23 Temmuz 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCi SENE No. 2589 ^ T : YUNUS NADt İDAREHANESh; DnvBnnumuınıv Ur\!sında «laım nabsoss Başmuharrlrl j ^ T e l g r a f : İstanbul C u m h u r i v e t ^ :' P o s t e kutusu: N° 2 4 6 • TahrIr m a d ü r ü idare mıidürü 22365. Matbaa 22366 23236 20472 m h u r i yet "•'«« '"""» ««Hlll PERSEMBE 23 TEMMUZ 1931 fMÜDDET: jTpRKİYE îçtN F HARİÇ : Seneligi | 1400 Kr. : 2700 Kr. 6 Aylığı : 750 Kr. : 1450 Kr.. 3 Aylığı | 400 Kr. I 800 Kr.*j 5 Kurnştar ^ her yerrfe IIIMIIIIIIIIIIHnlllMMIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIMIIIIIM 11111 10 2 3 Temmuz Millî Bayramınız Mubarek Olsun "«••••""•»""'"» Türk Buğdaymı Koruma Siyaseti etrafmda..» BİR MEKTUP: Cumhuriyet Sermuharrirı Yunus Nadı Beyefendtye Türk buğdayını himaye için açtığınız miicadelei milliyelerini tak dirle okuyor ve bu hususa mütedair noktai nazarı âcizanemi zatı âli • lerine arza müsaraat ediyorum: Hz. dün öğleden ) Miiiîbay^Tl Sırrı Bey bir istikraz sonra Yalova'ya gittiler [Hürriyetin yirmi üçiin. aktinde ısrar ediyor! Reisicumhur Hz.ne bir çok meb'uslar ve zevatı saire refakat etmektedir cü yıl dönümü G . M miHMIHU umilimnill , „„ MIIM.HMMMMinM.IMM.IM .in IIIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItllllllMI 10 2 Buna çaresaz olacak tedbir müstehiik şehirlerde ekmeğin fia tının bir kaç kuruş fazla satılmasile zürraın himaye edilmesini mucip olacağı mütaleası değildir. Çünkü bu tedbir bir kaç değirmencinin ve kırmacının daha fazla zengin olma sından başka bir işe yaramıyacağı, köylüye hiç bir faide temin etmiyeceği aşikârdır. 3 Türkiye Cumhuriyeti dahi linde evvel beevvel buğday ve mü masil mahsulâtımızın temizlenmesi ve tipe ircaı mes'elesi hallolunma Iıdır. 4 Müstehiik sehîr ve kasaba pazar ve borsalarında zürraı himaye maksadile buğday alım ve satımında meşru kâr ihraç iskele ve satış tnahal ve borsalarına kadar nakliye ücret ve navullarını hesap edecek birer narh komisyonu marifetile buğdaya mukayeseli narh ve fiat vaz'ı lâzımdır. Bu narh zürraın hirsıayesi atıretile m*halline göre ol malıdır. Un ve ekmek üzerine de bersabık mahallî belediye ve ticaret oda ve borsalarının müştereken ihtikâra meydan ve imkân bırakmı yacak tedabir ittihazı suretile müstehiik halkın dahi sıkılmasını mu • cip olmıyacak bir kârla un ve ek mek sattşları narhlarını buğday narhına göre tanzim ederlerse hem ihracatta muvaffakiyet olur ve hem de istihlâk edilecek dahilî buğday bu suretle müstahsili korumuş ve himaye etmiş olur. Şu kadar ki devlet şimendiferleri ihraç olunacak mahn menşe şehadetnamesi ibraz eden • lere navlun nısfının iadesi gibi bir de mükâfat ve yahut prim vermek esasını kabul ederse köylünün buğda yını himaye siyaseti bir kat daha muvaffak olur. Devlet şimendifer lerinde muamelât ve nakliyatın bu suretle tekessüründen vereceği pa rayı çok ve seri devirlerile telâfi eder. 5 Buğday narh komisyonları nın intihabı çok mühimdir. Bundan sonra müstehiik şehirlerdeki un ve ekmek narh komisyonları da değirmencilerle fırıncılar ihtikârına mâni olacak kadar itina ile intihap olunarak ayrıca iktisadî makamatın teftiş ve mürakabesine de tâbi tu tulmalıdır. 6 thracat üzerine buğdaya iki kuruş okkada prim vermek ve fı rınlarda satılacak ekmekten seyyanen bir kuruş almak hususunda cumhuriyetin fikir ve mütaleası kanunla yapılacak ve tatbikı bugün için geç kamış bir tedbirdir zannındayım. Fırınların tahdidi çok lâzım ve ye rinde bir f ikirdir. Arz ve serdeylediğim şekil ise Heyeti Vekile kara rile verilecek bir emri umumî ile sür'atle kabili icra ve zürraı bihakkın korumağa kâfi bir tedbirdir kanaatindeyim. Evvelki giin İstanbul'a teşrif buyuran 1 Zürraın istihsalâtının bu seReisicumhur neki satışlan sercnayelerinden çok Hz. dün öğ dun olacağını düşünürsek gelecek leden sonra zer'iyat senesinin de köylünün ekmeYalova'ya a ıtıek tehlikesi göstereceği muhak zimet etmiş kaktır. lerdir. Reisicum • hur Hz. dün sabah Dolmabahçe sara yındaki hususî dairelerin de meşgul ol Gazi Hz ve refakatındekı muşlar, öğleden sonra sa at 16 da saray rıhtımma inerek Ankara motörile Ertuğrul yatına gitmişlerdir. Yat Yalova'ya hareket etmiştir. Gazi Hz. ne Kıhç Ali, Nuri, Cevat Abbas, Recep Zühtü, Salih, Samih Rifat, Hasan Cemil ve Tahsin Beyler refakat etmekte dirler. Her milletin tarihinde: Millî varhğın, istiklâl ve hürriyetin kazanıldığı günlere ait bayramlar, hususî ve ulvî bir mevki tutar. Nitekim Türk milletinin, ezici W~ istibdat boyundurus»undan kurtulduğu 1023 temmuz £ tarihi, millî bayramlarımı Mazhar Müfit Bey: «Kabilse çahşmız, size de kumusyon verelim)) dedi! Demiryolları, Darülfünun bütçeleri, Rus ticaret muahedesi kabul edildi Ankara 22 (Telefonla) B. M. Meclisi bugün saat ikide Bursa meb'usu Refet Beyin riyasetinde toplandı. zevattan Kıhç Ali ve Sahh Beyler Reisicumhur Hazretlerinin YaIova'da ne kadar kalacakları ve ne zaman şehrimize avdet buyuracakları malum değildir. Dün sarayda ziyaretçiler için bir defter küşat edilmiştir. Ermeni patriği M. Mersup Noryan Efendi de dün saraya giderek defteri mahsusu imza etmiştir. Yeni matbuat kanunu cumartesiye çıkıyor Lâyiha dünkü Mecliste ruznameye almdı, Encümen cüz'î tadilât yapmıştır Ankara 22 (Telefonla) Bugünkü Meclis içtimaında Ziya Gevher Bey (Çanakkale) yeni matbuat kanunu lâyihasının ruznameye ahnarak Meclisin cumartesi günkü celsesinde müzakeresini teklif etmiş ve bu teklif ka bul olunmuştur. Ankara 22 ( Teieronla ) Muhtelit encümen matbuat ka nununu Meclisin cumartesi günkü celsesine yetiştirmek üzere gece de mesaisine devam etmektedir. Yeni yapılan tadilâta göre başmuharrirlerle yazı işleri müdürlerinin âli tahsil görmüş bulun maları hakkmdaki kayıt ipka edilmiş; muharrir, muhabir ve ressamlardan tahsil kaydı kal dırılmıştır. Mevcut başmuharrir ve yazı işleri müdürlerinin bu kayıttan istisnası teklif edilmekte ise de bazı zevat bunlara istisna veril • mesi bir nevi imtiyaz olacağını ileri süreceklerdir. Bu istisnanın ancak kısa müddet için kabul edilebileceğini istiyenler de var • dır. Bunların başında Serveti Fünun sahibi Ahmet İhsan Bey bu lunmaktadır. İntihar edenlerin resimlerinin gazetelere konulması ve bu husustaki havadislerin büyü tübnemesi hakkındaki kayıt ta encümence kabul edilmiştir. Gazetelerin muharrir ve muhbirlel!M>lllllllllllliniHMIIIMIIIIIIUIIIIIIIMIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIMIU!Mll!ll! zın en şerfelilerindendir. Zulüm ve istibdat altında, asırlardanberi mütefessih |M bir sarayın ve hanedanın kahhar idaresinde inliyen | | Türk'lük, 1023 temmuzda arslanlar gibi göğremiş, haT lâskâr ve ulvî bir hamle ile meşrutiyete kavuşmuştur. Bu feveran Türk milletinin istiklâl, hürriyet ve millî benlik yolunda tam yirmi üç sene evvel attığı ilk azametli ve kat'i hatve idi. Bunu takip eden istiklâl hamleleri nihayet aziz cumhuriyeti mizin ilânma müncer oldu ve Türk'lüğü, haricî bağlardan da kurtaran hayırlı devir; huzur, şeref ve selâmet devri hulul etti. Fertlerde olduğu gibi millet • lerin hayatında da tabiî bir tekâmül vardır. Milletlerin yeni vaziyetleri, yeni usullere intibakı az çok zamana mütevakkıftır. Fran' sız inkılâbı kebirinin tamamlle semeredar olması için tam bir asır lâzım gelmiştir. Halbuki, biz, mesrutiyet hareketile başlıyan inkılâbımızı takriben yirmi sene gib/" kısa bir müddette cumhuriyeti idaresîle tetviç ettik. •M Bugün Türk milletinin huzur, asayiş, hürriyet ve seref içinde yaşamasını temin eden bu ulvî mukaddemeyi, yirmi üçüncü yıldöniimü münasebetile candan ve yürekten tes'it etmeliyiz. Bu millî bayramımızı, karile rimize tebrik ederken ulu mil letimizin her gün bir kat daha tealisini temenni eder ve bize bu şerefli cumhuriyeti kazandıran Ulu Gazi'mize sükran ve minnet tarlık hislerimizi hulâsa ile ar zeyleriz. * Devlet Demiryolları bütçesi Müteakıben Devlet Demiryolları bütçesinin müzakeresine geçildi: Sırrı B. (Kocaeli) Demiryolları inşa usulünde hangi şeklin daha iyi olduğunu tetkik lâzımdır. Ensali atiyenin istifade edecekleri demiryolu inşaatı masrafının bu nesle yükletilmesi zaruridir. Muhafazai mevcudiyet, icap eden vesaite tevessül ile olur. Bunlardan en mühimmi simendiferlerdir. Bunu söylemekten maksadım makus bir netice bekli yen kulaklara isal edebilmek için dir. Ancak bu yükü hafifletmek imkân! var mı?. Tetkik ettim. Devlet Dün DemiryoTlar bütçesinin müzakerest vesılesi ile de bir istikraz akti hususunda ısrar eden İzmit meb'usu Sırrı B. bütçesinden inşaatı bizde ve Sov • yet'lerde bulursunuz. Halbuki bu • nun için mutlaka hariçten istikraza lüzüm vardır. (Gülüşmeler ve «bulursanız alalım» sesleri). ts • (Mabadi 4 üncü sahlfe&e) Ecnebi darülfununlu arı Dün şehrimize 200 Çek talebeai geldi, evvelce gelen Leh talebesi gittfleP ? Zıya Gevher B (Çanakkale) Ahmet İhsan B. (Ordu) Bugün 23 temmuz millî bayramı münasebetile devairi res miye, banhalar ve müessesat. tatil edileceklerdir. Dun Çek talebesının geldtklerı vapurla Avrupa seyahatinden avdet eden Amerikan Kız Kolleji talebesinden bir grup besi meyanında bulunan kerimesi hanımı karşılamiştır. 7 Buğday ve mümasili mah sulâtımızın temizlenmesi şeklile tipe ircalarma dair geçen sene Borsa heyetine takdim eylediğim takrir ile teşekkül eden encümende serdeyle diğim efkâr ve mütaleatım üzerine Hctisat Vekâletine Borsa heyetince i asıtai âcizi ile takdim edilen ve murahhas olarak ta bizzat Ankara'da Vekâleti müşarünileyhaya verdiğim izahatı tahririye ve şifahiye bir kere de boş vakitlerinizde tetkik ve mütalea edilirse muhik ve çok ye rinde olan neşriyatı âlilerinin da ha şâmil ve kuvvetle devamına faydası olur ümidile temizlenme ve ana rinin esamisinin vilâyete bildi rilmesi hakkındaki madde ipka edilmiştir. Bu münasebetle namı müstearla yazı yazanların isimlerinin lüzumu halinde müddeiumumiye seylenilmesi mecbu riyeti de kabul edilmiştir. Cezalara müteallik mevat aynen ibka edilmiştir. Depozito usulü kaldırılmıştır. Gazetelere yazılacak yazılardan sahibi im tiyaz, yazı işleri müdürleri, yazıyı yazan muharrir veya havadisi verenlerin sırasile mes'ul tutu lacakları hakkındaki madde de ibka edilmiştir. * Ankara 22 Meb'usların ekserisi matbuata azamî serbestî verilmesine, fakat matbuat va sıtasile yapılan tecavüzkârane hareketlerin asgarî bir müddet zarfında tecziye edilmesine ve bir de matbuatın sabıkalılar ta rafından cürüm vasıtası olarak kullanılmasına imkân bırakılmamasına taraftardır. IMIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMI IIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIII Sıhhat rnektebi Bu sene mezunları vilâyetlere tayin ediliyor Muallimleri refakatinde Avru pa'ya kısa bir seyahat yapan A merikan Kız kolleji son sınıf talebesi dün Bulgarya vapurile şehrimize avdet etmişlerdir. Ayni vapıı»!a ve Varna tarikile iki yiiz kadar Çekoslovak Darülfünun talebesi sehrimize gelmişlerdir. Talebelere 4İr iki profesör refakat etmektedir. Tale beler üç gün şehrimizde kalacaklar ve ayni tarikle avdet edeceklerdir. Dün çıkan talebenin bir kısmı Re>oğlu, bir kısmı da Galata'daki otellere yerleşmişler ve grup grup şehr; gezmeğe başlamışlardır Vali Muhittin Bey dün Bulgarya vapuruna gelerek Kız kolleji taîe ^^^^^r ^^^^r^^^^r^^^^r ^^^^r ^^^^ Leh talebesi gitti Bir hafta evvel Lehistan terbiyei bedeniye mektebi âlisi talebesinden bir kafile şehrimize gelmis ve muhtelif tenezzühler yaptıktan sonra seyahatlerini Yalova'ya kadar tenv dit etmişlerdi. ^ Bu kafile dünkü Romanfa v » < purile memleketlerine avdet etmişlerdir. enç atletler tstanbul'u, bil hassa Yalova'yı pek beğenmişier ve memnuniyetle avdet etmekte olduklarını söylemişlerdir. ^^^rH Demiryollar maaşatı İşletme teşkilâtında ise 100 liraya kadar olan maaşlarda ten| zilât yoktur. 100 ilâ 150 liraya kadar olan maaşlardan yüzde beş, 150 ilâ 200 den yüzde yedi buçuk, 201250 den yüzde on, 251300 e kadar yüzde on beş, mühendislerden maaşı 75 liraya kadar olanlar tenzilâttan istisna edilmiş • lerdir. 200 liraya kadar yüzde beş 200 den yukarı maaşlardan ise yüzde on tenzilât yapılacaktır. Bu sene mezunarndan bir grup, staj gormekte olduklan Cerrahpaşa hastanesmde.. Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Ve kâletine merbut İstanbul Sıhhat ( Mabadi 2 inct sahifede ) 75 liradan yukarı maas alanlarda yüzde 5 ilâ 20 tenzilât yapıldı Ankara 22 ( Telefonla ) Devlet Demiryolları bütçesinde kabul edilen esasa göre 75 liraya kadar maaş alanlardan tenzilât yapılmıyacaktır. 76 ilâ 100 lira maaşlılardan yüzde beş, 100 ilâ 150 İira ma aşlılardan yüzde yedi buçuk, 151 ilâ 200 lira maaşlılardan yüzde on, 201 ilâ 250 lira maaşhlar dan yüzde on beş, 251 ilâ 300 lira maaşlılardan yüzde yirmi tenzilât yapılacaktır. liz ve saire hakkında muhtelif ka • rarlardan bir takımını leffen takdim ediyorum. Hürmetlerimin kabulünü rica ederim efendim. Ticaret Borsası heyeti idare asasından Asımbeyzade ^ ' AHMET NURİ Hâşıye: Bugünku buğday piyasa ve fiatlarma gore ekmek fıat ve narhı mukayese edilirse ekmek buğdaya nazaran ıkı kuruş fazla fıatla satıldığı halde bundan mustahsil değü mulıtekırler ıstıfade T etmektedırler? A N. Bugün Ahmet Nuri Beyefendinin fikirlerini aynen neşr ile iktifa et • ntek mecburiyetinde kaldık. Bu mevzu üzerindeki kendi mütalealarımızı yazmakta devam edeceğiz. Şurası rnuhakkaktır ki Türk buğdayının korunması siyaseti şimdiki halde Türk iktisadiyatının âdeta belke miğini teskil ediyor denilecek kadar mühim bir mes'eledir. Tarih yolunda... Tepe şehrinden sonra: KÖPRÜCÜLER.. Samih Rifat Beyin ikinci ya zısı üçüncü 8ahifemizdedir. YUNUS NADİ