ter disket ya da teypten yüklenmiş ol- sun. Fatura ya da beyaz çek çıkaran he- saplar, kayıtları anında düzeltir, gün- celleştirirler, Bu yüzden, her zaman hangi noktada olduğunuzu bilebilir- siniz. Maaş bordroları yazılımını, he- saptan düşmeleri ve tüm çalışanların kayıtlarını tutar. Envanter yazılımı komut-girişli yazılımla koordine ede- Tek, envanter kayıtlarınızı iİnanılmaz bir dakiklikle güncelleştirir. Kentrat hazırlayıcıları için, iş giderlerini en son saatin verilerine dayanarak he- saplayan uzmanlaşmış programlar geliştiriliyor. Gayri menkul komis- yoncuları, çiftçiler, avukatlar, dük- torlar için hazırlanan öbür uzmanlaş- mış programlar da meşlek grupları- nın tek tek ihtiyaçlarını karşılamak üzere hazıtlanıyor. Satış elemanları- nızın her Allah'ır günü neler sattığı- nı tek tek takip eden perakende yazı- lim, komisyonları hesaplar; envanter ve bordro yazılımları ile koordineli çalışır. Artık, işin ne olduğuna dâir bir fi- kir edinmişsinizdir. Commodore sis- terme yatırdığınız para, tasarrufla ge- çireceğiniz zamanda size geri ödenir, böylece müşkül vaziyette kalmaktan kurtulursunuz. Ve bu şüphesiz, pa- zarlama, tanıtım, müşteri ve çalışan- larla ilişkilerin geliştirilmesi gibi, ne- tice itibariyle piyasadaki yerinizi, ve- rimliliğinizi ve kârlarınızı arttırmaya yarayacak alanlara daha çok zaman ve enerji verebilmenizi sağlar. Tamam, artık ikna oldunuz. Şim- di tüm yapacağınız şey, ne tür bir sis- tem satın almak istediğinize karar vermek veya mevcut sisteminizi geliş- tirmenin bir yolunu bulmak. Bu ka- rarı vermeye hazır olduğunuzda, ça- lışmalarınızı geriye döndürmenizi tavsiye ederiz. Önce bir yere oturun ve bilgisayar sisteminizin yapmasını istediğiniz şeylerin tam bir listesini çı- karın. Şayet bilgisayar sisteminiz var- sSa, O zaman, sisteminizin daha iyi yapmasını istediğiniz işlemleri tesbit edin. Bilgisayarın, can sıkıcı, kasavet verici, devamlı tekrarlara dayalı, za- man öldürücü karmaşık hesaplar, bil- gi dosyalama ve tekrar elde etme gi- bi işler için biçilmiş kaftan bir memur olduğunu hatırlayınız. Dolayısıyla en mantıklı başlangıç noktası bu tür iş- lemlerdir. Genellikle tam ve genel ni- telikli “iş sistemleri”'nin birden çok iş yapabildiğini göreceksiniz. Halbu- ki, bazı başka mamuller ihtişaşlaş- mıştır. Çoğu zaman aymı firmanın imal ettiği ihtisaslaşmış mamuller bir- birleriyle bağdaşırlar. Meselâ, bir ko- mut giriş programındaki bilgi, aynı firmanın ürettiği bir envanter prog- ramında pekâlâ kullanılabilir. Ama her imalatçı çapraz yetenek sağlaya- maz; bu nedenle, sisteminizi satın al- madan önce, hangi programların bir- birleriyle bağdaştığını saptamanız iyi olur. Dikkate almanız gereken önem - li bir özellik bu. Ancak hangi yazılım paketlerinin ihtiyaçlarınıza uyduğunu keşfettikten sonradır ki, ne tür bir sistem satın alacağınızı ciddi olarak düşünmeye başlayabilirsiniz. (Düşünme sürecinin geriye işlemesini gerektiğini söyleme- min nedeni buydu.) Şimdi, gelecekte ortaya çıkacak ihtiyaçlarınızı karşıla- mak üzere sisteminizi genişletmeniz halinde, bu işin size neye, nasıl mal olacağını düşünmeye hazırsınız de- mektir. Meselâ, mektuplarınızın san- ki normal bir daktilo yazılmış gibi gö- rünebilmesi için, daha pahalı bir mektup-kalitesi printere ihtiyacınız olmayacak mı? Ya da dot matrix ye- terli olacak rmı? Fazla zarman geçme- den daha kapsarnlı bir hafızaya ihti- yaç duyacağınızı düşünmüyor musu- nuz? Bilgisayarın ekranında kullan- dığınız sıra ve sütunların üeride de ye- terli olacağı kanaatinde misiniz? Üstelik, öbür yazılım türleri ve sa- hip olmak istediğiniz ilâve özellikler üzerine de bir miktar kafa yormanız lâzım: Commodore 64'ün müzik sin- tisayzırında olduğu gibi sırf eğlence olsun diye, ya da daha genişletilmiş, işe ilişkin amaçlar için. Bu amaçlar modem kullanma yeteneği olabilir meselâ, ki böylece siz muazzamı tele- komünikasyon database'lerine sıza- bilirsiniz, stoklar, haberler, havayal- ları programları ve daha bir sürü bil- giye ulaşabilirsiniz. Ve nihayet, ma- liyet yükü kâr haddi'ni hesaplamaya başlayabilir, imkânları daraltırsınız ve sisteminizi gider satın alırsınız. As- lında, ev ödevinizin şimdiye kadar olan kısmını iyi yapmışsanız, bu son bölüm işin en kolayıdır, göreceksiniz. Commodore bilgisayarın on par- mağında on marifet bir-cihaz oldu- Bunu söylemeye hiç gerek yoök. Bu konuda hiç şüpheye yer yok. Yine de, tıpkı öbür cihazlar gibi, Commadü- re bilgisayarın gerçek kıymeti ve fay- dası, netice itibariyle onu kullananın maharetine ve sağduyusuna bağlıdır. Bazı kimselerin zannetriği gibi, bilgi- sayarınız mucizeler yaratmayacaktır -en azından, kendi başına, Ama, sis- teminizi dikkatle bir araya getirirse- niz ve yazılımınızı akıllıca seçerseniz, eski günlerin meşakkatli işlemlerinin bir anda nasıl olup da kolaylaşıver- diğini görüp hayretlere garkolacaksı- nız. 7I