25 Temmuz 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKİZİNCi SENE No. 2591 İDAREHAJVESİ:^ kar$ı\ında dairei naîısosa IpTelgraf: İstanbul Cumhuriyel'*? ji "Posta kutasu: N° 246* j . Başmuharrtr :î 22360* • Tahrir müdOrO^: 23236 * 80472' Idare «nüdOrü 22365. Matbaa VTtlilllf lllllllllllllf lllllllllllllllllf lllJIIİllllllltlllllllllllllllllllltllllIllflilI I 1 H şten Istanbula G " "* Cu m h u ri et " "» ""»" '" »»»"'»»"'<'"'««iiH.....nH,,,,,l,ı.Mi.H.n,.,,,,,,,,,,,,l,,,, „„„„„„ ..,.•.„„„,„„,„„„„„„„„„„„„,„„„„„,„„„„„„ l 1 CUMARTESİ 25 TEMMUZ 1931 ABONE ŞERAİTİ | MÖDOET: { T O R K İ Y E İÇİN : Seneliği : 1400 Kr. : 6 Ayhğı HAÇİÇ İÇ'N^ 2700 Kr. 1 1450 Kr.^ 5 800Kr.f 750 Kr.* [ 3 Aylığı 400 Kr.* Nfishası faer 5 Kumştar İktisadî devlet Olmak lüzumu etrafında Bilhassa simdiki gibi ortalığa büyük bir buhran hâkim olduğu zaman bu lüzum daha ziyade tebarüz ediyor. BÖyle zamanlarda devlet umumî hayatm bekçisi ve âdeta nazımı olmak mecburiyetinde bulunuyor. Yoksa manaları anlaşılamıyan fev kalâde hâdiseler öniinde umumî şaşkınhğın varacağı akibet kestirîle mer. Buhran bir nevi hastalıktır. Hastaya lâzım olan itina ve ihtimam devlet el ve gözü ile biitün memlekete teşmil edilmek ve daima uyanık, faal, bulundurulmak lâzım. tşte günün, itiraf edeyitn ki bizim biraz geç alnadığımız, hakikati budur. Geçen seneki S. Fırka tecrübesi nin ne kadar vâhi, ne kadar muzır ve manasız bir teşebbüs olduğunu hiç bir vakit bugünlerde olduğu kadar etraflı takdir etmemiş olduğumuzu îtiraf ederiz. İktisadî sahada her şeyi kendi haline başıboş bırakmak de mek olan liberal mektep meğer bu günlerde afetlerin en büyüğü demeksniş. Bir memlekette kıtlık olduğu zaman işleri oluruna bırakmak nasıl vaziyeti kurtaramıyorsa dünyada bolluk olduğu zaman dahi hal he • snen hemen bundan ibaret oluyor, ve nitekim biitün dünyanın yaptığı da Talebe namma, Hukuk Talebe Ceniyeü kâtibi umumisi Fethi B. iradt nutkederken asağı yukarı budur. Dünyadan ve hatTürk'ün en büyük zaf er bayramta kendinden haberi olmıyan müte larından birisi olan «Lozan günü» veffa S. Fırka sanki bir iki asırlık uydün Darülfünun konferans salonunkudan uyanmış Eshabı kehif gibi da müderrisler ve talebelerden ve bize geçmiş zamanların ölmüş siya • hariçten iştirak edenlerden müreksetlerini tavsiye eden bir sairfilmenam halile bir iki gün aramızda dokep kesif bir halk huzurunda fevlaştı, epeyce heyecanlar uyandırdı kalâde heyecan ile tes'it edîlraiştir. ve yuvarlandı gitti. Müsamereye evvelâ Riyaseticumhur Hemen ber şeyde öyledir denilebiorkestrasınm çaldığı istiklâl marsı lir, meselâ şu giinlerce mevzuu bah • ile başlanmıştır. setmekte olduğumuz buğday meı'e Hatiplerin heyecanlı sozleri sa • lesine bakalım. Sahayı serbest bırakmiin üzerinde çok tesir bırakmış, hatığımız kadar buğday mahvoluyor. Eir bulunanlardan Devl«t Bankası Rençperin o kadar emek ve mihnetmeclisi idarc reb! Nosrat B. ile bir ten sonra elde ettiği buğday para çok zevata göz yaslan döktürmüşetmemekte devam edince buna rençtür. perin kendisi değil, ancak devlet Nutuklar arasında Gazi'mizin ve çaresaz olabilir. Bu biitün dünyada Lozan kahramanı tsmet Pş. nin î ve nibayet işte bizde de olanca e Dünkü içtimaın en heyecanh hatibl hemmiyetile meydana çıkmış bir ha simlerî, hatıraları tekrar edildikçe müderris Muslihittin Adil Bey kikattİr. koca salon alkışlardan inliyordu. Ahmet Reşit B., Lozan muahedesîni Metnleket buhrandan müteessirdir Merasime Hukuk Fakültesi müve onun parçaladığı kaphülâsyon diyoruz. Buhranın Türkiye'deki şekli derrislerinden Etem Akif Beyin hi{Mabadi 4 üncu sahifede) ziraidir. Eğer ziraati imkân dairesin tabesile, baslandı. Müderrislerden de buhrandan kurtarabilirsek buh • ranın Türkiye şeklini hemen hemen halletmiş olacağız. Bugün bütün vu•uh ve sarahatle anlaşılmış bir va • Darülfunun dün "Lozan günü,, nü tes'it ettî! Konferans salonu çok kalabalıktı, tezahürat çok canlı veheyecanlı oldu ll nnllm 1 IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIİIIIIIIINI IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIMIIIIIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIimin Yandı Meclis bugün fevkalâde Gazi Hz.nin Eskişehirden geçerken beyanatlan devresine nihayet veriyor ve köylü Eskişehir'de çıkan (Sakarya) refikimizde okuduğumuza göre Gazi Hazretleri Istanbul'a teş rif ederlerken Eskişehir'de bir müddet tevakkuf ederek halka te masta bulunmuşlardır. Gece saat birde tren istasyonda durmuş, Reisicumhur tazır olduğunu Hazretleri bütün görünce hemen Eskişehir'lilerin kendilerine munvagonlarından inerek halk ara • sına karışmışlardır. Tüccardan Uluçayır'lı Hasan Efendiye bazı sualler sormuşlar, Hasan Efendiden zahire ticaretinde ziyan ettiği cevabını alınca muhatabına ve istikbalcilere şu sözleri söylemişlerdir: « Bu sene istihsalâtımız f azladır, bolluk mutlaktır. Bu, hiç bir vakit buhran demek değildir. Bugün dünya buhranından en az müteessir olan millet Türk milletidir. Yalnız şunu bilmek lâzımdır ki artık eskisi gibi umumî haro ticareti yapılamaz. Ticarette çok kazanmak değil, sağlam ve te • miz kazanmak düsturu hâkimdir. Zarar gören en ziyade Türk köylüsüdür ve bunu da hepimiz görüyoruz, düşünüyoruz. Köylü hepimizin velinimeti • mizdir. Bu necip unsurun refahım düşüneceğiz.» Gazi Hazretleri müteakıben bir kolu kesik, 12 yaşlarmda bir ye tim çocuğu çağırarak iltifat et mişler, çocuğun musikiye istidadı olduğunu öğrenerek: « En büyük saz şairi Dertli'de senin gibi ufak bir muhitten çıkmış ve yükselmiştir. Çalış, olacaksın» buyur • muvaffak muslardır. ( Mabadi 2 incî saMfede ) SabahlOda başlıyacak olan son celse ruznamesinde bir çok lâyihalar var Ankara 24 (Telefonla) Yarın (bugün) Meclis sebah saat 10 da reis vekillerinden birinin ri yasetinde toplanacak, yeni matbuat kanunu ile Rum emlâkinin iadesi ve müteferrik lâyihaları müzakere ederek fevkalâde devreye nihayet verecektir. Maarif kadrosuna 80 lira maaşlı 3 muallimlik ilâvesine dair lâyiha bugün müzakere edilecektir. Bu muallimliklere açıkta kalan maarif eminlerinden 3 ü ta yin edilecektir. Türkiye Çekoslovakya uzlaşma ve hakem muahedesi ruznameye ahnmıştır. M. Meclisi Reis vekillerinden Rc*et Bey (Bursa) ve Vastf Bev (İzmir) bir maddesinin tadili lâyihası şu şekildedir: «Tecavüz: Reisicumhur'un ismi sarahaten zikredikniyerek ima veya telmih suretile vaki olsa bile ( Mabadi 2 inci sahifede ) Reİ8İcumhura tecavüz cürmü Medise gelen ceza kanununun Marmara'da bir kaza 3 gündür bozuk bir motörle açıkta çırpınan üç kişiden bir haber yok! Motörde bulunan 2 kadınla bir çocuk nasıl kurtarıldı? Marmara'da f eci bir motör kazası olmustur. Devlet demiryol ları gardifrenlerinden Mahmut Bey çarşamba günü akşam üzeri arkadaşı Feyzi Beyin yeni tamirden çıkmış ve motörü yeni takılmış deniz motörünü alarak bir deniz tenezzühü yapmak istemistir. Refikası Samiye Hanımla kızı Sevim'i, misafirleri İkbal Ha nımı, kayinbiraderi Feyziâti ta lebesinden Nuri, arkadaşı Seyfi Beyi alarak Kadıköy'de Şifa deresi sahilinden motöre binmiş ler ve Suadiye'ye doğru açılmış lardır. Suadiye'den dönerken Fener'e yaklaştıkları sırada motör bozuluyor. Saatlerce uğraşıyor lar. Mahmut Bey makinist olduğu halde ârızayı tamir edemiyor. Gece 12 ye kadar ümitsizce bekliyerlar. 2 den sonra geçen Rüsumat motürlerinden imdat isti yorlar, benzinli bez yakarak işaret veriyorlar. Fakat görülmüyor. Motörde yelken, kürek f ilân da ziyettir. Bu sene için hepsini yapmaktan vaz geçtik, eğer şimdilik yalnız buğdayı koruyabilirsek bu tecrübenin verdiği kuvvet ve kudretle önümüz deki sene tedbirlerimizi bütün mahsulâtımıza ve hatta bir kısım mamulâtımıza teşmil ederek işin içinden nauvaffakiyetle çıkmağa imkân bu • labiliriz. Bunu yapmak için pek galip bir ihtimal ile bugün son günümüzdür. Eğer hükumet Medisten bu hususta hiç olmazsa bir salâhiyet al tnamış olduğu halde Meclis bugün f evkalâde içtimamın son gününü akAnkara 24 (Telefonla) Muhtelit detmiş ve tatile gitmiş bulunursa biencümen bugün de geç vakte kadar zim itikadımızca büyük bir fırsatın son imkânı bu sene için de kaybedü tetkikata devam ederek matbuat kaBais olacaktır. Çünkü Meclis tekrar nunu projesini tamamen hazırlamısgelinciye kadar buğday mahsulü kal tır. Encümen cuma olmasına rağmen dunlmış, piyasalara indirilmiş ve ek toplu olarak çalısmıs ve lâyiha bir taseriyetle satılıp savulmuş bulunacak raftan matbaada basılırken hatta tashih provaları üzerinde de tetkikler tır. Ziraat Bankasınm alacaklanna yapmıştır. Hükumetin 47 madde omukabil çiftçiden aynen buğday al larak hazırladığı proje Encümen taması derde asla deva değildir. Eğer rafmdan 67 maddeye çıkartılmıştır. Çok dikkat olunursa onun nisbî bazı Kanun yarm Mecliste müzakere efaydaları olabilir. Bu dikkat göste dilecektir. rilmezse bu tedbir hatta muzır bile Meclisteki müzakerat esnasmda olabilir. Mes'ele köylünün eHndeki fazla münakasalar olmıyacagı tah buğdayı her halde maliyet fiatından min ediliyor. Maahaza maddelerin Projeyi tetkik edenlerden Adliye Encümenı •şağı düşük fiatlarla almakta değil ihtiva ettiği hükümler itibarile Ad • Reisi Mustafa Fevzi B. IManisa* dir, mes'ele buğday fiatını maliyeti liye ve Dahiliye encümenleri hari • koruyacak bir seviyede tutmaktadır. cinde kalan ihtîsas erbabının beya • bilir. Nesriyat hayatımızla yakından Bunun için piyasaya hâkim olacak natta bulunmalarına intizar edile OBUB umunıım.»..™. . {Mabadi 3 üncu sahifede) kudrette ancak devletin alacağı fev ıııııııııııııııııiMiıınııııııııııııııııiMiıııııııııııiNiııııııııııııııınıııııiiiınııııııııııınıııııııııııııııııııiıııııııııınıııııııııuıııııııııııııııııııııııııııııııııııı ... .. , „ kalâde tedbirlere ihtiyaç vardır. türlü ameliye sayesinde vasıl oluruz: nakte tahavvül etmekte olan müte Piyasaya hâkim olacak kudrette davil bir kıymettir. 1 îstanbul'da esas fiatı 8 veya 9 fevkalâde tedbirlerin envaı vardır. Hiç zararsız dedik. Çünkü ihraç e kuruş olmak üzere köylüden yalnız Dahilî bir vergi karşılığile ihracatı deoeğimiz'miktar pek az, istihlafc eher yer içinderhal tayini kabil nak* teşvik etmek bu cümledendir. Vaktin liye farklarile satın almacak buğday deceğimiz miktar ise nisbeten pek darlığı hasebile bu tedbirin kıymeti dahilî istihlâke 10 veya t l kurusa fazladır. Hatta bu muameleden ati anlaşılamamıs olduğuna göre dün yen gene buğdayı korumakta kulla verilecektir. yazdığımız Bulgar sisteminin tatbikı nılacak büyücek bir sermaye bile çı2 Aynî buğday harice 6 veya be'ki bugün için en kestirme yol olur. kabilir. 7 kurusa verilebilir. Buğdaym büyük kısmını ve belki Hükumet bugün Medisten hiç ol Bu iki ameliye hiç zararsız buğda • nepsini içinde ve hatta başında Ziraat mazsa bu salâhiyeti almış bulunursa B^nkasının bulunacağı kuvvetli bir yın köylü elinden değer pahasile çıkyalnız fevkalâde içtimaın en faydalı teşkilâta tevdi etmek lâzımdır. Bu masını temine kâf idir. Bunun için pek isini görmüs olmaz, hatta yeni intihateçkilâtın asıl gayesi memlekette buğ büyük sermayelere ihtiyaç ta yoktur. batın en manalı hareketini göstermiş day fiatını meselâ fstanbul'da lâakal Çünkü gerek dahilde istihlâke ve bulunur. 8 veya 9 kuruş seviyesinden aşağı dü gerek diğer memleketler için ihracaYUNUS NADI sürmemek olacaktır. Bu neticeye iki ta verilecek buğdaylar mütemadiyen Matbuat Kanunu bugün müzakere edilecek " * Muhtelit encümen dünde çalışarak îtkikini Kanun 47 maddeden 67 maddeye çıkarıldı Müthiş bir facia Bükreş'ten şehrimize ge len bir tayyare bütün yolcularile beraber yandı Sofya 24 (A.A.) Bükres îstanbul arasında işliyen Sidna şirketine ait bir yolcu tayyaresi Bulgaristan arazisi üzerinde Karlo bat mmtakasmdan geçerken benzin deposu iştial etmiş ve tay yare yanarak yere düşmüştür. Tayayre ve içindeki yolcular, pilot ve rasıt tamamen kömür haline gelmiştir Kazazede Mahmut Beytn zeocesi Samiye H., kucağında ktzt Sevim ve yanında İkbal H. kurtarüdtktan sonra.. olmadığı için hiç bir şey yapma ğa imkân bulamıyorlar. Âkıntı başhyor. Sular motörü açıklara sürüklüyor. Kazazedeler Kmahadasına doğru giden motörü tahta parçalarile çevirmeğe çalışa rak sabahm saat 3 ünde sahile yanaşmağa muvaffak oluyorlar. Orada gördükleri bir tek kulübeden ekmek peynir istiyorlar, (Mabadı 2 inci sahifede) ııııtıııiNiııııııııuıııtııııııııııııııııııtMiuııınmııııııtııııııiMiııııııııııııııııııııııııııııiHiııııııııııııııııııııııiMiiiiııııiııiıııııııııııııtııııııııuııııınnımn KâzımPş.diin sabah geldi Dişlerinden rahatsız olan Reis Pş. ya Müskirat İnhisarı dün bir ameliyat yapıldı Müskirat İnhisarı Umumî Müdürü Asım B. dün Ankara'dan, şefcMr» mize gelmi^thC Asım fiu^ îda renin muhtelif işleri hakkında bir muharriri mize şu beya natta bulun muştur: Gazetemîze Yeni kadro ve tahsisatla nasıl çabşacak ? beyanatta « tdaremize bvlunan Mı*sUrat Inalınan memur hisart U*'itm Muduru Kâztm Pş Haydarpaşa'da mustakbtlin arasvnda lar ihtiyaç nisAsım Bey Kâzım Paşa evvelki gün akşam Dişlerinden fevkalâde rahatsız beti dahilinde ahnmıştı. Bu itibarla ( Mabadi 2 tnci sahifede ) ve muztarip olan Meclis Reisimiz iMabadı 3 üncü sahifede)