1 Aralık 1988 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 20

imal etmek talimat göndermekten da- ha pahalı oluyor.” GaU”'daki C-64, kablo aracılığıyla her sekiz dakikada bir dış-değer bi- riminin o andaki ortalama değerini sorguluyor, bu değeri içerde depolu- yor ve 24 saatlik bir ritim ile dataset'e aktarıyor. O halde, günlük ölçüm ve- rilerinin kaydedilmesi için pahalı bir depolama ortamına gerek bulunmu- yor. Ama eğer değişik günlere, haf- talara ya da aylara ilişkin verilerin okunması ve işlenmesi sözkonusu ise, bu durumda bir disket istasyonunun kullanımı yerinde olacaktır. Birbirle- rinden çok uzakta olan bantlara ya- zım ve okuma erişimleri ise dataset ile yorucu, sinir bozucu ve pek sonuç vermeyen bir iş oluyor. Bilgisayarın, çalışmayı bir bakıma önemli ölçüde engelleyen şebeke ce- reyanı sapmalarından etkilenmeme- si için sisteme bir batarya takviyesi yapılması gerekiyor. Bu takviye yok- sa her altı dakikada bir değerlerin tek tek kaydedilmesi daha yerinde olu- yor. Şebeke de meydana gelen sap- malara karşı C-64 tümden devre dışı kalarak ve veri kaybederek tepki gös- teriyor. Artık GaU'nun donanım sorunla- rı pek kalmamış durumda. Uyarı bi- rimi endişe verecek oranda yüksek radyasyon bildiriminde bulunduğun- da, röle aracılığıyla ölçüt aygıtı yerel bir alarm vericisini (örneğin bir zili) ve aerosol-toplayıcısını devreye soku- yor. Harekete geçirici eşit değerinin yazılım yoluyla bile değişken olarak ayarlanabilmesi mümkün bu durum- da. Örneğin, havadaki radyoaktivi- te miktarı hızla yükseldiğinde, alarm eşiğini bir program rutini oluşturula- iliyor. Bilgisayarın alarm durumunda bi- le bir merkezi arayabilmesi ve o an- daki ölçüm değerini iletebilmesi için C-64 sistemlerinin modemler ya da koppler'lerle donatılması planlanmış. Yerel bilgisayarlar kendi verilerini hergün bir defa bir merkezin bilgisa- yarına geçirmek zorundalar. Bu ve- rileri orada işlemek için yapıyorlar bunu. Bu durumda değerlendirme ve olarm bildiriminin bulunulan yerden bağımsızlaşması mümkün olabiliyor. İlke olarak bu iş bir Hayes-uyarlı modem aracılığıyla ve az bir masraf- la, hem de kolaylıkla halledilebilirdi. Bilgisayar ağına ilişkin bu planların gerçekleşmesini engelleyen şek teknik bir problem değil, posta idaresinin uyguladığı politikadır. Başlangıçta GaU çok aranılan ZZF-numarasının 20 taşıyıcıları olan AtariST”'leri telefon hattına bağlamayı düşünmüştü. Ay- da 120 Marklık bir modem gideriyle gerçekleşti bu. Şimdi ise dernek, posta idaresine bir oyun oynamak ve veri aktarımı- nı sıfır giderle yürütebilmek için bir CB-telsiz çözümü üzerinde çalışmak- tadır. Ayrıca, Landshut sakinleri de posta idaresince 90'lı yılların başın- da kurulması düşünülen ve çalışma- yı kolaylaştıracak olan Temex-ağını bekliyorlar şimdi. Bu durumda şüphesiz mevcut ya- zılımın yeniden kaleme alınması ge- rekecek. Şu anda deneyimli bilgisa- yar severler henüz pek az olan stan- dart işlevlerin tamamlanması üzerine çalışıyorlar. Bu bağlamda örneğin göze hitap eden bir veri hazırlanma- sı ve istatistiksel değerlendirmeler dü- şünüyor. Kornşu ülkelere bir göz atıldığında, özel çözüm istasyonlarının yazılım yetenekleri açıkça ortaya çıkıyor. GaUl tarafından kurulmuş olana ben- zer bir sistem Luxemburg'da 1987 yı- lından bu yana işletilmekte. Lexem- burg Oeko-Fonds'un 60 ölçüm istas- yonunda bilgisayarlar yerel başarının toplu bir serimini sunmaya çalışıyor- ea © r. Ölçüm yapmak isteyenler donanım ve yazılım sorunlarının yanısıra ide- olojik türden güçlüklerle de karşı kar- şıya gelmekteler. Bu kişiler resmi ma- kamlarca zaten sevilmemekteler. Ör- neğin, Bavyera Çevre Bakanlığı'nın sözcüsü Günter Grass görüşünü şöyle ifade ediyor: “Biz bu kişilerin ölçüm- lerini gereksiz buluyoruz.” Yine şu sözler de Günter Grass'ın bu konu- daki tutumunu açığa vurmuş oluyor: “Bizim milyonlar harcayarak ölçüm yaptığımız alanda, “inisyatif”” etkin- liklerine katılanlar tabif ki bu denli dakik olamıyorlar.”” Bu arada, atom santrallarının çev- resini gözleme etkinliklerini değişik kuramsal ilkelerden hareketle bizzat yürüten uygulamadaki ölçüm odak- larında da tereddütler yaşanmakta. Ama GalU resmi makamlara güven- miyor. Fizikçi ve ışın biyologu Eckart Krüger itirazlarını şöyle dile getiriyor: ““Resmi makamlar gerçekte ne iste- diklerini açık-seçik bilmeksizin atom santrallarında ölçümler yapmaktadır- lar.”” Ölçüm tesislerinden beklenen şeyler değişik olmaktadır. Hemen ve mümkünse zamanından önce uyarı- da bulunmak isteyen GaU'dan fark- hh olarak ölçüm tesisleri işleticileri arasındaki bilim adamları kusursuz sonuçlarla ulaşılmasına önem veri- yorlar daha çok. Örneğin Münih Çevre Kurumu'- nun yöneticisi Eckart Krüger temel aygıt olarak bir VC 20 içeren kendi ölçüm tesislerini işletmekte. Onun te- sisleri için yaklaşık 10.000 Mark'ı gözde çıkarmak gerekiyor. Ama bu- nun sonucunda hava analizlerine ve karmaşık istatistiksel değerlendirme- lere de sahip olunabiliyor. Krüger, iş- leticilerin standartları için yeterli dü- zeyde teknik ve istatistiksel bir kusur- suzluğun ön planda geldiğini düşünü- yor. Resmi makamlarca GaU-tesislerine yöneltilen itiraz ise şöyle: En azından bir yıl boyunca ölçüm yapılan orta- mın özellikleri gözlenmiş olmalıdır. Akarsuya yakınlık, hava değişiklik- leri, yeraltı dokusu ve çevrede kulla- nılan inşaât malzemeleri mikro dü- zeyde iklimi ve dolayısıyla da hava- nın radyoaktivite değerlerini etkile- mektedir. Ölçümlerde kamuoyunun karşısına çıkma girişiminde bulunma- dan önce günlük ve mevsimlik fark- lara ilişkin tipik bir tablonun elde edilmesi gerekmektedir. Krüger'in aygıtlarıyla çalışan gruplarca bir mer- kezli bir online-ölçüm ağının kurul- masıyla ilgili plan da şüpheyle karşı- lanmaktadır. GaU'dan Rolf Fahle ise bu itiraz- ları kabul etmek istemiyor: “Özel platformda devlet işletmecileriyle re- kabet edebileceğine inanmak bana ters geliyor. İşletmecilerle yürütülen günlük mücadelede tek kişi bir bilim