1 Aralık 1988 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 29

eski teknolojili iletişim hizmetlerin- den biri. Pek hızlı olmamakla birlik- te çok geniş bir alana yayılmış du- rumda. Er ya da geç teleks gereçleri- nin, yerlerini diğer hizmetlerin daha kullanışlı ve daha hızlı gereçlerine bı- rakacağı açıkça görülüyor. Azgeliş- —miş iletişim altyapısına sahip ülkeler- de teleksin önemini uzun süre daha koruyacağı belli. Gelişmiş endüstri ülkelerinde ise diğer iletişim hizmet- leri teleksin yerini giderek daha çok alacaklar. İki hizmet türü son zamanlarda gi- derek daha büyük boyutlar kazanı- yorlar: Telefax ve Federal Almanya'- daki adıyla Bildschirmtext (Bix — Ekran metni). Telefax hizme- ti kendisinden beklenenleri çok aşmış durumda, Btx ise oldukça yüksek bir katılım sözkonusu olmasına karşın başlangıçta umulana henüz erişeme- “di. * Telefaks: Aslında bu gereç gra- fik içeren dökümanların aktarılması için tasarlandı. Işığa duyarlı bir oku- yucu, dökümanı satır esasına göre ta- rar ve bilgiyi tek tek resim noktaları halinde parçalar. Ama telefaks, kul- lanımının diğerlerine oranla çok da- ha kolay olması nedeniyle, metinle- rin aktarılmasında salt bu iş için dü- şünülmüş teleks ve teleteks gereçleri- ne de tercih edilmekte. Giderek artan aktarım hızı ve kalitesi, bu tercihi da- ha da geçerli kılıyor. Belki ISDN”'nin yaygınlaşması, hizmetlerin entegras- yonu sayesinde diğer hizmetlerdeki bazı güçlükleri ortadan kaldırarak, bu gerecin sağladığı bazı avantajları gereksiz kılabilir. * Teleteks: Teleteks, çok az ülke- de ve bu ülkelerde de çok seyrek kul- lanılan bir sistem. Bu durumun kısa sürede değişeceğine ilişkin bir göster- ge de yok ortada. * Btx: Kişisel bilgisayarın bağlan- tılardaki son gereç olarak giderek ar- tan sayıda kullanılması, Btx türünde bir hizmeti zorunlu kıldı. Giderek da- ha fazla sayıda ticari Kullanıcı, bu ucuz, çok yönlü ve güvenli hizmetin yararını kavramakta. Ama Btx'te ve- rilerin telefon şebekesi üzerinden ak- tarılıyor olması, alıcı tarafından tü- müyle alınabilmeleri için belirli bir süre beklemeyi zorunlu kılıyor. ISDN'nin oluşturulması, Btx hiz- metinde de büyük bir atılıma neden olabilecek olağanüstü bir hız artışı sağladı. Bunun dışında da bazı ge- lişmeler planlanıyor. Örneğin elek- tronik posta kutusuna yeni bilgiler geldiğinde, alıcıya doğrudan haber verilebilecek. Ayrıca Btx aboneleri için, yabancı bağlantılardan kendi he- sabına verilerin korunmasına zarar vermeksizin Btx'i kullanmasına ola- nak veren bir çip kartı düşünülüyor. ISDN öncelikle ticari iletişim için ön- görülmüş olduğundan, özel kullanı- cıların Btx'te bu olanaktan yararla- nabilmeleri henüz oldukça zor. Diğer hizmetlerle bağlantılı olarak Btx'e bakıldığında oldukça keyifli bir tad alınabiliyor. Federal Almanya'- da geçen yılın ortalarında 100.000 Btx abonesinin yanı sıra 1,7 milyon teleks abonesi de gereçleri aracılığıy- la tüm dünyaya erişebilir durumday- dılar. Kısa bir süreden beri de Fede- ral Alman Mailbox'una ve bunun üzerinden iki milyon faks kullanıcı- sına erişim olanağına kavuştular. Telefaksın uyandırdıgı ılgı şımdılık gelış- meye devam edecek. Btx, ISDN sayesınde daha hızlı ve daha verimli hale geldi. ISDN'nin teletekse bir atılımda yardım- cı olup olmayacağı henüz belli değil. ISDN'nin sağladığı avantajlardan tümüyle yararlanabilmek için, biraz da son model gereçlerin kullanılıyor olması şart. Eski gereçleri de kullan- maya devam etmek mümkün, ama bu durumda bunların özellikleriyle kısıtlı kılınıyor. Kışısel bilgisayarlar giderek çok iş- levli gereçler olarak hem veri işleme- de hem de iletişimde kullanılıyor ha- le geliyorlar. ISDN'nin bilgisayar ve- rilerine de açık olmasıi nedeniyle, ve- rilerin birden fazla kez kaydedilmesi ya da bir başka biçime aktarılması ge- rekliliği yavaş yavaş ortadan kalkı- yor. Bir metni yazıcıdan çıkarmak ve telefaks olarak göndermek yerine doğrudan makineden hatta aktarmak çok daha kolay. Alıcıda bu bilgiyi alabilmek için bir bilgisayar bulun- ması durumunda bile, uygun aktarım formatı kullanıldığında bir telefaks gereci alıcı istasyon görevini yerine getirebilir * Resımlı telefon: ISDN'nin en son yeniliği resimli telefonun kullanılabil- mesi olacak. Sanayide 64 Kbit'lik ak- tarım hızının bu amaç için çok düşük kalması nedeniyle, hareketli renkli re- simlerin aktarılabilmesi için, veriler- de kapsamlı bir indirgeme (redüksi- yon) yapılması gerekiyor. Aktarılan resmin kalitesi video kayıt gereçleri ve televizyonunkiyle kıyaslanamaya- cak kadar düşük, ayrıca bu yöntem hızlı hareketlerin aktarılmasına da pek uygun değil. Renk ve hareketten vazgeçildiği takdirde, yüksek bir çö- zünürlüğe erişmek mümkün. Resimli telefonun geleceğini şımdı- den tahmin etmek oldukça zor. Ön- celikle kullanımının kapsamlı olarak tanıtılması gerektiği, çekici bir konu oluşturacağı kesin gibi. Teknolojik iletişimin geliştirilmesinden sorumlu komisyon (KTK), on yıl kadar önce resimli/ telefonun yaygınlaştırılması yerine geleneksel telefonun geliştiril- mesini ve düzeltilmesini önermişti. Telefaksla resimlerin daha kaliteli ak- tarabiliyor olması, kullanıcının terci- hini bu yönde yapmasına neden ola- bilir. Kaç müşterinin, az sayıdaki di- ğer resimli telefon sahiplerinin yüz- lerine (ya da kameranın yöneltildiği tarafa) bakarak görüşme yapmak için, dünyanın parasını vereceğini ge- leceğe bırakalım, Bugün her isteyen, ISDN'ye bağ- lanabilir. Umut edilen, olabildiğince çok firmanın bu olanaktan yararlan- maya başlamasıdır, çünkü bilgi ve ile- tişim yakın bir gelecekte daha düşük üretim maliyetlerine erişmekten çok daha önemli hale gelecek. 29