24 Temmuz 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCi SENE No. 2590 '(Savmuharrlrt NADÜ İDAREHAlMEShl Bn\Hnuu[!i!iını\i' LişısıHa daırnı malısnsa İstanbul Cumhurivet Posta kutusu: N° 2 4 6 Başmuharrir Tahrir müdürü tdare müdürü 22365. Matbaa Telefon: 22366 23236 20472 Cumhuriy Hükumet buğday işi ile yakından meşgul... «Lozan» zaferinin 8 inci yıl dönümü Bugün Darülfununda tezahürat yapılacak 1924 senesi temmuzunda, İsmet Paşa Lozan'da sulh muahedesini imzalamıştı. Tarihte imzalanmış nice parlak sulh muahedeleri vardır. Fakat bunlarm hiç biri Lo zan muahedesine benzemez. Çünkü bu muahede Türkiye'nin ta rihinde bir dönüm noktası teşkil etmiştir. Lozan muahedesi yalnız, ölmüş zannedilen bir milletin yaşadığmı isbat eden ve düşman larına bütün haklarını teslim ettiren bir vesika değildir. Lozan muahedesi muazzam Osmanlı CUMA 2frEMMUZ 1931 İ « O M E ŞERAİTİ TOMCİYE IÇMf Sefieftgt ! *Ayl«#ıf 7SOKr. 44)0 Kr. 2700 KrJ 1450 ,800 Nflshası her yerde tllilllllllMIIIIIIMI Manivelâ: Buhranı kaldırıp Âtacak kuvvet! Bugün Darülfununda Merasim Yapılacak 11111II1111111II iTI "*" 5 Kuraştur ^ Tütün înhisarında 684 memur açıkta kaldı!. Dün Ankara'dan gelen Behçet B. yeni kadro hakkında izahat veriyor 6 milyon liralık tütün satın alınacak İki haftadanberi Ankara'da bulunan Tütün İnhisarı müdiri umumisi Behçet Bey dün şehri mize avdet etmiştir. Behçet Bey dün kendisile gö rüşen bir muharrimize, Tütün inhisarı kadrosunda yapılan tenzilât ve tebeddülât hakkında şu izahatı vermiştir: « Tasarruf kanunu mucibince idaremiz kadrosunda da bir çok tebeddülât yapılmıştır. Yeni kadro hem memur ve müstahdem adedi itibarile azaltılmış, heaı de maajfiar üzerinde mühim icnzilât İC^JBI «dilerek tanzim e dHmiştir. Yeni şekle göre İstanbul ve mülhakatmdaki İnhisar dairelerinden 684 memur ve müstehdem açığa çıkarılmıştır. Son bir hafta on gün zarfında memleketin en büyük derdine temas etmiş bulunduk: Buğday fiatmın düşüklüğü. Buhranın Türkiye şekli bilhassa bu dertten ileri geliyor. Buğdayın bir iki kuruş fazlaya satılmasını temin etmekle çiftçinin va. ziyetini ıslaha doğru en sağlam adımı atmış olacağız, ve bu yolda ısrar ile yürüyerek buhranın Türkiye şeklini halle imkân bulacağız. Bunun memleketimizdeki buhranı bütün sıkletile kaldırıp atacak çok kuvvetli bir manivelâ olduğu anlaşılmıştır. Onun için tarafımızdan ileri sürül müş olan bu teklif memlekette çok Eskişehir'den gelen heyetle derin bir alâka uyandırdı. Ancak nasıl yapmalı? Henüz burası esaslı surette hallolunamamış bulunuyor. Biz ekmeğe bir kaç kuruş zammolunsun ve ihraç olunacak buğday lara prim verilsin dedik. Doğrudan doğruya ekmekten a lınacak bir vergi daha ziyadesi hissî diyeceğimiz muhtelif sebeplerle pek hoş görülmedi. İhracata verilecek primin karşılığında tereddüt olundu. Geçen gün İktısat Encümeni de ğirmenlerde buğdaydan iki kuruş vergi almağı düşündü ve bu vergi ile millî baş mahsul olan buğdayın korunmasını istihdaf etti. Bu fikir de Vekiller Heyetinde muvafık bulun • madı. Vekiller Heyeti Ziraat Bankası • nın bu sene çiftçiden alacaklarını para olarak değil, tayin olunacak bir fiat dahilinde aynen buğday olarak alması f ikrini biraz daha genişleterek bu bankanm piyasalardan ayrıca buğday satın almasmı da derpiş etti ve bu f ikrin tatbiki kabili yetini taharriye koyuldu. Ziraat Bankasının borca muka bil aynen ve piyasaya girerek satın almak suretile alacağı buğdaylar mümkünse ihraç olunur, ihraç olunamıyan kısmı da memlekette stok teşkil eder. Her halde bu suretlerle piyasa dahilî ihtiyaçtan fazla mahsul yükünden kurtarılacağı cihetle fi atlar köylü lehine normal bir vaziyet muhafaza eder diye düşünülüyor. Bu tedbirin hiç faidesiz kalmıyacağı, çiftçi lehine az çok iyiliği mucip olacaği muhakkatır. Ancak önümüzdeki derde tam ve kâmil olarak deva etşkil edeceği iddia olunamaz. Çünkü Ziraat Bankası piyasayı hafifletmekle beraber fiatın şimdiki hadlerden daha aşağı düşmemesine belki hâdim olabilir, fakat buğday fiatmın yükselmesine yardım ede mez. Halbuki bizim iddiamıza ve hakikatin ifadesine göre şimdiki fiatlar zaten düşüktür. Bunu hiç ol mazsa bir iki kuruş yükseltmeğe ihtiyaç vardır. Bu noktai nazarlar göz önünde tutularak mes'eleyi radikal surette halledecek tedbir olsa olsa Bulga ristan'm geçen senedenberi tatbik etmekte olduğu sistem olacağını zannediyoruz. Bulgar sistemi şu unsurlardan mürekkeptir: 1 : Çiftçinin mahsulü resmî bir komisyon tarafından ahnır, ve yalnız buğday mahsulü değil, arpa, mısır, yulaf, çavdar ve akdarı ola rak bütün hububat. 2 : Komisyon bu malları harice gönderir ve dahilî ihtiyaca verir. 3 : Doğrudan doğruya çiftçiler den yapılacak mubayaada fiatlar evvelden tayin olunmuştur. Muayyen iskelelere kadar olan nakliye ücretIeri tarhedilerek mütebakisi cjftçiye verilecek kıymeti teşkil eder. 4 : Mah mukabili çiftçiye % 5 0 lara olarak, diğer % 5 0 si bütün vergilerde kabul olunacak hazine senedi halinde verilir, ki aynen nakit demektir. Bu sistemi bize tatbik edersek esash surette takviye olunacak teş kilâtla bu işi Ziraat Bankasına tevdi etmek muvafık olabilir. Buna na istişarede bülunan Eskişehir meb'usu Emin B. Ankara'ya giden Eskişehir heyeti temas ve teşebbüslerine başladı Hiıkumetin aldığı ve alacağı tedbirîeri izah eden İktısat Vekilı M. Şeref B. Eskişehir heyetınden C. H. Ftrkası Reıs* Osman B Ankara 23 (Hu. Mu.) Başmu kumet erkânile temas ederek çareharririmizin ortaya attığı, memleke lerin tedarik ve tahakkukuna çalıştin hayatî işlerinden buğday mes'emak yolunu tuttular. Ümit ederiz ki lesi ve tesiratı etrafında tetkiklerim^ bu umumî hassasiyet köylülerimizin devam ediyorum. Bir çok işlerde ollehine müsbet bir neticeye iktirar duğu gibi bu işte de «Cumhuriyet» etsin. memleketin âcil tedabir istiyen bir Eskişehir heyeti Ankarctda yarasma temas ederek tedavisî ci Buğday mes'elesinin ne kadar ahetlerine koşmuş ve hükumet ve mil cele halledilmesi lâzım geldiğini telette derin bir alâka uyandırmıştır. barüz ettirmek üzere bu sabah Es(Mabadi 4 üncü sahifede) Her yerde ve Ankara'da çiftçiler hü Tütün İnhisarı Umumi Müdürü Behçet B. Bu yekunun kısmı azamını müs^ahdemler teşkil etmektedir. İnhisar idaresi açıkta kalan me • murları yerleştirmek için uğraşmaktadır. Münhal memuriyet • (Mabadi 4 üncü sahifede) Giritli seyyahlar Dün gelen 70 kişilik kafile salıya kadar bütün lstanbul'u gezecek İsmet Ps. nın demır elı Lozan muahedesıni boyle imzalamıştı 1023 temmuz bayramı «I * • • » » Dün bir çok eğlentiler tertip saltanatlarının yapamadıklan bir. şeyi yapan, Türkiye'yi b»r «ürü esaret zincirlerinden kurtaran, Türk'e tamatmen hür ve müstakil bir hayat temin eden muahede dir. Lozan'ın büyüklüğünü an lamak için ondan evvel imzalanan muahedeleri ve bilhassa Sevr paçavrasını düşünmelidir. Lozan muahedenamesi Sevr paçavrasını yırtmasaydı bugünkü hür, müs takil Türkiye'nin yerinde parcalanmış bir müstemlekede yaşıyan esir bir millet bulunacaktı. Lozan {Mabadi 3 üncü sahifede) edildi» gece tenvirat yapıldı Dün 1023 temmuz millî bayra mı münasebetile devair ve mües sesat tatildi Bu münasebetle bir çok yerlerde ba lolar, müsamere ler, eğlentiler tertip edijdiği gi bi Yalova'ya de niz tenezzühleri de yapılmıştır. Bu meyanda kız ve erkek Amelî Hayat mektebi ta Fakır çocuklara yardtm için Himayeietfal rozetleri dağıtan lebelerile rüsu • yavrtilar mat memurları ve diğer bir iki ce lenilmiş, dansedilmiş, Yalova'da miyet hususî vapurlar tutarak Yakaplıcalar gezilerek gece İstanbul'a lova'ya gitmişlerdir. Vapurlarda eğJ {Mabadi 3 üncü sahifede) HIIIIIIIIIIIIII ııııııı mıııııııı ıııııııııııllııııııııııııııııllllllllııııııııııiıııııııııııııııııııııııiıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııı Şiddetli sıcaklar! Girit'li seyyahlar dan bir grup Derece bir çok yerde 36, yı Urfa?da 40 ı buldu Dün havanın puslu olmasına rağmen İstanbul'da gene çok sıcak hüküm sürmüştür. Rüzgâr şiddetlice esmiş, fakat harareti tadil edeme dikten başka tozu dumana kata rak herkesi iz'aç ta etmiştir. Hara ret gölgede 33 derece idi. Dün de vair tatil olduğu için halk hem bayram yapmak, hem serinlemek için mesire yerlerine, plâjlara koşmuş tur. Diğer taraftan Ankara'dan ve • rilen haberlere göre dün derecei hararet Ankara'da güneşte 62, gölgede 36 yı bulmuş ve sıcaktan bayı Ianlar olmuştur. Memleketin her tarafında sıcak fazladır. Trakya'da gölgede 33, Garbî Anadolu'da 36, Cenup ve Cenubu şarkî Anadolu'da ve Urfa'da 40, Karadeniz sahille rinde 26 dır. Denizli'de Denizli 23 (A. A.) Dün ve bugün hararet gölğde 33 buçuğa çık mıştır. Seyyahlar bir muharririmize, seyahat müddetince Ege vapurunun bütün erkân ve mürettebatmdan gördükleri hüsnü muameleye ve muntazam servise çok müteşekkir olduklarım söylemişlerdir. Seyyahlar İstanbul'un, tarihî ve şayani temaşa mevkilerini gezecekler, salı günü gene Seyrisefainin fskenderiye hattını yapacak vapurile hareket ederek vapurun kaldığı müd detçe İzmir'i de ziyaret edeceklerdir. Misafirler dün akşam serbest olarak gezmişlerdir. Bugün A • yasofya, Balıklı hastanesi, bentler, Sultanahmet camii Dikilitaşlar, Alman çeşmesi, Gülhane parkı ve müzeler, Topkapı sarayı, Hazine, Bağ• Heyeti tertibiye erkânmın ver • dikleri malumata nazaran seyahat, dat ve Mecidiye köşkleri, Harem ve iki millet arasmda vifak ve itilâf ta Ağalar daireleri; karrür ettikten sonra sulh ve mu • Cumartesi günü muhtelif kilisehabbet yolunun bir merhalesi olmak ler, kiliselerden muhavvel camiler, {Mabadi 4 üncü sahifede) üzere tertip edilmistir. İki üç gün evvel şehrimize geleceklerini haber verdiğimîz Girit seyyahları dün öğleden sonra Seyrisefainin Ege vapurile şehrimize gelmişlerdir. Seyyahin kafilesi doktor, avukat, mühendis, tüccar, banker, profesör ve politikacı olmak üzere (75) kişiden mürekkeptir. Aralarında bir kaç madam da vardır. Sey yahinin göğüslerinde biri kırmızı, diğeri mavi olmak ve bunlarm üstünde bir (K) harfi bulunmak üzere iki kurdelâdan mürekkep bi rer rozet vardı. (K) harfi yunanca (Girit) demek olan (Kriti) ve îs tanbul demek olan (Kostantinopolis) ve Gazi Hz. nin isimlerine remz olarak kullanılmıştır. ıııııııııııımııııııııı n ııııııııııııııııııı ınııımı ııııııııııııııııııımımııııııııtıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııı ıı Güreşçilerimiz geldi Âtina'da yapılan müsabakalar çok güzel olmuş, zaferimizle neticelenmiştir zaran yapılacak işler şunlar olacaktır: 1 : Esas fiatlar İstanbul, İzmir, Samsun ve Mersin gibi ihraç iskelelerine kadar inzimam eden nakliye ücretlerinin tarhından geriye kalan fiatlardır. Meselâ bu iskelelerde fiat seyyanen 8 kuruştur dersek Adapazan'nın, Eskişehr'in, Afyon'un, Konya'nın, Denizli'nin, Muğla'mn fiat larım kolayca tayin edebiliriz. Me selâ Eskişehir için vaziyet şöyle olur: 81,25 nakliye ıicreti, yani 6 kuruş 30 para. Ziraat Bankası ihraç iskelelerinde kendisine 8 kuruşa mal olacak buğdayı dahil ihtiyaçları için 9 kuruştan verir. Aradaki fark ih racatta zuhur edecek noksanı telâfi içindir. Bu suretle çiftçinin eline mahsulünün mümkün olduğu kadar yük sek değer pahası geçmiş olur. Bulgar sisteminin bu sene tatbik olunacak şeklini aynen bu nüshamıza dercedeceğiz. Komşu memlekette tatbik olunan bu usulün bizde de tatbikına hiç bir mani tasavvur et miyoruz. Teşkilâtı ciddî ve kuvvetli yapmak lâzım, o kadar.. Meclis Reisi Kâzım Pş. Hz. bugün şehrimize geliyor Ankara 28 (Telefonla) Meclis Reisi Kâzım Pş. dişlerinden ra hatsız olduğu için bu akşamki trenle İstanbul'a hareket etti ve istasyonda Başvekil İsmet Pş. ile Vekiller, meb'uslar, hükumet erkânı ta rafından teşyi edildi. Dün avdet eden kty metli güreşçilerimiz YUNUS NAD1 Yunanistan'a giden güreşçilerimiz dün Ege vapurile şehrimize avdet etmişlerdir. Güreşçilerimizin Ati na'da Yunan giireşçilerile yaptıkları müsabakalar parlak bir zaferle bitmiş, sporcularımız güzel netice lerle gemişlerdir. Güreş kafilemize riyaset eden Kumkapı kulübü reisi İsmail Hakkı Bey Âtina'da yapılan müsabakalar hakkında şu izahatı vermiştir: < Yunan güreşçilerile yaptı|fi