdeki o titizlik nerede?.. Oof.. Bu paralar da ele aluıacak gibi değil ki.. Diye yüzünüzü buruşturursunuz da gene o kirli kâğıt parçasını elinize ge çer geçmez hemen koynunuza sokuşturursunuz. Karşımda nazlanacak, ama sonuna kadar naz edebilecek kim var içinizde?. Hepiniz bana tapıyorsunuz da, neden mabudunuzun başlı baştna tarihi, kendine göre hatıratı olabileceğini düşünmüyorsunuz ?.. Haniya efsanelerde, masallarda ya şıyan periler vardır: Kimsenin gözüne görünmeden her yere girip çıkarlar mış... O perilerin bile sokulamadıklan yerlerde, başımdan geçenleri, bütün o efsaneleri, masallan sönük bırakan hatıralarum, birer birer size de anlata yım da dinleyiniz... Sinemalarda almanca, fransızca, italyanca, polonyaca gibi muhtelif lisanlarla konuşan muhtelif çeşitte filimler VP Aşkta Galip Melek'te Çarşamba ak şamuıdan itibaren «Melek» sinema sında gösterilme . ğe başlanan cAşk. ta Galip» filmi musikili bir ko. medîdir. Mevzu . unda »eyircilere küçük bir felsefe dersi de vermektedir. Bir in. 1 <Vatan üğründa* fümtnden bîr sahne, sanin hayatta muvaffak oL 2 Charlotte Suza tYdbanct Bir Bayrak ması için sade zeki ve çalış Altında», 3 Waüace Beery <Glzli Mah kan olması kâfî değil<îir. O. keme> de, 4 K&te Von Nagy ve Jean na ayni zamanda tallh ve te. Murat tAjkta Galipy filminde. sadiifün de yardım etmesi lâzımdır. macerasma aît olan mevzuu fante Direktör Heinrich Martin bu na ziye kaçılmadan mümkün mertebe zariyesini şu macera Ue isbat etmek hayata yakın olarak tertip edilmis istiyor: Filim telgraf hatlarının hutir. sule getirdikleri mevce ve ihtizaz fstihbarat zabiti Frank yaralanıp gürültüleri içmde başlıyor, telgrafta tedavi olunmak üzere seyyar hasçılara mahsus geniş bir salonda detahanede yattığı zaman genç hastavam ediyor. Alelâde bir telgraf mebakıcı Marya ile tanışıyor ve sevisimuru bu at yarışında yanlışlık ne yor ve yüzbaşı iyileşip ayağa kal ticesi mühimcfi bir servete konuyor. kınca hemen evleniyorlar. Tabiî işini bırakıyor ve hayatını kenFakat yekdiğermi takip eden birdisinin velinimeti olan yarıslara birine girift bazı esrarlı vak'alar basrodiyorv O sırada bir milyonerin Marya'nm bir casustan başka bir şey kızı ile tanışıyor, bir müddet bu âriolmadığmı meydana çıkarıyor. yet şahsiyetini muhafaza ettikten Frank'ı çok sevmesine rağmen bu vasonra tekrar eski vaziyetine dönü ziyet karşısmda kaçıp memleketi yor. Fakat milyonerin kızı kalben Rusya'ya gidiyor. Bu sırada Almanbu delikanlıya merbuttur. Tesadüf ya'daki Rus casus şebekesi Marya'müstakbel kaympederine topluca bir nm kardeşini öldürüyorlar. para kazandırmasile artık evlen Marya'ya karşı evvelce duyduğu melerine mâni kalmıyor. aşk derecesinde şimdi kin ve garez besliyen Frank bu aldatılışının intiFilim mevzuu itibarile bu şekilde kamını almak üzere o da Rusya'ya hayalî bir sergüzeşt tasvir etmekle casusluk vazifesi deruhde ederek beraber tertip ve hareket itibarile Varşova'ya gidiyor. Bir baloda iyidir. Jean Murat tabiî ve neş'eli, Frank'la Marya karşılaşıyorlar. Kate Von Nagy şuh ve kıvrak oy Marya kardeşinin Alman'Iar ve hunuyorlar. susile Frank tarafmdan öldürüldü ğünü zannederek eski kocasını he men ele vermek istiyor. Fakat Frank Opera'da mes'eleyi anlatmca bilâkis onu kurVazifeyi suiistimal, irtişa ve cü Bu hafta «Opera» sinemasında tarmağa çalışıyor ve bu yolda kendi rüm şerikliği davası da isimleri a gösterilen «Vatan Uğrunda!» filmi hayatını da feda ediyor. çıkça söylenen şu kimselere karşı jimdiye kadar ekran üzerinde ar • Charlotte Suza ekseriya saf ve açılmıştır: Şehrimizde bir Sinemaçılar ve Fitistlerîni görmediğimiz, hiç bir sinemasum vc bazan da meş'um görünen limciler Birliği teşekkül etmiş ve ma eserini seyretmediğimiz bir milHava Nezaretinde sivil tayyare Marya'yı çok iyi oynuyor. Güstave letin mamulâtından olmak itibarile nizamnamesi dün Vilâyteçe de tas cilik kısmı müdürü M. Emanuel Fröchlich yüzbası Frank'ı tıpkı hadikkate şayandır. Meşhur «Kovadis?» dik edilmiştir. Birliğe 50 kadar sineCharmie ile Gncme ve Rhone tay kikî bir şahsiyetmiş gibi yaşatıyor. muharriri Henrik Sinkiyeviç gibi emacı dahil olmuş ve Majik sine yare şirketi ve hava seyrüsefer smaî Filmin musikisi de güzel ve rejisi de dipler yetiştiren Lehistan hiç şüpheması sahibi Halil Kâmil Bey umumî şirketi murahhası ınes'ulü M. Paul mahiranedir. siz ki san'at noktasmdan ihmal edikâtip seçilmiştir. Louis • Veiller. lemiyecek bir kuvvettir. Leh'Iiler Iddiaya de' ; l olmak üzere, mah miişterek tarihimiz itibarile Türk'leArtistik'te kemeye bir çok evrak ve vesikalar rin an'anevî dostu olduktan maada tevdi edilmiştir. geçen sene yapılan ilk türkçe sözlü «Kadın Peşinde» sessiz filim za Bu vesaike göre, suçlularda» M. filmi alıp memleketlerinde göster manında sinema âleminde büyük bir mek suretile Türkiye'deki cereyanhâkimiyet temm ettnişken sözlü korChamier yukarıda ismi geçen Franlarla yakından alâkadar olduklarım delâlar çıkınca kısmen husufa uğ sız şirketlerinin bir Alman firması isbat etmişlerdir. İşte «Vatan Uğrun rıyan ttalyan'ların eseridir. Fakat ile birleştirilmesi için garip kolaylıkda» belki de onun bir mukabelesidir. tekniği, rejisi ve saire itibarile beylar göstermiş ve buna mukabil rüş«Vatan Uğrunda» nın mevzuu Le nelmilel sayılacak bir şekildedir. vet almışhr. Bir paket hisse senedi Çünkü filimleri Avrupa'da meşhur histan'rn Çarlık Rusya'sı boyundu şeklinde verilen rüşvetin sahte ak Guido Brignone tarafmdan idare eruğu altında yaşadığı devrine ait bir Urfa 5 Gazveci tabir edîlen siyonlardan mürekkep olduğu da îhtilâl hikâyesidir. Bîr genç kızla bir dilmiştir. «.Kadın Peşinde» nin tasvir cenup şakilerinden bir kafile dün ettiği maceranm içinde şöyle bir aayrıca anlaşılmıştır. Hulâsa karmadelikanlı hürriyet yolunda binbir işHarran ovasına baskın yapmıştır. dam vardır. Kırkını geçkin, fakat karışık, kirli, çirkin bir suiistimal ve kenceye maruz kaldıktan sonra güç Köylüler silâhsız bulunduklarından kendinii yi muhafaza etmiş, hovarda faalle muhafızlannın elinden kaçıp rüşvet işi. kendilerini müdafaa edememişler, bir çapkm banker.. Kendi kansile kurtuluyorlar, takipçiler onların SiUrfa'ya haber yollamışlardır. Urfa'birlikte yabancı kadınların bir çoğu birya'nm buzlu steplerinde ölüp gitdan derhal kamyonlarla jandarma tiklerini zannettikleri halde iki genç da bu zatm peşinde.. Tabiî banker müfrezeleri gönderilmJştir. Jandar. hazretleri bu vaziyette karısını al iicra bir köşede saadete kavuşuyordatmaktan geri durmuyor. Araya ça malar şakileri muhasara etmişler, lar. lınan bir gerdanlık mes'elesi kanşımusademe neticesinde 11 şaki ölmüş, Baş rolleri Jadwiga Smosarska ve yor. Bu işin bankerin başına getiryirmisi yaralanmış, yirmisi esir edilBordzias oynuyorlar. Filme kuvvet diği belâlar bir an için onu çapkmmiştir. Yirmi at, yirmi tüfenk itinam ve kudret veren bilhassa Jadwiga lığa tövbe ettiriyorsa da netice de olunmuştur. Smosarska'dır. «huy canın altındadır, can çıkma Bu vak'a üzersne silâhsız bulunan ymca huy çıkmaz!» diyerek tesadüf Harran köylülerme hükumetçe silâh ettiği güzel bir kızm peşine takılıp tevzii kararlaştırılmıştır. Majik'te: gidiyor. Alman filimleri hemen hemen her Filim tiyatroya kaçılmadığı için zaman Fransız filimlerine faiktir. mümkün mertebe az muhavereli o Fransız'lann muvaffakiyet kazanan larak yapılmıştır. Vak'a hareketli, kordelâları aslı almanca olan frandekorlar zengindir. Baş rolü oynıyan Ankara 6 (Telefonla) Nafıa sızca versiyonlardır. Alman filimleri Falconi çok neş'eli kırklık bir ho Vekili Hilmi Bey Samsun'a varmış bazan Amerikan filimlerile bile boy varda tipi yaratmıştır. Falconi «Detir. Hattın teftişi ile meşgul olan ölçüşüyor. îşte «Yabancı Bir Bayrak niz ve kadın» ile «Matmazel Ni . Vekil Bey Hman mes'elesini de tet Altında» bunlardan biridir. tuş» un fransızca versiyonunda oy • kik edecek, pazar günü Ankara'ya dönecektir. / Umumî harpteki bir casusjuk an Franaız'larm meşhur aktörü Vatan Ujjrunda Cemiyeti Ak vam namına Mançuri mes'elesini mahallin de tetkik eden komisyon reisi Lord Lytton'un raporunu ver diği ve bu raporun neşredildi ği yazılmıştı. Raporda mes'e lenin türlü safhaları, türlü bakıştan araştırıl ^ord Lyttor makta ve Mançur' ı hal çarelerine dair bazı telk.ı.at yapılmak tadır. Raporun en mühim parçası işte bu telkinat fasıllarıdır. Mes'elenin ehemmiyeti büyük ol duğundan bu telkinata ait bazı fıkraları iktibas ediyoruz. Rapor, Çin, Japon ve Rusya hükumetlerinin müktesep haklaırnın mahfuz kal ması gerekliğini bildirdikten son ra diyor ki: Madde 5 Çin ile Japonya a rasında yeni mukavelelere müstenit yeni münasebetlerin kurulması; yeni aktolunacak muahedelerde iki memleketin Japonya'daki hukuk ve mes'uliyetinin tarif ve tavzihi: bu ta rifin itîlâf yolile yapılacak uzlaş maya kaydı gerektir. S Mançuri'nin tnuhtarîyeti. Çin'in hâkimiyet ve idarî tamami yeti ile telif edilebilmek şartile Mançuri idaresi geniş mikyasta muhtariyet şeklinde tadil olunmalıdır. Bu şekil, mahallî şartlara ve üç vilâyetin mahallî evsafına tekabül etmek gerektir. 7 Dahilde, asayiş müessir ve kuvvetli bir jandarma kuvveti ta rafından temin edilmelidir. Haricî emniyet ise Mançuri'de bulunan bütün müsellâh kuvvetîerin jandar ma müstesna geri çekilmesile elde Raîmu'yü andıran bir tabiilikle oy | edilmelidir. Ayni zamanda haricî emniyet, alâkadar devletler arasınnamaktadır. Gracia Del Rio da çok da bir ademi tecavüz muahedesini fettan bir tip yaşatıyor. aktile de temin olunmalıdır. 8 Çin ile Japonya arasında bir iktisadî yakınlık kurulmalıdır; bu Asri'de maksadı temin için iki memleket a Mevsim başlangıcında bu sene rasında yeni bir ticaret muahede «Asrî» sinemanın da diğerleri gibi sinin yapılması şayanı arzudur. sesli makine ile techiz edildiğini yaz9 Çin'in yeniden tensik ve ıs mıştık. Yalnız şimdiye kadar ikinci lahı için beynelmilel iştiraki tne vision filimler gösterdiği için onları sai gerektir, çünkü Uzak Şark'ta sulhun edamesi beynelmilel menfaat bu sütunlarda mevzuu bahsetmeğe icabındandır. hacet görmedik. Fakat «Gizli Mahkeme» tstanbul'da ilk olarak geçen bir kordelâdır. Onun için yazıyoruz. «Gizli Mahkeme» meraklı ve heyecanlı cinaî bir filimdir. Amerika'daki haydutluk vak'alarından bir kaçı bu kordelâda Rupen Mamulyan'ın buna benzer filimlerinin ta mamile aksine olarak şiire ve fanFransız gazetelerinîn verdikleri taziye kaçılmadan düpedüz tasvir haberlere göre Fransız Bahriye Needilmek istenilmiştir. Baş rolleri zareti, Sen mahkemesine müracaat Wallace Beery ve Levis Stone bütün etmiş, Hava Nezaretinin bazı büyük maceraya hâkim bir tabiilikle oy memurları aleyhinde sahte eyrak nuyorlar. tanzimi, vazifeyi suiistimal ve irtişa Klark Gable o zaman henüz şöhsuçlarile dava açmıştır. Sahte evrak ret bulmamış olduğu için ikinci detanzimi suçile mahkemeye sevkedirece bir vazife ifa ediyor. len zatın ismi gizli tutulmaktadır. Ne o, hayret mi ediyorsunuz? Be nim de başbbaşuıa bir hayatım olabi leceğini hiç düşünmemis midiniz?.. Neden olmasın: Ben de sizin gibi hiç yoktan yeryüzüne çıktun. Ben de sizin gibi gördüm. geçirdim. Günün biriode gene sizin gibi silinip gideceğim. Aramızda ne fark var? Siz kuvveth'siniz; hem pek kuvvetli. „ Her mahluktan üstün olmak iddiasmdasınız. Sırası geldi mi, canlı cansız, karşınıza ne çıkarsa hepsini yere vurmanın yolunu bulursunuz. Meydan okuyorum işte: Benden de kuvvetli misiniz?.. Neden gözleriniz kısıldı; kaşlarınız neden çstıldı?.. Bakışınızda hakareti andıran bir gölge var. Beğenemediniz mi?.. Benim... Şu kirli, yıpranmıs, örse lenmiş, kokusu ağırlaşmış kâğıt parçasını beğenemediniz mi?.. Sanki elinizi bile sürmeğe iğreniyor gibisiniz!.. Benim kadar örselenmiş, benim kadar kirlenmiş ne olsa muhakkak ki ona elinizi süremezdiniz; iğrenirdiniz.. Başkalarını el değmiş her sey sizin için kirlidir, iğrençtir. Bunun yalnız iki müstesnası var: Baskalarmın ellediği, örselediği, kirlettiği iki şeyden vaz geçemezsiniz. Bu ikiden birinin adını burada söyliyemiyeceğim. Tertip ettiğimiz turnuva bugün 12 de başlıyor Türkiye fut . bol birincilik mü sabakalanna iş . tirak edecek grup birincileri. ni secmek üze . re bugün şehri . mizd'e de maçlar yapılacaktır. tstanbul gru. punda bulunan Bandırma ve Ko. caeli şampiyon taknnlan dün şehrimize gel . mişlerdir. Edir. ne şampiyonu da bu müsabakala . ra iştirak ede . cekti. Fakat E. dirne mmtakası, müsabakalardan çekildiğini bil dirmiş ve gel memiştir. ts tanbul grupun Yarın Bu Sütunlarda Başlıyor > Bugün grup şampiyona maçları, güreş şampiyonası da yapılacak, atletler gitti Gizli Mahkeme Büyük bir rezalet Fransa hava erkânı mahkemeye verildiler Sinemaçılar Birligi teşekkül etti ' Atina'ya hafeTîet eden dttettertn Odrtcl* kafüest vapurda... da üç takım kalmıştır. Bun şampiyonlan arasında ŞeKzadeba . şi'nd'aki Ferah sineması salonunda lar arasında dün kur'a çekil birincilik müsabakalan yapılacaktır. miş ve İstanbul . Kocaeli karşı karşıya gelmiştir. Bugün İstanbul ve Kocaeli mmtakalan Kadıköy Fener. Atma'daki Balkan oyunlanna iş. bahçe stadyomunda saat 14,39 da tirak edecek atlet ve teniscilerimizin karşılaşacaklardır. Bu maçm galibi ikinci kafilesi de dün Atina'ya ha . de pazar günü Bandırma şampiyoreket etmiştir. Atina'daki müsa nu ile karşılaşacaktar. bakalara pazar günü başlanacaktır. iün Atletlerimiz gitti Kadın Peşinde Cemıpta bir Çete îmha edildi 11 şaki öldürüldü, 40 kişi yakalandı Samsun grupunda, Samsun, Gıre. sun ve Trabzon mmtaka şampiyon. ları arasında yapılan müsabakalard'a Trabzon birinci olmuştur. fzmir grupunda yapılan müsa . bakalarda Balıkesir ve tmir finale kalmıştır, bugün onlar da karşıla . şacaktır. Eskişehir ve Çukurova grupları da bugün son maçı yaparak grup birin. cilerin tayn edeceklerdr. Grup bi . rincileri nihaî müsabakayı Izmir'de yapacaklardır. Gayri müttefikler turnuvası bugün başlıyor Gazetemiz tarafmdan tertip edi. len gayrimüttefikler turnuvasına bugün Çukurbostan Halk stadyo munda başlanacakbr. İlk müsabaka saat 12 de Halıcıoğlu . NecmiiîMkbal arasında yapılacaktır. İkinci müsabaka saat 14 te Karagümrük . Kus. dili arasında, üçüncü maç ta saat 16 da Kurtuluş . Kenlıca arasında oynanacakbr. Takımlann muavyen olan saatte sahada bulunmalar; lâ . zımdır. Güreş birincilik mösabakaları Bugün Ankara ve tstanbul güreş Ankara'da Cumhuriyet bayramı Benzinlere ispirto karıştırılmas hazırlıkları mes'elesi Ankara 6 (Telefonla) Ankara Belediyesi 29 teşrinievvel Cumhuriyet bayramı şenlikleri için hazırlıklara başlamıştır. Büyük restni gaçit her sene olduğu gibi Meclis caddesinde yapılacaktır. Tribünlerin in şaatına bir kaç güne kadar başlanacaktır. Ankara 6 (Telefonla) Ziraat Vekâleti benzine ispirto kanştırıl ması mes'elesi Jçin verilen rapor Iarın tetkikini bitfrmiştir. Bu hu susta tecrübeler yapılması kararlaştırılmıştır. Tecrübelerde ziraat enstitüsündeki makineler kullanılacaktır. Yabancı Bir Bayrak Altında Ziraat Bankası miidör muavini Müthiş çekirge istilâsı Nafıa Vekilinin Samsun'daki tetkikatı Ankara 6 (Telefonla) Ziraat Bankası Umum müdür muavini Suphi Bey buğday mubayaat işlerini tetkik etmek üzere İstanbul'a gidecektir. Yugoslavya'da kar yağmaga başladı Nutkunu söylerken ölen bir ha*| Wersersmund 6 (A.A.) Grev ilân etmiş balıkçıların bir içtimamda bir nutuk söyliyen şalupa kaptan larından Ney nutku esnasında son derece heyecana kapılmış ve düşüp ölmüştür. Buenos Aires 6 (A.A.) Bir çe kirge istilâsı, 450,000 hektar keten rekol^esini ve 250,000 hektnr da buğday rekoltesini tahrip etmiştir. Belgrat 6 (A.A.) Linbliana' dan bildirildiğine göre Triglav ve civarmda ilk karlar yağmağa baş lamıştır. .