1 Aralık 1988 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 64

Rğslm 6. Deluxe Paint, çalışma modla- rının ayarlanması için dik bir sembol sa- tırı kullanır. nin sahip olduğu renklerle görüntü- lenebiliyorlar. Deluxe Paint gibi çi- zim programları ise çoğunlukla dört- ten fazla renk kullanıyorlar. Bu ne- denle bu programın penceresi, tez- gahta yer alamıyor. Sistem üreticile- ri, her programın kendine özgü bir zemin kullanmasın: öngörmüştler. Kursoru bu defa tezgahın başlık satırına getirin ve onu bir pencere gibi aşağı kaydırmaya çalışın. Bu, gerçek- leşecektir. Fakat tezgahın arkasında hiçbir şey yoktur. Resim 3, orada bir çizim programı bulunması halinde görüntünün nasıl olacağını gösteri- yor. Bu zeminler çoğu zaman tüm ek- ranı kapladığından, Amerikalılar bunlara Screen adını veriyorlar. Bu kavramı Türkçe'de ekran olarak kar- şılayabiliriz. Her programda bunlar- dan bir ya da daha fazla sayıda bu- lunabilir. Bu ekranlar yatay olarak kaydırılabilir ya da başlık satırının sağ üst köşesindeki ön-/arka zemin anahtarıyla öne ya da arkaya alına- bilir. Ayrıca bu ekranlar farklı renk- lere ya da çözünürlüklere sahip ola- 64 bilirler. Tam olarak ifade edildiğin- de, bu ekranlar, Multitasking olarak çalışan programların pencereleri de- ğil asıl ekran yüzeyleridir. Bir prog- ram bir pencere yardımıyla ekran ala- nının bir bölümünü kendi çıkışı için ayırır. Resim 3'ten alınacak küçük bir de- tay, daha dikkat çekici olabilir. Tez- gah ekranında bir çizim programı olan Pixmate'in sembolü görünmek- tedir. Hemen onun yanında bir dağ manzarası görünümünde bir başka ikon bulunmaktadır. Bu, aslan resmi- nin sembolüdür. Bu tür resim sem- bollerinin kliklenmesi normal olarak hiç bir anlam ifade etmez. Çünkü bunlar ne program ne de çekmecedir. Buna rağmen bu ikonu kliklediği- nizde bir şeyler olur. Tezgah, resmin hangi programla üretilmiş olduğunu tanır, bu programı çalıştırır ve klik- lenmiş resmi yüklemesini sağlar. Re- sim, ses ve metin dosyalarının sem- bolleri obje piktogramları olarak ad- Jandırılır. Programlariın sembolleri ise Tool (İng.: Alet) piktogramları adını alır. Buradaya kadar anlattıklarımızı bir kez daha toparlayalım: Pencere- ler, programların çıkış alanlarıdır. Zemin olarak bir ekrana gereksinim- leri vardır. Penceredeki anahtar ve menü yardımıyla programı yönetebi- liriz. Peki, çekmece pencerelerinin ar- dında hangi program vardır? İNTUTTTON Tezgah. Bu, ilk anda pek kolay an- laşılabilir gibi görünmüyor belki. Tezgah adinı taşıyan sistem disketin- de, Tezgah adında bir program da vardır. AMIĞGA açıldığında bu prog- ram otomatik olarak işlemeye başlar. FEkranda Tezgah adını taşıyan bir ça- lışma yüzeyi görünür. Tezgah prog- ramı, kullanıcı ile işletim sistemi ara- sında bir bağlantı, ya da daha iyi bir deyişle bir çevirmendir. AMIĞGA'nın sistemi farelere, menülere ve çöp te- nekelerine aslında yabancıdır. Belki dosyaları bir çekmeceden diğerine ak- tarabilir ya da programları işletebi- lir, ama bunları yapmak için gerekli komutları bizim pek kolay becereme- yeceğimiz bir biçimde ister. Bir sem- bolün üzerine yapılan bir kilikleme iş- lemi, çok daha kolay bir yoldur. Tez- gah programı bu klik'i alır ve karşı- lık gelen komutu işletim sistemine, onun istediği biçim içinde iletir. Do- layısıyla işletim sisteminin derinlikle- rine dalmanız gerekmez, tezgahın kullanıcı yüzeyinde kalmanız yeterli- dir. Tezgah örneğinde, bir programın birden fazla çıkış penceresine sahip olabileceğini gördünüz. Bu durumda tezgah, her disketin ya da çekmece- nin içeriği için bir pencereyi çıkış ala- nı olarak kullanır. Aynı şekilde açı- kaça görülebilen bir husus, birden fazla programın ekranı kendi çıkışları için paylaşabildikleridir. Bu nedenle pencere ve ekran kavramlarının tek anlamlı bir biçimde tanımlanabilme- leri oldukça zordur. Teknolojik ola- rak böyle bir tanımlama aslında mümkün, fakat bunun nasıl olacağı- nın anlatılması bu yazının boyutları- nı aşabilir. Tezgah programı komutları işletim sisteminin bir kısmına aktarır. Kul- lanıcı yüzeyini içindeki pencereler ve sembollerle oluşturabilmek için ise sistemin diğer kısmındanyararlanır. İşte bu intuition'dır. Tezgahın yuka- rıda anlatılan, pencere oluşturmak, kaydırmak, anahtara tepki göster- mek ya da farenin hareketini izleye- bilmek gibi yetenekleri, gerçekte in- tuition'ın işlevleridir. Tezgah progra- mı yalnızca süreçleri koordine eder. Intuition'ın bu yeteneklerine yalnız- ca tezgah değil, diğer bir çok prog- ram gerek duyduğundan, bu sistem kütüphanesinin önemli öğelerini ba- - zı kullanım programlarında göster- mek istiyoruz. Ekranları ve pencereleri kapsamlı bir biçimde anlatmaya çalıştık. Pen- cerelerdeki semboller Amerikalılar tarafından Gadget olarak adlandırı- liyor. Bu kavramı Türkçeye çevirmek oldukça zor. Belki “şey” ya da Resim 7. Photon Paint'te renklerin belirlenmesine yarayan semboller.